Jihova O Re “Dhesiẹ Urere Na No Umuhọ Ze”

“Me dhesiẹ urere na no umuhọ ze, gbe eware nọ e [re] via ha no umuhọ ze.”—AIZAYA 46:10.

 1, 2. Eme o gbunu kpahe uyero nọ u su kpohọ ekie Babilọn, kọ eme onana u dhesẹ kpahe Jihova?

EVAỌ aso, ogbaẹmo ewegrẹ a rehọ owotọ fa Ethẹ Yufretis vrẹ bẹbẹ ruọ okpẹwho ologbo Babilọn. Nọ a te oria nọ a rẹ rọ rueva okpẹwho na no, a tẹ ruẹ oware jọ nọ u gbe rai unu. Ẹthẹ ologboride nọ ọ rrọ unu okpẹwho Babilọn o kpefihọ! A tẹ gadiẹ no ethẹ na ze ruọ evaọ okpẹwho na. O raha oke he, a te fi okpẹwho na kparobọ. Sairọs nọ ọ rrọ osu rai ọ tẹ nwane mu okpẹwho nọ a fi kparobọ na họ esuo, ọ tẹ kẹ uzi uwhremuna nọ a ro si obọ no emọ Izrẹl no igbo. Idu emọ Izrẹl buobu nọ a mu a te zihe kpohọ ẹwho rai re a ruẹsi zihe egagọ Jihova ziọ Jerusalẹm.—2 Iruẹru-Ivie 36:22, 23; Ẹzra 1:1-4.

² Igbiku buobu erọ oke mai na a kẹ imuẹro inọ eware itieye na e ginẹ via eva ukpe 539 rite 537 B.C.E. Oware nọ u gbunu evaọ iyẹrẹ yena họ, ikpe 200 taure oke na u te ti te yọ ahwo a riẹ no inọ oware oyena o te via. Jihova ọ rehọ ẹkwoma Aizaya ọruẹaro riẹ dhesẹ epanọ Babilọn o ti ro kie kpahotọ oke lelehie taure oke na u te ti te. (Aizaya 44:24–45:7) Orọnikọ oghẹrẹ nọ a ti ro fi Babilọn kparobọ ọvo Ọghẹnẹ o dhesẹ via ha rekọ te osu nọ o ti fi iei kparobọ.a Jihova ọ ta kẹ emọ Izrẹl nọ e jọ isẹri riẹ oke yena nọ: “[Wha] kareghẹhọ eware anwae; keme mẹ họ Ọghẹnẹ, ọfa ọ riẹ hẹ, mẹ họ Ọghẹnẹ, ọnọ ọ wọhọ omẹ ọ rọ họ; Me dhesiẹ urere na no umuhọ ze, gbe eware nọ e te via ha no umuhọ ze.” (Aizaya 46:9, 10a) Jihova ginọ Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ sae riẹ eware nọ e be te via evaọ obaro.

 3. Iyo enọ vẹ ma be te ta ẹme kpahe na?

³ Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ riẹ kpahe obaro na te? Kọ Jihova ọ riẹ oware nọ mai omomọvo o ti ru evaọ obaro? Kọ a ginẹ ma oghẹrẹ nọ obaro akpọ mai ọ te jọ fihotọ? Ma te ta ẹme kpahe uyo nọ Ebaibol e kpahe fihọ enọ nana gbe eghẹrẹ enọ itienana evaọ uzoẹme nana gbe onọ o rrọ aro na.

Jihova—Ọghẹnẹ Eruẹaruẹ

 4. Obọ ono eruẹaruẹ nọ e rrọ Ebaibol na i no ze?

⁴ Fikinọ Jihova ọ rẹ sae riẹ kpahe obaro na, ọ kẹ idibo riẹ ẹgba ẹzi evaọ oke Ebaibol na nọ a ro kere eruẹaruẹ buobu fihotọ, enọ i bi ru omai riẹ kpahe eware nọ Jihova o bi ti ru evaọ obaro taure oke na u te ti te. Jihova ọ ta nọ: “Ri, eware anwae e vrẹ no, eware ekpokpọ me bi dhesẹ enẹna; re e tẹte via mẹ ta rai kẹ owhai.” (Aizaya 42:9) Uvẹ-ọghọ nọ idibo Ọghẹnẹ a wo o rro kẹhẹ!

 5. Owha-iruo vẹ u lele otoriẹ nọ ma wo kpahe oware nọ Jihova o bi ti ru evaọ obaro?

⁵ Emọs ọruẹaro na ọ kẹ omai imuẹro nọ: “Ọnowo ỌGHẸNẸ na o re ru oware ovo ho ajokpa nọ o dhesẹ idhere riẹ kẹ eruẹaro na, idibo riẹ.” Otoriẹ nana nọ idibo riẹ a bi wo kpahe obaro na o vọ avọ owha-iruo. Muẹrohọ obọdẹ ọtadhesẹ nọ Emọs o ro ru iruo nọ ọ ta ẹme obehru na no: “Okpohrokpo o denu no; ono ozọ orẹ seba emuo?” Wọhọ epanọ enu-odo okpohrokpo ọ rẹ lẹliẹ ahwo gbe erao nọ e rrọ ekẹloma jowọ jọ vẹrẹ na, ere eruẹaro wọhọ Emọs a jowọ whowho ẹme Jihova ababọ oke oraha. ‘Ọnowo ỌGHẸNẸ na ọ ta no; ono ọ rẹ ruẹ-aro ho?’—Emọs 3:7, 8.

“Ẹme” Jihova O re ‘Rugba’

 6. Ẹvẹ “ẹjiroro” Jihova kpahe ekie Babilọn o ro rugba?

⁶ Jihova ọ rehọ ẹkwoma Aizaya ọruẹaro riẹ ta nọ: “Ẹjiroro mẹ ọ rẹ rẹriẹ hẹ, me re ru ẹjiroro mẹ gba.” (Aizaya 46:10b) “Ẹjiroro” Ọghẹnẹ, hayo oreva riẹ kpahe Babilọn họ, re o se Sairọs no Pasia ze ti fi Babilọn kparobọ jẹ raha iẹe muotọ. Jihova o whowho ẹjiroro nana via oke lelehie kpahotọ. Wọhọ epanọ ma muẹrohọ evaọ obehru na, ẹjiroro yena o rugba evaọ ukpe ọ 539 B.C.E.

 7. Ẹvẹ ma sai ro fi udu họ nọ “ẹme” Jihova o re rugba ẹsikpobi?

⁷ Oware wọhọ ikpe-udhusoi akuane taure Sairọs o te ti fi Babilọn kparobọ, Jehoshafat Ovie Juda o lele egbaẹmo Ammọn avọ Moab fi ẹmo. Ọ lẹ se Jihova avọ udufihọ nọ: “O Ọnowo, Ọghẹnẹ esẹ mai, kọ ogbẹrọnọ whẹ họ Ọghẹnẹ nọ ọ rọ obọ odhiwu? Ogbẹrọnọ whẹ o bi su ivie erẹwho na kpobi? Obọ ra ogaga gbe ẹgba ọ rọ, fikiere ọvuọvo nọ ọ rẹ sae za owhẹ họ ọ rọ họ.” (2 Iruẹru-Ivie 20:6) Aizaya o dhesẹ ọkpọ udufihọ ọvona okenọ ọ ta nọ: “Ọnowo Ogbaẹmo ọ tẹ ma oma no, ono ọ sae raha iẹe? Nọ ọ riẹ obọ riẹ no, ono ọ sae zaehọ?” (Aizaya 14:27) Okenọ oruẹ Nebukadneza Ovie Babilọn na u kpo no, nọ a je zihe iroro riẹ se ei no, ọ tẹ ta avọ omurokpotọ nọ: “ohwo ọvo ọ rọ nọ ọ rẹ sae da obọ [Ọghẹnẹ] jẹ hẹ hayo nọ ọ rẹ ta kẹ e nọ, ‘Nọ eme who ru na?’ ” (Daniẹl 4:35) Uzẹme, Jihova ọ kẹ idibo riẹ imuẹro nọ: “Ẹme nọ o no unu mẹ ze . . . o re zihe bru omẹ tha ababọ họ, rekọ o re ru epanọ mẹ ta gba je ru oware nọ mẹ rehọ fiki riẹ vi ei na gba.” (Aizaya 55:11) Ma rẹ sai fi udu kpobi họ nọ “ẹme” Jihova o re rugba ẹsikpobi. Ẹjiroro Ọghẹnẹ o re fi iei abọ kie he.

“Ẹjiroro Ebẹdẹ Bẹdẹ” Ọghẹnẹ

 8. Eme họ “ẹjiroro ebẹdẹ bẹdẹ” Ọghẹnẹ?

⁸ Evaọ ileta nọ o kere se Ileleikristi obọ Ẹfẹsọs, Pọl ukọ na ọ ta kpahe Ọghẹnẹ inọ o wo “ẹjiroro ebẹdẹ bẹdẹ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 3:11) Orọnikọ onana yọ omaa gheghe orọ oware nọ o bi ti ru evaọ obaro ho, wọhọ ẹsenọ Ọghẹnẹ ọ rẹ momaa oware nọ o bi ti ru kpahotọ. Ukpoye, u wobọ kpahe ọtamuo Jihova nọ o ti ro ru ẹjiroro ọsosuọ nọ o wo kpahe ahwo-akpọ gbe otọakpọ na gba. (Emuhọ 1:28) Re o ruẹse kẹ omai imuẹro inọ ẹjiroro riẹ ọ rẹ seba erugba ha, joma roro kpahe eruẹaruẹ ọsosuọ nọ a kere fihọ Ebaibol na.

 9. Ẹvẹ Emuhọ 3:15 o ro wobọ kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ?

⁹ Eyaa nọ e rrọ Emuhọ 3:15 u dhesẹ nọ okenọ Adamu avọ Ivi a nwane raha uzi no, Jihova ọ tẹ jiroro nọ aye ẹwoho riẹ ọ rẹte mọ ubi hayo yẹ ọmọ. Jihova ọ tẹ jẹ kparo ruẹ egrẹ nọ ọ be te jọ udevie aye ẹwoho riẹ avọ Setan gbe udevie ibi rai nọ e te wọso ohwohwo. Dede nọ Jihova ọ te kẹ uvẹ re a nwa Ubi aye Ọghẹnẹ na oma eva ithihrawọ, Ubi na o te nwa araomuomu, Setan Ẹdhọ na uzou evaọ ẹruoke nọ Ọghẹnẹ o fihọ. Bọo oke yena, ẹjiroro Jihova ọ rehọ ẹmẹrera rugba eva uyẹ nọ ọ salọ, onọ u su kpohọ omarọvia Jesu wọhọ Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na.—Luk 3:15, 23-38; Ahwo Galesha 4:4.

Oware nọ Jihova Ọ Ma Fihọ Inọ O rẹ te Via Evaọ Obaro

10. Kọ Jihova ọ ma fihọ no emuhọ ze inọ Adamu avọ Ivi a te raha uzi? Ru ei vẹ.

¹⁰ Nọ ọ jẹ ta kpahe abọ nọ Jesu o wo evaọ ẹjiroro Ọghẹnẹ, Pita ukọ na o kere nọ: “A rehọ [Jesu] muno re otọhọ akpọ na o tẹ rọ, a tẹ rehọ ie via fiki rai eva urere oke anhwae.” (1 Pita 1:20) Kọ Jihova ọ ma fihọ no emuhọ ze inọ Adamu avọ Ivi a te raha uzi, jegbe inọ o te gwọlọ idhe ẹtanigbo Jesu Kristi? Ijo. A fa ẹme na “otọhọ” rono ẹme Griki ọsosuọ ze onọ otofa riẹ o rrọ epanọ a rẹ “kọ ibi.” Kọ a “kọ ibi” hayo yẹ emọ taure Adamu avọ Ivi a tẹ te thọ uzi? Ijo. Okenọ a rọ ghẹmeeyo no Adamu avọ Ivi a ro mu emọ họ eyẹ. (Emuhọ 4:1) Fikiere, okenọ Adamu avọ Ivi a ghẹmeeyo no gbe tuare a te ti mu emọ họ eyẹ Jihova ọ rọ ma fihọ nọ “ubi” na o rẹ te roma via. Uwhu Jesu gbe ẹkparomatha riẹ u ru ọruẹrẹfihotọ oyoyou ọrọ ẹtanigbo na lọhọ, onọ u ru nọ a sae rọ raha ogaga uzioraha nọ ahwo-akpọ a reuku riẹ gbe ogaga Setan.—Matiu 20:28; Ahwo Hibru 2:14; 1 Jọn 3:8.

11. Eme Jihova ọ ma fihotọ re ọ ruẹsi ru ẹjiroro riẹ gba?

¹¹ Ọghẹnẹ ọ ma oware ofa fihotọ kpahe erugba ẹjiroro riẹ. Onana u dhesẹ oma via evaọ ẹme nọ Pọl o kere se ahwo obọ Ẹfẹsọs, inọ Ọghẹnẹ o re ti ru “eware kpobi nọ e rọ ehru gbe enọ e rọ akpọ, a wo okugbe ọvo eva [Kristi].” Kẹsena, nọ ọ jẹ ta ẹme kpahe “eware kpobi nọ e rọ ehru,” koyehọ ahwo nọ a salọ nọ a ti lele Jesu su wọhọ ibe eriuku, Pọl o te ru ẹme na vẹ inọ: “Ọ rehọ omai mu wọhọ epaọ oreva riẹ, ọnọ o re ru eware kpobi lele epanọ eroro eva riẹ e rọ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 1:10, 11) Ẹhẹ, Jihova ọ ma kpahotọ inọ umutho ahwo-akpọ jọ a ti ru abọ avivẹ ọrọ ubi aye ẹwoho Ọghẹnẹ na via, enọ i ti kuomagbe Jesu ru erere ẹtanigbo na te amọfa obọ. (Ahwo Rom 8:28-30) Pita ukọ na o se ahwo nana “orẹwho ọrẹri.” (1 Pita 2:9) Jọn ukọ na o wo uvẹ ulogbo nọ ọ rọ jọ eruẹaruẹ riẹ unu ahwo nọ a te jọ ibe eriuku kugbe Kristi—ahwo 144,000. (Eviavia 7:4-8; 14:1, 3) Avọ okugbe ọvo nọ a be rọ tha Kristi uke wọhọ Ovie, a be rọ ere gbodibo “rọ ajiri kẹ oro [Ọghẹnẹ].”—Ahwo Ẹfẹsọs 1:12-14.

12. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ otatha o rrọ họ, re omomọvo ahwo 144,000 na a jọ ibe eriuku kugbe Kristi?

¹² Orọnikọ eromu ahwo 144,000 na u dhesẹ nnọ o rrọ otatha kẹ ahwo jọ re a gbodibo kẹ Ọghẹnẹ evaọ edhere otiọna ha. Evaọ uzẹme, ehrẹ nọ e rrọ Ikereakere Griki Ileleikristi na e jọ rọkẹ Ileleikristi nọ a wholo na, re e ruẹse kpọ jẹ bọ ai ga yọrọ ẹgbakiete rai re a ruẹsi te kẹ use obọ odhiwu rai na. (Ahwo Filipai 2:12; 2 Ahwo Tẹsalonika 1:5, 11; 2 Pita 1:10, 11) Jihova ọ riẹ kpahotọ inọ ahwo 144,000 a ti te kẹ ahwo nọ a ti fi obọ họ ru ẹjiroro riẹ gba. Oghẹrẹ ahwo nọ otu nọ a zizie na a te jọ o roma hwa oghẹrẹ nọ a yeri uzuazọ rai, oware nọ omomọvo rai ọ rẹ jiroro kẹ omobọ riẹ.—Matiu 24:13.

Oware nọ Jihova Ọ Riẹ Kpahe Obaro

13, 14. Eme oghẹrẹ nọ Jihova ọ rẹ rehọ ẹgba ọrọ otoriẹ nọ o wo kpahe obaro na ru iruo o rẹ rọwokugbe, kọ fikieme?

¹³ Nọ Jihova ọ rrọ Ọghẹnẹ eruẹaruẹ gbe ẹjiroro na, ẹvẹ ọ rẹ rehọ ẹgba ọrọ otoriẹ nọ o wo kpahe obaro na ru iruo riwi? Orọ ọsosuọ, ma wo imuẹro inọ idhere Ọghẹnẹ kpobi i kiẹrẹe, e tẹ jẹ vọ avọ uzẹme gbe uyoyou. Okenọ Pọl o je kere se Ileleikristi obọ Hibru evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ ekele mai na, ọ kẹ imuẹro inọ iyei-duwu avọ eyaa Ọghẹnẹ i ru ‘eware ivẹ nọ a sae riẹriẹ hẹ nọ o jẹ rrọ bẹbẹ re Ọghẹnẹ ọ ta erue.’ (Ahwo Hibru 6:17, 18) Evaọ ileta riẹ se Taitọs olele na, Pọl ọ jọ etẹe ta ẹme ọvo na okenọ o kere nọ Ọghẹnẹ “ọ rẹ ya-erue he.”—Taitọs 1:2.

¹⁴ Ofariẹ, dedenọ ogaga Jihova u wo umuo ho, ọ rẹ rehọ iẹe ru iruo thọthọ họ. Mosis o dhesẹ Jihova wọhọ “Ọghẹnẹ ọtẹruo nọ ọ kare eyoma, nọ o re wowoma je kiete.” (Iziewariẹ 32:4) Oware kpobi nọ Jihova o re ru e rẹ rọwokugbe obọdẹ ekwakwa-aghae riẹ. Ọrọwokugbe ọrọ ekwakwa-aghae riẹ nọ e mae viodẹ wọhọ uyoyou, areghẹ, uvi-ẹdhoguo, gbe ogaga i re dhesẹ oma via gbagba evaọ iruẹru riẹ.

15, 16. Iroro-ejẹ vẹ Jihova o ru vẹ kẹ Adamu evaọ ọgbọ Idẹn?

¹⁵ Roro kpahe oghẹrẹ nọ ekwakwa-aghae nana kpobi i ro dhesẹ oma via evaọ eware nọ e via evaọ ọgbọ Idẹn na. Wọhọ Ọsẹ oyoyou, Jihova ọ rehọ oware kpobi nọ ohwo-akpọ ọ gwọlọ kẹe. Ọ kẹ Adamu ẹgba iroro, nọ ọ sai ro roro kpahọ oware, jẹ jiroro oware nọ o re ru. Wo ohẹriẹ no erao nọ e rẹ rehọ esoma ru eware, Adamu o wo ẹgba nọ ọ sae rọ salọ oware nọ u je rie. Onana o soriẹ ze nọ Ọghẹnẹ o ro rri no odhiwu ze, ọ tẹ ruẹ nọ “eware kpobi nọ ọ ma na i re wowoma.”—Emuhọ 1:26-31; 2 Pita 2:12.

¹⁶ Nọ Jihova ọ juzi kẹ Adamu nọ ọ re “ure ẹriẹ ewoma gbe eyoma na” ha, Ọ vuẹ Adamu eware nọ e rẹ sai fi obọ họ kẹe jiroro oware nọ o re ru. Ọ kẹ Adamu uvẹ re ọ re “ibi ire [kpobi] nọ e rọ ogba na odode” ajokpa ọvo nọ o re dhunu te he, ọ tẹ jẹ vẹvẹ iẹe unu kpahe oware nọ u re noi ze nọ ọ tẹ re ubi-ure aghọ na. (Emuhọ 2:16, 17) Ọ ta kẹ Adamu kpahe oware nọ u re no owojẹ riẹ ze. Eme Adamu o bi ti ru?

17. Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ Jihova ọ rẹ salọ oware nọ ọ gwọlọ riẹ kpahe obaro?

¹⁷ O wọhọ nọ Jihova ọ fake seba ẹriẹ kpahe oware nọ Adamu avọ Ivi a ti ru, dede nọ o wo ẹgba nọ ọ sae rọ riẹ kpahe eware nọ e rẹ te via kpobi evaọ obaro. Fikiere, orọnikọ sọ Jihova ọ rẹ sae riẹ kpahe obaro họ ẹme na ha, rekọ sọ o ro riẹ nọ o re ru ere. Ofariẹ, o rẹ sae jọ oware areghẹ re ma ta inọ, nọ Jihova ọ rrọ Ọghẹnẹ oyoyou na, ọ te rọ iroro obọriẹ rehọ evega ma omaa kpahotọ inọ ọkparesuọ—avọ okpẹtu nọ o re lele iei—ọ roma via evaọ obaro ho. (Matiu 7:11; 1 Jọn 4:8) Fikiere, Jihova ọ rẹ salọ oware nọ ọ gwọlọ riẹ kpahe obaro.

18. Nọ Jihova ọ rẹ salọ oware nọ ọ gwọlọ riẹ kpahe obaro na, fikieme onana u gbe ro dhesẹ nọ o wo oka sebaẹgba jọ họ?

¹⁸ Nọ Jihova ọ rẹ salọ oware nọ ọ gwọlọ riẹ kpahe obaro na, kọ u dhesẹ nọ oware jọ o kare riẹ hayo o wo sebaẹgba jọ evaọ udu-esuo riẹ? Ijo. Mosis o dhesẹ Jihova wọhọ “Utho,” o te je fibae nọ: “iruo riẹ i kiete.” A rẹ fuo iẹe kẹ eyoma nọ o bi no uzioraha ohwo-akpọ ze he. Okpẹtu nọ o bi te omai kpobi nẹnẹ na, owojẹ aghẹmeeyo Adamu na o wha riẹ ze. Pọl ukọ na ọ ta ẹme na vevẹ inọ “umuomu orọ fiki omọvo vaha ruọ akpọ na, gbe uwhu fiki izieraha, fikiere uwhu u te zite ahwo kpobi: keme fiki onana uwhu u ro te ahwo kpobi, keme ahwo kpobi a raha uzi.”—Iziewariẹ 32:4, 5; Ahwo Rom 5:12; Jerimaya 10:23.

19. Enọ vẹ uzoẹme nọ o rrọ aro na o te ta ẹme kpahe?

¹⁹ Rono eware nọ ma ta ẹme kpahe no na ze, ma ruẹ no inọ Jihova ọ rrọ Ọghẹnẹ okienyẹ hẹ. (Olezi 33:5) Ukpoye, ogaga Jihova, ekwakwa-aghae gbe itee riẹ e rẹ rọwokugbe ẹjiroro riẹ. (Ahwo Rom 8:28) Wọhọ Ọghẹnẹ eruẹaruẹ, Jihova o re “dhesiẹ urere na no umuhọ ze, gbe eware nọ e [re] te via ha no umuhọ ze.” (Aizaya 46:9, 10) Ma tẹ jẹ ruẹ inọ ọ rẹ salọ oware nọ ọ gwọlọ riẹ kpahe obaro na. Kọ ẹvẹ onana u ro kpomahọ omai? Ẹvẹ ma sai ro ru re iroro-ejẹ mai e rọwokugbe ẹjiroro oyoyou riẹ? Kọ irere vẹ ere oruo ọ te wha se omai? Uzoẹme nọ o rrọ aro na o te ta ẹme kpahe enọ nana.

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?

• Iriruo oke-anwae vẹ e kẹ imuẹro nọ “ẹme” Ọghẹnẹ o re “rugba” ẹsikpobi?

• Eme Jihova ọ ma fihotọ kpahe “ẹjiroro ebẹdẹ bẹdẹ” riẹ?

• Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ rẹ rehọ ẹgba ọrọ otoriẹ nọ o wo kpahe obaro na ru iruo?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]

Jehoshafat ọ rẹroso Jihova

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma eruẹaro riẹ ta kpahe uwhu gbe ẹkparomatha Jesu

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 22]

Kọ Jihova ọ ma oware nọ Adamu avọ Ivi a ti ru kpahotọ?