“Areghẹ Odidi Ọghẹnẹ”

 1, 2. Didi “iroro ididi” i re si omai urru, kọ fikieme?

IDHERE! Fikinọ i re siuru je gbunu, o re bẹbẹ kẹ ahwo-akpọ re a ko ai dhere. Ghele na, Ebaibol na ọ ta nọ: “Re a si eware no yọ oro rọ kẹ Ọghẹnẹ.” (Itẹ 25:2) Ẹhẹ, wọhọ Olori Osu gbe Ọnọma, u ghine fo re Jihova ọ ko eware jọ dhere ahwo-akpọ bọwo ẹruoke riẹ nọ o re ro rovie ai via.

² Ghele na, oware udidi isiuru jọ nọ u gbunu o riẹ nọ Jihova o rovie via evaọ Ẹme riẹ. A se rie “iroro ididi” Ọghẹnẹ. (Ahwo Ẹfẹsọs 1:9) Ewuhrẹ kpahe iẹe o rẹ sai ru vi efurie okpakpa mai ọvo. Ẹriẹ oware udidi nana o sai su kpohọ esiwo yọ o sae k’owhẹ eriwo kpohọ areghẹ Jihova nọ o wo ibe he.

 3, 4. Ẹvẹ eruẹaruẹ nọ a kere fihọ Emuhọ 3:15 na e rọ kẹ ẹruore, kọ didi oware udidi, hayo “areghẹ odidi,” ọ rrọ eva riẹ?

³ Okenọ Adamu avọ Ivi a thuzi no, o sae wọhọ nọ ẹjiroro Jihova re ahwo-akpọ egbagba a rria aparadase otọakpọ na o kie no. Rekọ Ọghẹnẹ ọ rẹriẹ aro dhe ẹbẹbẹ na ovovẹrẹ. Ọ ta nọ: “Me re ti fi egrẹ họ udevie ra [araomuomu na] avọ aye na, gbe udevie [ubi] ra avọ [ubi] riẹ. Ọ rẹ te nwa owhẹ uzou, whọ vẹ te royẹe ithihrawọ.”—Emuhọ 3:15.

⁴ Eme enana i gbunu, e tẹ jẹ rọ didi. Ono họ aye nana? Ono họ araomuomu na? Ono họ “ubi” nọ ọ te nwa uzou araomuomu na? Adamu avọ Ivi a rẹ sai mu roro ọvo. Ghele na, eme Ọghẹnẹ na e rehọ ẹruore kẹ emọ ẹrọwọ imava na nọ e kare ẹrọwọ na. Ẹrẹreokie ọ te kparobọ. Ẹjiroro Jihova o ti rugba. Rekọ oghẹrẹ vẹ? O, oyena yọ oware udidi! Ebaibol na o se rie “areghẹ odidi Ọghẹnẹ.”—1 Ahwo Kọrint 2:7.

 5. Kẹ oriruo oware nọ o soriẹ nọ Jihova o re ro rovie eware ididi riẹ via ẹmẹrera.

⁵ Wọhọ ‘Ọnọ o re Rovie eware ididi via,’ Jihova ọ te jọ obaro rovie eware nọ e roja kpahe erugba edidi ọnana via. (Daniẹl 2:28) Rekọ o ti ru ere ẹmẹrera, othotha. Re a dhesẹ iẹe, ma sai roro uyo nọ ọsẹ oyoyou ọ rẹ kẹ evaọ okenọ ọmọ riẹ ọ tẹ nọ inọ, “Ọsẹ, bovẹ me no ze?” Ọsẹ owareghẹ ọ rẹ rọ evuẹ nọ e rẹ sai vẹ ọmọ na ẹro ọvo kẹe. Nọ ọmọ na ọ be kpako viere na, ọsẹ na ọ vẹ ta eme efa kẹe. Epọvo na re, Jihova họ ohwo nọ ọ rẹ jiroro okenọ ahwo riẹ a ro te no rọkẹ erovievia oreva gbe ẹjiroro riẹ.—Itẹ 4:18; Daniẹl 12:4.

 6. (a) Didi iruo ọvọ, hayo ọtamuo, o re ru? (b) Fikieme u je gbunu inọ Jihova ọ rẹ riọvọ kugbe ahwo-akpọ?

⁶ Ẹvẹ Jihova ọ rọ kẹ ẹferevia itieye na? Ọ rehọ evọ sa-sa ro dhesẹ eware buobu via. Ẹsejọhọ, whẹ avọ ohwo jọ wha ru ọtamuo no okejọ—ẹsejọhọ rọ kpahe uwou odẹ hayo rọkẹ ugho-umomo. Ọtamuo otiọye na o re dhesẹ nọ wha ti ru eme nọ wha rọwo fihọ na gba. Rekọ fikieme Jihova o je ru ọtamuo kugbe ahwo-akpọ? Evaọ uzẹme, ẹme riẹ ọ kẹ imuẹro inọ ẹjiroro riẹ o ti rugba. Oyena uzẹme, whaọ ghele na, evaọ ẹsibuobu, Ọghẹnẹ ọ rehọ ọtamuo uzi tha eme riẹ uke no. Etamuo ọgbahọ nana e k’omai ahwo-akpọ sebaẹgba ẹjiroro nọ ọ mae rro nọ ma re ro fievahọ eyaa Jihova.—Ahwo Hibru 6:16-18.

 7, 8. (a) Didi ọvọ Jihova ọ re kugbe Abraham, didi elo u fi họ oware udidi na? (b) Ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ othotha dhesẹ uhie Ubi eyaa na?

⁷ Bu vi ikpe idu ivẹ nọ a le ohwo-akpọ no Aparadase no, Jihova ọ ta kẹ odibo ẹrọwọ riẹ Abraham nọ: “Me re ti ru iruọmọ ra viẹ wọhọ isi obọ ehru . . . evaọ [ubi] ra erẹwho akpọ na kpobi i je wo oghale; fiki epanọ who yo uru mẹ.” (Emuhọ 22:17, 18) Onana o rro vi eyaa gheghe; Jihova ọ ta riẹ wọhọ ọvọ uzi ọ tẹ jẹ rehọ iyowu riẹ nọ o re kie he rọ tha ae uke. (Emuhọ 17:1, 2; Ahwo Hibru 6:13-15) U ghine gbunu kẹhẹ inọ Olori Osu na ọ yeyaa inọ ọ te ghale ahwo-akpọ!

⁸ Ọvọ Abraham na o dhesẹ inọ Ubi eyaa na ọ te nyaze wọhọ ohwo-akpọ, keme u ti no oma Abraham ze. Rekọ ono ọ te jọ? Uwhremu na, Jihova o rovie via inọ evaọ usu emọ Abraham, Aiziki ọ te jọ ọsẹ-ode Ubi na. Evaọ usu emọ ivẹ Aiziki, Jekọp a salọ. (Emuhọ 21:12; 28:13, 14) Uwhremu na, Jekọp ọ ta eme eruẹaruẹ enana kẹ ọmọ jọ evaọ usu emezae 12 riẹ: “Ọkpọ-uvie na ọ sai no obọ Juda ha, ọkpọ osu-isuẹsu ọ sai no agada awọ riẹ hẹ, bẹsenọ ọ rẹ te tha bru ọnọ o te i, ẹme riẹ ahwo na kpobi a re ti yo.” (Emuhọ 49:10) A jọ etenẹ dhesẹ iẹe no inọ Ubi na ọ rẹ te jọ ovie, ọnọ o no oma Juda ze!

 9, 10. (a) Didi ọvọ Jihova ọ re kugbe orẹwho Izrẹl, kọ didi uketha ọvọ yena ọ kẹ? (b) Ẹvẹ Uzi na u ro dhesẹ ẹgwọlọ ohwo-akpọ kẹ ẹtanigbo?

⁹ Evaọ 1513 B.C.E., Jihova ọ gbẹ edhere kẹ erovievia efa kpahe oware udidi na. Ọ re ọvọ kugbe emọ Abraham, orẹwho Izrẹl. Dede nọ o gbẹ rọ iruo enẹna ha, ọvọ Uzi Mosis na o jọ abọ ologbo ọrọ ẹjiroro Jihova nọ ọ te rọ rehọ Ubi eyaa na ze. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Roro kpahe idhere esa jọ. Orọ ọsosuọ, Uzi na o jọ wọhọ ugbẹhẹ ọthọwẹ. (Ahwo Ẹfẹsọs 2:14) Izi ikiẹrẹe riẹ e jọ wọhọ uwhru evaọ udevie ahwo Ju gbe Egedhọ. Fikiere Uzi na u fiobọhọ sẹro uhie Ubi nọ a y’eyaa riẹ na. Fiki ọthọwẹ ọyena, orẹwho na o gbẹ jariẹ evaọ okenọ oke Ọghẹnẹ u ro te re a yẹ Mesaya na evaọ orua Juda.

¹⁰ Orọ avivẹ, Uzi na u dhesẹ vevẹ inọ ahwo-akpọ a gwọlọ ẹtanigbo. Fikinọ Uzi na o rrọ gbagba, o fere ekie ahwo-akpọ uzioraha via evaọ ekoko riẹ vọvọ. Fikiere u te ru onana gba inọ, “fiki uzioraha a je fi ei họ bẹsenọ ubi nọ a ya eya na kẹ ọ rẹ te tha.” (Ahwo Galesha 3:19) Ẹkwoma idhe erao, Uzi na o gbẹ edhere nọ a re ro voro izieraha no. Rekọ, wọhọ epanọ Pọl o kere, “fiki epanọ . . . azẹ iruẹ ezae gbe ọ rọ ewe o re si uzioraha no” ho, idhe nana i dikihẹ kẹ idhe ẹtanigbo Kristi. (Ahwo Hibru 10:1-4) Fikiere, rọ kẹ ahwo Ju ẹrọwọ, ọvọ ọyena ọ jọ ‘owuhrẹ nọ ọ jẹ rehọ ai bru Kristi.’—Ahwo Galesha 3:24.

11. Didi ẹruore oruaro ọvọ Uzi na ọ kẹ Izrẹl, rekọ fikieme eware i je kie orẹwho na soso thọ?

¹¹ Orọ avesa, ọvọ yena ọ kẹ orẹwho Izrẹl ẹruore oruaro. Jihova ọ ta kẹ ae nọ otẹrọnọ a rẹ rria lele ọvọ na, a ti zihe ro “uvie izerẹ gbe orẹwho Ọrẹri.” (Ọnyano 19:5, 6) Uwhremu na ahwo ọsosuọ uvie izerẹ ọ obọ odhiwu na a ghine no Izrẹl iwo ze. Ghele na, wọhọ orẹwho, Izrẹl ọ ghẹmeeyo kẹ ọvọ Uzi na, se Ubi Mesaya na, o te ku ẹruore ọyena fiẹ. Kọ amono a ti ru unu uvie izerẹ na gba? Kọ didi abọ orẹwho yena nọ a ghale na o ti wo kpahe Ubi eyaa na? A ti rovie abọ nana erọ oware udidi na via evaọ ẹruoke Ọghẹnẹ.

12. Didi ọvọ Jihova ọ re kugbe Devidi, kọ didi elo o fihọ oware udidi Ọghẹnẹ?

¹² Evaọ ikpe-udhusoi avọ 11 B.C.E., Jihova o fielo họ oware udidi na viere okenọ ọ riọvọ ọfa. Ọ yeyaa kẹ Devidi Ovie ẹrọwọ na nọ: “Mẹ rẹ te kpare ọmọ ra kpehru, . . . me ve ti ru uvie riẹ whotọ. . . . Mẹ vẹ te rehọ agbara uvie riẹ mu bẹdẹ.” (2 Samuẹle 7:12, 13; Olezi 89:3) Whaọ a lele uhie Ubi eyaa na te uwou Devidi no. Dedena, kọ esuo ohwo-akpọ gheghe ọ sae jọ “bẹdẹ”? (Olezi 89:20, 29, 34-36) Kọ ovie ohwo-akpọ otiọye na ọ sai si ohwo-akpọ no uzioraha gbe uwhu?

13, 14. (a) Wọhọ epanọ Olezi avọ 110 o ta, didi eyaa Jihova ọ ya kẹ Ovie riẹ nọ o ro mu? (b) Eware efa vẹ eruẹaro Jihova a ta kpahe Ubi nọ o be tha na?

¹³ Evaọ otọ ekpakpọ ẹzi, Devidi o kere nọ: “ỌNOWO ọ ta kẹ [Olori] mẹ nọ: ‘Keria obọze mẹ, bẹsenọ me re ti ru ewegrẹ ra họ akpala-uthiawọ ra.’ ỌNOWO ọ bẹ ehao no ọ gbẹ rẹriẹ hẹ, ‘Whẹ họ ozerẹ ebẹdẹ nọ u no esuo Mẹlkizẹdẹk.’ ” (Olezi 110:1, 4) Eme ọ Devidi na i kie kpahe Ubi eyaa na, hayo Mesaya na dẹẹ. (Iruẹru 2:35, 36) Ovie nana o re ti su, orọnikọ no Jerusalẹm ze he, rekọ no odhiwu ze eva “obọze” Jihova. Oyena o te kẹe udu-esuo orọnikọ re o ro su evaọ ẹkwotọ Izrẹl ọvo ho rekọ otọakpọ na soso. (Olezi 2:6-8) A jọ etenẹ rovie oware ofa via. Muẹrohọ inọ Jihova o duwu iyowu inọ Mesaya na ọ te jọ ‘ozerẹ wọhọ epaọ orọ Mẹlkizẹdẹk.’ Wọhọ Mẹlkizẹdẹk, ọnọ ọ jọ ozerẹ gbe ovie evaọ edẹ Abraham, Ọghẹnẹ ọvo ọ te rehọ Ubi nọ o be tha na mu re ọ jọ Ovie gbe Ozerẹ!—Emuhọ 14:17-20.

¹⁴ Evaọ ikpe na kpobi na, Jihova ọ rehọ eruẹaro riẹ rovie eware efa via kpahe oware udidi riẹ na. Wọhọ oriruo, Aizaya o rovie via inọ Ubi na o ti whu uwhu idhe. (Aizaya 53:3-12) Maeka ọ ruẹaro oria eyẹ Mesaya na. (Maeka 5:2) Daniẹl ọ tubẹ ruẹaro kpahe uzedhe oke ẹromavia gbe oke uwhu Ubi na.—Daniẹl 9:24-27.

15, 16. (a) Ẹvẹ ‘aye o ro yẹ’ Ọmọ Jihova? (b) Eme Jesu ọ reuku riẹ mi ọsẹ gbe oni ahwo-akpọ riẹ, kọ okevẹ ọ rọ nyaze wọhọ Ubi nọ a yeyaa riẹ na?

¹⁵ Epanọ eruẹaruẹ enana i ti ro rugba o jọ oware udidi bẹsenọ Ubi na o rọ ghinẹ roma via. Ahwo Galesha 4:4 o ta nọ: “Rekọ nọ ẹgbakiete oke na o ze, Ọghẹnẹ o te vi Ọmọ riẹ, ọnọ aye o yẹi.” Evaọ ukpe 2 B.C.E., ẹnjẹle jọ ọ ta kẹ ọmọtẹ-kọkọ Ju jọ nọ a re se Meri nọ: “Ri, who re ti dihọ eva edhede ra, who re ti yẹ ọmọzae, who ve se odẹ riẹ Jesu. Ọ rẹ te jọ ruaro, a re ti sei Ọmọ Oride na; Ọnowo na Ọghẹnẹ ọ rẹ te kẹe akaba-uvie Devidi Ọsẹ riẹ. . . . Ẹzi Ẹri na o re ti bru owhẹ tha, ogaga Oride na ọ rẹ te rehọ uwoho ruru owhẹ; fiki ere, ọmọ nọ a re ti yẹ na, a re ti sei Ọrẹri, Ọmọ Ọghẹnẹ.”—Luk 1:31, 32, 35.

¹⁶ Kẹsena, Jihova o te kpeze uzuazọ Ọmọ riẹ no odhiwu fihọ edhede Meri, fikiere o te no oma aye ze. Meri yọ aye nọ ọ gba ha. Ghele na, Jesu ọ reuku sebaẹgba no oma riẹ ze he, keme “Ọmọ Ọghẹnẹ” ọ jọ. Eva oke ovona, ọsẹ gbe oni ahwo-akpọ Jesu, wọhọ emọ Devidi, a kẹ Riẹ udu uzi nọ ọ rẹ rọ jọ ọreuku Devidi. (Iruẹru 13:22, 23) Eva oke ame-ọhọ Jesu evaọ 29 C.E., Jihova ọ rọ ẹzi ọfuafo wholo iei ọ tẹ ta nọ: “Ọnana họ Ọmọ oyoyou mẹ.” (Matiu 3:16, 17) O, Ubi na ọ ze no! (Ahwo Galesha 3:16) Oke u te no re a rovie eware efa via kpahe oware udidi na.—2 Timoti 1:10.

17. Ẹvẹ a ro fielo họ otofa Emuhọ 3:15 na?

¹⁷ Evaọ etoke odibọgba riẹ, Jesu o dhesẹ araomuomu ọ Emuhọ 3:15 na via wọhọ Setan gbe nnọ ubi araomuomu na họ ilele Setan. (Matiu 23:33; Jọn 8:44) Uwhremu na, a dhesẹ epanọ a te rọ raha enana no bẹdẹ bẹdẹ. (Eviavia 20:1-3, 10, 15) A te dhesẹ aye na wọhọ ‘Jerusalẹm ob’ehru,’ ukoko obọ odhiwu emama ẹzi Jihova nọ o wọhọ aye kẹe.a—Ahwo Galesha 4:26; Eviavia 12:1-6.

18. Eme họ ẹjiroro “ọvọ ọkpokpọ” na?

¹⁸ O wọhọ nọ erovievia nọ ọ mai gbunu kpobi ọ roma via evaọ aso taure Jesu o te ti whu nọ ọ ta kẹ ilele ẹrọwọ riẹ kpahe “ọvọ ọkpokpọ” na. (Luk 22:20) Wọhọ ọvọ nọ o kpemu na, ọvọ Uzi Mosis na, ọvọ ọkpokpọ nana ọ te rehọ “uvie izerẹ” lahwe. (Ọnyano 19:6; 1 Pita 2:9) Ghele na, orọnikọ orẹwho iwo jọ ọvọ nana o ti ro muhọ họ rekọ orẹwho abọ-ẹzi, ‘Izrẹl Ọghẹnẹ,’ onọ ilele ẹrọwọ Kristi nọ a wholo ọvo a ru via. (Ahwo Galesha 6:16) Ahwo nana nọ e rọ ọvọ ọkpokpọ na a ti w’obọ kugbe Jesu evaọ ẹghale uyẹ ahwo-akpọ!

19. (a) Fikieme ọvọ ọkpokpọ na ọ sae rọ rehọ “uvie izerẹ” via? (b) Fikieme a je se Ileleikristi nọ a wholo “eware ekpokpọ,” kọ bro ahwo a ti w’obọ kugbe Kristi evaọ obọ odhiwu?

¹⁹ Rekọ fikieme ọvọ ọkpokpọ na ọ sai ro ru “uvie izerẹ” via, nọ o te ghale ahwo-akpọ? Keme ukpenọ o re brukpe ilele Kristi wọhọ erahaizi, ọvọ na ọ gbẹ edhere kẹ erọvrẹ izieraha rai ẹkwoma idhe riẹ. (Jerimaya 31:31-34) Nọ a te wo edikihẹ ọfuafo no evaọ aro Jihova, ọ vẹ rehọ ae ruọ uviuwou odhiwu riẹ ọ vẹ rọ ẹzi ọfuafo wholo ai. (Ahwo Rom 8:15-17; 2 Ahwo Kọrint 1:21) A tẹ rọ enẹ “wariẹ [ae] yẹ zihe ruọ ọkpokpọ, e ruọ ẹruore ebẹdẹ . . . nọ a ruẹrẹ kpahe obọ odhiwu.” (1 Pita 1:3, 4) Nọ ọkwa okpehru otiọye na o rọ oware okpokpọ kẹ ahwo-akpọ na, a se Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo “eware ekpokpọ.” (2 Ahwo Kọrint 5:17) Ebaibol na o dhesẹ inọ ahwo 144,000 a bi ti kuobọgbe su ahwo-akpọ nọ a ta n’obọ odhiwu ze.—Eviavia 5:9, 10; 14:1-4.

20. (a) Didi erovievia kpahe oware udidi na a rọ via evaọ 36 C.E.? (b) Amono a te reawere eghale nọ a yaa kẹ Abraham na?

²⁰ Kugbe Jesu, enana nọ a wholo na a zihe ro “ubi Abraham.”b (Ahwo Galesha 3:29) Erọ ọsosuọ nọ a salọ họ ahwo Ju iwo. Rekọ evaọ 36 C.E., a rovie abọ ọfa ọrọ oware udidi na via: Egedhọ, hayo enọ e rọ ahwo Ju hu, a ti w’obọ evaọ ẹruore obọ odhiwu na re. (Ahwo Rom 9:6-8; 11:25, 26; Ahwo Ẹfẹsọs 3:5, 6) Kọ Ileleikristi nọ a wholo ọvo a te jọ enọ e te reawere eghale nọ a yeyaa rai kẹ Abraham na? Ijo, keme idheidhe Jesu e rọ erere kẹ akpọ na kpobi. (1 Jọn 2:2) Nọ oke u te, Jihova o rovie via inọ “otu obuobu” nọ a w’unu hu a te zọ vrẹ ekuhọ uyerakpọ Setan. (Eviavia 7:9, 14) A te kpare ogbotu ọfa ze avọ irẹro ẹria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase!—Luk 23:43; Jọn 5:28, 29; Eviavia 20:11-15; 21:3, 4.

21, 22. Idhere vẹ oware udidi Jihova na u ro dhesẹ areghẹ riẹ via?

²¹ Oware udidi na yọ odhesẹvia igbunu ọrọ “ubu areghẹ Ọghẹnẹ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 3:8-10) Dai roro areghẹ nọ Jihova o dhesẹ evaọ ẹrọvia oware udidi nana, o te je dhesẹ iẹe via ẹmẹrera! Ọ be rọ areghẹ roro kpahe ọnyaba ahwo-akpọ, be kẹ ae uvẹ dhesẹ uvi uyero udu rai.—Olezi 103:14.

²² Jihova o te je dhesẹ areghẹ nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ evaọ ẹsalọ Jesu wọhọ Ovie. Ọmọ Jihova ọ rrọ ohwo ọtẹruo vi omama ofa jọ kpobi evaọ ehrugbakpọ na. Okenọ ọ jẹ rria wọhọ ohwo gheghe, Jesu ọ nyaku eware okpẹtu oghoghẹrẹ. Ọ riẹ kpahe ebẹbẹ ahwo-akpọ kpobi. (Ahwo Hibru 5:7-9) Kọ ẹvẹ kpahe ibe isu Jesu? Evaọ ikpe-udhusoi na kpobi, a wholo t’ezae t’eyae no—enọ a salọ no uyẹ kpobi ze, evẹrẹ, gbe ogbe-ẹria. Uvumọ ẹbẹbẹ ọ riẹ hẹ nọ ahwo jọ evaọ udevie rai a re nyaku je fi kparobọ họ. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:22-24) Ẹria evaọ otọ esuo izerẹ ivie ohrọ enana o te jọ isiuru!

23. Didi uvẹ-ọghọ Ileleikristi a wo kpahe oware udidi Jihova na?

²³ Pọl ukọ na o kere nọ: “Eware ididi nọ a sino dhere evaọ ige nọ evrẹ no, enẹna a ru rai via rọ kẹ erezi riẹ.” (Ahwo Kọlọsi 1:26) Ẹhẹ, erezi Jihova nọ a wholo a wo otoriẹ eware buobu no kpahe oware udidi na, yọ a ghale eriariẹ itieye na kugbe ima ahwo buobu no. Dai rri uvẹ-ọghọ nọ mai kpobi ma wo! Jihova o “dhesẹ iroro ididi riẹ kẹ omai” no. (Ahwo Ẹfẹsọs 1:9) Joma ghale oware udidi igbunu onana kugbe amọfa, je fiobọhọ kẹ ae kiẹ didi kpohọ areghẹ Jihova Ọghẹnẹ nọ o wo umuo ho na!