Jihova O Re Dhesẹ Oruaro Riẹ Via Kẹ Otu Omarokpotọ
“Osohwa omaurokpotọ avọ ozodhẹ ỌNOWO na họ efe, adhẹẹ gbe uzuazọ.”—Itẹ 22:4.
1, 2. (a) Ẹvẹ obe Iruẹru u ro dhesẹ nnọ Stivin yọ “ohwo nọ orọwọ avọ Ẹzi Ẹri evọ oma”? (b) Didi imuẹro e riẹ inọ Stivin yọ ohwo omarokpotọ?
STIVIN ọ jọ “ohwo nọ orọwọ avọ Ẹzi Ẹri evọ oma.” “Aruoriwo avọ ogaga” e vọ riẹ oma re. Wọhọ omọvo ilele ikpe-udhusoi ọsosuọ Jesu, o je ru iruo igbunu avọ eware oka evaọ udevie ahwo na. Evaọ okejọ, ahwo jọ a te tovrẹ re a lele iei vro avro, ghele na, a “sai mudhe kẹ areghẹ gbe Ẹzi nọ [Stivin] ọ jẹ rọ ta ẹme he.” (Iruẹru 6:5, 8-10) O rrọ vevẹ inọ Stivin yọ emamọ ọmọ-uwuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ, yọ ọ rehọ ona ulogbo thọ iẹe evaọ iraro isu egagọ ahwo Ju erọ edẹ riẹ. Isẹi nọ ọ rọ unu kotọ se, nọ a kere fihọ Iruẹru uzou avọ 7 na, u dhesẹ isiuru egaga riẹ kpahe erovie via unọjọ utọjọ ẹjiroro Ọghẹnẹ.
2 Wo ohẹriẹ no isu egagọ yena, enọ ọkwa gbe eriariẹ rai i ru rai jẹ wọ oma kpehru kẹ ahwo gheghe na, Stivin o wo omarokpotọ. (Matiu 23:2-7; Jọn 7:49) Dede nọ ọ riẹ Ikereakere na lafi, eva e were riẹ thesiwa nọ a kẹe iruo “emu-ọghalọ” re ikọ na a wo uvẹ kẹ “olẹ o lẹ gbe usiuwoma o ta.” Stivin o wo emamọ odẹ evaọ udevie inievo na, fikiere a tẹ salọ iẹe re ọ jọ omọvo uvi ezae ihrẹ enọ e rẹ rẹrote ẹghale emuore ikẹdẹ kẹdẹ nana. Avọ omarokpotọ, ọ jẹ iruo na rehọ.—Iruẹru 6:1-6.
3. Odhesẹvia igbunu ọrọ aruoriwo Ọghẹnẹ vẹ Stivin ọ ruẹ?
3 Jihova o mu ẹro họ uruemu omarokpotọ Stivin, isiuru nọ o wo kpahe eware abọ-ẹzi, gbe ẹgbakiete riẹ. Okenọ Stivin o je se isẹri kẹ ogbotu ugbarugba ọrọ isu ahwo Ju evaọ Sanhẹdrin na, enọ e jẹ wọso iẹe na ‘a ruẹ nnọ ovao riẹ u bi lo kerọ ovao ukọ-odhiwu.’ (Iruẹru 6:15) Ovao riẹ o jọ wọhọ orọ ọwhovuẹ Ọghẹnẹ, avọ udhedhẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ oruaro na ze, Jihova. Nọ ọ rehọ aruọwha se isẹri kẹ ahwo Sanhẹdrin na no, Stivin ọ tẹ ruẹ odhesẹvia aruoriwo Ọghẹnẹ nọ u gbunu thesiwa. Avọ “Ẹzi Ẹri [nọ ọ vọ riẹ] oma, ọ tẹ tọ ẹro mu bi riwi kpobọ ehru, ọ jẹ ruẹ oruaro Ọghẹnẹ, yọ Jesu o dikihẹ obọze Ọghẹnẹ.” (Iruẹru 7:55) Rọkẹ Stivin, eviavia igbunu nana o wariẹ kẹe imuẹro kpahe ọkwa Jesu wọhọ Ọmọ Ọghẹnẹ gbe Mesaya na. O bọ Stivin ohwo omarokpotọ na ga viere jẹ kẹe imuẹro inọ o wo aruoriwo Jihova.
4. Ono Jihova o re dhesẹ oruaro riẹ kẹ?
4 Wọhọ epanọ eviavia nọ Stivin ọ ruẹ na u dhesẹ, Jihova o re dhesẹ oruaro gbe ẹjiroro riẹ kẹ enọ i wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, enọ i wo omarokpotọ je rri usu rai kugbei ghaghae. Ebaibol na e ta nọ: “Osohwa omaurokpotọ avọ ozodhẹ ỌNOWO na họ efe, adhẹẹ gbe uzuazọ.” (Itẹ 22:4) Fikiere o r’oja re ma riẹ oware nọ uvi omarokpotọ o rrọ, epanọ ma sai ro wo obọdẹ okwakwa nana, gbe epanọ ma rẹ sai ro wo erere ẹkwoma edhesẹ riẹ evaọ abọ uzuazọ mai kpobi.
Omarokpotọ—Okwakwa Ohwo Ọghẹnẹ
5, 6. (a) Eme họ omarokpotọ? (b) Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ omarokpotọ no? (c) Ẹvẹ omarokpotọ Jihova u re kpomahọ omai?
5 O rẹ sai gbe ahwo jọ unu inọ Jihova Ọghẹnẹ, ọnọ ọ mai kpehru jẹ mai wo oruaro evaọ ehrugbakpọ na, ọye ọ karo evaọ oriruo omarokpotọ. Devidi Ovie na ọ ta kẹ Jihova nọ: “Whọ rehọ ojese esiwo ra kẹ omẹ no, obọze ra o kpare omẹ kpehru, omurokpotọ ra u te ru omẹ họ ohwo ologbo.” (Olezi 18:35) Bi dhesẹ Jihova wọhọ ohwo omarokpotọ, Devidi ọ rehọ ubiẹme Hibru jọ ta ẹme onọ ugogo otofa riẹ o rrọ “rehọ uzou kpotọ.” U te no “omarokpotọ” no, eme efa nọ e kẹle ubiẹme Hibru nana họ “eva iwhrori,” gbe “oma nọ a re hrẹ kpotọ.” Fikiere Jihova o dhesẹ omarokpotọ nọ o hrẹ oma riẹ ziotọ re ọ sai yeri kugbe ohwo-akpọ sebaẹgba na, Devidi, re ọ jẹ rehọ iẹe ru iruo wọhọ Ovie nọ ọ rrọ ohwo ẹro Riẹ. Wọhọ epanọ eme nọ e rrọ ehru Olezi avọ 18 na i dhesẹ, Jihova ọ thọ je fi obọ họ kẹ Devidi, siwi iei “no obọ ewegrẹ riẹ kpobi, gbe obọ Sọl.” Devidi omariẹ ọ riẹ inọ oruaro nọ o wo kpobi wọhọ ovie o rehọ oma hwa omarokpotọ nọ Jihova o ro yeri kugbei. Onana nọ o vuhumu u fi obọ họ kẹ Devidi roma kpotọ.
6 Kọ ẹvẹ kpahe omai? Jihova ọ rehọ unevaze wuhrẹ omai uzẹme na no, yọ ẹsejọhọ ọ kẹ omai ọghọ iruo obọdẹ no ẹkwoma ukoko riẹ, hayo o sae jọ nọ ọ rehọ omai ru iruo no evaọ edhere jọ ru oreva riẹ gba. Ẹvẹ eware nana kpobi e rẹ jọ omai oma? Kọ ma gbẹ roma kpotọ? Kọ ma gbẹ kẹ uyere fiki omarokpotọ Jihova jẹ whaha oma nọ ma rẹ wọ kpehru, onọ o rẹ wha okpẹtu ze?—Itẹ 16:18; 29:23.
7, 8. (a) Ẹvẹ omarokpotọ Jihova u ro dhesẹ oma via evaọ edhere nọ o ro yeri kugbe Manasẹ? (b) Evaọ edhere vẹ Jihova, gbe Manasẹ, a ro fi oriruo họ otọ kẹ omai nọ ma re lele evaọ edhesẹ omarokpotọ?
7 Orọnikọ omarokpotọ ulogbo ọvo Jihova o dhesẹ no ho ẹkwoma eyeri kugbe ahwo-akpọ sebaẹgba rekọ o dhesẹ unevaze no re, o dhesẹ aruoriwo kẹ enọ i wo eva iwhrori, tubẹ kpare enọ e rehọ oma rai kpotọ kpehru dede. (Olezi 113:4-7) Wọhọ oriruo, rehọ oware nọ o via kẹ Manasẹ Ovie Juda. Ọ rehọ ọkwa ọghọ riẹ wọhọ ovie rọ wha egagọ erue haro je “ru umuomu buobu eva aro ỌNOWO na, ru ei eva dha.” (2 Iruẹru-Ivie 33:6) Ukuhọ riẹ, Jihova ọ tẹ kẹ Manasẹ uye ẹkwoma uvẹ nọ ọ kẹ re ovie Asiria ọ rehọ iẹe no agbara-uvie riẹ. Evaọ uwou-odi, Manasẹ “o te bose ỌNOWO na Ọghẹnẹ riẹ, ọ tẹ rọ oma kpotọ gaga,” te epanọ Jihova o ro zihe iei kpohọ agbara-uvie na evaọ Jerusalẹm, Manasẹ ọ tẹ te “riẹ nọ ỌNOWO na họ Ọghẹnẹ.” (2 Iruẹru-Ivie 33:11-13) Ẹhẹ, evaọ ekuhọ riẹ, udu omarokpotọ Manasẹ o were Jihova, kẹsena ọye omariẹ o te dhesẹ omarokpotọ ẹkwoma ẹrọvrẹ nọ ọ rọ vrẹ riẹ je zihe iei ze ọkwa uvie riẹ.
8 Unevaze Jihova nọ o re ro dhesẹ erọvrẹ gbe uruemu ekurẹriẹ Manasẹ i wuhrẹ omai eware ilogbo kpahe omarokpotọ. Ma rẹ kareghẹhọ ẹsikpobi inọ edhere nọ ma bi yeri kugbe ahwo nọ a ru omai thọ gbe uruemu nọ ma dhesẹ evaọ okenọ ma tẹ thọ uzi o rẹ sai kpomahọ edhere nọ Jihova o re yeri kugbe omai. Ma tẹ rehọ unevaze rọ vrẹ iruthọ amọfa jẹ rehọ omarokpotọ rọwo iruthọ mai, Jihova ọ rẹ sae riohrọ mai.—Matiu 5:23, 24; 6:12.
A re Dhesẹ Oruaro Ọghẹnẹ kẹ Otu Omarokpotọ
9. Kọ omarokpotọ yọ oka oyẹlẹ? Ru ei vẹ.
9 Dede na, a rẹ rehọ omarokpotọ gbe ekwakwa nọ i tho rie wọhọ oyẹlẹ hẹ hayo ovao nọ a re ruru kẹ oware uyoma. Wọhọ epanọ Ikereakere Efuafo na i dhesẹ, Jihova o wo omarokpotọ, ghele na o re dhesẹ evedha ikiẹrẹe gbe ogaga ulogbo okenọ o tẹ gwọlọ ere. Fiki omarokpotọ riẹ, Jihova o re rri otu nọ i wo eva iwhrori na ovao, rekọ o re go thabọ no otu omoya. (Olezi 138:6) Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ obọdẹ ororokẹ rọkẹ idibo omarokpotọ riẹ no?
10. Eme Jihova ọ rẹ fere via kẹ otu omarokpotọ, wọhọ epanọ 1 Ahwo Kọrint 2:6-10 u dhesẹ?
10 Evaọ ẹruoke riẹ gbe ẹkwoma edhere nọ ọ be rọ ta ẹme kẹ omai, Jihova ọ fere evuẹ kpahe orugba ẹjiroro riẹ via kẹ otu omarokpotọ no. A ko eware oruaro nana dhere no otu nọ e rehọ omoya hayo oheri talamu ereghẹ gbe iroro ahwo-akpọ. (1 Ahwo Kọrint 2:6-10) Rekọ fikinọ a kẹ otu omarokpotọ na otoriẹ ogbagba orọ ẹjiroro Jihova no, oma o be wọ ai re a kpare Jihova kpehru fiki nọ ovuhumuo rai kẹ oruaro ulogbo riẹ o be rro viere.
11. Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, ẹvẹ otujọ a ro dhesẹ ababọ-omarokpotọ, kọ ẹvẹ onana o rọ jọ enwoma kẹ ae?
11 Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, ibuobu, kugbe ejọ nọ e ta nnọ ae yọ Ileleikristi, a dhesẹ ababọ-omarokpotọ a te zoruẹ fiki eme nọ Pọl ukọ na ọ fere via kẹ ae kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ. Pọl o zihe ruọ “ukọ rọ kẹ otu Egedhọ” na, dede na orọnikọ fiki orẹwho nọ o no ze, epanọ o kpohọ isukulu te, kpako te, hayo ru iruo iwoma te he. (Ahwo Rom 11:13) Ẹsibuobu, ahwo nọ a kare eriwo abọ-ẹzi a re rri ekwakwa nana wọhọ itee nọ Jihova ọ rẹ rọ rehọ ohwo ru iruo. (1 Ahwo Kọrint 1:26-29; 3:1; Ahwo Kọlọsi 2:18) Dede na, Pọl họ ọnọ Jihova ọ salọ, rọwo kugbe aruoriwo gbe ẹjiroro okiẹrẹe Riẹ. (1 Ahwo Kọrint 15:8-10) Enọ Pọl o dhesẹ wọhọ “ikọ iride,” jegbe otu ọwọsuọ efa, a rọwo inọ a rẹ jẹ Pọl rehọ họ gbe eme nọ ọ ta no Ikereakere na ze. Ababọ-omarokpotọ rai o whaha e rai ewo eriariẹ gbe otoriẹ ọrọ edhere oruaro nọ Jihova o bi ro ru ẹjiroro riẹ gba. Joma rri ahwo nọ Jihova ọ salọ vo ho, enọ o bi ro ru ẹjiroro riẹ gba.—2 Ahwo Kọrint 11:4-6.
12. Ẹvẹ oriruo Mosis o ro dhesẹ nọ Jihova o re rri enọ i wo omarokpotọ aro?
12 Evaọ abọdekọ riẹ, iriruo Ebaibol buobu e riẹ nọ i dhesẹ epanọ a ro dhesẹ ẹmẹvo oruaro Ọghẹnẹ kẹ ahwo omarokpotọ. Mosis, ‘ọzae nọ o wo omarokpotọ vi ahwo kpobi,’ ọ ruẹ oruaro Ọghẹnẹ jẹ reawere usu okpekpe kugbei. (Ikelakele 12:3) Evaọ idhere buobu, Ọnọma na o dhesẹ aruoriwo ologbo kẹ ọzae omarokpotọ nana, ọnọ ọ raha ikpe 40 wọhọ othuru-igodẹ gheghe na, ikpe yena buobu evaọ ofẹ Etokpa Arebia. (Ọnyano 6:12, 30) Avọ uketha Jihova, Mosis o te ti zihe ruọ ọtota gbe ọnọ ọ karo kẹ orẹwho Izrẹl. Ọ jẹ rehọ eme ahwo na bru Ọghẹnẹ, ọ vẹ jẹ wha ẹme Ọghẹnẹ se ahwo na. Ẹkwoma eruẹaruẹ, ọ ruẹ “oghẹrẹ nọ ỌNOWO na ọrọ.” (Ikelakele 12:7, 8; Ọnyano 24:10, 11) Ahwo nọ a vuhu odibo omarokpotọ gbe ohwo ẹro Ọghẹnẹ nana mu a wo eghale buobu re. Epọvo na re, ma ti wo eghale otẹrọnọ ma vuhu je yoẹme kẹ ọruẹaro nọ ọ rro vi Mosis na, Jesu, jegbe ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ’ nọ o ro mu na.—Matiu 24:45, 46; Iruẹru 3:22.
13. Ẹvẹ a rọ fere oruaro Jihova via kẹ ithuru-igodẹ omarokpotọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ?
13 Amono ẹnjẹle o whowho emamọ usi orọ eyẹ ‘Osiwi na, Kristi Olori na’ kẹ nọ ‘oruaro Ọnowo na u lo mu’? Orọnikọ isu egagọ omoya hayo ikpahwo ho rekọ ithuru-igodẹ gheghe “nọ e keria obọ ẹwọ, bi roro ithuru rai evaọ aso.” (Luk 2:8-11) A se otu ọnana gbe ahwo fiki oghẹrẹ okọ gbe iruo rai hi. Ghele na, ae họ enọ Jihova o fi ẹro họ jẹ salọ nọ ọ rẹ kake vuẹ kpahe eyẹ Mesaya na. Ẹhẹ, Jihova ọ rẹ fere oruaro riẹ via kẹ otu omarokpotọ gbe enọ e be dhozọ riẹ.
14. Eghale vẹ i re no obọ Ọghẹnẹ ze te enọ e rehọ oma kpotọ?
14 Eme iriruo nana i wuhrẹ omai? I dhesẹ k’omai inọ Jihova ọ rẹ fere eriariẹ gbe otoriẹ ẹjiroro riẹ via kẹ otu omarokpotọ, yọ oghẹrẹ ahwo nana o re rri aro. Ọ rẹ salọ ahwo nọ ahwo-akpọ a rẹ sai rri nnọ a te he ọ vẹ rehọ ae ru iruo rọ wha ẹjiroro oruaro riẹ se amọfa. Onana o rẹ wọ omai ruabọhọ ẹro nọ ma re fi họ Jihova, Ẹme eruẹaruẹ riẹ, gbe ukoko riẹ kẹ ọkpọvio. O rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova o ti gbe dhesẹ evuẹ kpahe erugba ẹjiroro oruaro riẹ kẹ idibo omarokpotọ riẹ. Emọs ọruaro na ọ ta nọ: “Uzẹme ỌNOWO ỌGHẸNẸ na o re ru oware ovo ho ajokpa nọ o dhesẹ idhere riẹ kẹ eruẹaro na, idibo riẹ.”—Emọs 3:7.
Wo Omarokpotọ re Whọ Reawere Aruoriwo Ọghẹnẹ
15. Fikieme ma je ru iruo kpahe ẹyọrọ omarokpotọ, kọ ẹvẹ onana u ro dhesẹ oma via evaọ oriruo Sọl Ovie Izrẹl?
15 Re ma reawere aruoriwo Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ tọ, ma rẹ ruabọhọ edhesẹ omarokpotọ. Fikinọ ohwo o wo omarokpotọ nẹnẹ o nwani dhesẹ nọ ere ọvo ọ be te jọ họ. O lọhọ re ohwo o si obọ no omarokpotọ je zihe ruọ ohwo oheri hayo omoya, onọ u re su kpohọ omorro gbe ọraha. Nwanọ ere Sọl, ohwo ọsosuọ nọ a wholo wọhọ ovie ọrọ Izrẹl, o ru. Oke ọsosuọ nọ a salọ iẹe, ‘o rri oma riẹ kakao.’ (1 Samuẹle 15:17) Dede na, nọ o su te ikpe ivẹ ọvo no, o te mu omorro họ. Ọ lavrẹ ọruẹrẹfihotọ Jihova nọ a re ro dheidhe ẹkwoma Samuẹle ọruẹaro na, ọ tẹ ruẹrẹ unoma nọ o ti gu họ kpahe oware nọ o lẹliẹ e riẹ dheidhe na. (1 Samuẹle 13:1, 8-14) Onana yọ emuhọ ọrọ eware efa nọ e via nọ i dhesẹ vevẹ inọ ọ kare omarokpotọ. Oware nọ u no rie ze họ o ku ẹzi gbe aruoriwo Ọghẹnẹ fiẹ, onọ u su kpohọ uwhu omovuọ riẹ. (1 Samuẹle 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) Uwuhrẹ na o rrọ vevẹ: Ma re ru iruo kpahe ẹyọrọ omarokpotọ gbe ẹmeoyo jẹ whaha iroro ọ omoya, rehọ ere whaha uruemu omorro kpobi nọ o rẹ wha evedha Jihova ze.
16. Ẹvẹ eroro kpahe epanọ ma kawo te evaọ aro Jihova jegbe nnọ mai ahwo-akpọ kpobi ẹrẹrẹ o sai ro fi obọ họ kẹ omai dhesẹ omurokpotọ?
16 Omarokpotọ yọ okwakwa ohwo-Ọghẹnẹ nọ ma re wuhrẹ hrọ. (Ahwo Kọlọsi 3:10, 12) Nọ o rọnọ obọ udu u re no ze na—koyehọ, epanọ ma rri oma mai gbe amọfa—re ma wo omarokpotọ o gwọlọ omodawọ mi omai. Eroro kpahe epanọ ma kawo te evaọ aro Jihova jegbe nnọ mai ahwo-akpọ kpobi ẹrẹrẹ u re fi obọ họ kẹ omai dhesẹ omurokpotọ. Evaọ aro Ọghẹnẹ, ahwo-akpọ sebaẹgba kpobi a wọhọ ẹbe nọ ọ rẹ rro evaọ etoke, kẹsena o ve yolo no. Ahwo-akpọ a wọhọ ebaka ẹwọ gheghe. (Aizaya 40:6, 7, 22) Kọ obe-ure jọ o rẹ wọ oma riẹ kpehru fikinọ u dina theri vi ebe edekọ? Kọ abaka o wo udu jọ nọ ọ rẹ rọ yoma fikinọ ọ rẹ dina la thabọ vi ebaka edekọ? A re roro ku ei dede he, inọ oware utioye o rẹ sae via. Fikiere, Pọl ukọ na ọ kareghẹhọ ibe Ileleikristi riẹ nọ: “Ono [o ru] ẹhẹriẹ nọ ọ rọ owhai oma? Eme wha wo nọ orọ oware nọ wha mi hi? Otẹrọnọ wha mi ei, eme wha jẹ be ya oma wọhọ ẹsenọ o rọ okẹ hẹ?” (1 Ahwo Kọrint 4:7) Eroro kpahe eria Ebaibol wọhọ onana o rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo je dhesẹ omarokpotọ.
17. Eme o fi obọ họ kẹ Daniẹl ọruẹaro na wo omarokpotọ, kọ eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai ru epọvo na re?
17 A dhesẹ Daniẹl ọruẹaro Hibru na wọhọ “ohwo nọ a you gaga” evaọ aro Ọghẹnẹ fikinọ ọ “rehọ oma kpotọ,” koyehọ, fiki omarokpotọ riẹ. (Daniẹl 10:11, 12) Eme o fi obọ họ kẹ Daniẹl dhesẹ omarokpotọ? Orọ ọsosuọ, o fi udu kpobi họ Jihova, jẹ hae lẹ sei ẹsikpobi. (Daniẹl 6:10, 11) Fibae, Daniẹl yọ ohwo nọ o je se Ẹme Ọghẹnẹ ziezi, onọ u fi obọ họ kẹe fi ẹjiroro oruaro Ọghẹnẹ họ aro riẹ ẹsikpobi. U te je noi eva ze re ọ rọwo iruthọ riẹ, orọnikọ orọ ahwo riẹ ọvo ho. Yọ o ghine wo isiuru orọ ẹwhaharo ẹrẹreokie Ọghẹnẹ, orọnikọ orọ obọ riẹ hẹ. (Daniẹl 9:2, 5, 7) Kọ ma rẹ sai wuhrẹ no obọdẹ oriruo Daniẹl ze jẹ daoma wo je dhesẹ omarokpotọ evaọ kabọ kabọ uzuazọ mai?
18. Didi oruaro o be hẹrẹ enọ i dhesẹ omarokpotọ nẹnẹ?
18 Itẹ 22:4 o ta nọ: “Osohwa omaurokpotọ avọ ozodhẹ ỌNOWO na họ efe, adhẹẹ gbẹ uzuazọ.” Ẹhẹ, Jihova o re rri enọ e roma kpotọ ovao, yọ oruaro gbe uzuazọ họ eware nọ i re noi ze. Nọ Asaf ọso-ilezi na ọ whoma kie no ẹgọ Ọghẹnẹ kpobi no, kẹsena nọ Jihova ọ te kpọ iroro riẹ vi no, ọ rehọ omarokpotọ rọwo inọ: “Whọ rehọ areghẹ ra su omẹ, nọ oye o vrẹ no, whọ te rehọ omẹ ze oruaro ra.” (Olezi 73:24) Kọ ẹvẹ kpahe inẹnẹ? Didi oruaro o be hẹrẹ enọ i dhesẹ omarokpotọ? U te no usu aruoriwo gbe orọ oghale kugbe Jihova nọ a rẹ reawere riẹ no, a rẹ sai rẹro ẹruẹ orugba eme Devidi Ovie na nọ ẹzi ọ kẹ riẹ ẹgba kere na: “Enọ e rọ oma kpotọ, e rẹ te rọ otọ na reuku; oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.” Oruaro obaro na u gbunu yọ!—Olezi 37:11.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Ẹvẹ Stivin ọ rọ rrọ oriruo ohwo omarokpotọ nọ Jihova ọ fere oruaro Riẹ via kẹ?
• Evaọ idhere vẹ Jihova Ọghẹnẹ o ro dhesẹ omarokpotọ no?
• Didi iriruo i dhesẹ nọ Jihova o re dhesẹ oruaro riẹ via kẹ otu omarokpotọ?
• Ẹvẹ oriruo Daniẹl ọ sai ro fi obọ họ kẹ omai dhesẹ omarokpotọ?
[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 22]
Ohwo Unutẹmeta Rekọ avọ Omarokpotọ
Eva okokohọ Cedar Point, Ohio, U.S.A. nọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol (enọ a riẹ nẹnẹ wọhọ Isẹri Jihova) a ru evaọ 1919, J. F. Rutherford nọ ọ jọ ikpe 50, ọnọ ọ jẹ sẹro iruo na eva oke yena, ọ rehọ evawere fialoma via wọhọ ohwo nọ ọ rẹ rẹro te erara, wọ ewha ọ erara je su ai kpohọ iwou rai. Evaọ ẹdẹ urere okokohọ na, ọ rehọ eme nana fi ọwhọ họ ogbotu ahwo 7,000 na: “Whai yọ enyukọ erọ Ovie ivie gbe Olori ilori na, bi whowho kẹ ahwo . . . uvie oruaro Olori mai.” Dede nọ Brọda Rutherford yọ ohwo unutẹmeta, ọnọ a riẹ wọhọ ohwo nọ ọ rẹ rọ ẹgba ta ẹme ababọ unu nọ o re fihọ akotọ evaọ oware nọ ọ riẹ nnọ uzẹme, ọ rrọ ohwo nọ o wo uvi omarokpotọ re evaọ aro Ọghẹnẹ, ẹsikpobi oyena o jẹ hai dhesẹ oma via evaọ olẹ nọ ọ jẹ hai lẹ ohiohiẹ nọ a te bi se ikere okpẹdẹ na evaọ Ebẹtẹle.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 19]
Stivin, ọnọ ọ riẹ Ikereakere na lafi, ọ jẹ rehọ omarokpotọ ghale emuore
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]
Udu omarokpotọ Manasẹ o were Jihova
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 22]
Eme o ru Daniẹl fihọ “ohwo nọ a you gaga”?