Epanọ Jihova O Bi Ro Su Omai
“Su omẹ fihọ edhere nọ okiete.”—OLEZI 27:11.
1, 2. (a) Ẹvẹ Jihova o bi ro su ahwo riẹ nẹnẹ? (b) Eme o gwọlọ re a rehọ iwuhrẹ na ruiruo vọvọ?
JIHOVA họ Ehri elo gbe uzẹme, wọhọ epanọ ma jọ uzoẹme n’ukpo wuhrẹ na. Ẹme riẹ o re fi elo họ edhere mai nọ ma be nya evaọ ada ekiete na. Jihova o bi su omai ẹkwoma idhere riẹ nọ o bi ro wuhrẹ omai. (Olezi 119:105) Wọhọ ọso-ilezi anwae na, ma rẹ rọ uyere kuyo kẹ ekpakpọ Ọghẹnẹ jẹ lẹ nọ: “ỌNOWO, wuhrẹ omẹ edhere ra; who su omẹ fihọ edhere nọ okiete.”—Olezi 27:11.
2 Edhere jọ nọ Jihova ọ be rọ kẹ uthubro nẹnẹ họ ẹkwoma iwuhrẹ Ileleikristi na. Kọ ma be rehọ ọruẹrẹfihotọ oyoyou nana ruiruo vọvọ ẹkwoma (1) ekpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi, (2) ezọgaviẹ ziezi kẹ eme na, gbe (3) uyo-okẹ ziezi evaọ abọ nọ o gwọlọ ẹkpahefihọ ogbotu? Ofariẹ, kọ ma be hae j’owọ avọ uyere evaọ okenọ a tẹ k’omai iroro-ejẹ nọ i re fiobọhọ k’omai daji “edhere nọ okiete” na?
Ẹvẹ Who bi Kpohọ Iwuhrẹ Te?
3. Ẹvẹ ọgbodibo oke-kpobi jọ ọ rọ bọ uruemu ọ ekpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi?
3 Iwhowho Uvie jọ a be hai kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi no anwọ emaha ze. Ọgbodibo oke-kpobi ọrọ Isẹri Jihova jọ ọ kareghẹhọ nọ: “Okenọ t’omẹ te inievo ekpako mẹ ma jẹ rro ze evaọ etoke ikpe 1930, ma re du nọ ọsẹ gbe oni mai sọ ma ti kpohọ ewuhrẹ hẹ. Ma riẹ nọ ma te nya ajokpanọ ma be mọ. Iwuhrẹ i re vo uviuwou mai vievie he.” Wọhọ Anna ọruẹaro-aye na, oniọvo-ọmọtẹ nana “o je no” oria egagọ Jihova ha.—Luk 2:36, 37.
4-6. (a) Fikieme iwuhrẹ i je vo iwhowho Uvie jọ? (b) Fikieme o jẹ r’oja re a kpohọ iwuhrẹ?
4 Kọ whọ rọ usu ahwo nọ a bi kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi ẹsikpobi, hayo kọ who re kpohọ iwuhrẹ godogodo? Ileleikristi jọ nọ i roro nọ a be riẹ ru a tẹ gwọlọ nọ a rẹ kiẹ oma rai riwi. Evaọ eka jọ, a te je kpokahọ iwuhrẹ kpobi nọ a nya. Nọ a kiẹ obe na riwi evaọ unuoke nọ a fihọ na, unu iwuhrẹ nọ i vo rai u gbe rai unu.
5 Ahwo jọ a sae ta nọ: ‘Orọnikọ gheghe he. Otunyẹ nọ ọ rọ ahwo oma nẹnẹ ọ ga te epanọ o rọ lọhọ kẹ ai hi re a kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi.’ Uzẹme o ghinẹ rọ inọ ma be rria oke idhọvẹ. Whaọ, otunyẹ na ọ te ga viere dede. (2 Timoti 3:13) Kọ oyena u gbe ru ei mae r’oja re ma kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi? Ma gbẹ be re emu abọ-ẹzi ziezi re o kru omai ga ha, ma sai thihakọ eyawọ nọ uyerakpọ nana o be whaze he. Whaọ, ma gbe bi kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi hi ma rẹ sai kie ruọ odawọ abọgbekẹ “edhere enọ i kiẹrẹ” na! (Itẹ 4:18) Uzẹme, oma o tẹ lọhọ omai no iruo kpozi, ehoo nọ ma re ro kpohọ ewuhrẹ ọ sae jariẹ. Rekọ, ma te kpohọ iwuhrẹ na, makinọ oma o lọhọ omai no, ma re wo erere kẹ omobọ mai, ma vẹ jẹ tuduhọ ibe Ileleikristi mai awọ evaọ Ọgwa Uvie na.
6 Ahwo Hibru 10:25 o kẹ ẹjiroro obọdẹ ọfa jọ nọ ma re ro kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi. Pọl ukọ na ọ jọ etẹe tuduhọ ibe Ileleikristi awọ re a hai kuomagbe ‘maero nọ a ruẹ nọ ẹdẹ na o bi sikẹle na.’ Ẹhẹ, o rẹ thọrọ omai ẹro ho inọ “ẹdẹ Ọghẹnẹ” o bi sikẹle. (2 Pita 3:12) Ma te ku ei họ nnọ ekuhọ uyerakpọ nana o gbẹ rọ ugbothabọ jọ, ma rẹ sae rehọ ilale obọ mai karo kẹ iruẹru abọ-ẹzi nọ e r’oja, wọhọ ekpohọ iwuhrẹ. Kẹsena, wọhọ epanọ Jesu ọ vẹvẹ unu, ‘ẹdẹ ọyena o ve ti bru omai ze idudhe.’—Luk 21:34.
Jọ Ọnọ Ọ rẹ Gaviezọ Ziezi
7. Fikieme o jẹ r’oja kẹ emọ re a kezọ eva iwuhrẹ?
7 U te he re ma kpohọ iwuhrẹ ọvo. Ma rẹ kezọ ziezi, muẹro h’otọ kẹ eme nọ a be ta. (Itẹ 7:24) Onana u kugbe emọ mai. Ọmọ o te kpohọ isukulu, ma re rẹro nọ ọ rẹ kezọ kẹ iticha na, o tẹ make rọnọ uzoẹme na o were riẹ hẹ hayo o re gaga kẹe. Iticha na ọ riẹ nnọ ọmọ na ọ tẹ daoma kezọ, o ti wo erere jọ no uwuhrẹ na ze. Fikiere, kọ o gbẹ rọ oware iroro re emọ nọ i te ikpe isukulu no a kezọ ziezi kẹ ehrẹ nọ a be kẹ evaọ iwuhrẹ ukoko na viukpenọ a rẹ kẹ ai uvẹ re a wezẹ nọ iwuhrẹ na i te muhọ no? Uzẹme, ejọ evaọ udevie izẹme eghaghae nọ e rọ Ikereakere na e rọ “gaga nọ e rẹ bẹ-ẹriẹ.” (2 Pita 3:16) Rekọ joma rri ẹgba ọmọ nọ o re ro wuhrẹ vo ho. Ọghẹnẹ o rri rai ere he. Evaọ oke Ebaibol, ọ ta kẹ idibo emoha riẹ nọ a ‘kezọ je wuhrẹ epanọ a rẹ rọ dhozọ ỌNOWO na re a ru eme uzi nana,’ nọ ababọ avro ejọ rai e jọ gaga re emaha a wo otoriẹ rai na. (Iziewariẹ 31:12; wawo Iruo-Izerẹ 18:1-30.) Kọ Jihova o rẹro mi emọ inẹnẹ kawo viere?
8. Didi owọ esẹ gbe ini jọ a rẹ jẹ re u fiobọhọ kẹ emọ rai kezọ eva obọ iwuhrẹ?
8 Esẹ gbe ini Ileleikristi a re vuhumu nnọ abọjọ ẹgwọlọ abọ-ẹzi emọ rai e roma hwa eme nọ a re yo evaọ iwuhrẹ na. Fikiere, esẹ gbe ini jọ a rẹ ruẹrẹ họ kẹ emọ rai re a dina wezẹ taure a te ti kpohọ iwuhrẹ re a kpohọ Ọgwa Uvie na avọ oma ojaja jẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ewuhrẹ na. Esẹ gbe ini jọ a re bru oke nọ emọ rai a re ro riwi etẹlivisiọne kpẹre evaọ aso edẹ iwuhrẹ, ẹsejọ a rẹ whaha ae eriwo dede. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:15, 16) Esẹ gbe ini itieye na a rẹ whaha eware nọ e rẹ rehọ iroro emọ na, tuduhọ emọ rai awọ re a kezọ je wuhrẹ, wọhọ epanọ ikpe gbe ẹgba rai o te.—Itẹ 8:32.
9. Eme ọ rẹ sai fiobọhọ k’omai nyaharo evaọ ẹgba ezọgaviẹ mai?
9 Jesu ọ jẹ t’ẹme kẹ ekpako evaọ okenọ ọ ta nọ: “Wha yọrọ oma epanọ wha re yo.” (Luk 8:18) Edẹ nana, ẹta riẹ o lọhọ vi eruo. Uzẹme, re a kezọ ziezi yọ okolo iruo ho, rekọ a rẹ sai ru ẹnyaharo evaọ ẹgba ezọgaviẹ. Whọ tẹ be kezọ kẹ ẹme Ebaibol hayo abọ ewuhrẹ jọ, daoma salọ igogo eme ewuhrẹ na. Daoma roro ẹme ọfa nọ oruẹme na ọ be te ta. Gwọlọ igogo eme nọ whọ rẹ sai fihọ iruo evaọ odibọgba ra hayo evaọ uzuazọ ra. Jọ evaọ iroro ra kiẹ igogo eme nọ a be ta na riwi. Kere eme jọ fihọ otọ.
10, 11. Ẹvẹ esẹ gbe ini jọ a ro fiobọhọ kẹ emọ rai gaviezọ no, kọ ona vẹ whọ ruẹ no nnọ u re fiobọhọ?
10 A re wuhrẹ emamọ ezọgaviẹ eva oke emaha. Taure a te ti tube wuhrẹ ese gbe ekere dede, esẹ gbe ini jọ a rẹ tuduhọ emọ rai nọ i ri mu isukulu họ họ re a “kere” eme fihotọ evaọ etoke iwuhrẹ na. A re kpokahọ obe na okenọ a tẹ fodẹ eme wọhọ “Jihova,” “Jesu,” hayo “Uvie.” Evaọ edhere nana, emọ a re wuhrẹ re a kezọ kẹ eware nọ a be ta rono platfọmo ze.
11 Makọ emọ nọ e dina kpako na a gwọlọ uduotahawọ ẹsejọ re a ruẹse kezọ. Nọ o muẹrohọ nnọ iroro ọmọzae ikpe 11 riẹ i reghe no evaọ etoke okokohọ Ileleikristi jọ, ọsẹ na ọ tẹ rọ Ebaibol kẹ ọmọ na ọ tẹ ta kẹe re ọ hai rovie okenọ oruẹme na ọ tẹ fodẹ oria ikereakere. Ọsẹ na, ọnọ o je kere eme jọ fihotọ na, o je rri ọmọzae riẹ na nọ o kru Ebaibol na. Ọmọzae na o te je lele ọruẹrẹfihotọ okokohọ na avọ ajọwha.
Jọ A Yo Urru Ra
12, 13. Fikieme o jẹ r’oja re ma w’obọ evaọ ile-esuọ ukoko?
12 Devidi Ovie na ọ so nọ: “Mẹ [rẹ] nya eva aruẹri ra, O ỌNOWO. [Jẹ] kpare ole akpẹwẹ kpehru.” (Olezi 26:6, 7) Iwuhrẹ Isẹri Jihova e rẹ kẹ obọdẹ uvẹ nọ ma re ro dhesẹ ẹrọwọ mai via vevẹ. Edhere jọ nọ ma re ro ru onana họ irru nọ ma re kugbe evaọ ile-esuọ ukoko. Onana yọ obọdẹ abọ ọrọ egagọ mai, rekọ o re lọlọhọ re a gbabọ kẹe.
13 Emọ jọ nọ e te riẹ obe ese he a re wuhrẹ eme ile Uvie na nọ a te so fihọ uzou k’oka k’oka. Oma u re mu ai a te bi lele ekpako na so. Rekọ nọ emọ e be dina rro kpako na, a rẹ dina muhọ ekpohọ emu evaọ ẹsuọ ile Uvie na. Ekpako jọ a re fibo riughe ọvo okenọ a tẹ be so ile evaọ iwuhrẹ. Ghele na, ile-esuọ yọ abọjọ egagọ mai, wọhọ epanọ odibọgba na ọ rọ abọjọ egagọ mai na. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:19) Ma rẹ dawo ẹgba mai re ma jọ odibọgba na jiri Jihova. Kọ ma gbe jiri iei ẹkwoma ẹkpare irru mai—ma gbẹ maki wo emamọ urru hu—re ma so ile ujiro?—Ahwo Hibru 13:15.
14. Fikieme ebe nọ ma bi wuhrẹ eva iwuhrẹ ukoko e jẹ gwọlọ omaruẹrẹhọ ziezi?
14 Ma rẹ jẹ kẹ Ọghẹnẹ ujiro okenọ ma tẹ kpahe iyo uduotahawọ evaọ abọ iwuhrẹ nọ e gwọlọ ẹkpahefihọ ogbotu. Onana o gwọlọ omaruẹrẹhọ. O rẹ rehọ oke re a roro kpahe eware ididi Ẹme Ọghẹnẹ. Pọl ukọ na, ọgba ọmọ-uwuhrẹ Ikereakere na, o vuhu onana mu. O kere nọ: “O! Wha ri edidi efe, gbe areghẹ, gbe ẹriẹ Ọghẹnẹ!” (Ahwo Rom 11:33) Enọ i w’uzou iviuwou, o r’oja re wha fiobọhọ kẹ omomọvo uviuwou rai kiẹ kpohọ ereghẹ Ọghẹnẹ, onọ a dhesẹ via evaọ Ikereakere na. Fi oke jọ họ evaọ etoke uwuhrẹ Ebaibol uviuwou na re who ro ru eware egaga vẹ je fiobọhọ kẹ uviuwou ra ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ na.
15. Ẹjiroro vẹ ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ ohwo kpahe ẹme eva iwuhrẹ?
15 Whọ tẹ gwọlọ wobọ ziezi evaọ eme-ekpahefihọ eva iwuhrẹ, eme who gbe roro kpahe oware nọ whọ te ta haro ho? Who du ru ona bu hrọ fihọ uyo na ha. Oria Ebaibol nọ u kiehọ ẹme nọ who re se avọ imuẹro hayo eme nọ whọ salọ ziezi nọ whọ rẹ ta no udu ze i te. Iwhowho uvie jọ a rẹ ta kẹ ọnọ o wo ẹme na re ọ nọ ai onọ ọsosuọ ọrọ edhe-ẹme jọ, re a siọ abọ ba eromu oma.
Igbori I ve Ti Wo Areghẹ
16, 17. Didi ohrẹ ọkpako ukoko jọ ọ rọ kẹ odibo oruiruo jọ, kọ fikieme u je w’iruo?
16 Eva iwuhrẹ Isẹri Jihova, a rẹ tuduhọ omai awọ re ma se Ẹme Ọghẹnẹ kẹdẹ kẹdẹ. Ere oruo ọ rẹ sasa oma. U re je fiobọhọ k’omai jiroro areghẹ, kpọ idhere mai vi, whaha edawọ, jẹ kpomamu evaọ edikihẹ abọ-ẹzi mai otẹrọnọ ma dina j’owọ thọ vẹre.—Olezi 19:7.
17 Evaọ ikoko buobu, ekpako ukoko nọ i te ziezi a rẹ kẹ ohrẹ Ikereakere nọ u fo omai. Oware nọ u fo nọ ma re ru kpobi họ ma “rẹ rehọ iroro na via” ẹkwoma ẹgwọlọ ohrẹ rai nọ u no Ebaibol ze. (Itẹ 20:5) Ẹdẹjọ odibo oruiruo ọmoha ọjaja jọ ọ nọ ọkpako ukoko kẹ ẹjiroro epanọ ọ sai ro w’iruo kẹ ukoko na viere. Ọkpako na, ọnọ ọ riẹ ọmoha na ziezi, o te rovie Ebaibol riẹ kpohọ 1 Timoti 3:3, onọ o ta nọ ezae nọ a ro mu a “rẹ jọ wowolẹ.” Ọ tẹ rọ ẹwo riobọhọ idhere jọ nọ ọmoha na ọ rẹ sai ro dhesẹ ororokẹ viere evaọ usu riẹ kugbe amọfa. Kọ eva e dha ọmoha na fiki ohrẹ uzẹme nọ a kẹ riẹ na? Vievie! Ọmoha na ọ ta nọ: “Ebaibol ọkpako na o se eme na no ze, fikiere me vuhumu nnọ obọ Jihova ohrẹ na u bi no ze.” Odibo oruiruo na ọ tẹ rehọ evawere fi ohrẹ na h’iruo, o te bi wo emamọ ẹnyaharo.
18. (a) Eme o fiobọhọ kẹ ọmoha Oleleikristi jọ whaha edawọ evaọ isukulu? (b) Oria Ebaibol vẹ whọ rẹ kareghẹhọ nọ whọ tẹ rẹriẹ ovao ku odawọ?
18 Ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹ sai je fiobọhọ kẹ emoha “si omano urusio ogena.” (2 Timoti 2:22) Ọmoha Osẹri Jihova jọ nọ ọ ruotọ no isukulu ikpehru ze kẹle ọ sae whaha edawọ evaọ ikpe isukulu na kpobi ẹkwoma eroro kpahe gbe efihiruo eria Ebaibol jọ. O je roro ẹsikpobi kpahe ohrẹ nọ a kere fihọ Itẹ 13:20 na: “Ọnọ ọ nya lele ahwo owareghẹ o re wo areghẹ.” Fikiere, ọ jẹ yọrọ oma gaga re ọ nyusu kugbe enọ i wo adhẹẹ odidi kẹ ehri-izi Ikereakere na ọvo. O roro nọ: “Mẹ hẹrioma no uvumọ ohwo ho. Mẹ tẹ nyusu kugbe ekpere ahwo, mẹ te gwọlọ ru egbẹnyusu mẹ eva were yọ oyena o sai su kpohọ ẹbẹbẹ.” Ohrẹ Pọl nọ a kere fihọ 2 Timoti 1:8 u fiobọhọ kẹe re. O kere nọ: “Whọ gbẹ vuoma isẹri ise kẹ Ọnowo mai hi, . . . rehọ ẹkẹ ute uyeoruẹ ra kẹ usiuwoma na.” Nya lele ohrẹ oyena, ọ tẹ rehọ udu ghale ẹrọwọ riẹ no o no Ebaibol ze kugbe ibe eklase riẹ evaọ uvẹ kpobi. Oke kpobi nọ a kẹ riẹ ẹme nọ o re ru kẹ eklase na, ọ rẹ salọ uzoẹme nọ o rẹ kẹe uvẹ rọ areghẹ se isẹri kpahe Uvie Ọghẹnẹ.
19. Fikieme ọmoha jọ ọ gbẹ jẹ sai ro dikihẹ kẹ otunyẹ akpọ nana ha, rekọ eme o kẹ riẹ ẹgba abọ-ẹzi?
19 O tẹ via nọ ma reghe no “edhere enọ i kiẹrẹ” na, Ẹme Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ k’omai kpọ awọ mai vi. (Itẹ 4:18) Ọmoha jọ nọ ọ be rria Africa ọ rọ ẹro ruẹ onana. Okenọ omọvo Isẹri Jihova jọ o weze bru ei, ọ tẹ rọwo uwuhrẹ Ebaibol. Eware nọ o je wuhrẹ e were riẹ, rekọ u kri hi o te kie ruọ usu uyoma eva obọ isukulu. Uwhremu na o te ti kieruọ ọfariẹ-ogbe. Ọ feva nnọ: “Udu mẹ u je brukpe omẹ, mẹ tẹ siọ iwuhrẹ ba ẹnya.” Uwhremu na, ọ tẹ wariẹ muọ iwuhrẹ họ ẹnya. Ọmoha na ọ tẹ feva enẹ: “Me te muẹrohọ nnọ oware nọ o be wha ẹbẹbẹ nana kpobi ze na họ mẹ be rehọ ohọo abọ-ẹzi kpe oma mẹ. Me je ru uwuhrẹ omobọ mẹ hẹ. Oye jabọ nọ mẹ gbẹ be sae rọ dadamu kẹ edawọ họ na. Me te muọ Uwou-Eroro Na gbe Awake! họ ese. Ẹmẹrera, me te ti zihe ziọ edikihẹ abọ-ẹzi mẹ jẹ kpọ uzuazọ mẹ vi. Onana o jọ emamọ isẹri kẹ enọ i muẹrohọ inwene nọ me ru na. Mẹ tẹ te họ-ame, yọ obọnana eva e be were omẹ.” Eme ọ kẹ ọmoha nana ẹgba nọ o ro fi ewhrehe iwo riẹ na kparobọ? Ọ wariẹ wo ẹgba abọ-ẹzi riẹ ẹkwoma ewuhrẹ Ebaibol ẹsikpobi omobọ riẹ.
20. Ẹvẹ ọmoha ọ sae rọ dadamu kẹ ohọre Setan?
20 Izoge Ileleikristi, wha rọ otọ otunyẹ nẹnẹ! Wha tẹ gwọlọ dadamu kẹ ohọre Setan, wha rẹ re emu abọ-ẹzi kẹse kẹse hrọ. Ọso-ilezi na, ọnọ ọ jọ ọmoha, o vuhu onana mu. O yere Jihova fiki Ẹme riẹ nọ ọ k’omai, re ‘uzoge ọ sai ru idhere riẹ fo.’—Olezi 119:9.
Oria Kpobi nọ Ọghẹnẹ Ọ Kpọ Omai rri, Ma rẹ Nya
21, 22. Fikieme ma gbe ro ku ei họ họ inọ edhere uzẹme na ọ ga hrọ?
21 Jihova o su orẹwho Izrẹl no Ijipti kpohọ Ẹkwotọ Eyaa na. Evaọ eriwo ohwo, edhere nọ ọ kpọ rai kpohọ na ọ jọ gẹlegẹle. Ukpenọ ọ rẹ kpọ ai kpohọ edhere ọliọliọ nọ ọ kẹle Abade Mediterenia nọ ọ mae lọhọ, Jihova o su ahwo riẹ kpohọ edhere udhude ọbẹbẹ na. Rekọ onana o ghinẹ jọ ẹwo evaọ abọ Ọghẹnẹ. Dede nọ edhere abade na ọye ọ mae kẹle, o hae rehọ emọ Izrẹl na kpohọ ẹkwotọ ahwo Filistia egeva na. Ẹkwoma ẹsalọ edhere ọfa, Jihova ọ whaha ahwo riẹ ohọre idudhe kugbe ahwo Filistia.
22 Epọvo na, edhere nọ Jihova o bi su omai nya nẹnẹ na ọ sae jọ bẹbẹ ẹsejọ. K’oka k’oka ma wo omaa ọvọvọ iruẹru Ileleikristi, kugbe iwuhrẹ ukoko, ewuhrẹ omobọ mai, gbe usiuwoma ota. Idhere efa e sae jọ omai ẹro lọlọhọ. Rekọ nọ ma te lele ẹkpọ Ọghẹnẹ ọvo ma je te obonọ ma be thuẹ họ na. Fikiere, joma ruabọhọ ẹrehọ ithubro nọ i wuzou no obọ Jihova ze jẹ daji “edhere nọ okiete” na bẹdẹ bẹdẹ!—Olezi 27:11.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?
• Fikieme ma je kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi ẹsikpobi?
• Eme esẹ gbe ini a rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ emọ rai kezọ ziezi eva iwuhrẹ?
• Eme o gwọlọ re a jọ ọnọ ọ rẹ kezọ ziezi?
• Eme ọ rẹ sai fiobọhọ k’omai k’iyo eva iwuhrẹ?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 14, 15]
Ekpohọ iwuhrẹ Ileleikristi u re fiobọhọ k’omai fi ẹdẹ Jihova họ iroro
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]
Idhere buobu e riẹ nọ a re ro jiri Jihova evaọ iwuhrẹ Ileleikristi