Uzou 6
Ẹme-Avro nọ Emama Kpobi E rẹ Rẹriẹ Ovao Ku
1. (a) Didi ẹme-avro Setan ọ kpare evaọ obọ Idẹn? (b) Eme ẹme-avro ọyena u dhesẹ ẹkwoma oware nọ ọ ta?
OKENỌ ọwọsuọ ọ rehọ oma via eva Idẹn, a kpare ẹme-avro ọgaga jọ nọ u kpoma họ emama kpobi. Nọ o si kẹle Ivi, Setan o te dhesẹ nọ a be whaha iẹe avọ Adamu ọzae riẹ oware jọ. Ọ tẹ nọ: “Kọ Ọghẹnẹ ọ ghinẹ ta nọ wha re ubi-urre ovuovo eva ogba na ha?” Ivi ọ tẹ kẹ uyo nnọ kpahọ urre ọvuọvo Ọghẹnẹ ọ jẹ ta nọ: “Wha re ubi-urre nọ o rọ udevie ogba na ha, hayo obọ urote gbe he, ogbẹrọ erehe wha re ti whuẹ.” Setan ọ tẹ jọ ere bọo Jihova ota nọ ọ be ta ọrue, ta nọ te uzuazọ Ivi gbe orọ Adamu e rehọ oma hwa ẹmeoyo kẹ Ọghẹnẹ hẹ. O dhesẹ i rie nọ Ọghẹnẹ ọ be gbọ emama riẹ oware ezi jọ—ẹgba nọ a rẹ sai ro fi ute uzuazọ họ kẹ omarai. “Wha re ti whuẹ hẹ,” ere Setan ọ gbaudu ta. “Keme Ọghẹnẹ ọ riẹ nọ, ẹdẹ nọ wha re riẹ, ibiaro rai i re ti rovie, wha vẹ te jọ wọhọ Ọghẹnẹ, nọ ọ rẹ riẹ uwoma gbe uyoma.” (Emu. 3:1-5) Setan o te su Ivi nyae rọwo nọ o te mai woma kẹe ọ tẹ be jiroro obọ riẹ. Wọhọ oriruo, o se onọ fihọ uvẹ nọ Ọghẹnẹ o ro suẹ gbe edhere isuẹsu Riẹ. Ẹme-avro nọ a kpare na u ghine wo obọ kugbe esuo ehrugbakpọ.
2. Eme ọ hae ti siwi imava ọsosuọ na?
2 Uyoyou kẹ Jihova o hae te thọ Ivi. Adhẹẹ kẹ uzou nọ ọzae riẹ o wo, o hae ti si rie kpemu siọ oruthọ ba. Rekọ o roro kpahọ erere nọ o re ti noi tha ẹsiẹsiẹ. Oware aghọ u te zihe ruọ oware isiuru evaọ aro riẹ. Avọ ẹjiroro Setan nọ e viẹ riẹe họ, ọ tẹ thọ uzi Ọghẹnẹ. Kẹsiẹe o te bru Adamu gbe oma. Dede nọ erue Setan e viẹ riẹe họ ha, ọye omariẹ o te dhesẹ nọ o wo ovuhumuo kẹ uyoyou Ọghẹnẹ hẹ. Ọ daezọ uzou-uwo Jihova ha ọ tẹ sa nọ o re kuomagbe aye ọwọsuọ riẹ.—Emu. 3:6; 1 Tim. 2:13, 14.
3. (a) Didi ẹme-avro ọfa ọwọsuọ Setan o nwane kie kpahe esuo Jihova? (b) Amono onana u kpoma họ?
3 Ọwọsuọ Setan kpahe esuo Jihova o jọ oware nọ ovia eva obọ Idẹn na kuhọ họ. Obokparọ nọ ọ jọ etẹi wo o tẹ so ẹe ze nọ o ro se omarokpotọ amọfa kẹ Jihova ze onọ. Onana, u te zihe ruọ ẹme-avro avivẹ. Onọ riẹ u te ti je te emọ Adamu gbe emọ ẹzi Ọghẹnẹ kpobi, makọ Ọmọ ọtuyẹ oyoyou Jihova dede. Eva edẹ Job, Setan ọ tẹ ta nọ enọ e be gọ Jihova a be gọe, orọnọ fikinọ a you Ọghẹnẹ gbe edhere esuo riẹ hẹ, rekọ fikiọ ẹjiroro oriobọ. Ọ vravro nọ, a tẹ ruẹ ẹgaga, aikpobi a rẹ rehọ oma kẹ isiuru omobọ rai. Kọ ọ ta gba?—Job 1:6-12; 2:1-6; Evia. 12:10.
Oghẹrẹ nọ A Kpahe Fihọ Ẹme-Avro Na
4. Fikieme ahwo buobu a gbe bi kru esuo Jihova kpehru hu?
4 Orọnikọ Jihova ọ ta nọ amọfa a sai ti kuomagbe Setan evaọ ọwọsuọ na ha ha. Uzẹme, nọ o je bruoziẹ evaọ Idẹn, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kpahe enọ i ti ruọ ‘ubi araomuomu na’ via. (Emu. 3:15) Otu Farisi nọ e gbẹgua uwhu Jesu gbe Judas Iskariọt, ọnọ o vivie i Kristi, a rọ udevie ahwo yena. Orọnọ a j’owọ othọthọ taure a tẹ te riẹ kpahe iẹe he. A riẹ oware nọ u kiete, ghele na a rehọ aro koko rehọ edikihẹ mukpahe Jihova gbe idibo riẹ. Dede, amọfa nọ a sai kele he nọ i ti kurẹriẹ ziọ ẹgwọlọ Jihova ha e vọ riẹ nọ a rehọ ogbori ru eware jọ no.—Iruẹru 17:29, 30.
5. (a) Wo ohẹriẹ no Ivi, ẹvẹ enọ e gbẹ be rọ omakpotọ kẹ Jihova a riwi ẹme riẹ? (b) Ẹvẹ Noa o ro dhesẹ omarokpotọ riẹ, kọ ẹvẹ ma rẹ sai ro wo erere no oriruo riẹ ze?
5 Wo ohẹriẹ no enana kpobi họ ezae gbe eyae ẹrọwọ nọ e jọ omarai riẹ kpahọ Ọnọma rai je dhesẹ omarokpotọ rai rọ kẹe wọhọ Osu. A rọwo Ọghẹnẹ. A riẹ nọ uzuazọ rai o rehọ oma rẹrẹ ezọgaviẹ kẹe gbe ẹme riẹ nọ a re yo. Noa yọ oghẹrẹ ohwo otiọye jọ. Fikiere, okenọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Noa nọ, ‘Mẹ ma fihọ no nọ onana họ urere ohwo kpobi . . . Fikiere whọ kare okọ kẹ oma ra,’ Noa ọ rehọ oma kpotọ kẹ ọkpọvio Jihova. Amọfa eva edẹ yena, dede nọ a kẹ rai unuovẹvẹ, a tẹ ruabọ họ iruo okpẹdẹ rai wọhọ ẹsenọ oware ugbunu ovuovo o be te via ha. Rekọ Noa o te ku okọ ulogbo jẹ ruabọ họ ewhowho kẹ ahwo na kpahọ idhere ikiẹrẹe Jihova. Wọhọ epanọ ekere na u dhesẹ, “Noa o te ru onana; jegbe eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ e.”—Emu. 6:13-22; je riwi Ahwo Hibru 11:7 gbe 2 Pita 2:5.
6. (a) Eme ọfa u dhesẹ enọ i kru ẹgbakiete? (b) Ẹvẹ Sera o dhesẹ ekwakwa enana, kọ edhere vẹ ma sai ro wo erere no oriruo riẹ ze?
6 Adhẹẹ okpehru kẹ uzi uzou-uwo, kugbe uyoyou omobọ ohwo kẹ Jihova, o tẹ jẹ rọ oware nọ o viodẹ evaọ udevie enọ i kru ẹgbakiete rai. A wọhọ Ivi hi, ọnọ ọ họrọ ruọ aro ọzae riẹ. Hayo wọhọ Adamu hu, ọnọ o gbabọ kẹ uzi Jihova. Sera, aye ọ Abraham, o dhesẹ ekwakwa ezi enana. Orọnọ evaọ ẹme-ọta riẹ ọvo ho rekọ eva udu riẹ re, Abraham yọ ‘ọnowo’ riẹ. Ofariẹ, ọye omariẹ o you Jihova ọ tẹ jẹ rọ aye ẹrọwọ. Kuomagbe Abraham, o je “re ẹro ẹwho [Uvie Ọghẹnẹ] nọ o wo emamọ otọhotọ nọ Ọghẹnẹ ọ vo ọ fae jẹ bọ.”—1 Pit. 3:5, 6; Hib. 11:10-16.
7. (a) Otọ eyero vẹ Mosis o je kru esuo Jihova kpehru? (b) Ẹvẹ oriruo riẹ o sai ro fiobọhọ k’omai?
7 Ole ikpe 430 nọ Abraham o no otẹwho riẹ no, Mosis o te kru esuo Jihova kpehru nọ ọ rọ ovao dhe Fẹro obọ Ijipti. Orọnọ Mosis ọ rehọ udu so omobọ riẹ hẹ. Ukpoye, ọ vro ẹgba ẹme-ọta riẹ ziezi. Rekọ o yo ẹme kẹ Jihova. Avọ uketha Jihova gbe obufihọ oniọvo riẹ Erọn, Mosis ọ tẹ jẹ hae wariẹ ẹme Jihova rọ kẹ Fẹro. Fẹro o je siaro. Makọ emọ Izrẹl jọ dede a wo eva-iyoma kpahọ Mosis. Rekọ avọ omarokpotọ, Mosis o ru eware nọ Jihova o je kẹe kpobi, yọ ẹkwoma riẹ a ro siọ Izrẹl no Ijipti.—Ọny. 7:6; 12:50, 51.
8. (a) Eme u dhesẹ nọ omarokpotọ kẹ Jihova u viọ eruo eware nọ Ọghẹnẹ ọ fodẹ eva ekere ọvo? (b) Ẹvẹ ovuhumuo kẹ oghẹrẹ omarokpotọ utiona u re fiobọhọ k’omai fi 1 Jọn 2:15 họ iruo?
8 Enọ e rehọ omakpotọ kẹ Jihova na a je roro nọ onọ a gwọlọ mi ai kpobi họ re a nwene fihọ eme uzi na, re a koko oware nọ Ọghẹnẹ o kere fihọ otọ ọvo ho. Okenọ aye Potifa ọ jẹ lẹliẹ Josẹf re o bruẹnwae kugbe ei, ujaje ovuovo nọ Ọghẹnẹ o kere fihọ otọ nọ o ghọ ẹnwae-obro o ja riẹ hẹ. Rekọ fikiọ oware nọ Josẹf ọ riẹ kpahe ọruẹrẹfihotọ orọo nọ Jihova ọ to họ evaọ obọ Idẹn, ọ riẹ nọ re a bruẹnwae kugbe aye omọfa o rẹ dha Ọghẹnẹ eva. Josẹf ọ jẹ dawo epanọ Ọghẹnẹ ọ te kẹe uvẹ te re ọ jọ wọhọ ahwo Ijipti hi. O kru idhere Jihova kpehru ẹkwoma eroro kpahe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o bi ro yeri kugbe ahwo akpọ, yọ avọ uvi iroro o te fi oware nọ ovuhumu nnọ o rọ oreva Ọghẹnẹ họ iruo.—Emu. 39:7-12; wawo Ilezi 77:11, 12.
9. Ẹvẹ a gbe bi ro dhesẹ Ẹdhọ fihọ ọtọrue evaọ eme nọ ọ kpare evaọ edẹ Job?
9 O tẹ make rọnọ ma rọ otọ odawọ ogaga, enọ e ghinẹ riẹ Jihova a re kiuke ku ei hi. Setan ọ ta riẹ nọ otẹrọnọ Job o ku eyero akpọ riẹ kpobi fiẹ hayo ọ tẹ nwae oma, makọ ọnana nọ Jihova ọ t’ẹme ezi riẹ na ọ rẹ te se Ọghẹnẹ. Rekọ Job o dhesẹ Ẹdhọ fihọ ọtọrue, yọ o ru onana dede nọ ọ riẹ kpahe oware nọ o wha uye na ze ha. (Job 2:3, 9, 10) Gbẹ be daoma dhesẹ ẹme riẹ fihọ uzẹme, Setan o te ru ovie Babilọn nọ a ru eva dha rehọ uwhu ebrerae guegue emoha Hibru esa jọ sọ a re ruwẹ gọ ẹmema nọ ovie na o vi họ ha. Avọ ọgbahọ re a rrọ sọ ujaje ovie na a re yo hayo uzi Jihova nọ u mukpahe ẹdhọ-ọgọ, a tẹ rehọ udu ru ei vevẹ nọ a rẹ gọ Jihova gbe nnọ ọye họ Osu Okpehru rai. Ẹrọwọ kẹ Ọghẹnẹ ọ ghare kẹ ai viọ uzuazọ rai.—Dan. 3:14-18.
10. Ẹvẹ o sae rọ lọhọ k’omai ahwo nọ a gba ha re ma dhesẹ nọ ma be ghinẹ rehọ omakpotọ kẹ Jihova?
10 Kọ ma rẹ sai ku ei họ no onana ze nọ re ohwo ọ ruẹse rehọ omakpotọ kẹ Jihova ọ rẹ jọ gbagba, gbe nọ ọnọ o ru thọ ọ nwani kie no riẹriẹriẹ? Kakaka! Ebaibol na e ta k’omai vevẹ kpahọ okenọ Mosis o ro ru thọ. Eva e dha Jihova, rekọ ọ siọ Mosis hi. Ikọ na, dede nọ a rọ emamọ oriruo evaọ idhere buobu, a wo eria nọ a jẹ yẹlẹ. Omurokpotọ o gwọlọ ẹmeoyo ẹsikpobi no udu ze. Rekọ, ma te roro sebaẹgba nọ ma reuku riẹ, o rẹ were Jihova eva ma gbẹ rọ aro koko gbabọ kẹ oreva riẹ evaọ edhere jọ họ. Otẹrọnọ, fikiọ oyẹlẹ, ma duoma họ eyoma oruo, u wuzou nọ ma ghine kurẹriẹ no eva ze jẹ rọ ere whaha oware utioye uruo. Enẹ oruo ma re ro dhesẹ nọ ma ghine you oware nọ Jihova ọ ta nọ u woma je mukpahe oware nọ o dhesẹ nọ u yoma. Fiki ẹrọwọ nọ ma fihọ aghare idhe ẹtanigbo Jesu, ma rẹ sae reawere edikihẹ ọfuafo eva aro Ọghẹnẹ.—Emọs 5:15; Iruẹru 3:19; Hib. 9:14.
11. (a) Ono eva udevie ahwo o kru omarọkẹ Ọghẹnẹ gbagba, kọ eme onana u dhesẹ? (b) Ẹvẹ ma ro wo obufihọ ẹkwoma oware nọ o ru?
11 Ghele na, kọ o nwane rọ nọ omarọkẹ Ọghẹnẹ gbagba o lọhọ vievie kẹ ahwo ho? Eva ole ikpe 4,000 jọ nọ i kpemu no uyo rọ kẹ onana o jọ “oware udidi.” (1 Tim. 3:16) Adamu, dede nọ a ma riẹ gbagba, o dhesẹ uvi oriruo omarọkẹ Ọghẹnẹ hẹ. Ono ọ sai ru ei? Uzẹme, ọmọ omuemu riẹ ọvuọvo ho. Jesu Kristi ọvo họ ohwo nọ ọ sai ru ei. Oware nọ Jesu o ru gba u dhesẹ nọ Adamu, nọ o wo uyerakpọ nọ o jọ ziezi, ọ hae ti kru ẹgbakiete ọgbagba otẹrọnọ ọ gwọlọ. Afuẹwẹ na o rọ eva iruo emama Ọghẹnẹ hẹ. Fikiere, Jesu Kristi họ oriruo ọgbagba nọ ma rẹ gwọlọ lele evaọ edhesẹ ẹmeoyo kẹ uzi Ọghẹnẹ ọvo ho rekọ omarọkẹ ra kẹ Jihova re, Osu Ehrugbakpọ na.
Eme Họ Uyo Mai Omomọvo?
12. Fikieme ma jẹ jọ jajaja eva uruemu mai ẹsikpobi kpahe esuo Jihova?
12 Mai omomọvo nẹnẹ na ọ rẹ rẹriẹ ovao ku avro ehrugbakpọ na. Ma rẹ sae dhẹ vabọ noi hi. Ma tẹ ta vevẹ no nọ abọ Jihova ọye ma rọ, Setan ọ rẹ t’ẹro vi omai. Ọ rẹ rehọ ọyawọ no kabọ kabọ tha yọ o ti gbe ru ere nya i te ekuhọ eyero eware imuomu enana. Ma fi oma họ otọ eva erroro vievie he. (1 Pit. 5:8) Uruemu mai u re dhesẹ oria nọ ma dikihẹ evaọ ẹme-avro nọ ọ mai kpehru na.
13. (a) Eme ọ riẹ kpahe emuhọ ọrue gbe ujitho nọ u re ru omai whaha ae? (b) Kẹ iyo enọ nọ e rọ ekuhọ edhe-ẹme ọnana ọvuọvo, kpahe eyero nọ ọ rẹ wọ ahwo jọ kpohọ oruthọ itieye na.
13 Ma re kru uruemu uyoma jevejeve fikinọ o rọ odode evaọ akpọ na ha. Re ma kru ẹgbakiete, o gwọlọ nọ ma fi idhere ikiẹrẹe Jihova họ iruo evaọ eware uzuazọ kpobi. Re a dhesẹ iẹe, roro kpahọ eme enana:
(1) Setan ọ ta ọrue re ọ ruẹse su ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai ruọ uzioraha. O te zihe ruọ ‘ọsẹ erue.’ (Jọn 8:44)
Eva oghẹrẹ oke vẹ emaha na a rẹ jọ ta uzẹme kẹ ọsẹ gbe oni rai eva ẹsejọ họ? Fikieme u je wuzou kẹ uzoge Ileleikristi re a whaha onana? (Itẹ 6:16-19)
Didiọ uruemu eki-ọthuọ u re dhesẹ ohwo kugbe ‘ọsẹ erue’ viukpe ọ kugbe Ọghẹnẹ uzẹme na? (Mae. 6:11, 12)
Ma tẹ be t’ẹme re ma ruẹse ta oma mai rro, oyena o thọ otẹrọnọ u ru ohwo ọfa evadha ha? (Ol. 119:163; wawo Iruẹru 5:1-11.)
Otẹrọnọ ohwo jọ o dhoma họ oware uyoma u ruo, fikieme u je wuzou nọ ma rẹ daoma rehọ ọrueta kuọ eyoma na dhere he? (Itẹ 28:13)
(2) Okenọ Ivi avọ Adamu a ru lele ẹkpakpa Setan re a jẹ iroro oware uwoma gbe uyoma kẹ omobọ rai, oware ọsosuọ nọ a ru họ a tọlọ oware nọ o rọ orai ha. A te zihe ruọ ẹji.
Kọ ujitho u woma otẹrọnọ oji na o ghine wo ẹgwọlọ oware nọ o tho na hayo otẹrọnọ ohwo nọ o tho mi na o wo buobu? (Itẹ 6:30, 31; 1 Pit. 4:15)
Kọ o nwani yoma gaga otẹrọnọ yọ uruemu nọ a bi ru odode evaọ oria nọ ma be rria hayo otẹrọnọ oware nọ a tọlọ na o rẹ kakao gheghe? (Rom 12:2; Ẹf. 4:28; Luk 16:10)
14, 15. (a) Eva ekuhọ Esuo Odu Ikpe Kristi na, didi odawọ u ti te ahwo akpọ kpobi? (b) Ẹvẹ oware nọ ma bi ru enẹna u re kpoma họ ukuhọ riẹ k’omai eva okioye na?
14 Eva oke Esuo Odu Ikpe Kristi na, Setan gbe idhivẹri riẹ a te jọ ọgọdọ-odidi, a gbẹ te sae kpokpo ahwo akpọ họ. Ẹvẹ ufuoma oyena o te rro te! Rekọ odu ikpe na i te re no, a re ti siobọ no ai omoke kakao. Setan gbe enọ i bi lele ie a te rehọ ọyawọ te “erezi” na, ahwo akpọ nọ a seba nọ i kru ẹgbakiete rai. Ọ te kpare ze wọhọ ẹmo mukpahe ‘ẹwho oyoyou na,’ Jerusalem Ọkpokpọ obọ odhiwu, re ọ te daoma voro ẹrẹreokie nọ o ro mu akpọ na no.—Evia. 20:7-10.
15 O te jọ nọ, wọhọ epanọ o ru evaọ oke nọ ukpemu, Setan ọ te rehọ elẹliẹhọ, jegbe mọvuọria gbe omovia, rọ lẹliẹ ahwo họ re a siọ oma ba erokpotọ kẹ Jihova. O tẹ rọ uvẹ mai nọ ma rria ruẹ ẹdẹ ọyena, ẹvẹ mai omomọvo o ti ru? Diẹse udu mai o te jọ kpahọ ẹme-avro ehrugbakpọ na? Nọ ahwo akpọ kpobi a te jọ gbagba na, uruemu nọ o kare omarokpotọ kpobi evaọ oke yena o te jọ aro koko yọ ọraha ebẹdẹ bẹdẹ oye u re ti ku ei họ. Re ma ruẹse rehọ omakpotọ eva okioye, ẹvẹ u wuzou te re ma wo uruemu ọ ẹmeoyo obọnana rọ kẹ oghẹrẹ ọkpọvio kpobi nọ Jihova ọ be k’omai, te orọ ẹkwoma Ẹme riẹ hayo ukoko riẹ ze! Eva ere oruo, ma je dhesẹ uvi omarọkẹ mai rọ kẹe wọhọ Osu Ehrugbakpọ na.
Eme Ọkiẹkpemu
● Ovẹ họ ẹme-avro ologbo nọ emama kpobi e rẹriẹ ovao ku? Ẹvẹ u ro kpomahọ omai?
● Eme o viodẹ kpahọ idhere nọ ezae gbe eyae ọvuọvo nọ a dhesẹ fihọ ẹwẹre-obe avọ 49 na a ro dhesẹ ẹgbakiete kẹ Jihova?
● Fikieme u je wuzou nọ ma sẹro oma mai kẹdẹ kẹdẹ re ma rehọ uruemu mai rọ kẹ Jihova orro?
[Pictures on page 49]
A kru esuo i Jihova kpehru
Noa
Sera
Mosis
Josẹf
Job
Ẹvẹ ma rẹ sai ro wo erere no oriruo rai ze?