Fi Ẹrọwọ Họ Ẹme Eruẹaruẹ Ọghẹnẹ!

‘Ma te je wo ẹme eruẹaruẹ na nọ a ru muẹro viere.’—2 PITA 1:19.

 1, 2. Eruẹaruẹ vẹ họ orọ ọsosuọ nọ a tu kere, kọ onọ vẹ jọ o kpare ze?

JIHOVA họ Ehri eruẹaruẹ ọsosuọ nọ a tu kere. Nọ Adamu avọ Ivi a th’uzi no, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹ araomuomu na nọ: “Me re ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na, gbe udevie [ubi] ra avọ [ubi] riẹ. Ọ rẹ te nwa owhẹ uzou, whọ vẹ te royẹe ithihrawọ.” (Emuhọ 3:1-7, 14, 15) Ikpe udhusoi buobu e te vrẹ re a te wo otoriẹ eme eruẹaruẹ eyena vọvọ.

² Eruẹaruẹ ọsosuọ yena e kẹ ahwo-akpọ uzioraha uvi ẹruore. Uwhremu na Ikereakere na i te dhesẹ Setan Ẹdhọ na wọhọ “oriọvọ anwae na.” (Eviavia 12:9) Rekọ ono ọ te jọ Ubi eyaa Ọghẹnẹ na?

Ẹgwọlọvia Ubi Na

 3. Oghẹrẹ vẹ Ebẹle o ro fi ẹrọwọ họ eruẹaruẹ ọsosuọ na?

³ Wo ohẹriẹ no ọsẹ riẹ, Ebẹle ohwo Ọghẹnẹ na o fi ẹrọwọ họ eruẹaruẹ ọsosuọ na. U muẹro nọ Ebẹle o vuhumu inọ o te gwọlọ ehwẹ azẹ re a ro si uzioraha no. Fikiere ẹrọwọ ọ tẹ wọe rehọ arao dheidhe nọ Ọghẹnẹ ọ jẹrehọ. (Emuhọ 4:2-4) Ghele na, evuhumu Ubi eyaa na o gbẹ jọ oware udidi.

 4. Didi eyaa Ọghẹnẹ ọ kẹ Abraham, kọ eme u dhesẹ kpahe Ubi eyaa na?

⁴ Ole ikpe 2,000 rono edẹ Ebẹle, Jihova ọ tẹ rehọ eyaa eruẹaruẹ nana kẹ Abraham ọsẹ-ode na: “Mẹ rẹ ghale owhẹ hrọ, me re ti ru iruọmọ ra viẹ wọhọ isi obọ ehru . . . , evaọ [ubi] ra erẹwho akpọ na kpobi i je wo oghale.” (Emuhọ 22:17, 18) Eme eyena i dhesẹ nnọ Abraham o ti w’obọ evaọ orugba eruẹaruẹ ọsosuọ na. I dhesẹ nnọ Ubi nọ a te rọ raha iruo Setan na u ti no uyẹ Abraham ze. (1 Jọn 3:8) “Oware ovo nọ u nyuhu udu [Abraham] kpahọ eya nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ o jarọ họ” yọ isẹri Jihova efa taure oke Ileleikristi u te ti te na enọ i “wo (orugba) eya na ha” a nuhu gbe he. (Ahwo Rom 4:20, 21; Ahwo Hibru 11:39) Ukpoye, a fi ẹrọwọ họ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ.

 5. Oma ono eyaa Ọghẹnẹ ọrọ Ubi na o jọ rugba, kọ fikieme whọ jẹ kuyo na ere?

⁵ Pọl ukọ na o dhesẹ Ubi eyaa Ọghẹnẹ na nọ o kere nọ: “Enẹna Abraham a ya eya na kẹ, jegbe [ubi] riẹ. Ọ ta nọ, ‘Gbe [ibi] te he,’ wọhọ epa erọ ibuobu; rekọ wọhọ epa orọ ọvo, ‘Gbe ubi ra,’ onọ orọ Kristi.” (Ahwo Galesha 3:16) Ubi nọ erẹwho na i ti wo oghale no ze na u kugbe emọ Abraham kpobi hi. A rehọ emọ ọmọ riẹ Ishmẹl gbe emọ nọ Ketura o yẹ kẹe ghale ahwo-akpọ họ. Ubi oghale na u no oma ọmọ riẹ Aiziki gbe ọmọ-oruọmọ riẹ Jekọp ze. (Emuhọ 21:12; 25:23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Jekọp o dhesẹ nọ “ahwo” a ti yoẹme kẹ Shailo ọrọ orua Juda, rekọ uwhremu na a te dhesẹ ie dẹẹ nnọ Ubi na u ti no uyẹ Devidi ze. (Emuhọ 49:10; 2 Samuẹle 7:12-16) Ahwo Ju ikpe-udhusoi ọsosuọ na a je rẹro nọ ohwo ọvo jọ ọye ọ te tha wọhọ Mesaya na, hayo Kristi. (Jọn 7:41, 42) Yọ eruẹaruẹ Ọghẹnẹ ọrọ Ubi na i rugba evaọ oma Ọmọ riẹ, Jesu Kristi.

Mesaya na Ọ tẹ Romavia!

 6. (a) Ẹvẹ ma re wo otoriẹ eruẹaruẹ ekpoka 70 na? (b) Okevẹ gbe oghẹrẹ vẹ Jesu o ro ‘si uzioraha no’?

⁶ Daniẹl ọruẹaro na o kere obọdẹ eruẹaruẹ jọ kpahe Mesaya na. Evaọ ukpe ọsosuọ ọrọ esuo Dariọs ohwo Midia na, o vuhumu nọ ọraha etoke ikpe 70 ọrọ Jerusalẹm na ọ kẹle ekuhọ no. (Jerimaya 29:10; Daniẹl 9:1-4) Okenọ Daniẹl ọ jẹ lẹ, Gebriẹl ẹnjẹle na, ọ tẹ nyaze o te dhesẹ nọ ‘ekpoka udhosa gbe ikpe na i ti si uzioraha no.’ A ti kpe Mesaya na evaọ udevie oka avọ 70 na. “Ekpoka udhosa gbe ikpe erọ ikpe” na i muhọ evaọ 455 B.C.E. okenọ Atagzazis I Ovie Pasia ‘ọ ta nọ a wariẹ bọ Jerusalẹm.’ (Daniẹl 9:20-27; Moffatt; Nehemaya 2:1-8) Mesaya ọ te nyaze nọ ekpoka 7 gbe ekpoka 62 e tẹ vrẹ no. Ikpe 483 nana i no 455 B.C.E. rite 29 C.E., okenọ a rọ họ Jesu ame nọ Ọghẹnẹ o ro wholo iei wọhọ Mesaya, hayo Kristi na. (Luk 3:21, 22) Jesu o ‘si uzioraha no’ ẹkwoma uzuazọ ohwo-akpọ riẹ nọ ọ rọ kẹ wọhọ ẹtanigbo evaọ 33 C.E. (Mak 10:45) Ẹvẹ onana o rọ uvi ẹjiroro te nọ ma re ro fi ẹrọwọ họ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ!a

 7. Avọ Ikereakere na, dhesẹ epanọ Jesu o ro ru eruẹaruẹ kpahe Mesaya na gba.

⁷ Ẹrọwọ fihọ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ u re ru ei lọhọ k’omai vuhu Mesaya na. Evaọ usu eruẹaruẹ buobu kpahe Mesaya na nọ a kere fihọ Ikereakere Hibru na, enọ i kere Ikereakere Griki Ileleikristi na a riobọ kpohọ ejọ rai ro kie kpahe Jesu. Re a dhesẹ iẹe: Ọmọtẹ nọ ọ riẹ ọzae he o yẹ Jesu evaọ Bẹtlẹhẹm. (Aizaya 7:14; Maeka 5:2; Matiu 1:18-23; Luk 2:4-11) A se rie no Ijipti ze, a kpe emọfofa evaọ okenọ a yẹi no. (Jerimaya 31:15; Hosia 11:1; Matiu 2:13-18) Jesu ọ wọ ẹyao mai. (Aizaya 53:4; Matiu 8:16, 17) Wọhọ epanọ a ruẹaro, ọ ruọ Jerusalẹm evaọ ehru ekẹtẹkẹtẹ. (Zekaraya 9:9; Jọn 12:12-15) Eme ọso-ilezi na i rugba okenọ a kare Jesu, nọ isoja e ghale ewu riẹ kẹ oma rai je fiedhọ kẹ ewu otọ-oma riẹ. (Olezi 22:18; Jọn 19:23, 24) Uzẹme na nọ a wiri igbegbe Jesu hu jegbe nọ a duwu ibiefẹ riẹ i ru eruẹaruẹ gba re. (Olezi 34:20; Zekaraya 12:10; Jọn 19:33-37) Enana yọ iriruo jọ gheghe erọ eruẹaruẹ kpahe Mesaya na nọ ikere Ebaibol nọ a kẹ ẹgba a ro ruiruo kiekpahe Jesu.b

Jiri Ovie Mesaya Na!

 8. Ono họ ‘Ọnọ ọ rọ no Oke Anwae ze na,’ kọ ẹvẹ eruẹaruẹ nọ a kere fihọ Daniẹl 7:9-14 na i ro rugba?

⁸ Evaọ ukpe ọsosuọ orọ esuo Bẹlsheza Ovie Babilọn, Jihova ọ tẹ rehọ ewezẹ gbe eruẹaruẹ igbunu jọ kẹ Daniẹl ọruẹaro riẹ. Ọruẹaro na ọ kake ruẹ erao ilogbo ene. Ẹnjẹle Ọghẹnẹ o te dhesẹ ai wọhọ “ivie ene,” nọ u dhesẹ nọ a dikihẹ kẹ egaga akpọ othotha. (Daniẹl 7:1-8, 17) Daniẹl ọ tẹ jẹ ruẹ Jihova, ‘Ọnọ ọ rọ no Oke Anwae ze na,’ nọ ọ kerria agbara-uvie oruaro riẹ. Nọ o guẹdhọ kpe erao na no, o te mi ai esuo ọ tẹ raha arao avene na no. A tẹ rehọ esuo “ahwo kpobi, erẹwho gbe evẹrẹ kpobi” rọ kẹ ọnọ ọ “wọhọ ọmọ ohwo.” (Daniẹl 7:9-14) Ẹvẹ onana o rrọ eruẹaruẹ igbunu te onọ o ta kpahe eromuo “Ọmọ ohwo,” Jesu Kristi, evaọ obọ odhiwu evaọ ukpe 1914!—Matiu 16:13.

 9, 10. (a) Eme abọ sa-sa ẹmema ewezẹ na e riobọ kpohọ? (b) Ẹvẹ who re dhesẹ orugba Daniẹl 2:44?

⁹ Daniẹl ọ riẹ nọ Ọghẹnẹ “o re si ivie no ọ vẹ rehọ efa mu.” (Daniẹl 2:21) Avọ ẹrọwọ nọ o fihọ Jihova, Ọnọ “o re dhesẹ eware ididi,” ọruẹaro na o te dhesẹ otofa ewezẹ ẹmema ologbo ọrọ Nebukadneza Ovie Babilọn na. Abọ sa-sa riẹ e riobọhọ ẹkparoma gbe ekie egaga akpọ wọhọ Babilọn, Midia avọ Pasia, Grisi, gbe Rom. Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ rehọ Daniẹl dhesẹ eviavia akpọ rite oke mai na gbe obaro.—Daniẹl 2:24-30.

¹⁰ Eruẹaruẹ na e ta nọ: “Evaọ ezi ivie eyena Ọghẹnẹ obọ odhiwu na ọ rẹte rehọ uvie nọ a rẹ raha ha muẹ, hayo a rẹte se isuẹsu riẹ ba kẹ amọfa ha. Ọ rẹte whọlọ ivie na kpobi ọ vẹte rehọ ai ze oba, ọ vẹte jọ bẹdẹ.” (Daniẹl 2:44) Okenọ “oke ahwo Egedhọ na” u kuhọ evaọ 1914, Ọghẹnẹ ọ tẹ rehọ Uvie obọ odhiwu na mu evaọ otọ Kristi. (Luk 21:24; Eviavia 12:1-5) Evaọ ogaga Ọghẹnẹ a te bru “utho” Uvie Mesaya na no “ugbehru” esuo ehrugbakpọ Ọghẹnẹ ze. Eva Amagẹdọn utho oyena o te tehe ẹmema na u ve wuhu iei wuruwuru. Wọhọ ugbehru egọmeti nọ u ti kpomahọ ‘otọakpọ na soso,’ Uvie Mesaya na o te jọ bẹdẹ bẹdẹ.—Daniẹl 2:35, 45; Eviavia 16:14, 16.c

11. Oriruo eme ẹrẹriẹ Jesu na ọ rrọ kẹ, kọ didi okpomahọ eruẹaruẹ eyena e jọ oma Pita wo?

¹¹ Avọ esuo Uvie riẹ nọ o wo fihọ iroro, Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Uzẹme mẹ ta kẹ owhai, ejọ e rọ nọ idikihẹ etenẹ nọ a re ti whuẹ hẹ, bẹsenọ a te ruẹ Ọmọ ohwo nọ ọ te tha evaọ uvie riẹ.” (Matiu 16:28) Edẹ ezeza e vrẹ no, Jesu ọ tẹ rehọ Pita, Jemis, avọ Jọn kpohọ ugbehru ukpekpehru jọ oria nọ ọ jọ rẹriẹ evaọ iraro rai. Avọ ẹgho ọnwranwra nọ o ruru ikọ na, Ọghẹnẹ o te whowho nọ: “[Ọnana] họ Ọmọ oyoyou mẹ, ọnọ ọ were omẹ hrọ; wha yo ẹme riẹ.” (Mat. 17:1-9; Mak 9:1-9) Ẹvẹ onana o rrọ oriruo oruaro Uvie Kristi te! Agbẹta nọ Pita ọ rọ t’ẹme kpahe eruẹaruẹ urirẹ na jẹ ta nọ: ‘Ma te je wo ẹme eruẹaruẹ na nọ a ru muẹro viere.’—2 Pita 1:16-19.d

12. Fikieme onana o jẹ rrọ oke nọ ma re ro fi ẹrọwọ họ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ?

¹² Ababọ avro ‘ẹme eruẹaruẹ na’ u kugbe orọnikọ eruẹaruẹ Ikereakere Hibru na kpahe Mesaya na ọvo ho rekọ te eme Jesu nọ ọ ta inọ ọ te tha “avọ ogaga gbe oruaro ulogbo” na. (Matiu 24:30) Ẹrẹriẹ na ọ kẹ imuẹro ọ ẹme eruẹaruẹ kpahe ẹnyaze oruaro Kristi evaọ ogaga Uvie na. Kẹle na, omarọvia riẹ evaọ oruaro o te jọ ọraha kẹ enọ e kare ẹrọwọ gbe eghale rọkẹ enọ i wo ẹrọwọ. (2 Ahwo Tẹsalonika 1:6-10) Orugba eruẹaruẹ Ebaibol i dhesẹ nọ enana họ “edẹ urere” na. (2 Timoti 3:1-5, 16, 17; Matiu 24:3-14) Wọhọ Oletu Okpikpakpe Jihova, Maekẹl, ọnọ ọ rọ Jesu Kristi, ọ ruẹrẹ oma họ no re ọ rehọ uyerakpọ omuomu nana t’oba evaọ oke ‘uye ologbo’ na. (Matiu 24:21; Daniẹl 12:1) Fikiere onana họ oke nọ ma re ro dhesẹ nọ ma fi ẹrọwọ họ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ.

Gbe Fi Ẹrọwọ họ Ẹme Eruẹaruẹ Ọghẹnẹ

13. Eme o re fiobọhọ k’omai yọrọ uyoyou mai kẹ Ọghẹnẹ je ru ẹrọwọ mai kpahe ẹme riẹ kpokpọ?

¹³ Evaọ uzẹme ma ghọghọ evaọ okenọ ma kaki wuhrẹ kpahe orugba ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ. Kọ ẹrọwọ mai no oke oyena ze o whrehe no hayo uyoyou mai u dhẹ no? Joma jọ wọhọ Ileleikristi obọ Ẹfẹsọs ho enọ ‘e se uyoyou nọ a wo evaọ ọsosuọ ba.’ (Eviavia 2:1-4) Makọ epanọ ma gọ Jihova kri te no, ẹrọwọ gbe uyoyou mai e rẹ sai whrehe ajokpanọ ma rẹ “kake guọlọ uvie [Ọghẹnẹ] gbe [ẹrẹreokie] riẹ” re ma ruẹsi koko efe họ obọ odhiwu. (Matiu 6:19-21, 31-33) Ewuhrẹ Ebaibol ọwhọ, abọ-owo ẹsikpobi evaọ iwuhrẹ Ileleikristi, gbe usiuwoma-ota ọwhọ orọ Uvie na i re fiobọhọ k’omai yọrọ uyoyou mai kẹ Jihova, kẹ Ọmọ riẹ, jẹ rọkẹ Ikereakere na. (Olezi 119:105; Mak 13:10; Ahwo Hibru 10:24, 25) Kẹsena, onana u ve ti ru ẹrọwọ mai fihọ ẹme Ọghẹnẹ kpokpọ.—Olezi 106:12.

14. Ẹvẹ a be rọ hwa Ileleikristi nọ a wholo na osa fiki ẹrọwọ nọ a fihọ ẹme eruẹaruẹ Jihova?

¹⁴ Wọhọ epanọ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ o rugba evaọ oke anwae na, ere ma rẹ sai fi ẹrọwọ họ eware nọ ọ ruẹaro rai kpahe obaro na. Wọhọ oriruo, ọzino Kristi evaọ oruaro Uvie o rugba no, yọ Ileleikristi nọ a wholo na nọ i kru ẹrọwọ rai te uwhu a ruẹ orugba eyaa eruẹaruẹ na no: “Rọkẹ ọnọ ọ kpare obọ, ọye mẹ rẹ rọwo kẹ re ọ re ubi-ure uzuazọ, onọ orọ eva [aparadase] Ọghẹnẹ na.” (Eviavia 2:7, 10; 1 Ahwo Tẹsalonika 4:14-17) Jesu ọ kẹ enana nọ e kparobọ no na uvẹ nọ a rẹ rọ “re ubi-ure uzuazọ” evaọ ‘aparadase Ọghẹnẹ’ ọrọ obọ odhiwu na. Evaọ ekparomatha rai, ẹkwoma Jesu Kristi, a ti w’abọ evaọ sebaewhu gbe ababọ ogbekuo nọ Jihova ọ kẹ, ọnọ ọ rrọ “ovie nọ ọrọ anwọ ọgbọ ze, aghọ-ewho, aghọ-ẹruẹ, Ọghẹnẹ ọvo na.” (1 Timoti 1:17; 1 Ahwo Kọrint 15:50-54; 2 Timoti 1:10) Ẹvẹ onana o rọ osa ologbo te kẹ uyoyou odidi nọ a wo kẹ Ọghẹnẹ gbe ẹrọwọ ọgaga rai kẹ ẹme eruẹaruẹ riẹ!

15. Amono a ro dikihẹ otọhotọ “akpọ ọkpokpọ” na, kọ amono họ egbẹnya rai?

¹⁵ Nọ a nwane kpare enọ a wholo na nọ i whu avọ ẹrọwọ kpohọ ‘aparadase Ọghẹnẹ’ ọrọ obọ odhiwu no, a te siọ okiọkotọ Izrẹl ẹzi nọ e gbẹ rọ otọakpọ na no igbo “Babilọn okpẹwho na” no, isuẹsu egagọ ọrue akpọ na. (Eviavia 14:8; Ahwo Galesha 6:16 ) A wọ otọhotọ “akpọ ọkpokpọ” na họ ai no. (Eviavia 21:1) A te yẹ “ẹwho” jọ, a tẹ bọe zihe ro aparadase abọ-ẹzi nọ o bi titi evaọ otọakpọ na nẹnẹ. (Aizaya 66:8) Eva riẹ ogbotu egbẹnya Izrẹl abọ-ẹzi na nọ e wọhọ igodẹ na i bi zurie ro obọnana, ‘evaọ edẹ urere na.’—Aizaya 2:2-4; Zekaraya 8:23; Jọn 10:16; Eviavia 7:9.

A Ruẹaro Kpahe Obaro Ohwo-Akpọ Evaọ Ẹme Eruẹaruẹ Ọghẹnẹ

16. Eme họ irẹro enọ e be romakpotọ tha enọ a wholo na uke?

¹⁶ Ẹruore vẹ enọ e be romakpotọ tha enọ a wholo na uke a wo? A fi ẹrọwọ họ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ re, yọ ẹruore rai ọ rrọ ba ẹruọ Aparadase otọakpọ na. (Luk 23:39-43) Etẹe a te jọ da no “ethẹ ame uzuazọ na” ze a vẹ te ruẹ esiwo no “ebe ure” nọ e rrọ akotọ riẹ ze. (Eviavia 22:1, 2) Otẹrọnọ who wo ẹruore ogbunu ọyena, gbẹ hai dhesẹ uyoyou udidi kẹ Jihova je fi ẹrọwọ họ ẹme eruẹaruẹ riẹ. Jo whẹ jọ usu enọ e te ruẹ oghọghọ nọ u wo ibe he ọrọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ Aparadase na.

17. Didi eghale e te jọ uzuazọ Aparadase otọakpọ na?

¹⁷ O rẹ jọ bẹbẹ kẹ ahwo-akpọ nọ e gba ha re a dhesẹ oghẹrẹ nọ uzuazọ o te jọ evaọ Aparadase otọakpọ nọ o be tha na ziezi, rekọ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ ọ k’omai orimuo kpohọ eghale nọ e rọ obaro kẹ ahwo-akpọ ẹmeoyo. Okenọ Uvie Ọghẹnẹ u te muhọ esu no ababọ awhaha nọ a te jọ otọakpọ ru oreva riẹ wọhọ epanọ a rrọ obọ odhiwu ru na, uvumọ ohwo-akpọ ugbarugba—makọ arao dede—a te “nwaoma hayo ekpe he.” (Aizaya 11:9; Matiu 6:9, 10) Ahwo omarokpotọ a te rọ otọakpọ na reuku, “oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.” (Olezi 37:11) Ahwo nọ ohọo u bi kpe a gbẹ te jariẹ hẹ, keme “ibi i [ti] vihọ eva otọ na; [yọ] ofou o [ti] fou eva ehru igbehru.” (Olezi 72:16) Ahwo a gbe ti ku enu-oviẹ uweri hi. Ẹyao o re ti kuhọ, makọ uwhu o gbẹ te jọ họ. (Aizaya 33:24; Eviavia 21:4) Kọ whọ rẹ sai roro kpahe iẹe—akpọ nọ edọkita e te jọ họ, makọ imu, ẹsipito hayo eria nọ a re jo siwi eruẹ, hayo iwhori. Ẹvẹ ẹruore ọyena o gbunu te!

18. (a) Imuẹro eme a kẹ Daniẹl? (b) Eme ọ te jọ ẹkẹ ‘ẹghale’ Daniẹl?

¹⁸ Makọ uki ohwo-akpọ o te jọ ofofe keme ẹkparomatha o ti nwene uwhu. Job ọzae okiẹrẹe na o wo ẹruore otiọye na. (Job 14:14, 15) Ere o jọ kẹ Daniẹl ọruẹaro na re, keme ẹnjẹle Jihova ọ kẹ riẹ imuẹro omosasọ na: “Rekọ kpo obonọ whọ rẹ nya bọwo urere; who reti serihọ, who veti dikihẹ ẹria nọ a ghale kẹ owhẹ evaọ urere edẹ na.” (Daniẹl 12:13) Daniẹl ọ gọ Ọghẹnẹ avọ ẹrọwọ rite ekuhọ uzuazọ riẹ. Obọnana o bi serihọ evaọ uwhu, rekọ o ti “dikihẹ” evaọ “ẹkparomatha i kiẹrẹe” na evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe Kristi. (Luk 14:14) Eme ọ te jọ oria nọ a “ghale” kẹ Daniẹl? Whaọ, evaọ orugba Aparadase riẹ, eruẹaruẹ Izikiẹl i dhesẹ nọ ahwo Jihova kpobi a ti wo ẹkẹ oria rai, makọ ẹkwotọ nọ a te ghale evaọ edhere ọkpakpatiẹ. (Izikiẹl 47:13–48:35) Fikiere Daniẹl o ti wo oria evaọ Aparadase, rekọ ẹkẹ riẹ evaọ obei o ti vi otọ gheghe. U ti kugbe oria riẹ evaọ ẹjiroro Jihova.

19. Eme a gwọlọ re a wo uzuazọ evaọ Aparadase otọakpọ na?

¹⁹ Kọ ẹvẹ kpahe owhẹ gbe ẹkẹ ra? Who te fi ẹrọwọ họ Ẹme Ọghẹnẹ, Ebaibol na, ababọ avro who bi rẹro uzuazọ evaọ Aparadase otọakpọ na. Whọ sae tubẹ ruẹ oma ra evaọ obei, be reawere eghale ibuobu riẹ, rẹrote otọakpọ na, jẹ reawere edede iwhuowhu na. Whaọ, Aparadase họ oria nọ o rọ kẹ ahwo-akpọ. Ọghẹnẹ ọ ma imava ọsosuọ na re a rria oria utioye na. (Emuhọ 2:7-9) Yọ ọ gwọlọ re ahwo-akpọ ẹmeoyo a rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase. Kọ whọ te j’owọ lele Ikereakere na re whọ jọ usu ima-idu nọ e te rria otọakpọ Aparadase na? Whọ rẹ sae jọ obei otẹrọnọ who wo uvi uyoyou kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai, Jihova, je wo ẹrọwọ odidi kpahe ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ.

[Oruvẹ-obotọ]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Eruẹaruẹ vẹ họ ọrọ ọsosuọ, kọ ono họ Ubi nọ a y’eyaa riẹ na?

• Eruẹaruẹ vẹ kpahe Mesaya na e jọ oma Jesu rugba?

• Ẹvẹ Daniẹl 2:44, 45 o ti ro rugba?

• Didi obaro ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ ọ riobọhọ kẹ ahwo-akpọ ẹmeoyo?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]

Kọ who bi rẹro ẹrria evaọ Aparadase otọakpọ na?