Ibiaro Jihova E Be Ruẹ Ahwo Kpobi
“Ikparo [Jihova] e be dawo emọ ahwo.”—OL. 11:4.
1. Didi oghẹrẹ ahwo ma rẹ gwọlọ whoma họ?
ẸVẸ who re rri ahwo nọ a gwọlọ ewoma ra? Whọ tẹ wha ẹme jọ bru rai, a rẹ ta uzẹme k’owhẹ. Okenọ whọ tẹ gwọlọ obufihọ, u re no ai eva ze re a fi obọ họ k’owhẹ. Okenọ whọ tẹ gwọlọ ohrẹ, a rẹ k’owhẹ ohrẹ na avọ uyoyou. (Ol. 141:5; Gal. 6:1) Kọ ogbẹrọnọ ahwo otiọye na whọ rẹ gwọlọ whoma họ? Whaọ ere Jihova avọ Ọmọ riẹ a rrọ. Evaọ uzẹme, a gwọlọ ewoma ra vi ohwo-akpọ jọ kpobi, yọ orọnikọ fiki oware jọ nọ who ti ru kẹ ae he; a gwọlọ fi obọ họ k’owhẹ wo “uzuazọ nọ o ghinẹ rọ uvi uzuazọ” na.—1 Tim. 6:19; Evia. 3:19.
2. Ẹvẹ Jihova ọ gwọlọ ewoma idibo riẹ te?
2 Devidi ọso-ilezi na o dhesẹ epanọ Jihova ọ gwọlọ ewoma mai te nọ ọ ta nọ: “Aro [Jihova] o bi riwẹ, ikparo riẹ e be dawo emọ ahwo.” (Ol. 11:4) Ẹhẹ, orọnikọ Ọghẹnẹ o re rri omai ọvo ho; ọ rẹ dawo omai, koyehọ ọ rẹ kiẹ omai riwi. Devidi o te je kere nọ: “Otẹrọnọ whọ kiẹ otọ eva mẹ, who te weze bru omẹ ze aso, . . . whọ rẹ te ruẹ umuomu ovo evaọ eva mẹ hẹ.” (Ol. 17:3) Evaọ uzẹme, Devidi ọ riẹ epanọ ọdawẹ nọ Jihova o wo kẹe o kodo te. Ọ riẹ inọ o te wo iroro iyoma yọ eva riẹ e gbẹ jẹ fo ho, eva e te dha Jihova ọ vẹ jẹ rariẹ ofu riẹ. Kọ epanọ Devidi ọ riẹ inọ Jihova ọ kẹle riẹ gbe nnọ ọ be ruẹ oware kpobi nọ o bi ru na, ere o rrọ owhẹ oma re?
Jihova Ọ Rẹ Ruẹ Udu Na
3. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ inọ ọ riẹ epanọ ahwo-akpọ nọ e gba ha a rrọ?
3 Oware nọ o mae rrọ Jihova oja họ oghẹrẹ ohwo nọ ma ginẹ rrọ. (Ol. 19:14; 26:2) Avọ uyoyou, orọnikọ eware esese kpobi nọ e thọ omai obọ ọ rẹ tẹrovi hi. Wọhọ oriruo, okenọ Sera, aye Abraham ọ gbenu kẹ ukọ-odhiwu jọ, ukọ-odhiwu na ọ riẹ vevẹ inọ fiki ozọ ọ rọ gbenu na, fikiere ọ tẹ whọku ei ọvo. (Emu. 18:12-15) Okenọ Job “o ru omariẹ kiẹrẹe vi Ọghẹnẹ,” Jihova ọ ghale riẹ ghele keme ọ riẹ inọ Setan ọ rọ uye bẹ Job gaga no. (Job 32:2; 42:12) Epọvo na re, eva e dha Jihova kẹ aye-uku obọ Zarẹfat he fikinọ ọ ta eva riẹ kẹ Elaeja ọruẹaro na. Ọghẹnẹ ọ riẹ inọ ọ jọ uweri fiki ọmọ ọvo riẹ nọ o whu.—1 Iv. 17:8-24.
4, 5. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ ororokẹ kẹ Abimẹlẹk?
4 Fikinọ udu na Jihova ọ rẹ kiẹ riwi, o dhesẹ ororokẹ no makọ rọ kẹ enọ e be gọe he. Roro kpahe ikuigbe Abimẹlẹk, ovie okpẹwho Filistia nọ a re se Gera. Abimẹlẹk ọ riẹ hẹ inọ Sera yọ aye Abraham, fikiere ọ tẹ rehọ Sera re ọ jọ aye riẹ. Rekọ taure Abimẹlẹk ọ tẹ te j’owọ inọ o re lele iei wezẹ, Jihova ọ tẹ ta kẹe evaọ ewezẹ nọ: “E, mẹ riẹ nọ who ru onana eva oruọzewọ eva ra, mẹ họ ọnọ ọ whaha owhẹ re whọ se uzi ba ẹthọ kpahe omẹ; fiki oye me je ru nọ whọ gbẹ rọ oma te ei hi. Fikiere enẹna rehọ aye ọzae na se ei. Keme [ọruẹaro] ọ rọ, ọ rẹ te lẹ k’owhẹ re whọ ruẹse zọ.”—Emu. 20:1-7.
5 Evaọ uzẹme, Jihova ọ hai kpe Abimẹlẹk ọnọ ọ jọ ọgẹdhọ. Rekọ Ọghẹnẹ ọ ruẹ inọ abọ ọzae na e fo evaọ oware nọ o via na. Fiki onana, Jihova ọ tẹ ta kẹ ovie na oware nọ o re ru re ọ sai wo erọvrẹ jẹ “ruẹse zọ.” Kọ ogbẹrọnọ oghẹrẹ Ọghẹnẹ otiọye na whọ gwọlọ gọ?
6. Idhere vẹ Jesu ọ rọ raro kele Ọsẹ riẹ?
6 Jesu ọ raro kele Ọsẹ riẹ ziezi, ọ tẹrovi abọ owoma ilele riẹ jẹ rọ iruthọ rai vrẹ rai no eva ze. (Mak 10:35-45; 14:66-72; Luk 22:31, 32; Jọn 15:15) Uruemu Jesu o nwane rọwokugbe eme riẹ nọ a kere fihọ Jọn 3:17 nọ o ta nọ: “Ọghẹnẹ o vi Ọmọ na ze akpọ re o ti bruoziẹ akpọ họ, rekọ re akpọ na o wo esiwo fiki riẹ.” Ẹhẹ, uyoyou nọ Jihova avọ Jesu a wo k’omai u ri didi yọ oware ovo u re kpoho iei hi. A rẹ ruẹ onana evaọ isiuru nọ a rọ gwọlọ nọ ma zọ. (Job 14:15) Fiki uyoyou utioye na Jihova ọ be rọ kiẹ omai riwi, oye u bi kpomahọ oghẹrẹ nọ ọ rehọ omai, gbe oware nọ o re ru kpahe eware nọ ọ jọ oma mai ruẹ.—Se 1 Jọn 4:8, 19.
Ọ rẹ Rehọ Uyoyou Kiẹ Omai Riwi
7. Ẹjiroro vẹ Jihova o wo nọ ọ be rọ kiẹ omai riwi?
7 U yoma gaga re ma rri Jihova wọhọ alakpa nọ o bi rri no obọ odhiwu ze re ọ ruẹsi mu omai nọ ma be raha uzi. Setan họ oguiguẹgu, ọnọ ọ rẹ jọ oma ahwo gwọlọ afuẹwẹ. (Evia. 12:10) Ọ rẹ tubẹ bọwo omai ota, gba eku họ omai uzou. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Ọso-ilezi na o kere kpahe Ọghẹnẹ nọ: “O ỌNOWO, otẹrọnọ, who roro imuemu mai, ỌNOWO kọ ono ọ rẹ sai dikihẹ?” (Ol. 130:3) Uyo onọ na họ, Ohwo riẹ ọ rrọ họ! (Ọtausi. 7:20) Ukpoye, wọhọ epanọ emamọ ọyewọ o re muẹrohọ emọ iyoyou riẹ re ọ ruẹse thọ ae no enwoma na, ere Jihova o bi muẹrohọ omai. Ọ rẹ j’omai riẹ ẹsikpobi kpahe sebaẹgba gbe ethobọ mai re ma siọ enwoma ba ẹwha se oma mai.—Ol. 103:10-14; Mat. 26:41.
8. Ẹvẹ Jihova o bi ro wuhrẹ idibo riẹ jẹ kẹ ae uthubro?
8 Uyoyou Ọghẹnẹ u bi dhesẹ oma via ẹkwoma ithubro gbe ọkpọvio nọ ma bi wo no Ikereakere na ze gbe emu abọ-ẹzi nọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ a be rọ k’omai. (Mat. 24:45; Hib. 12:5, 6) Jihova ọ be jẹ rehọ ẹkwoma ukoko Ileleikristi na, gbe ‘ekẹ ahwo’ riẹ ro fi obọ họ k’omai. (Ẹf. 4:8) Fiba onana, Jihova o bi rri epanọ ma be nya lele uwuhrẹ nọ ọ be k’omai, jẹ be gwọlọ idhere efa nọ o re ro fi obọ họ k’omai. Olezi 32:8 o ta nọ: “Me re ti wuhrẹ owhẹ dhesẹ k’owhẹ edhere nọ whọ rẹ te nya; ẹro mẹ me re ti ro su owhẹ.” Fikiere, o roja gaga re ma yoẹme kẹ Jihova ẹsikpobi. U fo nọ ma rẹ roma kpotọ kẹe, riẹ vuhumu inọ ọye họ Owuhrẹ gbe Ọsẹ oyoyou mai.—Se Matiu 18:4.
9. Oghẹrẹ iruemu vẹ ma rẹ whaha, kọ fikieme?
9 Evaọ abọdekọ riẹ, joma kuvẹ vievie he re oheri, ababọ ẹrọwọ, hayo “eviẹhọ izieraha” i ru udu mai fihọ gaga. (Hib. 3:13; Jem. 4:6) Ẹsibuobu, iruemu nana i re mu oma họ ẹrọvia nọ ohwo o te wo iroro iyoma. U re tube te epanọ ohwo ọ gbẹ rọ jẹ ehrẹ nọ i no Ikereakere ze rehọ họ. Mai yoma na, uruemu riẹ u re yoma te epanọ o re ro ru oma riẹ họ ọwegrẹ Ọghẹnẹ—oria nọ eware i re yoma ba! (Itẹ 1:22-31) Joma ta kpahe oriruo Keni, ọmọ ọsosuọ Adamu avọ Ivi.
Jihova Ọ Be Ruẹ Eware Kpobi jẹ J’Owọ
10. Fikieme Jihova ọ gbẹ jẹ idhe Keni rehọ họ, kọ eme Keni o ru kpahe onana?
10 Okenọ Keni avọ Ebẹle a dheidhe kẹ Jihova, orọnikọ okẹ na ọvo o jọ Jihova oja ha, rekọ te ẹjiroro nọ a rọ kẹe okẹ na. Fikinọ ọ riẹ oware nọ o jarai eva, Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ idhe Ebẹle rehọ, enọ o dhe avọ ẹrọwọ, rekọ ọ tẹ siọ idhe Keni, enọ e dina kare ẹrọwọ. (Emu. 4:4, 5; Hib. 11:4) Ukpenọ o wuhrẹ no oware nọ o via na ze re o nwene uruemu uyoma riẹ, Keni o te mu oniọvo riẹ họ emukpahe.—Emu. 4:6.
11. Ẹvẹ Keni o ro dhesẹ udu ẹghẹ, kọ eme ma re wuhrẹ noi ze?
11 Jihova ọ ruẹ inọ iroro Keni e jọ yoyoma ọ tẹ rọ ororokẹ ta ẹme kẹ Keni inọ o hae jọnọ ọ riẹ ru, a hae jẹ idhe riẹ rehọ. U yoma kẹhẹ, Keni ọ siọ ohrẹ Ọnọ ọ ma riẹ o te kpe oniọvo riẹ. Iroro iyoma nọ e rrọ Keni eva i gbe dhesẹ oma via evaọ edhere orivo nọ ọ rọ kuyo onọ nọ Ọghẹnẹ ọ nọ inọ: “Diẹse Ebẹle oniọvo ra ọ rọ?” Keni ọ tẹ wharo ta kẹ Ọghẹnẹ nọ: “Mẹ riẹ hẹ. Kọ mẹ ọ rọ oniọvo mẹ eriwo?” (Emu. 4:7-9) Udu na u gine wo ẹghẹ gaga—tube te epanọ o rẹ rọ siọ ohrẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze. (Jeri. 17:9) Fikiere joma wuhrẹ no iriruo itieye na ze re ma hai si iroro gbe isiuru iyoma no udu mai vẹrẹ vẹrẹ. (Se Jemis 1:14, 15.) Nọ a tẹ k’omai ohrẹ no Ikereakere na ze, u re woma re ma rehọ iẹe wọhọ uyoyou nọ Jihova o wo k’omai.
Uzioraha Ovo U Dhere He
12. Ẹvẹ Jihova o re ru enọ i ruthọ?
12 Ahwo jọ a re roro inọ otẹrọnọ ohwo ọvo ọ ruẹ e rai nọ a be raha uzi hi, a rẹ vabọ no uye riẹ. (Ol. 19:12) Uzẹme riẹ họ, uzioraha ovo o riẹ nọ u dhere he. “Eware na kpobi e ba rovie fihọ gbaladhẹ eva aro ọ nọ ma re lele.” (Hib. 4:13) Jihova họ oguẹdhọ nọ ọ rẹ kiẹ iroro ididi mai riwi, yọ oghẹrẹ nọ o re ru enọ i ruthọ u re dhesẹ uvioziẹ. Ọye họ “Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ gbe ọtẹruo.” Ghele na, rọkẹ enọ e “barosa keke be raha izi” hayo bi dhesẹ uruemu ẹghẹ, “o re voro imuemu” rai no ho. (Ọny. 34:6, 7; Hib. 10:26) Ma rẹ ruẹ uzẹme ọ ẹme nana evaọ oghẹrẹ nọ Jihova o ro yeri kugbe Ekan gbe Ananias avọ Safira.
13. Ẹvẹ iroro ethọthọ i ro w’obọ kugbe uruemu uyoma Ekan?
13 Ekan ọ thọ uzi Ọghẹnẹ nọ ọ kwa eware jọ rehọ no okpẹwho Jeriko, ọ tẹ ko ai dhere họ uwou-udhu riẹ, yọ o wọhọ nọ uviuwou riẹ a riẹ kpahe iẹe. Nọ a fere uzioraha riẹ via, Ekan o dhesẹ inọ ọ riẹ epanọ oware nọ o ru na o gbẹdẹ te, keme ọ ta nọ: “Mẹ raha uzi ỌNOWO na.” (Jos. 7:20) Wọhọ Keni, Ekan o wo udu uyoma. Uvo-uthei o mae wha oware nọ Ekan o ru na ze, yọ onana o wha riẹ ze nọ ọ rọ kare oruọzewọ. Nọ orọnọ Jihova họ ọnọ o wo egbo-ẹmo nọ i no Jeriko ze na, u dhesẹ nọ eware Ọghẹnẹ Ekan o tho na, yọ onana o wha uwhu sei avọ uviuwou riẹ.—Jos. 7:25.
14, 15. Fikieme Ananias avọ Safira a je fo kẹ ẹdhoguo Ọghẹnẹ, kọ eme ma re wuhrẹ noi ze?
14 Ananias avọ aye riẹ, Safira, a jọ ukoko Ileleikristi nọ o jọ obọ Jerusalẹm. Nọ Pẹntikọst 33 C.E. o vrẹ no, a te wo ẹkpa ugho ọvo jọ nọ a rẹ rọ rẹrote ẹgwọlọ inievo nọ i kurẹriẹ obọ nọ i no ekwotọ efa ze nọ e gbẹ rrọ Jerusalẹm. Azọhọ unevaze a je ro koko igho nana. Ananias ọ zẹ otọ riẹ jọ ọ tẹ zọhọ abọjọ ugho na fihọ ẹkpa ugho na. Rekọ, aye riẹ ọ riẹ inọ o je ru wọhọ ẹsenọ ugho nọ ọ zẹ otọ na kpobi ọ zọhọ ze na. Ababọ avro, ọzae avọ aye nana a gwọlọ wo ọghọ ologbo evaọ ukoko na. Rekọ uruemu eviẹhọ a dhesẹ na. Jihova ọ tẹ rehọ edhere igbunu fere oware nọ o ru na via kẹ Pita ukọ na, Pita ọ tẹ nọ Ananias kpahe onana. Idudhe na Ananias o te kie fihọ otọ o te whu. U kri hi, Safira o te whu re.—Iruẹru 5:1-11.
15 Orọnikọ oware nọ Ananias avọ Safira a ru na o thọ ae obọ họ. A tamu jẹ ta ọrue re a rọ viẹ ikọ na họ. Mai yoma na, a gu ọrue wọso ẹzi ẹri na gbe Ọghẹnẹ. Owọ nọ Jihova ọ jẹ u dhesẹ vevẹ inọ ọ ruẹrẹ oma kpahe re o si eviẹwẹ no ukoko na. Evaọ uzẹme, “o rọ oware imuozọ gaga re ohwo o kie uzi Ọghẹnẹ uzuazọ” na.—Hib. 10:31.
Yọrọ Ẹgbakiete Ẹsikpobi
16. (a) Ẹvẹ Setan ọ be rọ daoma gbe idibo Ọghẹnẹ ku? (b) Idhere vẹ Ẹdhọ o bi ro gbe ahwo ku evaọ oria ra?
16 Setan ọ be dawo ẹgba riẹ kpobi re o gbe omai ku re ma siọ ọjẹrehọ Jihova ba ewo. (Evia. 12:12, 17) Iroro imuemu Ẹdhọ i bi dhesẹ oma via vevẹ evaọ akpọ na, onọ ọfariẹ-ogbe avọ ozighi e dafia. O rẹ lọlọhọ enẹna re a rri ifoto ẹbẹba evaọ kọmputa hayo ekwakwa efa. A joma kie kẹ ọwọsuọ Setan vievie he. Ukpoye, jọ uruemu mai o jọ wọhọ orọ Devidi ọso-ilezi na, ọnọ o kere nọ: “Mẹ rẹ gaviẹezọ rọ kẹ edhere nọ ọ kare afuẹwẹ . . . Mẹ rẹ nya avọ ẹgbakiete evaọ eva mẹ, eva uwou mẹ.”—Ol. 101:2.
17. (a) Fikieme Jihova ọ rẹ rọ fere izieraha nọ a ko dhere via? (b) Eme ọ rẹ jọ ọtamuo mai?
17 Nẹnẹ, Jihova ọ be rehọ edhere igbunu fere izieraha ilogbo gbe uruemu eviẹhọ via ha wọhọ epanọ o je ru ẹsejọ evaọ oke anwae. Ghele na, ọ be ruẹ eware kpobi yọ ọ te fere eware nọ a ko dhere via evaọ ẹruoke riẹ. Pọl ọ ta nọ: “Izieraha ahwo jọ e bọmafihọ, nọ e rẹriẹ ovao ku ẹdho-oguo, rekọ izieraha otu jọ i re lehie re e tẹ rọ oma via.” (1 Tim. 5:24) Ugogo ẹjiroro nọ Jihova ọ be rọ fere eware iyoma via họ uyoyou. O you ukoko na ọ tẹ jẹ gwọlọ nọ ọ rẹ sẹro riẹ re o jọ fuafo. Ofariẹ, ọ rẹ re ohrọ ahwo nọ a raha uzi vẹre rekiyọ a kurẹriẹ no eva ze no. (Itẹ 28:13) Fikiere joma daoma sẹro udu mai re ma whaha eware ogbekuo kpobi.
Rọ Eva Kpobi Gọ Ọghẹnẹ
18. Eme Devidi Ovie na ọ gwọlọ nọ ọmọ riẹ ọ riẹ kpahe Ọghẹnẹ?
18 Devidi Ovie na ọ ta kẹ Solomọn ọmọ riẹ nọ: “Whẹ, [Solomọn] ọmọ mẹ, riẹ Ọghẹnẹ ọsẹ ra, re whọ rehọ eva ra kpobi gọ ọe, gbe ẹgwọlọ ra kpobi; keme ỌNOWO ọ rẹ kiẹ otọ eva ahwo kpobi, ọ vẹ riẹ oma gbe iroro ahwo.” (1 Irv. 28:9) Devidi ọ gwọlọ inọ orọnikọ ọmọ riẹ ọ rẹ rọwo inọ Ọghẹnẹ ọ rrọ ọvo ho. Ọ gwọlọ nọ Solomọn ọ riẹ epanọ isiuru nọ Jihova o wo kẹ idibo Riẹ i kodo te. Kọ ere whọ riẹ Jihova?
19, 20. Wọhọ epanọ Olezi 19:7-11 u dhesẹ, eme u fi obọ họ kẹ Devidi si kẹle Ọghẹnẹ, kọ ẹvẹ ma sae rọ raro kele Devidi?
19 Jihova ọ riẹ inọ ahwo nọ a wo emamọ eva kpahe iẹe jẹ riẹ ekwakwa-aghae riẹ a ti si kẹle iẹe. Fikiere, Jihova ọ gwọlọ nọ ma riẹe re ma jẹ riẹ oghẹrẹ nọ o woma te. Ẹvẹ ma re ro ru ere? Ẹkwoma Ẹme riẹ nọ ma re wuhrẹ gbe eghale riẹ nọ ma rẹ ruẹ evaọ uzuazọ mai.—Itẹ 10:22; Jọn 14:9.
20 Kọ whọ be hai se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ avọ ovuhumu inọ obọ Ọghẹnẹ u noze, jẹ lẹ kẹ obufihọ re who fi ei họ iruo? Kọ whọ riẹ erere nọ o rrọ ehri-izi Ebaibol nọ a re ro yeri uzuazọ? (Se Olezi 19:7-11.) Otẹrọ ere, ẹrọwọ nọ who fihọ Jihova gbe uyoyou nọ who wo kẹe i ti dhe ẹruẹro. Ọyomariẹ, o ve ti si kẹle owhẹ viere, kru owhẹ obọ nya wọhọ odẹme. (Aiz. 42:6; Jem. 4:8) Ẹhẹ, Jihova o ti dhesẹ uyoyou riẹ k’owhẹ ẹkwoma eghale riẹ nọ ọ te k’owhẹ gbe ẹthọ nọ ọ be te thọ owhẹ evaọ abọ-ẹzi nọ whọ be nya edhere ọkeke nọ u re su kpohọ uzuazọ na.—Ol. 91:1, 2; Mat. 7:13, 14.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Fikieme Jihova ọ be rọ kiẹ omai riwi?
• Eme o lẹliẹ ahwo jọ zihe ruọ ewegrẹ Ọghẹnẹ?
• Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ inọ ma riẹ nọ Jihova ọ rrọ?
• Ẹvẹ ma sae rọ rehọ eva kpobi gọ Ọghẹnẹ?
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 4]
Ẹvẹ Jihova ọ be rọ sẹro mai wọhọ ọyewọ oyoyou?
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]
Eme ma re wuhrẹ no oriruo Ananias ze?
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]
Eme u ti fi obọ họ k’omai rọ eva kpobi gọ Jihova?