Akpọ Nọ O Kie Ẹrẹrẹ Hẹ

KỌ WHỌ rọwo nnọ ma be rria akpọ nọ o kie ẹrẹrẹ hẹ? Ababọ avro whọ rọwo nọ ere o rrọ. Whaọ, epanọ ma wo ona te kẹhẹ hayo epanọ ma make ma omaa uzuazọ mai te, ma rẹ sae r’obọ s’udu hu inọ ma ti fe hayo kparobọ hayo tubẹ ruẹ emu re. Ẹsibuobu o rẹ via epanọ Solomọn Ovie anwae na ọ ta riẹ: “Iwareghẹ na i re wo emu hu, hayo egba-otoriẹ i re wo efe he, hayo makọ ahwo nọ a wo eriariẹ a re wo aruoriwo ho.” Eme jabọ? Keme, wọhọ epanọ Solomọn ọ ta haro, “oke gbe eware idudhe e rẹ via kẹ ae kpobi.”—Ọtausiwoma Na 9:11, NW.

‘Nọ Oke Uyoma O tẹ Ze Idudhe’

Ẹhẹ, “oke gbe eware idudhe,” koyehọ okenọ ohwo o te kp’owọ ku oware uyoma, o rẹ sae raha irẹro gbe emamọ omaa nọ ma roma totọ ma fihọ no. Wọhọ epanọ Solomọn ọ ta, ma “wọhọ eri nọ a rehọ ẹriri . . . ro mu, jẹ wọhọ evra nọ ẹta o mu, . . . eva oke uyoma, okenọ a kie ruẹ idudhe.” (Ọtausiwoma Na 9:12) Wọhọ oriruo, ima ahwo buobu a re kp’ẹwọ no ohiohiẹ rite owọwọ kẹdẹ kẹdẹ re a sae ruẹ emuore nọ a rẹ rọ ko iviuwou rai, rekọ a vẹ te ruẹ nnọ “oke uyoma” o raha eware ku ai abọ fiki iso nọ e rrọ họ, ekakọ rai kpobi i te whu no.

Amọfa a rẹ daoma fi obọ họ, rekọ obufihọ nọ akpọ na soso dede ọ rẹ kẹ enọ i kie ruọ “oke uyoma” u re te he. Wọhọ oriruo, wọhọ epanọ obe jọ o ta, “a tẹ ghale ugho nọ a raha ro fi Iraq ẹmo (evaọ 1990 rite 1991) kpohọ abasoi, abọ ọvo ugho yena ọvo a vi ziọ Africa soso” re a ro fi obọ họ kẹ ahwo nọ ohọwo u je kpe evaọ ukpe jọ kẹle na. Kọ u kiehọ re enọ i wo ugho a zurie igho gbidigbidi fihọ ẹmuofio evaọ orẹwho ovo jọ, rekọ a vẹ rehọ abọvo-abasoi gheghe igho yena rọ dhogbo ohọwo nọ u bi kpe ahwo evaọ ubruakpọ jọ soso? Kọ u kiehọ nọ ahwo jọ a be ruẹ re kiọkọ kpakiyọ omọvo evaọ imane evaọ akpọ na a gbẹ rrọ uvuhu ogaga hayo inọ emaha ima buobu i bi whu kukpe kukpe fiki eyao nọ a rẹ sai siwi? Vievie!

Uzẹme o rrọ, orọnikọ “oke gbe eware idudhe” ọvo ma rẹ fo ho ‘nọ oke uyoma u te kie ze idudhe.’ Eware jọ nọ e rro vi omai abọ e be kpọ uzuazọ mai. Oyena u dhesẹ oma via evaọ Beslan, Alania, evaọ ohọre nọ o jọ udevie otu ugbarugba avọ elakpa egọmeti evaọ ubrobọ ekuhọ ukpe 2004 nọ a jo kpe ahwo udhusoi buobu, ibuobu rai emaha nọ i kpohọ isukulu, yọ oyena o jọ ẹdẹ ọsosuọ rai nọ a kpohọ isukulu. Uzẹme, enọ i wouzou hu i whu evaọ okpẹtu yena—rekọ uzẹme riẹ họ, ahwo jọ a rehọ obọ si ozighi nọ o wha “oke uyoma” yena ze.

Kọ Enẹ Ọvo O te Jọ?

Ahwo jọ a tẹ be ta kpahe okienyẹ nọ ọ rrọ akpọ na, a rẹ ta nọ: “Rekọ enẹ ọvo uzuazọ o rrọ. Enẹ o rrọ n’otọ ze, yọ enẹ ọvo o te jọ.” Whọ tẹ nọ ahwo nana, a rẹ ta kẹ owhẹ nnọ enọ e goma a ti kienyẹ eyẹlẹ na ọvo, yọ enọ i fe e te rehọ iyogbere siotọ ọvo. Wọhọ epanọ a rẹ ta, a te ku onana gbe “oke gbe eware idudhe,” enẹ ọvo akpọ ọ te lahiẹ omai ribri.

Kọ enẹ ọvo o te ginẹ jọ? Kọ o te lọhọ ẹdẹjọ kẹ enọ e be rehọ ona rai ruiruo ziezi re a wo erere no iruo abọ rai ze? Kọ ohwo jọ ọ riẹ nọ ọ rẹ sai nwene akpọ nana nọ o kie ẹrẹrẹ hẹ na? Rri oware nọ uzoẹme nọ o rrọ aro na o ta kpahe ẹme nana.

[Ọnọ o wo uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 2]

UKE-OBE: Ọzae avọ ọmọ: UN PHOTO 148426/McCurry/Stockbower

[Ọnọ o wo uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 3]

MAXIM MARMUR/AFP/Getty Images