Jihova Ọ Vọ Avọ Uyoyou Ọriẹruo
“ỌNOWO na ọ . . . vọ avọ uyoyou ulogbo.”—OLEZI 145:8.
1. Ẹvẹ uyoyou Ọghẹnẹ o kẹre te?
“ỌGHẸNẸ họ uyoyou.” (1 Jọn 4:8) Eme nana nọ e rẹ sasa udu na i dhesẹ inọ edhere esuo Jihova ọ vọ avọ uyoyou. Ẹhẹ, makọ ahwo-akpọ nọ a bi yo ẹme kẹe he a bi wo erere no ọre gbe oso nọ ọ rehọ uyoyou kẹ na ze! (Matiu 5:44, 45) Fiki uyoyou nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ akpọ na, makọ ewegrẹ riẹ a sai kurẹriẹ, bru rie ze, je wo uzuazọ. (Jọn 3:16) Rekọ, kẹle na, Jihova o bi ti hwere otu ethube no re ahwo-akpọ nọ i you rie a sae reawere uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe.—Olezi 37:9-11, 29; 2 Pita 3:13.
2. Oghẹrẹ obọdẹ uyoyou vẹ Jihova o re dhesẹ kẹ enọ e roma mudhe kẹe?
2 Jihova o re dhesẹ uyoyou kẹ uvi egegagọ riẹ evaọ emamọ edhere nọ ọ rẹ tọ. A rehọ eme Hibru nọ a fa “uyoyou-ẹwo” hayo “uyoyou ọriẹruo” ro dhesẹ uyoyou utioye na. Devidi ovie Izrẹl anwae na o rri uyoyou-ẹwo Ọghẹnẹ ghare gaga. Fiki eware nọ ọ rọ ẹro ruẹ no gbe eroro didi kpahe epanọ Ọghẹnẹ o yeri kugbe amọfa no, Devidi ọ sae rehọ ududu so nọ: “ỌNOWO na ọ . . . vọ avọ uyoyou ulogbo [“uyoyou-ẹwo hayo uyoyou ọriẹruo,” NW ].”—Olezi 145:8.
Evuhumu Otu Omarokpotọ Ọghẹnẹ
3, 4. (a) Ẹvẹ Olezi avọ 145 o re ro fi obọ họ k’omai vuhu otu omarokpotọ Jihova? (b) Ẹvẹ otu omarokpotọ Ọghẹnẹ a bi ro “jiri” ei?
3 Hana, oni Samuẹle ọruẹaro na, ọ ta kpahe Jihova Ọghẹnẹ nọ: “Ọ rẹ kpọ awọ enọ i wo orọwọ [“otu omarokpotọ,” NW ].” (1 Samuẹle 2:9) Amono họ “otu omarokpotọ” itieye na? Devidi Ovie na ọ kẹ uyo na. Nọ o jiri ekwakwa igbunu Jihova no, ọ tẹ ta nọ: “Erezi ra [“otu omarokpotọ,” NW ] kpobi i re ti jiri owhẹ!” (Olezi 145:10) Ẹvẹ ahwo-akpọ a re ro jiri Ọghẹnẹ? A re ru ere ẹkwoma ewoma riẹ nọ a rẹ ta kpahe.
4 A rẹ sae rehọ ẹkwoma unu nọ a be rọ ta ewoma Jihova vuhu otu omarokpotọ riẹ mu. Evaọ ẹmeọta ẹkeriotọ gbe etoke iwuhrẹ rai, didi eware a be mae t’ẹme kpahe? Ẹhẹ, kpahe Uvie Jihova! Idibo omarokpotọ Ọghẹnẹ a rọwo kugbe eme ọ Devidi, ọnọ ọ so nọ: “A rẹ te ta ẹme oruaro uvie ra [Jihova], jegbe ogaga ra.”—Olezi 145:11.
5. Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ Jihova ọ rẹ gaviezọ okenọ otu omarokpotọ riẹ a tẹ be t’ẹme ezi riẹ?
5 Kọ Jihova ọ rẹ gaviezọ okenọ otu omarokpotọ riẹ a te bi jiri ei? Ẹhẹ, ọ rẹ gaviezọ kẹ eme nọ a be ta. Evaọ eruẹaruẹ jọ nọ i wo abọ kpahe egagọ uzẹme evaọ edẹ mai na, Malakae o kere nọ: “Kẹsena enọ e be dhẹ-ozọ ỌNOWO na ohwo ọ tẹ be ta kẹ [ohwo]; ỌNOWO na ọ tẹ gaviezọ je yo ẹme kẹ ae, a te kere obe ekareghẹhọ rọ kẹe kpahọ enọ e be dhẹ-ozọ ỌNOWO na, je bi roro odẹ riẹ.” (Malakae 3:16) O rẹ were Jihova gaga okenọ otu omarokpotọ riẹ a tẹ be t’ẹme ezi riẹ, yọ ọ rẹ kareghẹhọ ae.
6. Iruo vẹ i re fi obọ họ k’omai vuhu otu omarokpotọ Ọghẹnẹ?
6 A rẹ sai je vuhu idibo omarokpotọ Jihova ẹkwoma aruọwha gbe unevaze nọ a rẹ rọ t’ẹme kẹ ahwo nọ e rrọ egegagọ Ọghẹnẹ uzẹme na ha. Evaọ uzẹme, otu omarokpotọ Ọghẹnẹ a re “ru iruo ogaga [riẹ] via kẹ emọ ahwo, avọ oruaro urirẹ uvie riẹ.” (Olezi 145:12) Kọ whọ be gbẹ edhere ẹmeọta jẹ j’obọ kru uvẹ kpobi rọ t’ẹme kẹ erara kpahe ọkwa-ovie Jihova? Wo ohẹriẹ no egọmeti ahwo-akpọ nọ e te vrẹ obọnana, ọkwa-ovie riẹ ọ rrọ bẹdẹ bẹdẹ. (1 Timoti 1:17) O rrọ kpata kpata re ahwo a wuhrẹ kpahe ọkwa-ovie ebẹdẹ bẹdẹ Jihova jẹ jọ enọ e be thae uke. Devidi ọ so nọ: “Uvie ra uvie bẹdẹ bẹdẹ, isuẹsu ra e rẹ jọ no ige ruọ ige.”—Olezi 145:13.
7, 8. Eme ọ via evaọ 1914, kọ didi imuẹro e riẹ inọ enẹna Ọghẹnẹ o bi su ẹkwoma Uvie Ọmọ riẹ?
7 Anwọ 1914, ẹjiroro efa e riẹ no nọ a rẹ rọ t’ẹme kpahe ọkwa-ovie Jihova. Evaọ ukpe oyena, Ọghẹnẹ ọ rehọ Uvie Mesaya orọ obọ odhiwu na mu avọ Jesu Kristi, Ọmọ Devidi, wọhọ Ovie. Jihova ọ tẹ rọ enẹ ru eyaa riẹ gba inọ ọkwa-ovie Devidi o ti dikihẹ kothi ribri.—2 Samuẹle 7:12, 13; Luk 1:32, 33.
8 A rẹ sae ruẹ imuẹro inọ Jihova ọ be rọ ẹkwoma Uvie Ọmọ riẹ, Jesu Kristi, su enẹna ẹkwoma orugba oka ọzino Jesu nọ ma be ruẹ na. Abọ nọ ọ mae rro ọrọ oka na họ iruo nọ Jesu ọ ruẹaro riẹ kẹ otu omarokpotọ Ọghẹnẹ kpobi nọ ọ ta inọ: “A rẹ te vuẹ ovuẹ usiuwoma uvie na kẹ akpọ na kpobi, re o jọ isẹi kẹ erẹwho akpọ na kpobi; kẹsena urere u te zi te.” (Matiu 24:3-14) Fikinọ otu omarokpotọ Ọghẹnẹ a be rehọ ọwhọ ru eruẹaruẹ yena gba, bu vi ezae, eyae, gbe emaha ima ezeza i bi wo abọ enẹna evaọ iruo ilogbo nana nọ a te wariẹ hẹ na. Kẹle na enọ e be wọso Uvie Jihova kpobi a ti te oba rai.—Eviavia 11:15, 18.
Erere nọ A re Wo no Esuo Jihova Ze
9, 10. Didi ohẹriẹ o rrọ udevie Jihova gbe isu ahwo-akpọ?
9 Ma tẹ rrọ Ileleikristi nọ e rọ oma mudhe no, usu mai kugbe Olori Osu na Jihova o rẹ k’omai irere buobu. (Olezi 71:5; 116:12) Wọhọ oriruo, fikinọ ma be dhozọ Ọghẹnẹ je bi le ẹrẹreokie, ma be reawere ọjẹrehọ riẹ, ma tẹ jẹ rrọ kẹle iẹe evaọ abọ-ẹzi. (Iruẹru 10:34, 35; Jemis 4:8) Wo ohẹriẹ, ikpahwo, wọhọ isu isoja, ikpihreki, hayo egba aruọzaha eye isu ahwo-akpọ na a rẹ mai lele nyusu. Wọhọ epanọ Sowetan, obe-usi Africa jọ, o ta, enẹ ohwo ologbo egọmeti jọ ọ ta kpahe eria nọ uvuhu o jẹ r’obọ duotọ evaọ orẹwho riẹ: “Mẹ riẹ oware nọ ibuobu mai a gbẹ rọ gwọlọ kpohọ eria nọ uvuhu ogaga o rrọ họ na. Ma gwọlọ roro kpahe iẹe nnọ iyero itieye na e rrọ họ. U re kpokpo iroro mai jẹ lẹliẹ oma vo omai nọ ma tẹ ruẹ [imoto] eghaghae nọ ma be dhẹ.”
10 Ghinọ uzẹme, isu ahwo-akpọ jọ a ghine wo uvi ọdawẹ kpahe ewoma enọ e rrọ otọ rai. Rekọ enọ e mai tube woma evaọ udevie rai dede a riẹ kpahe enọ a bi su na totọ họ. Evaọ uzẹme, ma rẹ sae nọ inọ: Kọ osu jọ ọ riẹ nọ o wo ọdawẹ kẹ enọ e rrọ otọ riẹ kpobi te epanọ ọ rẹ rọ dhogbo ze vẹrẹ vẹrẹ ro fi obọ họ kẹ omomọvo rai evaọ etoke uye? E, osu otiọye ọ riẹ. Devidi o kere nọ: “ỌNOWO na ọ be yọrọ enọ i re kie, ọ vẹ jẹ kpare enọ e rọ oma kpotọ.”—Olezi 145:14.
11. Didi edawọ i bi te otu omarokpotọ Ọghẹnẹ, kọ didi obufihọ a wo?
11 Edawọ gbe okpẹtu buobu i bi te otu omarokpotọ Jihova Ọghẹnẹ fiki sebaẹgba rai gbe fikinọ a be rria akpọ nọ ọ rrọ otọ ogaga Setan, “oyoma na.” (1 Jọn 5:19; Olezi 34:19) Ukpokpoma u bi te Ileleikristi. Ejọ e be ruẹ uye ẹyao nọ o re siotọ hayo uweri ohwo nọ ọ va rai abọ. Ẹsejọ, ethobọ otu omarokpotọ Jihova e sai ru ai jọ ‘ọkora’ fiki elọhoma. Dede na, makọ odawọ kpobi nọ u re te ai, Jihova ọ ruẹrẹ oma kpahe re ọ rehọ omosasọ gbe ogaga abọ-ẹzi kẹ omomọvo rai. Jesu Kristi Ovie na o wo isiuru uyoyou evona kẹ ahwo omarokpotọ riẹ.—Olezi 72:12-14.
Emamọ Emu Evaọ Ẹruoke
12, 13. Ẹvẹ Jihova ọ be rehọ ẹgwọlọ “eware nọ i wo uzuazọ kpobi” kẹ ai te?
12 Fiki uyoyou-ẹwo ulogbo riẹ, Jihova ọ be rehọ ẹgwọlọ idibo riẹ kpobi kẹ ae. Onana o kẹre te emamọ emu nọ ọ be rọ ko ai. Devidi Ovie na o kere nọ: “Enọ e rẹriẹ ovao ku owhẹ [Jihova], whọ rẹ rọ emu rai kẹ ae ẹruoke. Who rovie abọ ra, who te bi ru ẹgwọlọ eware nọ i wo uzuazọ kpobi rọ kẹ ae.” (Olezi 145:15, 16) Makọ evaọ oke okpẹtu, Jihova ọ rẹ sae kpọ eware re otu omarokpotọ riẹ a wo ‘emu okpẹdoke.’—Luk 11:3; 12:29, 30.
13 Devidi ọ ta inọ “eware nọ i wo uzuazọ kpobi” e be re eva vọ. Erao na e rrọ usu eyena re. Ogbẹrọ ubu ẹbe otọakpọ gbe ekakọ abade he, emama nọ e rrọ ame, emevrae, gbe erao otọ a hai wo ofou-ẹwẹ nọ a hẹ wẹ hayo emu nọ a hẹ re he. (Olezi 104:14) Dede na, Jihova ọ be ruẹ nnọ aikpobi a wo ẹgwọlọ rai.
14, 15. Ẹvẹ a be rọ rehọ emu abọ-ẹzi kẹ nẹnẹ?
14 Wo ohẹriẹ no erao, ahwo-akpọ a wo ẹgwọlọ abọ-ẹzi. (Matiu 5:3) Jihova ọ be ghinẹ rọ edhere igbunu rehọ ẹgwọlọ abọ-ẹzi otu omarokpotọ riẹ kẹ ai! Re o te ti whu, Jesu ọ yeyaa inọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ ọ te kẹ idibo riẹ ‘emu abọ-ẹzi eva ẹruoke.’ (Matiu 24:45) Okiọkotọ ọrọ 144,000 nọ a wholo na i ru otu ọrigbo yena via nẹnẹ. Ẹkwoma rai, Jihova ọ ghinẹ kẹ emu abọ-ẹzi buobu no.
15 Wọhọ oriruo, ahwo Jihova buobu a bi wo erere enẹna no efafa Ebaibol ọkpokpọ ọgbagba evaọ ẹvẹrẹ obọrai ze. Oghale nọ Ebaibol ọ New World Translation of the Holy Scriptures na o rrọ e jae ta ha! Ofariẹ, a gbe bi kere ebe ima buobu nọ a re ro wuhrẹ Ebaibol na evaọ ẹvẹrẹ nọ i bu vi 300. Emu abọ-ẹzi nana kpobi e rrọ oghale kẹ uvi egegagọ wariẹ otọakpọ na soso. Ono a re jiri kẹ enana kpobi? Jihova Ọghẹnẹ. Fiki uyoyou-ẹwo ulogbo riẹ, o ru rie lọhọ kẹ otu ọrigbo na no re a kẹ ‘emu evaọ ẹruoke riẹ.’ Ẹkwoma emu otiọye na, “ẹgwọlọ eware nọ i wo uzuazọ kpobi” evaọ aparadase abọ-ẹzi inẹnẹ na o bi te ai obọ. Dai rri epanọ idibo Jihova a be ghọghọ te nọ a te rọ ruẹ otọakpọ na nọ a te rẹriẹ kpohọ aparadase kẹle na!—Luk 23:42, 43.
16, 17. (a) Iriruo emu abọ-ẹzi vẹ nọ ọ nyaze evaọ ẹruoke ma rẹ sae fodẹ? (b) Ẹvẹ Olezi avọ 145 o ro dhesẹ iroro otu omarokpotọ Ọghẹnẹ kpahe ugogo ẹme-avro nọ Setan ọ kpare ze na?
16 Rehọ obọdẹ oriruo jọ ọrọ emu abọ-ẹzi nọ a rọ kẹ evaọ ẹruoke. Evaọ 1939, Ẹmo Akpọ II o muhọ evaọ Europe. Evaọ ukpe ovo oyena, Uwou-Eroro Na ọrọ November 1 o wo uzoẹme nọ o ta nnọ “Seomaba-Edhehọ.” Fiki eme ọ ivevẹ erọ uzoẹme oyena, Isẹri Jihova eva akpọ na soso a ruẹ ẹgwọlọ nọ a re ro wo edikihẹ ọgaga ọrọ seomaba-edhehọ evaọ iruẹru erẹwho nọ e be họre na. Onana o tẹ lẹliẹ egọmeti t’abọ t’abọ hwẹ ruru ai evaọ ẹmo ikpe ezeza na. Rekọ, dede nọ a whaha iruo rai je kpokpo ai, otu omarokpotọ Ọghẹnẹ a gbẹ ruabọhọ ewhowho emamọ usi Uvie na. No 1939 rite 1946, a rehọ ẹko ọvo gbe ubro bu vi epanọ a jọ vẹre. Ofariẹ, ikuigbe erọ ẹgbakiete nọ a yọrọ evaọ etoke ẹmo ọyena i gbe bi fi obọ họ kẹ ahwo vuhu egagọ uzẹme na mu.—Aizaya 2:2-4.
17 Emu abọ-ẹzi nọ Jihova ọ be kẹ orọnikọ o rrọ ẹruoke ọvo ho rekọ o rẹ veva re. Nọ erẹwho na a je kpe omoma rai evaọ Ẹmo Akpọ II na, yọ Jihova o bi fi obọ họ kẹ ahwo riẹ rẹriẹ ovao ku oware jọ nọ o mae r’oja vi esiwo rai. Jihova o fi obọ họ kẹ ae vuhumu inọ ugogo ẹme-avro nọ ọ r’otọ na, nọ u kpomahọ ehrugbakpọ na, u wo obọ kpahe udu esuo ehrugbakpọ Jihova. Ẹvẹ o rrọ evevọwẹ te re a riẹ nnọ ẹkwoma ekiete rai, Osẹri Jihova ọvuọvo o wo amabọ evaọ ẹkpare kpehru esuo Jihova gbe Ẹdhọ odhesẹ fihọ ọtọrue! (Itẹ 27:11) Wo ohẹriẹ no Setan, ọnọ ọ be ta Jihova gbe edhere esuo riẹ raha, otu omarokpotọ Jihova a gbẹ be jọ ẹgbede whowho inọ: “ỌNOWO na o kiẹrẹe eva idhere riẹ kpobi.”—Olezi 145:17.
18. Oriruo emu abọ-ẹzi vẹ nọ o rrọ ẹruoke jẹ be veva ma ruẹ kẹle na?
18 Oriruo ọfa ọrọ emu abọ-ẹzi ẹruoke nọ ọ rẹ veva họ obe na Si Kẹle Jihova, onọ a siobọno eva Ikokohọ Ubrotọ “Iwhowho Uvie Ajọwha” udhusoi buobu nọ a jọ akpọ na soso ru evaọ 2002 ruọ 2003 na. Obe nana, onọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ o kere, nọ Isẹri Jihova a whowho na, o tẹrovi ekwakwa igbunu Jihova Ọghẹnẹ, kugbe enọ a fodẹ evaọ Olezi avọ 145 na. Avro ọ riẹ hẹ inọ emamọ obe nana u ti fi obọ họ gaga kẹ otu omarokpotọ Ọghẹnẹ si kẹle iẹe viere.
Oke nọ A re ro Si Kẹle Jihova Viere
19. Oke ogaga vẹ u bi si kẹle, kọ ẹvẹ ma sae rọ zọ vrẹ riẹ?
19 Etoke nọ ọ mae rro kpobi nọ a ti ro ku ẹme-avro ọrọ esuo ehrugbakpọ Jihova na họ o be kẹle no. Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ evaọ Izikiẹl uzou avọ 38, Setan o ti ku iruo riẹ họ kẹle wọhọ “Gọg, nọ ọ rọ obọ otọ Magọg.” Ọ te wọ ohọre bru ahwo Jihova wariẹ akpọ kpobi họ. O te jọ oke nọ Setan ọ te rọ rehọ ẹgba riẹ kpobi họre re ọ raha ekiete otu omarokpotọ Ọghẹnẹ. Vi epaọ anwẹdẹ kpobi, o te gwọlọ re egegagọ Jihova a bo sei gaga, tubẹ rehọ urru rai kpobi bo kẹ obufihọ. Kọ ozodhẹ gbe uyoyou rai kẹ Ọghẹnẹ o te jọ ufofe? Ijo, keme Olezi avọ 145 o ta nọ: “ỌNOWO na ọ kẹle enọ i bo se ei kpobi evaọ uzẹme. O re ru gba kẹ enọ e rọ ozọ riẹ ẹdhẹ kpobi, o ve je yo oviẹ rai, o ve je siwi ai. ỌNOWO na ọ rẹ yọrọ enọ i you rie kpobi; rekọ iru-umuomu na kpobi ọ rẹ raha ae.”—Olezi 145:18-20.
20. Ẹvẹ eme ọ Olezi 145:18-20 i ti ro rugba evaọ obaro kẹle na?
20 Ẹvẹ u ti siuru te re ma ruẹ ẹkẹle Jihova gbe ogaga esiwo riẹ okenọ ọ be te raha irumuomu na kpobi! Ghinọ uzẹme, eva oke obẹbẹ oyena nọ o kẹle gaga no na, “enọ i bo se ei kpobi evaọ uzẹme” ọvo Jihova ọ rẹ te gaviezọ kẹ. Ọ te kezọ kẹ otu eviẹwẹ vievie he. Ẹme Ọghẹnẹ o dhesẹ vevẹ inọ ọ rẹ gaviezọ họ nọ irumuomu na a te se odẹ riẹ nọ eware e v’abọ no.—Itẹ 1:28, 29; Maeka 3:4; Luk 13:24, 25.
21. Ẹvẹ otu omarokpotọ Jihova a re ro dhesẹ nọ o rẹ were ae re a rehọ odẹ Ọghẹnẹ ruiruo?
21 Vi epaọ anwẹdẹ, enẹna họ oke nọ enọ e be dhozọ Jihova a re ro ‘bo sei evaọ uzẹme.’ O rẹ were otu omarokpotọ riẹ re a rehọ odẹ riẹ ruiruo evaọ elẹ rai gbe ẹme nọ a rẹ kpahe eva iwuhrẹ rai. A rẹ rehọ odẹ Ọghẹnẹ ruiruo evaọ ẹmeọta ekẹdẹ kẹdẹ rai. Yọ a rẹ rehọ udu whowho odẹ Jihova evaọ odibọgba ẹgbede rai.—Ahwo Rom 10:10, 13-15.
22. Fikieme o rọ r’oja re ma gbẹ hae whaha iruemu gbe isiuru akpọ na?
22 Re ma gbẹ hai wo erere no usu okpekpe mai kugbe Jihova Ọghẹnẹ ze, o r’oja re ma whaha eware nọ e rẹ raha edikihẹ abọ-ẹzi mai wọhọ isiuru-ekwakwa-efe; ẹkeriotọ omawere nọ i fo ho, ẹzi ababọ erọvrẹ, hayo ezọ nọ a rẹ tehe di kẹ ẹgwọlọ iyogbere. (1 Jọn 2:15-17; 3:15-17) Ohwo o gbe nwene he, ilale gbe iruemu enana e rẹ sae wha izieraha ilogbo ze gbe ekufiẹ ọjẹrehọ Jihova. (1 Jọn 2:1, 2; 3:6) O rrọ oware areghẹ re ma kareghẹhọ inọ Jihova o ti gbe dhesẹ uyoyou-ẹwo, hayo uyoyou ọriẹruo, kẹ omai otẹrọnọ ma gbẹ rrọ abọ riẹ.—2 Samuẹle 22:26.
23. Obaro oruaro vẹ o be hẹrẹ otu omarokpotọ Ọghẹnẹ kpobi?
23 Fikiere joma tọ iroro mai vi emamọ obaro nọ ọ be hẹrẹ otu omarokpotọ Jihova kpobi. Ẹkwoma ere oruo, ma wo ẹruore igbunu ọrọ ẹjọ usu enọ i ti jiri jẹ kpẹwẹ Jihova “kẹdẹ kẹdẹ” makọ “bẹdẹ bẹdẹ.” (Olezi 145:1, 2) Fikiere joma ‘daji eva uyoyou Ọghẹnẹ avọ ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.’ (Jud 20, 21) Nọ ma gbe bi wo erere no ekwakwa igbunu erọ Ọsẹ obọ odhiwu mai ze na, kugbe uyoyou-ẹwo ulogbo nọ o bi dhesẹ kẹ enọ i you rie na, jọ iroro udu mai e jọ wọhọ enọ Devidi ọ ta via evaọ eme urere ọ Olezi avọ 145 na: “Unu mẹ u re jiri ỌNOWO na, jọ iwo kpobi i jiri odẹ riẹ bẹdẹ bẹdẹ.”
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ẹvẹ Olezi avọ 145 o re ro fi obọ họ k’omai vuhu otu omarokpotọ Ọghẹnẹ mu?
• Ẹvẹ Jihova o bi ro “ru ẹgwọlọ eware nọ i wo uzuazọ kpobi rọ kẹ ae”?
• Fikieme u je fo re ma si kẹle Jihova?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 9]
O rẹ were otu omarokpotọ Ọghẹnẹ re a t’ẹme kpahe iruẹru ilogbo riẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Idibo Jihova a be rehọ aruọwha fi obọ họ kẹ erara wuhrẹ kpahe oruaro ọkwa-ovie riẹ
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]
Jihova ọ be rehọ emu kẹ “eware nọ i wo uzuazọ kpobi”
[Ọnọ o wo uwoho]
Erao: Parque de la Naturaleza de Cabárceno
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Jihova ọ rẹ rehọ ẹgba gbe ọkpọvio kẹ otu omarokpotọ riẹ, enọ e be gwọlọ obufihọ riẹ evaọ olẹ