Uzou Ikpe
Okenọ Ohwo Uviuwou na Jọ Ọ tẹ be Mọ
1, 2. Ẹvẹ Setan ọ rọ rehọ okpẹtu gbe ẹyao gwọlọ daoma raha ekiete Job?
ARẸ sai ghine kele Job kugbe ahwo nọ e reawere uzuazọ evawere uviuwou. Ebaibol na o se rie “ohwo nọ ọ mae ro evaọ ahwo obọ ovatha-ọre.” O wo emezae ihrẹ gbe emetẹ esa, oma rai kpobi kọ emọ ikpe. O te je wo okọ nọ ọ rẹ rọ ko uviuwou riẹ kiọkọ. Maero, ọ kobaro evaọ iruẹru ẹzi o te je wo isiuru kpahe edikihẹ emọ riẹ evaọ aro Jihova. Enana kpobi e tẹ wha ọgbakugbe ọkpekpe uviuwou evawere ze.—Job 1:1-5.
2 Setan, nọ ọ rọ ọwegrẹ oride Jihova Ọghẹnẹ na, o muẹrohọ eyero Job. Setan, ọnọ ọ be gwọlọ idhere kpobi nọ ọ rẹ rọ raha ekiete idibo Ọghẹnẹ, o te mukpahe Job ẹkwoma ẹraha uviuwou evawere riẹ. O te “fi ela ipepehe fihọ Job oma nọ obọ evawọ ri te obọ oko-uzou riẹ.” Fikiere Setan o te roro nọ ọ rẹ te rehọ okpẹtu gbe ẹyao raha ekiete Job.—Job 2:6, 7.
3. Ẹvẹ ẹyao Job ọ jọ?
3 Ebaibol na o dhesẹ odẹ ẹyao Job hu. Rekọ o fodẹ oghẹrẹ nọ ọ jọ. Ihori e vọ uwo-oma riẹ, ohọ-oma riẹ u siikpru, o tẹ jẹ va kẹghẹ kẹghẹ jẹ yẹ kie fihọ otọ. Ẹwẹ riẹ o je tu ahwo oma, yọ oma riẹ u je gbore utuoma. Ọ jẹ riakọ fiki edada. (Job 7:5; 19:17; 30:17, 30) Avọ akọriọ Job ọ tẹ keria udevie enwo jẹ rọ ugbulẹvẹ fọrọ oma riẹ. (Job 2:8) Eva uzẹme, ohrọ riẹ o rẹ re owhẹ!
4. Eme uviuwou kpobi ọ rẹ ruẹ noke ruoke?
4 Eme who re ru otẹrọnọ ẹyao ọgaga otiọye na o t’owhẹ oma? Nẹnẹ, Setan ọ be rehọ oghẹrẹ ẹyao nọ ọ rọ tehe Job na tehe idibo Ọghẹnẹ hẹ. Ghele na, fiki sebaẹgba ohwo-akpọ, ọyawọ uzuazọ ikẹdẹ kẹdẹ, jegbe ekie okegbe nọ ma be rria, o rọ oware nọ a re rẹro riẹ inọ otiẹse, omọvo jọ evaọ uviuwou na ọ rẹ sai mọ. Makọ epanọ ma rẹ whaha ẹyao te kẹhẹ, ẹyao ọ rẹ sai te omai, dede nọ umutho ahwo jọ e rẹ ruẹ-uye nọ Job ọ ruẹ. Okenọ ẹyao o te du lahwe evaọ uviuwou mai, o rẹ sae ghinẹ jọ use-abọ. Joma ruẹ epanọ Ebaibol o bi ro fiobọhọ k’omai yeri kugbe ọwegrẹ ohwo-akpọ ọnana.—Okokahwohọ 9:11; 2 Timoti 3:16.
KỌ ẸVẸ WHO RORO KPAHIẸE?
5. Didi owọ ahwo uviuwou a rẹ jẹ ẹsikpobi eva oke ẹyao ubroke?
5 Ebrudhe edhere uzuazọ nọ o reria obọ no, makọ oware nọ o wha riẹ ze kẹhẹ, o rẹ jọ bẹbẹ, yọ onana o rẹ mae bẹ dede otẹrọnọ ẹyao nọ o re kpo ho ọ wha ebrudhe na ze. Makọ ẹyao ubroke dede o rẹ gwọlọ inwene, awhaha, gbe omolahiẹ. Ahwo uviuwou na nọ e rọ oma kpokpọ a re ru edo ho re a ruẹse kẹ ọnọ ọ be mọ na uvẹ serihọ. Ẹsejọ a rẹ kpare iroro vrẹ iruẹru jọ. Ghele na, evaọ iviuwou buobu makọ emaha na dede a rẹ re ohrọ oniọvo hayo ọyewọ ọnọ ọ be mọ, dede nọ a rẹ kareghẹhọ ai ẹsejọ re a wo ororokẹ. (Ahwo Kọlọsi 3:12) Evaọ oke ẹyao ubroke, uviuwou na o rẹ ruẹrẹ oma kpahe re a ru oware nọ o gwọlọ eruo. U te no ere no, omomọvo uviuwou na o re rẹro oghẹrẹ ororokẹ otiọye na otẹrọnọ o kie ẹyao re.—Matiu 7:12.
6. Didi uruemu a rẹ ruẹ ẹsejọ otẹrọnọ ohwo jọ eva uviuwou na ọ be mọ okpẹyao okrẹkri?
6 Kọ otẹrọnọ ẹyao na ọ rọ gaga yọ ebrudhe na ọ ga thesiwa jẹ rọ krẹkri? Wọhọ oriruo, otẹrọnọ okie o kie omọvo jọ evaọ uviuwou na, hayo ọ be mọ ẹyao iwewei, hayo eyao efa jọ e gba riẹ fihọ otọ? Kọ otẹrọnọ ẹyao iroro, wọhọ iroro-ewawaha, i kpomahọ omọvo jọ evaọ uviuwou na? Owojẹ ọsosuọ họ ohrọoriọ—ọkora inọ ọnọ a you ọ be ruẹ-uye gaga. Ghele, owojẹ efa jọ e rẹ sai lele ohrọoriọ. Nọ ahwo uviuwou na a tẹ ruẹ nọ ẹyao omọvo rai jọ o kpomahọ ai gaga jegbe nọ ufuoma rai u si kpẹre no, a rẹ sai wo ẹgo. O rẹ sai gbe ai unu nọ: “Fikieme onana o jẹ via k’omẹ?”
7. Didi uruemu aye Job o dhesẹ kpahe ẹyao riẹ, kọ eme o thọrọ e riẹ ẹro?
7 Ẹsejọhọ oghẹrẹ oware utioye na o ziọ iroro aye Job. Kareghẹhọ, ọ rẹro ruẹ uwhu emọ riẹ. Nọ eware ilogbo enana e jẹ via na, ababọ avro ofu o je he dhei. Uwhremu na, nọ ọ ruẹ ọzae ọwhawhaka riẹ nọ ẹyao ọdada, nọ u re tuoma ọ tehe, o tẹ wọhọ nọ oware ulogbo jọ nọ u kpehru vi ese na kpobi e thọrọ iẹe ẹro no—usu nọ ọye avọ ọzae riẹ a wo kugbe Ọghẹnẹ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Kẹsena aye [Job] ọ tẹ ta kẹ e nọ, ‘Kọ who gbe kru orọwọ ra whawha enẹna? La Ọghẹnẹ eka re who whu.’ ”—Job 2:9.
8. Nọ ohwo uviuwou ọ tẹ be mọ gaga, didi ikereakere i re fiobọhọ kẹ amọfa evaọ uviuwou na wo emamọ eriwo?
8 Ofu o re dhe ahwo jọ, tubẹ dheva dede, nọ ẹyao omọfa jọ o te nwene uzuazọ rai no riẹriẹriẹ. Ghele, Oleleikristi nọ o roro kpahe eyero na o re ti vuhumu uwhremu na nọ onana o kẹ riẹ uvẹ nọ o re ro dhesẹ uvi uyoyou riẹ. Uyoyou uzẹme “u re wo odiri krẹkri, avọ ọriẹruo . . . [gbe] o rẹ guọlọ orọ obọ riẹ hẹ . . . u re thiakọ eware kpobi, rọwo eware kpobi; u re rẹro eware kpobi, avọ odiri eva eware kpobi.” (1 Ahwo Kọrint 13:4-7) Ukpenọ whọ rẹ kuvẹ re iroro ethọthọ e kpọ owhẹ, o r’oja nọ ma ru utho ẹgba mai re ma kpọ ai.—Itẹ 3:21.
9. Didi imuẹro e rẹ sai fiobọhọ kẹ uviuwou evaọ ẹzi gbe uruemu eva okenọ ọjọ ọ tẹ be mọ gaga?
9 Eme a rẹ sai ru rọ yọrọ ewoma ẹzi gbe uruemu uviuwou na okenọ omọvo jọ ọ tẹ be mọ gaga? Dede, ẹyao kpobi ọ rẹ gwọlọ ọvuọ ẹruọsa gbe usiwo riẹ, yọ u ti fo ho re ma jọ obe onana fodẹ edhere jọ nọ a re lele hayo ẹruọsa uwou jọ. Ghele, evaọ edhere ẹzi, Jihova ọ rẹ “kpare enọ e rọ oma kpotọ.” (Olezi 145:14) Devidi Ovie na o kere nọ: “Oghale u te ọnọ ọ rẹ kareghẹhọ iyogbere! ỌNOWO ọ rẹ te thọ e eva ẹdẹ uye; ỌNOWO ọ rẹ te sẹro riẹ, je ru ei oma ga . . . ỌNOWO ọ te rọ ẹro ro te ei okenọ o kiẹzẹ rọ ẹmọ.” (Olezi 41:1-3) Jihova o re siwi idibo riẹ eva ẹzi, makinọ o rọ odawọ iroro vi ẹgba rai. (2 Ahwo Kọrint 4:7) Ahwo uviuwou buobu nọ e rẹriẹ ova ku ẹyao ọgaga evaọ uwou rai a wariẹ eme ọnọ ọ so ilezi na: “Kẹ omẹ uzuazọ; keme uye o bẹ omẹ hrọ, O ỌNOWO, wọhọ epanọ ẹme ra ọ rọ!”—Olezi 119:107.
ẸZI ESIWO
10, 11. (a) Eme ọ r’oja otẹrọnọ uviuwou o re thihakọ ẹyao avọ obokparọ? (b) Ẹvẹ aye jọ o thihakọ ẹyao ọzae riẹ?
10 Itẹ Ebaibol jọ ọ ta nọ: “Ẹzi ohwo o re thihiakọ kẹ ẹyao; rekọ ẹzi riẹ ọ tẹ yẹlẹ o no ọ rẹ sae whae?” (Itẹ 18:14) Ọyawọ ọ rẹ sai duobọ te ẹzi uviuwou na jegbe “ẹzi ohwo.” Ghele, “udu udhedhẹ ọ rẹ kẹ iwo uzuazọ.” (Itẹ 14:30) Te uviuwou a be rọ obokparọ thihakọ ẹyao ọgaga hayo a bi thihakọ họ o mae roma wha uruemu, hayo ẹzi, ahwo nọ a rọ uwou na.—Wawo Itẹ 17:22.
11 Aye Oleleikristi jọ o thihakọ okie nọ o kie ọzae riẹ nọ a rọo te ikpe ezeza ọvo no. “Ẹyao na o kpomahọ ẹmeọta ọzae mẹ gaga, yọ o gbẹ tubẹ lọhọ dede re a lele iei t’ẹme he. Ọyawọ iroro nọ mẹ rẹ rọ daoma wo otoriẹ ẹme nọ ọ be thuẹ gwọlọ ta a re gbiku riẹ hẹ,” ere ọ kareghẹhọ. Dai roro re oja gbe ofu nọ ọzae na ọ be ruẹ. Eme ọzae avọ aye na a ru? Dede nọ a jẹ rria thabọ gaga no ukoko Ileleikristi na, oniọvo-ọmọtẹ na ọ dawo ẹgba riẹ kpobi re ọ jọ gaga eva ẹzi ẹkwoma evuẹ ekpokpọ ukoko na nọ o je wo ẹsikpobi jegbe emu ẹzi nọ ọ jẹ jọ emagazini Uwou-Eroro gbe Awake! na wo. Onana o tẹ kẹe ogaga ẹzi nọ ọ rọ sẹro ọzae oyoyou riẹ bọo oke uwhu riẹ ikpe ene nọ i lele i rie.
12. Wọhọ epanọ ma jọ oma Job ruẹ na, didi obufihọ ọnọ ọ be mọ na ọ rẹ kẹ ẹsejọ?
12 Rọkẹ Job, ọye oma riẹ nọ ọ jẹ mọ na họ ọnọ ọ jọ gaga. “Eware iwoma ọvo ma rẹ jọ obọ Ọghẹnẹ wo, ma gbe je wo iyoma re?” ere ọ nọ aye riẹ. (Job 2:10) Agbẹta nọ Jemis olele na ọ rọ fodẹ Job wọhọ uvi oriruo ọrọ odiri gbe ithihakọ! Eva Jemis 5:11 ma se nọ: “Wha yo epanọ Job o dikihẹwha te, wha tẹ jẹ ruẹ epanọ Ọnowo na o ru kẹe uwhremu na, epanọ Ọnowo o wo ohrọ avọ uwero te.” Epọvo na re nẹnẹ, uruemu ọ udu kru ga ọnọ ọ be jọ uviuwou na mọ na u fiobọhọ no kẹ amọfa evaọ uwou na re a kru udu ga.
13. Didi ẹwawo uviuwou nọ a be jọ mọ gaga a re ru hu?
13 Ahwo buobu nọ a yeri kugbe ẹyao no evaọ uviuwou vẹre a rọwo inọ o rọ oware aghẹruẹ re o jọ bẹbẹ kẹ ahwo uviuwou na ha re a rọ ova dhe oware nọ o be via na. A rẹ jẹ riobọhọ inọ oghẹrẹ nọ ohwo o riwi eyero na fihọ u wuzou gaga. Inwene gbe ọkpọvio evaọ eware nọ e reria uviuwou na obọ no e rẹ jọ bẹbẹ no emuhọ ze. Rekọ otẹrọnọ ohwo ọ dawo oma, ọ rẹ sai nwene fihọ eyero ọkpokpọ na. Eva ere oruo, u wuzou re ma siọ eyero mai ba ẹrọ wawọ erọ amọfa enọ i wo ẹyao evaọ uviuwou rai hi, bi roro nọ uzuazọ rai o mae lọhọ gbe nọ ‘uzuazọ u kiomẹ thọ!’ Eva uzẹme, ọvuọvo mai nọ ọ riẹ uye nọ o rọ amọfa uzou ọ rọ họ. Ileleikristi kpobi a rẹ ruẹ omosasọ eva eme Jesu: “Whai e ruẹ uye gbe enọ e wha owha ogbẹgbẹdẹ kpobi, wha bru omẹ ze, mẹ rẹ kẹ owhai udhedhẹ.”—Matiu 11:28.
ẸRUẸRẸHỌ EWARE NỌ E MAE RỌ OJA
14. Ẹvẹ a re ro fi eware nọ e mae rọ oja họ aro?
14 Evaọ aro ẹyao ọgaga, u re woma kẹ uviuwou re a kareghẹhọ eme efuafo na: “Ehrahrẹ i te bu a rẹ kpare obọ.” (Itẹ 15:22) Kọ ahwo uviuwou na a sai si uzou koko re a t’ẹme kpahe eyero nọ ẹyao na ọ wha ze? O rẹ ghinẹ jọ ziezi re a rọ oma olẹ ru ere jẹ rẹriẹ ova ku Ẹme Ọghẹnẹ kẹ ọkpọvio. (Olezi 25:4) Eme a rẹ jọ ẹgua otiọye na ta? Whaọ, ẹjiroro imu, ugho, gbe erọ uviuwou e riẹ nọ a rẹ jẹ. Ono ọ te wọ owha ẹruọsa ọnọ ọ be mọ na? Ẹvẹ uviuwou na a sai ro fiobọhọ tha ohwo ọyena uke? Ẹvẹ ọruẹrẹfihọ na o ti kpomahọ omomọvo evaọ uviuwou na? Ẹvẹ a te rọ sẹro ẹgwọlọ ẹzi gbe efa ọnọ ọ be rẹro te ọnọ ọ be mọ na?
15. Didi obufihọ Jihova ọ rẹ kẹ uviuwou nọ a be jọ mọ gaga?
15 Olẹ ẹsikpobi kẹ ọkpọvio Jihova, eroro kpahe Ẹme riẹ, jegbe udu kru ga ro lele edhere nọ Ebaibol na o dhesẹ ẹsikpobi o rẹ wha eghale nọ e rro viọ irẹro mai ze. Ẹsejọ ẹyao ọnọ ọ rọ uviuwou na mọ na o re kpo ho. Rekọ ẹrorọsuọ Jihova ẹsikpobi u re su kpohọ eyero nọ ọ mai woma kpobi. (Olezi 55:22) Ọnọ ọ so ilezi na o kere nọ: “O ỌNOWO, okenọ owọ mẹ o whra no edhere, whọ tẹ rọ uyoyou ra yọrọ omẹ. Okenọ iroro ibuobu e vọ omẹ eva, evawere ra e tẹ sasa ẹzi mẹ.”—Olezi 94:18, 19; je rri Olezi 63:6-8.
OBUFIHỌ KẸ EMỌ NA
16, 17. Didi igogo eme a re duobọ te nọ a tẹ be t’ẹme kugbe emaha kpahe ẹyao oniọvo rai?
16 Ẹyao ọgaga ọ sae wha ebẹbẹ se emọ evaọ uviuwou na. U wuzou re ọsẹ gbe oni a fiobọhọ kẹ emọ na riẹ ẹgwọlọ nọ e roma via na gbe oware nọ a rẹ sai ru ro fiobọhọ. Otẹrọnọ ọnọ ọ be mọ na ọmaha, o gbahọ nọ a re fiobọhọ kẹ inievo riẹ re a wo otoriẹ nọ ẹruorote gbe ẹruọsa nọ ọnọ ọ be mọ na o bi wo u dhesẹ nọ ọye a you vi emọ edekọ na ha. Ukpenọ whọ rẹ kuvẹ re ẹgo gbe oma-hrowo o roma via, ọsẹ gbe oni na a rẹ sai fiobọhọ kẹ emọ edekọ na wo okugbe ọkpekpe kugbe ohwohwo je wo uvi uyoyou nọ a bi ruiruo kugbe rẹro te eyero nọ ẹyao na ọ wha ze na.
17 Emaha a rẹ mai yoẹme nọ ọsẹ gbe oni a tẹ ta ẹme kpahe oware nọ o re rai iroro vi eme ithethe rereghe jọ kpahe oghẹrẹ nọ oma na o rọ. Fikiere a rẹ sae jae riẹ uye nọ ọnọ ọ rọ uviuwou na mọ na ọ be ruẹ. Otẹrọnọ emọ nọ oma rai o ga na a ruẹ epanọ ẹyao na ọ whaha ọnọ ọ be mọ na eruo eware buobu nọ ae omarai a rri vo, ababọ avro a ti gbe dhesẹ ‘uyoyou inievo’ viere je “wo ohrọ.”—1 Pita 3:8.
18. Ẹvẹ a re ro fiobọhọ kẹ inievo ekpako na wo otoriẹ ebẹbẹ nọ ẹyao ọ wha ze, kọ ẹvẹ onana u re ro fiobọhọ kẹ ai?
18 A re fiobọhọ kẹ emọ nọ e kpako no re a riẹ nọ eyero ọgaga ọ riẹ jegbe nọ o gwọlọ omolahiẹ evaọ abọ ahwo uviuwou na kpobi. Avọ igho edọkita gbe erọ ibimu nọ a rẹ hwa, ẹsejọ o rẹ te lọhọ re ọsẹ gbe oni a sẹro emọ edekọ te epanọ a gwọlọ họ. Kọ onana o te dha emọ na eva je roro nọ a be gbae ogbọ? Hayo kọ a ti wo otoriẹ eyero na jẹ ruẹrẹ oma kpahe ru omolahiẹ nọ o gwọlọ? Onana o mae roma hwa oghẹrẹ nọ a rọ t’ẹme gbe oghẹrẹ ẹzi nọ o wha ze evaọ uviuwou na. Eva uzẹme, evaọ iviuwou buobu ẹyao omọvo jọ evaọ uviuwou na u fiobọhọ evaọ ewuhrẹ emọ na re a lele ohrẹ Pọl: “Wha rehọ mẹ-ọvo-ọria hayo eheri ru oware ovo ho, rekọ eva oma urokpotọ roro amọfa ro vi oma ra. Whai omomọvo ọ guọlọ ifowe oma obọ riẹ ọvo ho, rekọ ifowe amọfa re.”—Ahwo Filipai 2:3, 4.
EPANỌ A RE RRI ESIWO IMU
19, 20. (a) Didi owha-iruo e rọ uzou enọ i wuzou uviuwou na okenọ omọvo jọ evaọ uviuwou na ọ tẹ be mọ? (b) Dede nọ o rọ obe imu hu, evaọ edhere ọ vẹ Ebaibol na ọ rẹ rọ kẹ ọkpọvio kpahe eyerikugbe ẹyao?
19 Ileleikristi nọ erọ owowa a rẹ se esiwo imu hu thakpinọ i mukpahe uzi Ọghẹnẹ hẹ. Nọ omọvo jọ evaọ uviuwou rai ọ tẹ be mọ, oma o rẹ kpakpa ai re a gwọlọ obufihọ re a ru ẹyao ọnọ ọ be ruẹ uye na re o kpo. Ghele, iroro ebo-imu e riẹ nọ a rẹ wawo ziezi. Fiba onana, evaọ umutho ikpe nọ e vrẹ eyao ekpokpọ gbe ozighi i bi du lahwe, yọ rọ kẹ ibuobu enana, edhere nọ a riẹ nọ a re ro siwi ai o riẹ hẹ. Tubọ re a riẹ oghẹrẹ ẹyao na gbagba o rẹ bẹbẹ dede. Kọ eme Oleleikristi o re ru?
20 Dede nọ okere Ebaibol na jọ ọ jọ ọbo jegbe nọ Pọl ukọ na ọ rọ ohrẹ obufihọ oma usiwo kẹ ogbẹnyusu riẹ Timoti, Ikereakere na yọ ọkpọvio uruemu gbe ẹzi, orọnikọ obe imu hu. (Ahwo Kọlọsi 4:14; 1 Timoti 5:23) Fikiere, evaọ eme kpahe esiwo imu, ọnọ o wuzou uviuwou Oleleikristi ọ rẹ jiroro obọ rai nọ e rọ owowa. Ẹsejọ a re roro nọ a gwọlọ iroro ebo-imu nọ i bu viọ ọvo. (Wawo Itẹ 18:17.) Ababọ avro, a rẹ gwọlọ obufihọ nọ o mai woma rọ kẹ ohwo uviuwou rai nọ ọ be mọ, yọ ahwo buobu a rẹ gwọlọ obufihọ ọnana mi ebo imu. O rẹ lọhọ ahwo jọ oma re a gwọlọ usiwo obọ rai. Onana yọ ẹme obọ ohwo re. Ghele, nọ a te bi yeri kugbe ẹbẹbẹ oma na, Ileleikristi a rẹ kuvẹ ghele re ‘ẹme Ọghẹnẹ o jọ ukpẹ kẹ awọ rai, gbe elo kẹ edhere rai.’ (Olezi 119:105) A re gbe lele ọkpọvio nọ e rọ Ebaibol na. (Aizaya 55:8, 9) Fikiere, a rẹ whaha usiwo nọ i wo abọ kugbe imizi, jẹ whaha usiwo nọ o rẹ raha izi Ebaibol.—Olezi 36:9; Iruẹru 15:28, 29; Eviavia 21:8.
21, 22. Ẹvẹ aye obọ Esia jọ o roro kpahe uzi Ebaibol, kọ ẹvẹ iroro nọ ọ jẹ e rọ jọ gbagba kẹe?
21 Dae rehọ oriruo uvovo aye obọ Esia jọ. Nọ ọ nwani muhọ ewuhrẹ kpahe Ebaibol na no fikinọ o bi wuhrẹ kugbe omọvo Isẹri Jihova jọ, o te yẹ ọmọtẹ riẹ idudhe nọ ọ gbẹdẹ te 1.47 kilogram. Udu u te no aye na awọ nọ edọkita ọ ta kẹe nọ ọmọ na ọ te jọ kuako yọ ọ te sae nya ha. Ọ tẹ hrẹ riẹ nọ o siobọ no ọmọ na re a fi ei họ oria adhẹzọ. Ọzae riẹ ọ jọ ẹme na wo ẹme obọ riẹ hẹ. Kọ ono ọ rẹ rẹriẹ ova bru?
22 Ọ ta nọ: “Mẹ kareghẹhọ evaọ uwuhrẹ no Ebaibol na ze inọ ‘emọ yọ ukuoriọ no obọ Jihova ze; ubi eva na yọ erere.’ ” (Olezi 127:3) Ọ tẹ sa nọ ọ rẹ rehọ ‘ukuoriọ’ ọnana kpo re ọ sẹro riẹ. Evaọ oke ọsosuọ eware e jọ gaga, rekọ avọ obufihọ egbẹnyusu Ileleikristi evaọ ukoko Isẹri Jihova na, aye na ọ tẹ dẹdẹ oma riẹ họ jẹ rọ umutho obufihọ obọdẹ nọ obọ riẹ u te kpobi kẹ ọmọ na. Ikpe 12 nọ i lele i rie, ọmọ na o te muọ iwuhrẹ họ ẹnya evaọ Ọgwa Uvie na tẹ jẹ be reawere usu emaha edekọ na evaọ etẹe. Oni na ọ tẹ ta nọ: “Eva e were omẹ thesiwa nọ izi Ebaibol e wọ omẹ nya i ru oware nọ u kiete. Ebaibol na i fiobọhọ k’omẹ yọrọ iroro ivevẹ evaọ aro Jihova Ọghẹnẹ re mẹ siọ oja ba ẹviẹ nọ o hae te jọ kugbe omẹ evaọ edẹ uzuazọ mẹ kpobi.”
23. Didi omosasọ Ebaibol na ọ kẹ kpahe enọ e be mọ gbe enọ e be sẹro rai?
23 Ẹyao ọ te j’omai oma bẹdẹ bẹdẹ hẹ. Aizaya ọruẹaro na ọ riobọhọ obaro kpohọ oke nọ “ohwo ọvo nọ ọ be ria eva riẹ nọ ọ rẹte ta nọ, ‘Mẹ be mọ’ ” ọ gbẹ te jọ họ. (Aizaya 33:24) Eyaa yena o reti rugba evaọ akpọ ọkpokpọ nọ ọ be tha kpata kpata na. Bọo oke yena, ma re thihakọ ẹyao gbe uwhu. Avọ evawere, Ẹme Ọghẹnẹ ọ k’omai ọkpọvio gbe obufihọ. Ehri izi uruemu nọ Ebaibol na ọ kẹ e rọ bẹdẹ bẹdẹ, yọ i kpehru vi iroro ohwo-akpọ nọ ọ gba ha nọ i re dhe enwenwene. Fikiere, ohwo owareghẹ ọ rẹ rọwo kugbe ọnọ ọ so ilezi na nọ o kere nọ: “Uzi ỌNOWO o gbakiete, o rẹ jaja ẹzi aro; isẹri-ise ỌNOWO umuẹro, o rẹ rọ areghẹ kẹ iwewe; . . . iziẹibro ỌNOWO uvi oziẹ, ai kpobi e gbobọ kiẹrẹe. . . . Ekoko rai o te je wo osa ruaro.”—Olezi 19:7, 9, 11.
ẸVẸ IZI EBAIBOL ENANA I RE RO FIOBỌHỌ . . . KẸ UVIUWOU YERI KUGBE ẸYAO ỌGAGA GBE UYE NỌ O RẸ WHA ZE?
Uyoyou o rẹ ruẹ-uye krẹkri je wo odiri eware kpobi.—1 Ahwo Kọrint 13:4-7.
U wuzou re ma dhesẹ emamọ ẹzi.—Itẹ 18:14.
O rọ ziezi re ma gwọlọ ohrẹ taure ma tẹ te jiroro nọ i wuzou.—Itẹ 15:22.
Jihova o re fiobọhọ k’omai nọ uzuazọ o tẹ rọ gaga.—Olezi 55:22.
Ẹme Jihova ọ rọ uketha evaọ eyero kpobi.—Olezi 119:105.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 118]
Ileleikristi a re dhesẹ edidi uyoyou rai nọ ọrivẹ-orọo rai ọ tẹ be mọ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 125]
Okenọ uviuwou na a te bi ruiruo kugbe, a rẹ sai ku ebẹbẹ họ