“Koware Koware Kpobi Ọvuọ Ezi Riẹ”
“Koware koware kpobi ọvuọ ezi riẹ, jegbe koware koware kpobi eva otọ akpọ na ọvuọ oke riẹ.”—ỌTAUSIUWOMA NA 3:1.
1. Didi ẹbẹbẹ ahwo-akpọ nọ a gba ha a wo, kọ eme onana u su kpohọ no evaọ ẹsejọ?
AHWO a rẹ ta ẹsikpobi nọ, “Mẹ jẹ hai ru ei vẹrẹ vi enẹ.” Hayo a te roro kpemu, “Mẹ jẹ hae hẹrẹ omojọ.” Eme itieye na i dhesẹ ẹbẹbẹ nọ ahwo-akpọ nọ a gba ha a wo evaọ ẹriẹ uzedhe oke nọ a re ro ru eware jọ. Ekie nana ọ lẹliẹ izuazọ oyerikugbe jọ raha no. O wha irẹro ifofe gbe idhọvẹ ze no. Mai tube yoma, o lẹliẹ ẹrọwọ nọ ahwo jọ a fihọ Jihova gbe ukoko riẹ whrehe no.
2, 3. (a) Fikieme ẹjẹrehọ oke nọ Jihova o ve fihọ o rọ rrọ oware areghẹ? (b) Didi eriwo owowa u fo nọ ma re wo kpahe orugba eruẹaruẹ Ebaibol?
2 Fikinọ o wo areghẹ gbe orimuo nọ o kare ahwo-akpọ na, Jihova ọ sae riẹ kpahe ekuhọ owojẹ kpobi u te jei. Ọ sae riẹ “eware nọ e te via ha no umuhọ ze.” (Aizaya 46:10) Fikiere, ọ sae salọ ẹruoke nọ o re ro ru oware kpobi nọ u je rie. Fikiere, ukpenọ ma re fievahọ ekele oke ọthọthọ ọrọ obọ mai, o rẹ jọ oware areghẹ re ma jẹ ekele ọ oke nọ Jihova o fihọ rehọ!
3 Wọhọ oriruo, Ileleikristi nọ e kpako a rẹ rọ oruọzewọ hẹrẹ ẹruoke Jihova nọ eruẹaruẹ Ebaibol jọ i ti jo rugba. A rẹ ruabọhọ iruo evaọ egagọ riẹ, ẹsikpobi bi roro kpahe ehri-uzi nọ o rọ Enuobruo 3:26: “[U woma] re ohwo ọ hẹrẹ usiwo ỌNOWO na ẹrera.” (Wawo Habakuk 3:16.) Eva okiọvo na, u mu rai ẹro inọ ẹdẹ ẹdhoguo ikpakpe Jihova nọ o whowho na, “o tẹ rọ nọ u bi lehie, . . . ọ rẹ seba ẹtha ha, ọ te raha oke he.”—Habakuk 2:3.
4. Ẹvẹ Emọs 3:7 gbe Matiu 24:45 i re ro fiobọhọ k’omai hẹrẹ Jihova avọ odiri?
4 Evaọ abọdekọ riẹ, otẹrọnọ eria Ebaibol jọ hayo otofa rai evaọ ebe ọ Watch Tower na i vẹro tere he, kọ ma wo ẹjiroro jọ nọ ma re ro mu okpakpa? Re ma hẹrẹ ẹruoke Jihova nọ o re ro ru eware vẹ họ edhere areghẹ. “Uzẹme Ọnowo ỌGHẸNẸ na o re ru oware ovo ho ajokpa nọ o dhesẹ idhere riẹ kẹ eruẹaro na, idibo riẹ.” (Emọs 3:7) Ẹvẹ eyaa yena i gbunu te! Rekọ ma re vuhumu nnọ Jihova o re dhesẹ eme idhere riẹ evaọ oke nọ o rri nọ u fo. Oye jabọ Ọghẹnẹ ọ jẹ rehọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ’ mu “re nọ oke u te ọ rehọ emu [abọ-ẹzi] kẹ ae.” (Matiu 24:45, ẹjẹlẹ ibiẹme na ọmai.) Fikiere, u du fo ho re ma mu okpakpa, hayo tube brudu, inọ a bi dhesẹ eme jọ vevẹ ziezi hi. Ukpoye, ma rẹ sai fievahọ nnọ ma tẹ rọ odiri hẹrẹ Jihova, ọ te rọ ẹkwoma ọrigbo ẹrọwọ na k’omai oware nọ ma gwọlọ “nọ oke u te.”
5. Didi erere eroro kpahe Ọtausiuwoma Na 3:1-8 u wo?
5 Solomọn ovie owareghẹ na ọ ta kpahe eware 28 sa-sa, aikpobi i wo “ọvuọ ezi riẹ.” (Ọtausiuwoma Na 3:1-8) Otoriẹ orọ otofa gbe iyẹrẹ oware nọ Solomọn ọ ta na u ti fiobọhọ k’omai riẹ onọ o rọ ẹruoke gbe oke othọthọ ọrọ owojẹ jọ evaọ eriwo Ọghẹnẹ. (Ahwo Hibru 5:14) Oyena u ve ti fiobọhọ k’omai nwene izuazọ mai lele iei.
“Oke Jọ nọ A rọ Viẹ, Oke Jọ nọ A rọ Hwẹ”
6, 7. (a) Eme ọ be lẹliẹ ahwo nọ a wo ọdawẹ “viẹ” nẹnẹ? (b) Ẹvẹ akpọ na o bi ro yeri kugbe uyero oke nọ ma rọ na?
6 Dede nọ “oke jọ nọ a rọ viẹ, [gbe] oke jọ nọ a rọ hwẹ” e riẹ, ono oke ohwẹ o rẹ were he? (Ọtausiuwoma Na 3:4) Avọ ọkora, ma be rria akpọ nọ oviẹ o dafia. Usi ọkora e vọ eria iyẹrẹ. Ma rẹ wh’abọ h’uzou okenọ ma te yo kpahe emoha nọ e be sa ibe emọ-isukulu rai kpe evaọ isukulu, kpahe esẹ gbe ini nọ e be lahiẹ emọ rai, otu ugbarugba nọ i bi kpe hayo raha oma ahwo nọ e riẹ onahona ha, hayo eware okpẹtu nọ e be raha izuazọ gbe ekwakwa ahwo-akpọ. Ohọo, emọ nọ i vr’aro ze gbe ahwo nọ ẹmo o bi le e vọ etehe ughe mai. Eme nọ ma riẹ vẹre he wọhọ okpemuotọ uyẹ, AIDS, egẹgẹ-uzuazọ nọ a re ro fiẹmo, gbe El Niño e be wha awaọruọ fihọ iroro gbe idu mai nẹnẹ—evaọ ọvuọ edhere riẹ.
7 Avro ọ riẹ hẹ, akpọ inẹnẹ ọ vọ avọ okpẹtu gbe idhọvẹ. Ghele na, epaọ ẹsenọ ebẹbẹ na i ri bu te he, eware ẹkeriotọ inẹnẹ e vọ avọ ighe igheghẹ, etọtọ, erọ ọfariẹ-ogbe gbe ozighi, enọ a nabe ruẹrẹhọ re e lẹliẹ omai gbolo aro kẹ uye nọ amọfa a be ruẹ. Rekọ ẹzi ovẹ-utomẹ ọrọ ẹkoko igheghẹ gbe ugbẹhwẹ nọ ighe itieye na e rẹ wha ze orọnikọ oye họ uvi oghọghọ họ. Oghọghọ nọ o rọ ubi ẹzi Ọghẹnẹ yọ oware nọ akpọ Setan ọ rẹ sae kẹ vievie he.—Ahwo Galesha 5:22, 23; Ahwo Ẹfẹsọs 5:3, 4.
8. Kọ Ileleikristi nẹnẹ a rẹ roma kpobi kẹ oviẹ hayo ehwẹ? Ru ei vẹ.
8 Avọ ovuhumuo uyero ọkora akpọ nana, ma riẹ inọ orọnikọ nẹnẹ họ oke nọ a rẹ rọ s’akiehwẹ hẹ. Orọnikọ nọ oke nọ a rẹ jọ rria kẹ omosasọ gbe aroza ọvo hayo nọ a rọ kuvẹ re “akpọriọ” ọ karo kẹ ilale eware abọ-ẹzi hi. (Wawo Ọtausiuwoma Na 7:2-4.) “E nọ i re koko efe akpọ na” a ru wọhọ enọ i “wo oware ovo kugbei hi,” ere Pọl ukọ na ọ ta. Fikieme? Fikinọ ‘uyero akpọ na u bi nwene.’ (1 Ahwo Kọrint 7:31) Ileleikristi uzẹme a rẹ rria kẹdẹ kẹdẹ avọ evuhumu osegboja oke nọ ma be rria na.—Ahwo Filipai 4:8.
Ghelọ Oviẹ, Ghinẹ Wereva!
9. Uyero uyoma vẹ o jọ taure Ẹvo na o te ti ku, kọ didi otofa onana u wo k’omai nẹnẹ?
9 Ahwo nọ a jẹ rria etoke Ẹvo akpọ-soso na a se uzuazọ gboja ha. A ruabọhọ iruẹru okpẹdẹ rai ababọ oviẹ kẹ “umuomu ohwo [nọ] o ro thesiwa evaọ akpọ na,” a tehe ezọ rai di nọ ‘ozighi ọ vọ akpọ na soso na.’ (Emuhọ 6:5, 11) Jesu ọ ta kpahe uyero uweri oyena, ọ tẹ ruẹaro kpahe uyero ovo na evaọ udevie ahwo oke mai na. Ọ vẹvẹ unu nọ: “Wọhọ epanọ [edẹ] eyena e jọ no re [ẹvo] ọ tẹ ze, a jẹ re, a jẹ da, a jẹ rọwo, a jẹ rehọ kẹ rọwo, rite ẹdẹ nọ Noa ọ ruọ eva okọ na, a riẹ hẹ bẹsenọ [ẹvo] ọ rọ ze, ọ jẹ rehọ ai kpobi vrẹ, ere ẹtha Ọmọ ohwo ọ rẹ te jọ.”—Matiu 24:38, 39.
10. Ẹvẹ emọ Izrẹl nọ e jẹ rria edẹ Hagai a ro dhesẹ nnọ a kare ovuhumuo ọrọ oke nọ Jihova o ve fihọ?
10 Ole ikpe 1,850 nọ Ẹvo na o ku vrẹ no, evaọ edẹ Hagai, emọ Izrẹl buobu a dhesẹ ababọ osegboja ọvo na kẹ eware abọ-ẹzi. Avọ oma kpobi nọ a rọ kẹ ilale isiuru obọ rai, a vuhumu hu inọ oke rai na họ oke nọ a rẹ rọ rehọ isiuru Jihova karo. Ma se nọ: “ ‘Ahwo nana a ta nọ oke u ri te he nọ a rẹ rọ bọ uwou ỌNOWO na.’ Kẹsena ẹme ỌNOWO na o te bru Hagai ọruẹaro na ze, ‘Kọ oke rai u te no nọ wha rẹ rọ ria iwou nọ a hwa ehru rai, yọ uwou onana o rọ gheghe? Fikiere enẹ ỌNOWO ogbaẹmo na ọ tae: Kareghẹhọ epanọ wha re yero.’ ”—Hagai 1:1-5.
11. Didi enọ i fo nọ ma rẹ nọ omobọ mai?
11 Wọhọ Isẹri Jihova nẹnẹ, avọ ewha-iruo gbe uvẹ-ọghọ evaọ aro Jihova wọhọ erọ emọ Izrẹl oke Hagai, u fo re ma fi udu mai họ idhere mai, ere oruo avọ osegboja kpobi. Kọ ma be “viẹ” fiki iyero akpọ na gbe ekela nọ e be wha te odẹ Ọghẹnẹ? Kọ o be d’omai okenọ ahwo a tẹ vro ẹrria Ọghẹnẹ hayo bi keke aro fihọ gbolo aro kẹ ehri-izi ikiẹrẹe riẹ? Kọ ma bi ru wọhọ ahwo nọ a kpokahọ nọ Izikiẹl ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ ikpe 2,500 nọ e vrẹ na? Ma se kpahe ae nọ: “ỌNOWO na ọ tẹ ta kẹ [ọzae nọ ugbẹ ukere o rọ obọ na] nọ, ‘Nya okpẹwho na duwu, riduwu Jerusalem re whọ ka oka họ aruezo ahwo nọ a bi dimẹ je bi bo fiki eware oma-uzue nọ a bi ruẹ eva riẹ.’ ”—Izikiẹl 9:4.
12. Didi otofa Izikiẹl 9:5, 6 u wo kẹ ahwo inẹnẹ?
12 Otofa ikere nana k’omai nẹnẹ u re vẹ viere okenọ ma te se ithubro nọ a kẹ ezae ezeza nọ i kru ekwakwa ikpakpe na: “Wha nya lele ie duwu okpẹwho na, re wha kpe; wha jọ ẹro rai o ri ọvuọvo vo ho, wha re ohrọ ọvuọvo ho; wha kpe ekpọkuezae na no ovaovo, te emoha gbe emetẹ, emaha na, gbe eyae na, rekọ wha rehọ obọ te otu nọ oka na o rọ họ. Wha jọ obọ aroẹri mẹ muhọ.” (Izikiẹl 9:5, 6) Re ma zọ vrẹ uye ulogbo nọ o be tha kiti kiti na o roma hwa evuhumu mai inọ nẹnẹ họ uzedhe oke oviẹ.
13, 14. (a) Didi oghẹrẹ ahwo Jesu ọ ta nọ a wo evawere? (b) Ru oware nọ who ro roro nọ edhesẹ nana o fo Isẹri Jihova vẹ.
13 Dede na, uzẹme na nnọ idibo Jihova e be “viẹ” fiki uyero uweri akpọ na orọnikọ u dhesẹ nọ a rẹ wereva ha ha. Vievie! Ae họ ahwo nọ a mae jọ otọakpọ na wo evawere. Jesu o dhesẹ eware nọ e rẹ lẹliẹ ohwo wo evawere evaọ okenọ ọ ta nọ: “Evawere ahwo nọ a se ẹgwọlọ abọ-ẹzi rai gboja, . . . enọ i bi weri, . . . enọ i wo udu uwowolẹ, . . . enọ ohọo gbe uruame ẹrẹreokie u bi kpe, . . . otu ohrọ, . . . erọ evezi, . . . otu udhedhẹ, . . . enọ a lahiẹ fiki ẹrẹreokie.” (Matiu 5:3-10, NW ) Imuẹro buobu e riẹ nọ a re ro dhesẹ nọ edhesẹ nana o fo Isẹri Jihova wọhọ ẹko vi ukoko egagọ ọfa kpobi.
14 Maero anwọ ezihetha egagọ uzẹme evaọ 1919 ahwo evawere Jihova a ro wo ẹjiroro nọ a rẹ rọ “hwẹ.” Evaọ abọ-ẹzi, a wo utiọ evawere otu nọ i zihe no Babilọn ze evaọ ikpe-udhusoi avọ ezeza B.C.E.: “Okenọ ỌNOWO o zihe oghale Zayọn ze ino, ma tẹ jọ wọhọ ahwo nọ a rọ ewezẹ. Unu mai o tẹ vọ avọ ohwẹ, ma te je do edo oghọghọ. . . . ỌNOWO o ru eware ilogbo kẹ omai no; ma tẹ rẹ ghọghọ.” (Olezi 126:1-3) Ghele na, makọ evaọ udevie ehwẹ abọ-ẹzi, Isẹri Jihova avọ areghẹ a si oke mai na t’iroro avọ osegboja. Okenọ akpọ ọkpokpọ na ọ tẹ ze no nọ ahwo otọakpọ a tẹ ‘gbobọ kru uzuazọ nọ o ghinẹ rọ uvi uzuazọ’ na no, koyehọ oke u te no nọ ehwẹ i re ro nwene oviẹ bẹdẹ bẹdẹ.—1 Timoti 6:19; Eviavia 21:3, 4.
“Oke Edede, Oke nọ A Rẹ Siọ Edede Ba”
15. Fikieme Ileleikristi a jẹ salọ egbẹnyusu rai?
15 Ileleikristi a rẹ salọ ohwo nọ a rẹ jọ usu kugbe. A be kareghẹhọ unuovẹvẹ Pọl: “Wha jọ a viẹ owhai [họ họ]: ‘Usu uyoma o rẹ raha uruemu ezi.’ ” (1 Ahwo Kọrint 15:33) Yọ Solomọn ovie owareghẹ na o muẹrohọ nnọ: “Ọnọ ọ nya lele [ohwo] owareghẹ o re wo areghẹ, rekọ usu igheghẹ o rẹ nwa ohwo oma.”—Itẹ 13:20.
16, 17. Ẹvẹ Isẹri Jihova a rri usu-onya, usu ọmọtẹ gbe ọmọzae, gbe orọo, kọ fikieme?
16 Ahwo nọ idibo Jihova a rẹ salọ wọhọ egbẹnyusu họ enọ i you Jihova gbe ẹrẹreokie riẹ wọhọ ae omarai. Nọ a re wo ovuhumuo jẹ reawere usu egbẹnyusu rai na, a rẹ rọ areghẹ whaha eriwo odode ọrọ usu emetẹ gbe emezae nọ o bi titi evaọ erẹwho jọ nẹnẹ na. Ukpenọ a rẹ jọ usu utioye na wọhọ omawere gheghe, a re rri usu ọmọtẹ avọ ọmọzae wọhọ owojẹ ogaga kpohọ orọo nọ a rẹ rueva okenọ ohwo ọ tẹ ruẹrẹ oma kpahe no evaọ ugboma, iroro, gbe abọ-ẹzi—oma o tẹ jẹ kẹe uvẹ evaọ ofẹ Ikereakere—re ọ ruọ orọo.—1 Ahwo Kọrint 7:36.
17 Ahwo jọ a re roro nọ eriwo usu ọmọtẹ avọ ọmọzae gbe orọo utioye na yọ oware anwae. Rekọ Isẹri Jihova a rẹ kẹ otunyẹ ehwa rai uvẹ hẹ re o kpọ egbẹnyusu nọ a rẹ salọ hayo iroro nọ a rẹ jẹ kpahe usu ọmọtẹ avọ ọmọzae gbe orọo. A riẹ nọ “areghẹ o re dhesẹ nọ o kiete ẹkwoma iruo riẹ.” (Matiu 11:19, NW ) Jihova ọ mae riẹ, fikiere a re se ohrẹ riẹ gboja re a rọo “evaọ Ọnowo na.” (1 Ahwo Kọrint 7:39; 2 Ahwo Kọrint 6:14) A rẹ họrọ ruọ orọo ho avọ iroro ethọthọ na inọ orọo-ofa hayo ẹhẹriẹ i kiehọ otẹrọnọ usu na u kie. A rẹ raha oke rai gwọlọ ọzae hayo aye nọ o fo, vuhumu nnọ okenọ a te duwu iyowu orọo no, uzi Jihova o gba rai no: “Fikiere a gbẹrọ ivẹ hẹ rekọ ọvo. Fikiere onọ Ọghẹnẹ o kugbe no, a jọ ohwo ọvo ọ hẹriẹ e he.”—Matiu 19:6; Mak 10:9.
18. Eme ọ rẹ sae jọ oware emuhọ ọrọ orọo evawere?
18 Orọo yọ usu ebẹdẹ bẹdẹ nọ a rẹ nabe roma totọ m’omaa riẹ. O rọ oware areghẹ re ọzae ọ nọ oma riẹ nọ, ‘Kọ ọmọtẹ nana o ghine fo omẹ?’ Rekọ je w’uzou re, ọ rẹ nọ inọ, ‘Kọ me ghine fo kẹe? Kọ mẹ yọ Oleleikristi nọ ọ kpako te ọnọ ọ te rẹro te ẹgwọlọ abọ-ẹzi riẹ?’ Imava na a wo owha-iruo kẹ Jihova re a jọ gaga evaọ abọ-ẹzi, nọ a rẹ sae rọ ruọ orọo nọ o rọ kothi nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹrehọ. Idu ezae gbe eyae Ileleikristi buobu a rẹ sae kẹ imuẹro riẹ inọ, fikinọ o gwọlọ ẹkẹ vi emio, odibọgba oke-kpobi na yọ obọdẹ emuhọ rọkẹ orọo evawere.
19. Fikieme Ileleikristi jọ a gbẹ rọ rọo ho?
19 Ileleikristi jọ “a rẹ siọ edede ba” ẹkwoma orọo nọ a rẹ seba fiki usiuwoma na. (Ọtausiuwoma Na 3:5) Amọfa a rẹ va orọo bọwo okenọ a rẹ riẹ nọ a jọ abọ-ẹzi te epanọ a re ro si ọzae hayo aye urru no. Rekọ joma jẹ kareghẹhọ Ileleikristi nọ e gwọlọ rọo nọ e gwọlọ usu gbe erere orọo rekọ a te ruẹ ohwo ho. U re mu omai ẹro inọ Jihova ọ be ghọghọ fikinọ a dadamu nọ a rẹ raha izi Ọghẹnẹ hẹ evaọ ilale orọo rai. U re je fo k’omai re ma jiri omaurokpotọ rai jẹ kẹ ae uketha nọ u fo kẹ ae.
20. Eme ọ rẹ whae ze ẹsejọ nọ enọ e rọo no a jẹ “siọ edede ba”?
20 Kọ okejọ o rẹ tubẹ jariẹ nọ imava nọ e rọo no “a rẹ [rọ] siọ edede ba”? O wọhọ nnọ o rẹ sae jọ ere ẹsejọ, keme Pọl o muẹrohọ nnọ: “Onọ mẹ be ta na ona, imoni, oke nọ a fihọ o rẹ kpẹkpẹe. Enẹna jọ e nọ i wo eyae a ru wọhọ ẹsenọ a wo ho.” (1 Ahwo Kọrint 7:29) Fikiere, oghọghọ gbe eghale orọo e rẹ k’emu kẹ ewha-iruo Uvie ẹsejọ. Eriwo owowa ẹme nana orọnikọ u re whrehe orọo ho rekọ u re ru ei ga keme u re fiobọhọ kareghẹhọ ọzae gbe aye na nnọ ẹsikpobi Jihova ọ rẹ jọ ehri ẹdọmu usu rai.—Ọtausiuwoma Na 4:12.
21. Fikieme ma gbẹ rọ rehọ enọ e rọo no guẹdhọ họ kpahe ọkwa-ọyewọ rai?
21 Ofariẹ, ezae gbe eyae jọ e siọ emọ ba eyẹ re a w’uvẹ ziezi evaọ egagọ Ọghẹnẹ rai. Onana u dhesẹ omarodheidhe evaọ abọ rai, yọ Jihova ọ te ghale ae. Nwani fo, nọ Ebaibol ọ tuduhọ orọo oseba fiki usiuwoma na, o ta uvumọ ẹme he kpahe ọmọ nọ a re yẹ hẹ fiki usiuwoma na. (Matiu 19:10-12; 1 Ahwo Kọrint 7:38; wawo Matiu 24:19 gbe Luk 23:28-30.) Fikiere, ọzae gbe aye a rẹ jiroro obọ rai wọhọ epanọ uyero rai gbe iroro udu rai e rọ. Oghẹrẹ iroro nọ a jẹ kpobi, a rẹ fo imava orọo na ha.
22. Eme u wuzou k’omai nọ ma rẹ gbamu?
22 Ẹhẹ, “koware koware kpobi ọvuọ ezi riẹ, jegbe koware koware kpobi eva otọ akpọ na ọvuọ oke riẹ.” Ma te je wo ‘oke ẹmo-ofio gbe oke udhedhẹ.’ (Ọtausiuwoma Na 3:1, 8) Uzoẹme n’otha na o te ta kpahe oware nọ u ro w’uzou k’omai re ma riẹ oke onọ ma te no evaọ usu ivẹ na.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?
◻ Fikieme u je fo k’omai re ma riẹ nọ “koware koware kpobi ọvuọ ezi riẹ”?
◻ Fikieme enẹna ọ jẹ mae rrọ ‘oke oviẹ’?
◻ Fikieme Ileleikristi, dede nọ a be “viẹ,” a bi ro wo evawere ghele?
◻ Oghẹrẹ vẹ Ileleikristi jọ a ro dhesẹ nọ a rri oke nana wọhọ “oke nọ a rẹ siọ edede ba”?
[Picture on page 17]
Dede nọ Ileleikristi e be “viẹ” fiki uyero akpọ na . . .
[Picture on page 18]
. . . ae họ ahwo nọ a be ghinẹ mae wereva evaọ akpọ na
[Picture on page 19]
Odibọgba oke-kpobi yọ uvi ehri ọrọ orọo evawere