Ghọghọ Enẹna Gbe Bẹdẹ Bẹdẹ
“Eva e were owhẹ re whọ ghọghọ bẹdẹ evaọ oyena nọ omẹ ma na; keme rri, mẹ ma Jerusalem re ọ jọ ẹwho oghọghọ.”—AIZAYA 65:18.
1. Ẹvẹ egagọ uzẹme i ro kpomahọ omomọvo no evaọ ikpe buobu nọ e vrẹ no na?
NỌ ANWỌ ikpe buobu ze, ahwo buobu a ruẹ emamọ oghọghọ no evaọ ẹgọ Ọghẹnẹ uzẹme na, Jihova. Devidi yọ omọvo jọ rai nọ ọ ghọghọ evaọ egagọ uzẹme. Ebaibol na i gbiku nọ okenọ a rọ etehe ọvọ na ziọ Jerusalem, “Devidi avọ ahwo Izrẹl kpobi atẹ rehọ etehe Ọvọ ỌNOWO na ze avọ ẹkoyẹ gbe egba ikporo.” (2 Samuẹl 6:15) Oghọghọ utioye na evaọ egagọ Jihova o rọ oware oke anwae gheghe ọvo ho. Whọ rẹ sai wo abọ kugbei. Yọ oghẹrẹ oghọghọ okpokpọ jọ dede o rẹ sae jọ ọra kẹle na!
2. U te no orugba ọsosuọ ọrọ Aizaya uzou 35 kpahe ezihetha ahwo Ju na no, amono nẹnẹ a rọ udevie orugba ọfa?
2 Evaọ uwuhrẹ nọ u kpo, ma kiẹ kpahe orugba ọsosuọ ọrọ eruaruẹ igbunu nọ a kere fihọ Aizaya uzou 35. Ma rẹ sai se onana gbagba nọ eruẹaruẹ ezihetha keme ere o ghinẹ jọ kẹ ahwo Ju oke anwae na. U wo oghẹrẹ orugba ovo na nẹnẹ. Eva oghẹrẹ ovẹ? Whaọ, muhọ kugbe ikọ Jesu gbe amọfa eva Pẹntikọst 33 C.E., Jihova o bi yeri kugbe Izrẹl ẹzi. Enana họ ahwo-akpọ nọ a rọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ kẹ nọ i zihe ruọ abọ oware nọ Pọl o se nọ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ.’ (Ahwo Galesha 6:16; Ahwo Rom 8:15-17) Kareghẹhọ re nọ, eva 1 Pita 2:9, a se Ileleikristi enana “otie-ahwo nọ a sanọ rehọ, ọkwa-ozerẹ orua-uvie, orẹwho ọrẹri, ahwo obọ Ọghẹnẹ.” Pita o te gbe dhesẹ iruo Izrẹl ẹzi na: “Re wha woro iruo urirẹ riẹ via ọnọ o se owhai no ebi e ruọ evaọ elo ọnwranwra riẹ.”
Orugba Evaọ Oke Mai
3, 4. Eme o jọ eyero na eva okenọ Aizaya uzou 34 o ruẹ orugba riẹ evaọ oke mai na?
3 Okejọ o jariẹ evaọ emuhọ ikpe udhusoi ọnana nọ ikiọkotọ Izrẹl ẹzi na evaọ otọakpọ a je whowho ovuẹ utioye na jajaja ha. A jẹ ghọghọ ziezi evaọ elo ogbunu Ọghẹnẹ hẹ. Evaọ uzẹme, a jọ ebi ologbo. Okiovẹ oye? Kọ eme Jihova Ọghẹnẹ o ru kpahiẹe?
4 O jọ etoke Ẹmo Akpọ I, nọ a nwane rọ Uvie Mesaya Ọghẹnẹ mu no evaọ obọ odhiwu eva 1914. Erẹwho na, avọ uketha isu ichọche na evaọ ekuotọ sa-sa, a je muofu kẹ ohwohwo. (Eviavia 11:17, 18) Whaọ, Ọghẹnẹ ọ wọso ikọ-erue Kristẹdọm na avọ otu ọ isu-ichọche ikpehru rai wọhọ epanọ o muofu kẹ orẹwho omorro Idọm na. Fikiere, Kristẹdọm, Idọm ọgbọ na, ọ rọ edhere re ọ ruẹ orugba inẹnẹ ọrọ Aizaya uzou 34. Orugba ọnana ẹkwoma evoro no riẹriẹriẹ u muẹro wọhọ epanọ orugba ọsosuọ mukpahe Idọm anwae na u muẹro.—Eviavia 18:4-8, 19-21.
5. Oghẹrẹ orugba ọvẹ Aizaya uzou 35 ọ ruẹ no eva oke mai na?
5 Kọ ẹvẹ kpahe eruẹaruẹ Aizaya uzou 35, avọ ẹme kpahe oghọghọ nọ o fi ẹgba họ? Oyena u ru gba no re evaọ oke mai na. Eva oghẹrẹ ovẹ? O rugba no evaọ ezihetha Izrẹl ẹzi no oghẹrẹ igbo jọ ze. Joma kiẹ izẹme na riwi kpahe oware nọ o ghinẹ rọ ikuigbe iruẹru Ọghẹnẹ kẹle na, nọ o be via evaọ etoke uzuazọ ahwo buobu nọ e gbẹ rọ uzuazọ na.
6. Fikieme a jẹ sae tae nọ ikiọkotọ Izrẹl ẹzi na a ziọ eyero igbo?
6 Etoke kpẹkpẹe evaọ oke Ẹmo Akpọ I, ikiọkotọ Izrẹl ẹzi na a ri ru oma rai kpobi fo no je nwene ziezi lele oreva Ọghẹnẹ hẹ. Ejọ rai a wo epe iwuhrẹ ethọthọ a gbe je dikihẹ kẹ Jihova ha nọ a fi ai họ otọ ọgbahọ re a thọ erẹwho nọ i bi fiẹmo na uke. Evaọ etoke ikpe emo eyena, a ruẹ-uye oghoghẹrẹ ukpokpoma kpobi, a tubẹ whaha ebe Ebaibol rai dede evaọ eria buobu. Uwhremu na, a tẹ bọo inievo na jọ nọ i wo ọkwa ota je fi ai họ uwou-odi. A te roro kpemu o jọ bẹbẹ hẹ re a ruẹ nọ evaọ oghẹrẹ jọ ahwo Ọghẹnẹ, ukpenọ a wo ufuoma, a jọ eyero igbo. (Wawo Jọn 8:31, 32.) A kare eriwo ẹzi gaga. (Ahwo Ẹfẹsọs 1:16-18) A fare unu rai kpahe ejiro Ọghẹnẹ, nọ u dhesẹ nọ evaọ ẹzi a kare ẹvi. (Aizaya 32:3, 4; Ahwo Rom 14:11; Ahwo Filipai 2:11) Kọ whọ ruẹ epanọ onana o rọ nwane wọhọ eyero ahwo Ju anwae nọ e jọ igbo evaọ Babilọn?
7, 8. Oghẹrẹ ezihetha ọvẹ ikiọkotọ oke onana a ruẹ?
7 Kọ Ọghẹnẹ o ti vu idibo oke nana riẹ wa eyero ọyena? Ijo, o jọ ọtamuo riẹ nọ o re zihe ai ze, nya lele oware nọ a ruẹaro riẹ ẹkwoma Aizaya. Fikiere eruẹaruẹ ọvo ọnana evaọ uzou 35 ọ ruẹ orugba evaọ oke mai na, avọ ezihetha ikiọkotọ Izrẹl ẹzi na ziọ ẹvi gbe omokpokpọ evaọ aparadase ẹzi. Eva Ahwo Hibru 12:12, Pọl o fi Aizaya 35:3 họ iruo evaọ edhere ẹwoho, nọ o k’omai udu nọ ma re ro fi abọ eruẹaruẹ Aizaya na họ iruo evaọ edhere ẹzi.
8 Okenọ ẹmo na o fi vrẹ no, o tẹ wọhọ nọ ikiọkotọ Izrẹl ẹzi nọ a wholo na a no igbo ze. Jihova Ọghẹnẹ ọ rehọ Jesu Kristi, Sairọs Ologbo na, ro si ai no igbo. Fikiere, ikiọkotọ enana a rẹ sai ru iruo ọwariẹbọ, nọ o wọhọ iruo ikiọkotọ Ju oke anwae, enọ i zihe kpohọ ẹkuotọ rai re a wariẹ bọ etẹmpol na evaọ Jerusalem. Ofariẹ, Izrẹl ẹzi ọnana evaọ oke mai na a re muhọ ẹkọ jẹ mọ ibi ọ aparadase ẹzi ọrọrọ, nọ o rọ ẹwoho ogba Idẹn.
9. Ẹvẹ oghẹrẹ oware nọ a jọ Aizaya 35:1, 2, 5-7 dhesẹ, u ro muhọ evaọ oke mai na?
9 Avọ eme obọ ehru na o fihọ iroro, joma wariẹ kiẹ Aizaya uzou 35 riwi, re ma kaki riwi owọ 1 gbe 2. Oware nọ o wọhọ ẹkuotọ ọyaya o te ti ghine muhọ ẹvọhọ je muọ ibi họ ẹmọ wọhọ ukiekpotọ Sharọn anwae. Whaọ, who rri owọ 5 rite 7. Ikiọkotọ na, unu rai jọ nọ e gbẹ rọ uzuazọ je bi ruiruo gaga evaọ egagọ Jihova, a rovie ibiaro otoriẹ rai no. A tẹ be ruẹ vevẹ viere eware nọ e via evaọ 1914 gbe obaro riẹ. Oyena u kpomahọ ibuobu mai no re enọ i ru “otu obuobu” na via, nọ i bi lele ikiọkotọ na gọ na.—Eviavia 7:9.
Kọ Whọ rọ Abọ Orugba Na?
10, 11. (a) Ẹvẹ who ro wo abọ no evaọ orugba Aizaya 35:5-7? (b) Ẹvẹ inwene enana e rọ owhẹ oma?
10 Rehọ oma ra wọhọ oriruo. Taure whọ tẹ te riẹ Isẹri Jihova, whọ jẹ hai se Ebaibol na kẹse kẹse? Otẹrọnọ whọ jẹ hai sei, ẹvẹ who je wo otoriẹ riẹ te? Wọhọ oriruo, enẹna whọ nyaze te riẹ uzẹme na no kpahe eyero iwhuowhu na. Ẹsejọ whọ rẹ sae kpọ ohwo nọ o wo isiuru eme na kpohọ ikere obọdẹ na evaọ Emuhọ uzou 2, Okokahwohọ uzou 9, gbe Izikiẹl uzou 18, je kpohọ eria isase efa buobu. Ẹhẹ, ẹsejọ who wo otoriẹ no kpahe oware nọ Ebaibol na i wuhrẹ kpahe izoeme hayo eme avro buobu. Re a ru ei lọlọhọ, Ebaibol na o wo iruo k’owhẹ ziezi, yọ whọ rẹ sae fa otọ eria buobu riẹ kẹ amọfa, ababọ avro whọ sai ru ere no.
11 U re fo re mai omomọvo ọ nọ n’ikọ, ‘Ẹvẹ mẹ sai ro wuhrẹ eware nọ mẹ riẹ kpobi na kpahe uzẹme Ebaibol? Taure me te ti muhọ ewuhrẹ kugbe ahwo Jihova, kọ mẹ riẹ kpahe eria nọ a jọ obọ ehru fodẹ na no? Kọ me wo otoriẹ rai je bru ẹruoziẹ oware nọ i dhesẹ?’ Ẹsejọ uyo uzẹme kẹ enọ enana họ ijo. Ẹme otiọye na ọ rẹ dha ohwo ọvo eva ha, rekọ a rẹ sae tae nọ who tuaro vẹre kpahe ikere eyena gbe otofa rai. Ogbẹrọ ere? E jọ evaọ Ebaibol na, rekọ whọ jẹ sae ruerai hayo wo otoriẹ rai hi. Kọ evaọ edhere ọvẹ a ro rovie ibiaro ra evaọ abọ ẹzi? Oyehọ oware nọ Jihova o ru no ro ru Aizaya 35:5 gba kẹ ikiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na. Evaọ erei a rovie ibiaro ra no. Whọ gbẹ rọ ebi ẹzi hi. Whọ rẹ sae ruẹ ude.—Wawo Eviavia 3:17, 18.
12. (a) Fikieme ma jẹ tae nọ oke onana họ oke ọ esiwo igbunu ugboma ha? (b) Ẹvẹ oware nọ o via kẹ Brọda F. W. Franz u ro dhesẹ oghẹrẹ nọ Aizaya 35:5 o ro rugba evaọ oke mai?
12 Emọ-iwuhrẹ ejaja Ebaibol na gbe iruẹru Ọghẹnẹ evaọ ikpe-udhusoi na a riẹ nọ onana họ oke evaọ ikuigbe kẹ esiwo igbunu ugboma ha. (1 Ahwo Kọrint 13:8-10) Fikiere ma re rẹro nọ Jesu Kristi ọ hai rovie ibiaro ahwo nọ i tu re o ro dhesẹ nọ ọye họ Mesaya na, Ọruẹaro Ọghẹnẹ hẹ. (Jọn 9:1-7, 30-33) Hayo kọ o bi ru re idiezọ na kpobi a wariẹ yo ẹme he. Nọ Frederick W. Franz, omọvo enọ a kẹ ẹzi na nọ ọjọ ohwo-agbara ọ Watch Tower Society oke oyena ọ kpako kẹle ikpe 100 no, ọ dina tuaro, o re je fi eware họ ezọ nọ i re fiobọhọ kẹe yoẹme ziezi. Evaọ etoke ikpe jọ ọ jẹ sae ruẹ ude se obe he; ghele, rekọ ono ọ hae roro kpahiẹe nọ o tuaro hayo diezọ wọhọ epanọ Aizaya 35:5 ọ rọ rehiẹe ruiruo na? Eriwo ọfuafo ẹzi riẹ o jọ oghale kẹ ahwo Ọghẹnẹ evaọ akpọ soso.
13. Didi enwene hayo ezihetha ahwo Ọghẹnẹ oke onana a ruẹ no?
13 Hayo ẹvẹ kpahe ẹrọo ra? O sae jọ nọ e rọ Ọghẹnẹ nọ a kẹ ẹzi a dienu evaọ etoke igbo ẹzi rai. Rekọ nọ Ọghẹnẹ ọ nwani kuọ eyero ọyena rẹriẹ no, ẹrọo rai o te mu ubo oghọghọ họ ebo kpahe oware nọ a riẹ kpahe Uvie Ọghẹnẹ nọ a ro mu no gbe eyaa obaro riẹ. O sae jọ nọ a fiobọhọ k’owhẹ rovie enu ra no. Ẹvẹ whọ jẹ hae ta uzẹme Ebaibol kẹ amọfa te evaọ oke nọ u kpemu? Ẹsejọhọ okejọ who roro nọ, ‘Ewuhrẹ ọ rẹ were omẹ, rekọ mẹ sae kpohọ otafe t’ẹme kẹ amọfa ha.’ Dede, kọ o gbẹrọ nọ uzẹme o rọ inọ “ẹrọo ọnọ o dienu” ọ be “so ole oghọghọ” enẹna?—Aizaya 35:6.
14, 15. Ẹvẹ ahwo buobu a rọ nya evaọ “Edhere Ọrẹri” na no evaọ oke mai?
14 Ahwo Ju anwae nọ a si no igbo Babilọn no a nya ugbothabọ kpohọ ẹkuotọ rai. Eme onya oyena u dikihẹ kẹ evaọ oke mai na? Whaọ, rri Aizaya 35:8: “Uvi edhere ọ rẹte jariẹ, a reti se ei Edhere Ọrẹri; ohwo nọ ọ fo ho ọ rẹ nyae vrẹ hẹ, igheghẹ e rẹ jariẹ ru ugberuo ho.”
15 No anwọ oke nọ a ro si obọ no ai no igbo ẹzi rai na, ikiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na, nọ ima igodẹ efa e be nyusu kugbe na, a nya no Babilọn Ologbo na no evaọ edhere ẹwoho, edhere ọfuafo ọrẹri nọ u re su kpohọ aparadase ẹzi na. Ma be daoma kpobi re ma jọ ahwo nọ a te, jẹ jọ Edhere Ọkẹkẹe Ọrẹri ọnana. Roro kpahe omara. Kọ ogbẹrọnọ ute uruemu gbe izi nọ who bi koko i kpehru enẹna viọ okenọ whọ jọ akpọ na? Kọ whọ gbẹ be daoma viọ oke ọsosuọ re whọ rehọ iroro gbe uruemu ra rọwo kugbe ijaje Ọghẹnẹ?—Ahwo Rom 8:12, 13; Ahwo Ẹfẹsọs 4:22-24.
16. Didi eyero ma rẹ sae reawere riẹ nọ ma tẹ be nya eva Edhere Ọrẹri na?
16 Nọ whọ gbẹ rọ Edhere Ọrẹri ọnana, who wo ufuoma no ozọ ahwo nọ e wọhọ erao no. Evaọ akpọ ọnana, who re muẹrohọ otọ re ahwo okpuru hayo erọ omukpahọ a se owhẹ ba emulọ evaọ edhere ẹwoho. Ahwo buobu a vọ avọ ọraha evaọ edhere nọ a bi ro yeri kugbe amọfa. Ẹvẹ onana u wo ohẹriẹ te evaọ udevie ahwo Ọghẹnẹ! Whọ rọ okogho ufuoma eva etẹe. Dede, ibe Ileleikristi mai a gba ha; ẹsejọ oware o rẹ thọ omọvo rai jọ obọ hayo a re ru owhẹ eva dha. Rekọ whọ riẹ nọ inievo ra a be gwọlọ rọ aro koko ru owhẹ eva dha hayo lọ owhẹ no ho. (Olezi 57:4; Izikiẹl 22:25; Luk 20:45-47; Iruẹru 20:29; 2 Ahwo Kọrint 11:19, 20; Ahwo Galesha 5:15) Ukpoye, a wo isiuru k’owhẹ; a fiobọhọ k’owhẹ no; yọ a gwọlọ gọ kugbe owhẹ.
17, 18. Eva edhere ọvẹ aparadase ọ rọ riẹ nẹnẹ, kọ eme onana u ru via no eva oma mai?
17 Fikiere ma rẹ sai rri Aizaya uzou 35, ma ve wo họ iroro orugba okionana ọrọ owọ 1 rite 8. Kọ o gbẹrọ vevẹ inọ ma ghinẹ ruẹ oware nọ a re se gbagba nọ aparadase ẹzi no? Ijo, ọ gba ha—oke oyena u ri te he. Rekọ aparadase ọ ghinẹ rọ, keme obọnana, wọhọ epanọ owọ avọ 2 o fodẹ, ma be ruẹ “oruaro ỌNOWO na, orro Ọghẹnẹ mai.” Kọ eme onana owha ze? Owọ avọ 10 o ta nọ: “Enọ ỌNOWO ọ ta no igbo i reti zihe tha; a vẹ ze Zayọn avọ ile esuọ, a veti wo etu uvie oghọghọ ebẹdẹ bẹdẹ; a reti wo evewerọ avọ oghọghọ, te uwero te enuobro e gbẹte jọ họ.” Uzẹme, nọ ma no egagọ erue ze no na je bi le egagọ uzẹme evaọ otọ aruoriwo Ọghẹnẹ o rẹ kẹ oghọghọ.
18 Oghọghọ nọ u re lele egagọ uzẹme u bi dhe ebuebuo ọvo, ogbẹrọ ere? Whọ ruẹ ahwo ekpokpọ nọ i bi ru inwene nọ i dikihẹ kosi evaọ uzẹme Ebaibol na no. Whọ be ruẹ izoge nọ e be rro je ru ẹnyaharo ẹzi evaọ ukoko na. Ame-ọhọ e riẹ, nọ whọ te jọ ruẹ ahwo nọ whọ riẹ nọ e be họ-ame. Kọ enana e gbẹ rọ eware nọ i re ru ohwo ghọghọ, oghọghọ buobu nẹnẹ? Ẹhẹ, ẹvẹ oghọghọ riẹ o rro te re ma wo amọfa nọ a kuomagbe omai evaọ ufuoma ẹzi mai gbe eyero aparadase!
Orugba nọ Ọ gbẹ rọ Obaro!
19. Didi ẹruore ewoma Aizaya uzou 35 ọ k’omai?
19 Anwọ ẹsiẹ na ma be t’ẹme te Aizaya uzou 35 rọ kpahe orugba ọsosuọ riẹ evaọ eziheze ahwo Ju jegbe orọ ẹzi riẹ nọ u bi rugba nẹnẹ. Rekọ ukuhọ riẹ oye he. Eware efa buobu e gbẹ riẹ. U wo abọ kugbe imuẹro Ebaibol na ọrọ ezihetha eyero aparadase notha na evaọ otọakpọ.—Olezi 37:10, 11; Eviavia 21:4, 5.
20, 21. Fikieme o jẹ rọ oware iroro je no Ikereakere na ze re ma rọwo nọ orugba Aizaya uzou 35 ọfa ọ te wariẹ jọ?
20 O rẹ jọ oware nọ o gba ha kẹ Jihova re ọ k’omai edhesẹ ovevẹ aparadase otiọye na rekọ o ve ru orugba riẹ nyamu eware ẹzi ọvo. Rekọ orọnikọ ma be ta nọ orugba ẹzi riẹ o wo iruo ha ha. A tẹ make rọ aparadase iwo ze dede, o rẹ d’omai ẹro ho otẹrọnọ evaọ udevie okegbe iwowoma avọ erao udhedhẹ, ezae nọ i gbeku evaọ ẹzi e wariẹ omai họ, ahwo nọ e wọhọ erao ijihẹ. (Wawo Taitọs 1:12.) Ẹhẹ, abọ ẹzi ọ rẹ karo, keme oye o mae rọ oja.
21 Ghele na, Aparadase nọ ọ be tha na ọ te rehọ abọ ẹzi nọ ma be reawere riẹ enẹna jẹ te reawere eva obaro ọvo kuhọ họ. Ma wo uvi ẹjiroro nọ ma re ro rẹro orugba ugboma eruaruẹ wọhọ ọrọ Aizaya uzou 35 na. Fikieme? Whaọ, evaọ uzou 65, Aizaya ọ ruẹaro “idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ.” Pita ukọ na ọ fodẹ onana nọ o je dhesẹ oware nọ u ti lele ẹdẹ Jihova. (Aizaya 65:17, 18; 2 Pita 3:10-13) Pita o dhesẹ nọ abọ nọ Aizaya o dhesẹ na o ti ghine rugba eva okenọ “akpọ ọkpokpọ” ọ tẹ ze no. Oyena u kugbe idhesẹ nọ whọ riẹ gaga na—ebabọ iwou nọ a te rria; egbọ nọ a te kọ a vẹ jẹ re ibi rai; ẹriọ awere iruo abọ ohwo krẹkri; arao ojihẹ avọ omogodẹ nọ a te rria kugbe; avọ enwoma nọ o gbẹ te jọ họ eva akpọ na soso. Koyehọ, uzuazọ uthethei, iwou ufuoma, emuore obuobu, iruo edẹro, avọ udhedhẹ evaọ udevie erao gbe udevie erao gbe ahwo.
22, 23. Eme ọ te wha oghọghọ tha evaọ orugba obaro Aizaya uzou 35 na?
22 Kọ ẹruore ọyena ọ gbẹ rehọ oghọghọ vọ udu ra? Ere o rẹ jọ, keme ere Ọghẹnẹ ọ m’omai nọ ma rria. (Emuhọ 2:7-9) Fikiere, eme eruẹaruẹ Aizaya uzou 35 nọ ma be t’ẹme te na u dhesẹ? U dhesẹ nọ ma wo ẹjiroro ọfa nọ ma ro bubo oghọghọ. Ewhawho avọ etọ eyaya e rẹ te jọ gbọgbọgbọ, nọ i ti ruomai ghọghọ. Okioye ahwo nọ i wo ibiaro iburu hayo eviẹviẹ, hayo enọ i wo eghẹrẹ ekọlọ ibiaro efa, hayo enọ i tu no enẹna, a vẹ te wariẹ ruẹ ude. Ibe Ileleikristi mai nọ i diezọ no, hayo ejọ mai dede nọ i bi yoẹme te he, a vẹ te wariẹ yoẹme vevẹ. Ẹvẹ oghọghọ riẹ o te rro te re a rehọ ẹgba ọyena yo Ẹme Ọghẹnẹ nọ a bi ti se jẹ fotọ riẹ, jẹ gaviezọ kẹ edo ofou evaọ irre, ọmaha nọ ọ be hwẹ, gbe ile evra!
23 U ti je dhesẹ nọ enọ e ko, gbe enọ ighilawọ e be da enẹna, a vẹ te nya odode ababọ edada. Kinọ ufuoma! Okioye ame o ve ti ghine kporo ẹkẹre su idhude vrẹ. Ma rẹ te ruẹ ẹkporo ame na je yo edo ẹvohẹ riẹ. Ma rẹ te sae jọ oyena nya wariẹ jẹ rọ abọ te ẹbe ọrọrọ gbe ikpoko na. O te ghinẹ jọ Aparadase nọ a zihe ze no. Kọ ẹvẹ kpahe oghọghọ okpohrokpo nọ who re dikihẹ gba hayo oghẹrẹ arao ijihẹ itieye na ababọ ozọ? U fo re ma muọ oyena họ edhesẹ hẹ, keme mai kpobi ma jọ iroro mai riẹ jẹ reawere riẹ no.
24. Fikieme whọ jẹ rọwo kugbe ẹme nọ ọ rọ Aizaya 35:10?
24 Aizaya ọ k’omai imuẹro nọ: “Enọ ọ ta no igbo i reti zihe tha; a vẹ ze Zayọn avọ ile esuọ, a veti wo etu uvie oghọghọ ebẹdẹ bẹdẹ.” Fikiere ma sae rọwo inọ ma wo oware nọ o soriẹ nọ ma je bubo oghọghọ. Oghọghọ evaọ oware nọ Jihova o bi ru kẹ ahwo riẹ evaọ aparadase ẹzi mai, gbe oghọghọ kẹ oware nọ ma sae rẹro riẹ evaọ Aparadase iwo nọ ọ kẹle gaga no na. Rọ kpahe enọ e be ghọghọ—kpahe omai—Aizaya o kere nọ: “A reti wo evewerọ avọ oghọghọ, te uwero te enuobro e gbẹte jọ họ.”—Aizaya 35:10.
Kọ Who Muẹrohọ?
◻ Didi orugba avivẹ Aizaya uzou 35 o wo no?
◻ Eme o rọ ẹrẹrẹe evaọ abọ ẹzi kugbe inwene igbunu nọ Aizaya ọ ruẹaro riẹ?
◻ Ẹvẹ who ro wo abọ no evaọ orugba eruẹaruẹ ọnana?
◻ Fikieme ma jẹ ta nọ Aizaya uzou 35 ọ k’omai ẹruore nọ ọrọ obaro?
[Picture on page 15]
Uwou-odi nọ ọ rọ Iyẹrẹ Raymond evaọ Brooklyn, New York, oria nọ a jọ kare inievo ihrẹ nọ i wuzou evaọ amara June 1918
[Picture on page 16]
Dede nọ ọ dina tuaro evaọ ikpe owho riẹ, eriwo ẹzi Brọda Franz ọ gbẹ jọ vevẹ
[Pictures on page 17]
Orro gbe ẹnyaharo ẹzi e rọ eware nọ i re ru nọ ma jẹ ghọghọ