Kọ Eware nọ Egba-Eriariẹ A Kiẹ Via E Rọwokugbe Ebaibol Na?

Ee. Dede nọ Ebaibol na yọ obe egba-eriariẹ hẹ, eme nọ ọ ta kpahe eware nọ egba-eriariẹ a kiẹ via e rrọ gbagba. Joma ta kpahe iriruo jọ nọ i dhesẹ nọ eme egba-eriariẹ avọ Ebaibol na e rọwokugbe. Iriruo nana i ti je dhesẹ nọ eware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe eware nọ egba-eriariẹ a kiẹ via e rrọ gbagba dede nọ i wo ohẹriẹ no eware nọ ahwo buobu a rọwo evaọ okenọ a ro kere Ebaibol na.

• Ehrugbakpọ na o wo emuhọ. (Emuhọ 1:1) Rekọ iku-esia buobu nọ ahwo a rọwo evaọ oke anwae i dhesẹ nọ, orọnikọ ẹma a ma ehrugbakpọ na ha, ukpoye, inọ akpọ na o romavia evaọ okenọ eware i je mu nya whọhọ whọhọ. Ahwo Babilọn a rọwo nọ eghẹnẹ nọ i yẹ ehrugbakpọ na i no ebade ivẹ ze. Iku-esia efa e ta nọ eke ologbo jọ ehrugbakpọ na o no ze.

• U wo izi nọ e be kpọ eware nọ e rrọ ehrugbakpọ na, orọnikọ edhọ jọ họ. (Job 38:33; Jerimaya 33:25) Evaọ akpọ na soso a rẹ jọ gbe iku-esia inọ ahwo-akpọ a wo ogaga evaọ aro edhọ na ha, gbe nọ ẹsejọ dede, edhọ na i re gboja kẹ ahwo.

• Otọakpọ na o rrọ ehru oware ovo ho. (Job 26:7) Ahwo buobu evaọ oke anwae a rọwo nọ otọakpọ na o rrọ kpakpala, yọ o rrọ ehru ogwara hayo arao jọ, wọhọ ogholi hayo ogbe ologbo jọ.

• Ame nọ o kueri no ebade gbe eria efa nọ ame ọ rrọ kpohọ obọ ehru oye o rẹ rrọ ze wọhọ oso hayo kie wọhọ ekpalekpa-ame fihọ otọakpọ na, yọ onana o be lẹliẹ ame gbẹ jọ ithẹ gbe iko-ame sa-sa na. (Job 36:27, 28; Ọtausiuwoma Na 1:7; Aizaya 55:10; Emọs 9:6) Ahwo Griki oke anwae a roro nọ, abade jọ nọ ọ rrọ obọ otọ akpọ na oye ame o bi no ze ruọ ithẹ, yọ ere ahwo a je roro rite ikpe-udhusoi avọ ikpegberee.

• Igbehru e rẹ romavia je kporo, yọ igbehru buobu nọ e riẹ nẹnẹ na e jọ obotọ abade vẹre. (Olezi 104:6, 8) Rekọ a jọ iku-esia buobu ta nọ, edhọ hayo eghẹnẹ na họ enọ e ma igbehru na fihọ oghẹrẹ nọ e rrọ nẹnẹ na.

• Uruemu ẹfuọ o rẹ thọ ohwo no ẹyao. Evaọ Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ orẹwho Izrẹl, ejọ evaọ usu rai e ta nọ ohwo nọ ọ rọ obọ te ori o re ru oma riẹ fo, ahwo nọ a wo ẹyao nọ o re vo a re fi ai họ oria rai sa, yọ a rẹ tọ isọ họ otọ nọ ohwo o te ne no. (Iruo-Izerẹ 11:28; 13:1-5; Iziewariẹ 23:13) Rekọ evaọ okenọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ orẹwho Izrẹl izi nana, ahwo Ijipti a jẹ hae gua isọ ohwo-akpọ kugbe umu jọ nọ a jẹ hai ro siwi omola nọ u rovie enu fihọ.

Whọ tẹ romatotọ kiẹ Ebaibol na riwi, whọ rẹ ruẹ nọ uyo na họ ijo. Eware jọ nọ ahwo jọ a be jọ roro thọ ena:

Ọrue: Ebaibol na ọ ta nọ a ma ehrugbakpọ na evaọ edẹ ezeza nọ ẹdẹ ọvuọvo ọ rrọ euwa 24.

Uzẹme na: Wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta, Ọghẹnẹ ọ ma ehrugbakpọ na evaọ oke krẹkri nọ u kpemu. (Emuhọ 1:1) Ofariẹ, edẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma eware nọ a fodẹ evaọ obe Emuhọ uzou ọsosuọ na yọ etoke nọ ma riẹ epanọ u theri te he. A tube se etoke nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma odhiwu gbe otọakpọ na dede “ẹdẹ” re.—Emuhọ 2:4.

Ọrue: Ebaibol na ọ ta nọ a ma ẹbe, ekakọ, gbe ire no taure ọre na ọ tẹ te jọ, re ẹbe, ekakọ gbe ire e sae rọ elo ọre na ru emu kẹ omarai.—Emuhọ 1:11, 16.

Uzẹme na: Ebaibol na o dhesẹ nọ a ma ọre na no taure a tẹ te ma ẹbe, ekakọ gbe ire keme ọre na yọ esi ọvo jọ evaọ usu isi nọ e rrọ “idhiwu” na. (Emuhọ 1:1) Elo ọre na o jẹ dina te otọakpọ na brizi-brizi evaọ “ẹdẹ” hayo etoke ọsosuọ nọ Ọghẹnẹ o ro mu eware họ ẹma. Ehru na o te muhọ evẹ ẹmẹrera, elo ọre na o te ti mu otọakpọ na họ ete ziezi evaọ “ẹdẹ” hayo etoke avọ esa na, te epanọ ẹbe, ekakọ, gbe ire, e sae rọ rehọ elo ọre na ru emu kẹ oma rai. (Emuhọ 1:3-5, 12, 13) Uwhremu na gheghe a ro mu ọre na họ ẹruẹ ziezi evaọ otọakpọ na.—Emuhọ 1:16.

Ọrue: Ebaibol na ọ ta nọ ọre na o bi ghelie wariẹ otọakpọ na họ.

Uzẹme na: Obe Ọtausiuwoma Na 1:5 o ta nọ: “Ọre ọ rẹ va ze, yọ ọre o re kiediwi; kẹsena ọ vẹ dhẹ ovovẹrẹ zihe kpohọ oria nọ o rẹ jọ wariẹ va ze.” Ebaibol na o dhesẹ ọre na enẹ fiki oghẹrẹ nọ ma be rọ jọ otọakpọ na ruẹ e riẹ nọ ọ be nya. Yọ makọ enẹna, ohwo ọ rẹ sae ta nọ ọre na ọ “va ze” hayo “kiediwi” no, dede nọ ọ riẹ nọ otọakpọ na o bi ghelie wariẹ ọre na họ.

Ọrue: Ebaibol na ọ ta nọ otọakpọ na ọ rrọ kpakpala.

Uzẹme na: Ebaibol na ọ rọ ẹme na “rite oka avọ oka otọakpọ na” dhesẹ “oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na”; orọnikọ onana u dhesẹ nọ otọakpọ na ọ rrọ kpakpala hayo kọ o wo oka ha. (Iruẹru Ikọ 1:8; ẹme-obotọ) Epọvo na re, ọ rọ ẹme na “ibienẹ ene otọakpọ na” ro dhesẹ otọakpọ na soso, nwane wọhọ epanọ ohwo ọ rẹ sae rọ ibienẹ ene ekọmpase dhesẹ ovatha-ọre, ukiediwo-ọre, ẹkpẹlobọ ovatha-ọre gbe obọze ovatha-ọre nẹnẹ na.—Aizaya 11:12; Luk 13:29.

Ọrue: Ebaibol na ọ ta inọ, nọ a tẹ rehọ ufi rọ ma oware ogheghelie wariẹ, uthethei riẹ o rẹ jọ akuasa okẹkẹe riẹ, rekọ unu nọ o gba họ pi (π), hayo oware wọhọ 3.1416.

Uzẹme na: Oghẹrẹ nọ a ma uthethei gbe okẹkẹe ‘Abade ekọpa’ nọ a fodẹ evaọ obe 1 Ivie 7:23 gbe 2 Iruẹru-Ivie 4:2 na u dhesẹ nọ, o kẹre te ikiubiti ikpe yọ “ufi nọ u theri te ikiubiti ọgba oye o sae nyae wariẹ.” O sae jọnọ unu epanọ u theri te jẹ kẹre te nọ a fodẹ na yọ unu nọ o mae kẹle inọmba ọsoso. O sae jẹ jọ nọ uthethei gbe okẹkẹe nọ a fodẹ na yọ orọ obọ eva gbe obọ uke ‘Abade ekọpa’ na.