“Mẹ te Rọsuọ Owhẹ, O Gọg”

1, 2. Ẹmo ologbo vẹ ọ be tha evaọ obaro kẹle na, kọ enọ vẹ onana o wha ze? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzou nana.)

ANWỌ ikpe buobu nọ e vrẹ na, a jọ emo sa-sa nọ a fi evaọ akpọ na kpe azẹ ahwo buobu no, te emo akpọ-soso ivẹ nọ a fi evaọ etoke ikpe-udhusoi avọ udhe na nọ a jẹ jọ rọ azẹ họ na. Rekọ ẹmo nọ ọ te mae rro kpaobọ evaọ ikuigbe ohwo-akpọ ọ gbẹ rrọ obaro. Ẹmo nana ọ te jọ ọnọ ahwo-akpọ a ti fi hi, nọ erẹwho ivẹ a te jọ họre ohwohwo fiki oriobọ rai. Ukpoye, ẹmo nọ ọ be tha na yọ “ẹmo ẹdẹ ologbo Ọghẹnẹ Erumeru na.” (Evia. 16:14) Ọwegrẹ ọgeva jọ ọ te wha ẹmo nana ze, keme ọ te vẹruọ ẹkwotọ jọ nọ ọ rrọ ghaghae gaga kẹ Ọghẹnẹ. Ohọre nana o te lẹliẹ Jihova Olori nọ Ọ Mai Kpehru na dhesẹ ogaga ọraha riẹ via evaọ oghẹrẹ nọ o ri dhesẹ iẹe ẹdẹvo ho evaọ otọakpọ na.

² Onana o wha enọ jọ ze: Ono họ ọwegrẹ na? Ẹkwotọ vẹ ọ te vẹro? Oke vẹ ọ te rọ vẹruọ ẹkwotọ nana, fikieme ọ te rọ vẹruọ ẹe, kọ oghẹrẹ vẹ o ti ro ru ei? Nọ orọnọ eware nana nọ e te via evaọ obaro na i ti kpomahọ omai idibo Jihova nọ e rrọ otọakpọ na, u fo nọ ma rẹ riẹ iyo enọ nana. Ma rẹ sae ruẹ iyo na evaọ obọdẹ eruẹaruẹ jọ nọ a kere fihọ obe Izikiẹl uzou avọ 38 gbe 39.

 3. Eme eruẹaruẹ Izikiẹl na e ta kpahe Gọg obọ Magọg?

³ Se Izikiẹl 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. Oware nọ eruẹaruẹ na e be ta kpahe ona: “Evaọ abọ urere ikpe na,” ọwegrẹ jọ nọ a re se “Gọg ọrọ . . . Magọg” ọ te vẹruọ “ẹkwotọ” ahwo Ọghẹnẹ. Rekọ ohọre umuomu oyena u ti ru “ofu ọgaga” Jihova wọ ze, o ve ti dhomahọ ohọre na je fi Gọg kparobọ.a Nọ Jihova o te fi kparobọ no, ọ te rehọ ọwegrẹ na avọ enọ e rrọ kugbei kpobi kẹ “oghẹrẹ evra kpobi nọ i re kpe erao gbe erao ijihẹ . . . re a re.” Ukuhọ riẹ, Jihova o ve ti “ki Gọg fihọ oria jọ.” Re ma riẹ oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ nana i ti ro rugba evaọ obaro, u fo nọ ma riẹ oware nọ Gọg o dikihẹ kẹ.

 4. Eme a ta kpahe Gọg obọ Magọg evaọ edhe-ẹme nana?

⁴ Kọ ono họ Gọg obọ Magọg na? Rono oghẹrẹ nọ Izikiẹl o dhesẹ i rie ze, ma sae ta nọ Gọg yọ ọwegrẹ idibo Jihova. Kọ Gọg yọ odẹ nọ a jọ eruẹaruẹ se Setan, ọnọ ọ rrọ ọwegrẹ ologbo egagọ uzẹme na? Evaọ ikpe buobu, ere ebe mai e ta. Rekọ, nọ ma wariẹ romatotọ rri eruẹaruẹ Izikiẹl na, ma tẹ ruẹ nọ o gwọlọ nọ ma re nwene otoriẹ mai. A jọ emagazini Uwou-Eroro Na ta nọ orọnikọ Gọg obọ Magọg na yọ omama ẹzi nọ a rẹ ruẹ hẹ hẹ, rekọ ohwo-akpọ nọ a rẹ ruẹ​—erẹwho sa-sa nọ i ti kuomagbe wọso egagọ uzẹme.b Re ma tẹ te ta kpahe oware nọ o lẹliẹ omai ta nọ ere o rrọ, joma kake ta kpahe eware ivẹ jọ evaọ eruẹaruẹ Izikiẹl na nọ i dhesẹ nọ Gọg yọ omama ẹzi hi.

5, 6. Eme ma jọ eruẹaruẹ Izikiẹl na ruẹ nọ u dhesẹ nọ Gọg obọ Magọg na yọ omama ẹzi hi?

⁵ “Mẹ te rehọ owhẹ kẹ oghẹrẹ evra kpobi nọ i re kpe erao . . . re a re.” (Izik. 39:4) Ẹsibuobu a rẹ jọ Ebaibol na rehọ oriruo evra ilogbo nọ e be re erao iwhuowhu rọ vẹvẹ ahwo unu kpahe ẹdhoguo Ọghẹnẹ. Ọghẹnẹ ọ rehọ eme itieye na rọ vẹvẹ orẹwho Izrẹl gbe erẹwho efa unu. (Izie. 28:26; Jeri. 7:33; Izik. 29:3, 5) Rekọ muẹrohọ nọ ahwo-akpọ Jihova ọ kẹ unuovẹvẹ obrukpe sa-sa nana orọnikọ emama ẹzi hi. Yọ evra nọ i re kpe erao gbe erao ijihẹ e rẹ re ẹzi hi, uwo a rẹ re. Fikiere, unuovẹvẹ Ọghẹnẹ nana nọ o rrọ eruẹaruẹ Izikiẹl na u dhesẹ nọ Gọg yọ omama ẹzi hi.

⁶ “Me ti ki Gọg fihọ oria jọ evaọ Izrẹl.” (Izik. 39:11) Ikereakere na e jọ oria ovo ta nọ a re ki emama ẹzi fihọ otọakpọ họ. Ukpoye, ọgọdọ odidi a ti fi Setan avọ idhivẹri riẹ họ evaọ ikpe odu (1,000), kẹsena a ve ti gbolo ai fihọ ẹtẹre erae, onọ u dikihẹ kẹ ọraha kufiẹ ebẹdẹ bẹdẹ. (Luk 8:31; Evia. 20:1-3, 10) Nọ orọnọ a ti ki Gọg fihọ “oria jọ” evaọ otọakpọ na, ma sae ta nọ Gọg yọ omama ẹzi hi.

7, 8. Oke vẹ “ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre” na o ti ro te oba riẹ, kọ ẹvẹ oware nọ o te via kẹe na avọ onọ o te via kẹ Gọg obọ Magọg i ro tho ohwohwo?

⁷ Otẹrọnọ Gọg yọ omama ẹzi hi, kọ ono hayo eme họ Gọg, ọwegrẹ nọ ọ te wọ ohọre urere bru idibo Jihova na? Joma ta kpahe eruẹaruẹ Ebaibol ivẹ jọ nọ i ti fiobọhọ kẹ omai vuhu Gọg obọ Magọg na.

⁸ “Ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre.” (Se Daniẹl 11:40-45.) Daniẹl ọ ta kpahe egọmeti akpọ sa-sa nọ e te romavia no umuo oke riẹ ze rite oke mai na. Eruẹaruẹ na e tẹ jẹ ta kpahe esuo egọmeti ivẹ nọ i ti hrowo-oma, koyehọ, “ovie obọze ovatha-ọre” avọ “ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre.” Ohwo nọ “ovie obọze ovatha-ọre” na avọ “ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre” na a dikihẹ kẹ u bi dhe enwenwene anwọ ikpe-udhusoi buobu ze na, keme erẹwho akpọ na sa-sa a be họre ohwohwo re a riẹ ohwo nọ ọ mae ga. Nọ Daniẹl ọ jẹ ta kpahe ohọre urere nọ ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre ọ te họre evaọ “oke urere na,” ọ ta nọ: “Ọ . . . te rọ ofu ọgaga wọ lahwe re o kpe muotọ jẹ raha ibuobu no.” Idibo Jihova họ uzedhe ahwo nọ ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre na ọ te họre.c Rekọ, wọhọ epanọ o te via kẹ Gọg obọ Magọg na, ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre na “o . . . ti te oba” re, keme ọ te sai fi ahwo Ọghẹnẹ kparobọ họ.

 9. Oware vẹ o te via kẹ Gọg obọ Magọg nọ o te via kẹ “ivie otọakpọ na soso” re?

⁹ “Ivie otọakpọ na soso.” (Se Eviavia 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Obe Eviavia o ta kpahe ohọre nọ “ivie otọakpọ na” e te họre “Ovie ivie” na, Jesu nọ ọ rrọ obọ odhiwu na. Yọ fikinọ ivie otọakpọ na a sai kpobọ odhiwu nyae họre Jesu hu, a te họre ahwo nọ a rrọ abọ Uvie Ọghẹnẹ evaọ otọakpọ na. Rekọ ivie otọakpọ na a te kparobọ họ, keme a te jọ ẹmo Amagidọn raha ai no. Rekọ muẹrohọ nọ ivie otọakpọ na a te họre ahwo Jihova taure a tẹ te raha ae. Yọ oware ovona a ta kpahe Gọg obọ Magọg re.d

10. Ono ma sae ta nọ ọye họ Gọg obọ Magọg na?

¹⁰ Rono eware nọ ma ta no na ze, ono ma rẹ sae ta nọ ọye họ Gọg? Orọ ọsosuọ, Gọg yọ omama ẹzi hi. Orọ avivẹ, Gọg yọ erẹwho otọakpọ na nọ e te họre ahwo Ọghẹnẹ kẹle na. Ababọ avro, erẹwho yena e te rọ oghẹrẹ jọ kuomagbe ru onana. Fikieme? Nọ orọnọ a rẹ ruẹ ahwo Ọghẹnẹ evaọ oria kpobi evaọ otọakpọ na, o te gwọlọ nọ erẹwho na a kuomagbe evaọ ẹjiroro ọvo, re a họre ahwo Ọghẹnẹ. (Mat. 24:9) Dede nọ erẹwho na họ enọ e te họre ohọre na, Setan họ ọnọ ọ rrọ emu rai. U kri no nọ ọ be rọ rehọ erẹwho akpọ na wọso egagọ uzẹme. (1 Jọn 5:19; Evia. 12:17) Rekọ abọ nọ erẹwho otọakpọ na a wo evaọ ohọre nọ a te họre ahwo Jihova na, oye eruẹaruẹ Izikiẹl kpahe Gọg obọ Magọg na e mae ta kpahe.e

11. Oghẹrẹ vẹ eruẹaruẹ Izikiẹl i dhesẹ “ẹkwotọ” nọ Gọg ọ te vẹro na?

¹¹ Wọhọ epanọ ma jọ edhe-ẹme avọ 3 wuhrẹ no na, Gọg obọ Magọg ọ te kpare ofu ọgaga Jihova ẹkwoma ẹkwotọ jọ nọ ọ rrọ ghaghae gaga kẹ Jihova nọ ọ te vẹro. Ẹkwotọ vẹ ọye? Joma wariẹ zihe kpohọ eruẹaruẹ Izikiẹl na. (Se Izikiẹl 38:8-12.) Eruẹaruẹ na e ta nọ Gọg ọ “te vẹruọ ẹkwotọ nọ a siwi ahwo riẹ no,” enọ a “wariẹ kokohọ no erẹwho na ze” no. Muẹrohọ ẹme nọ eruẹaruẹ na e ta re kpahe ahwo nọ a zihe ze nọ e be rria ẹkwotọ nana: A be rria “avọ omofọwẹ”; iwhre rai yọ enọ “a ma igbẹhẹ wariẹ hẹ, nọ i wo ekpọ nọ a rẹ rọ kare ẹthẹ hẹ, hayo inuethẹ hẹ”; yọ a “bi koko ekwakwa efe” họ. Ẹkwotọ nana idibo Jihova nọ e be gọe evaọ akpọ na soso a be rria. Ẹvẹ ma sai ro vuhu ẹkwotọ na?

12. Oghẹrẹ vẹ eware e rọ wariẹ ruẹrẹhọ evaọ ẹkwotọ Izrẹl oke anwae?

¹² U ti woma re ma ta kpahe oghẹrẹ nọ eware e rọ wariẹ ruẹrẹhọ evaọ ẹkwotọ Izrẹl oke anwae, ẹkwotọ nọ ahwo Ọghẹnẹ nọ ọ salọ na a rria, nọ a jọ ru iruo, jẹ gọ Ọghẹnẹ evaọ ikpe-udhusoi buobu. Okenọ ahwo Izrẹl a ghẹmeeyo, Jihova ọ rọ ẹkwoma Izikiẹl ta kẹ ai nọ a te raha ẹkwotọ rai na no, o vẹ te jọ ofofe. (Izik. 33:27-29) Rekọ Jihova ọ ta re nọ okiọkotọ nọ o kurẹriẹ o ti zihe no igbo Babilọn ze, a ve ti zihe egagọ efuafo ziọ ẹkwotọ na. Avọ obufihọ Jihova, ẹkwotọ Izrẹl o ve ti nwene, o vẹ te jọ wowoma “wọhọ ọgbọ Idẹn.” (Izik. 36:34-36) Oware yena u muhọ erugba evaọ ukpe 537 B.C.E., okenọ ahwo Ju nọ a jọ igbo a ro zihe kpobọ Jerusalẹm, ẹkwotọ ezi rai na, jẹ wariẹ mu egagọ uzẹme họ.

13, 14. (a) Eme họ ẹkwotọ nọ ma rrọ nẹnẹ na? (b) Fikieme ẹkwotọ nana ọ rọ rrọ ghaghae gaga kẹ Jihova?

¹³ Evaọ oke mai na, idibo Ọghẹnẹ a rọ ẹro ruẹ ẹruẹrẹhọ otioye no re. Wọhọ epanọ ma jọ Uzou avọ 9 obe nana wuhrẹ na, ukpe 1919 ahwo Ọghẹnẹ a ro no igbo Babilọn Ologbo na nọ a jọ evaọ oke krẹkri na. Evaọ ukpe yena, Jihova o zihe idibo riẹ ziọ ẹkwotọ jọ. Egagọ Jihova nọ ma rrọ nọ o wọhọ aparadase na họ ẹkwotọ yena, onọ omofọwẹ o rrọ, oria nọ eware e be jọ dhe ewewoma nọ ma be jọ gọ Ọghẹnẹ uzẹme na. Ma be jọ ẹkwotọ nana rria avọ omofọwẹ gbe udhedhẹ. (Itẹ 1:33) Iwuhrẹ Ọghẹnẹ nọ e wọhọ emu nọ a be rọ kuọ omai e da ẹkwotọ nana fia, yọ ma wo emamọ iruo nọ ma bi ro whowho usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ. Ẹme nọ ọ rrọ obe Itẹ na ginọ uzẹme, onọ o ta nọ: “Oghale Jihova oye u re ru ohwo fe, yọ o re fi edada evuevo bae he.” (Itẹ 10:22) Ghelọ oria kpobi nọ ma rrọ kẹhẹ evaọ otọakpọ na, nọ ma tẹ be rọ ẹmeunu gbe uruemu mai tha egagọ efuafo uke, yọ ẹkwotọ nana ma rrọ na, koyehọ egagọ Jihova nọ o wọhọ aparadase.

¹⁴ Ẹkwotọ nana ọ rrọ ghaghae gaga kẹ Jihova. Fikieme? Rọkẹ Jihova, ahwo nọ a be rria eva ẹkwotọ nana yọ “eware eghaghae erẹwho na kpobi,” ahwo nọ o si ziọ egagọ efuafo no. (Hag. 2:7; Jọn 6:44) Ahwo nana a be dawo ẹgba rai re a whẹ uruemu okpokpọ na họ oma, onọ u dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ via. (Ẹf. 4:23, 24; 5:1, 2) Ahwo nọ a be gọ Ọghẹnẹ uzẹme na, a be rọ omarai kpobi kẹ egagọ Ọghẹnẹ evaọ edhere nọ o rẹ rọ wha orro sei je dhesẹ nọ a you rie. (Rom 12:1, 2; 1 Jọn 5:3) U muẹro nọ eva e be were Jihova gaga nọ ọ be ruẹ epanọ idibo riẹ a be daoma te re a whẹ erru họ ẹkwotọ nana ziezi na. Dai roro iei: Nọ whọ tẹ be rọ egagọ Jihova karo evaọ uzuazọ ra, yọ whọ be whẹ erru họ egagọ uzẹme je bi ru udu Jihova ghọghọ!​—Itẹ 27:11.

15, 16. Oke vẹ Gọg obọ Magọg ọ te rọ vẹruọ ẹkwotọ mai nọ a zihe ze no na?

¹⁵ Kẹle na erẹwho sa-sa evaọ otọakpọ na a ti kuomagbe, a vẹ vẹruọ ẹkwotọ ọghaghae mai na. Ẹme nana yọ okpẹme! Nọ orọnọ ohọre nana nọ a ruẹaro riẹ na u kpomahọ omai idibo Jihova na, ma gwọlọ gbẹ riẹ kpahe iẹe. Joma ta kpahe enọ esa jọ nọ ohwo ọ rẹ sae nọ.

¹⁶ Oke vẹ Gọg obọ Magọg ọ te rọ vẹruọ ẹkwotọ mai na? Eruẹaruẹ na e kuyo onọ na inọ: “Evaọ abọ urere ikpe na, whọ te vẹruọ ẹkwotọ” na. (Izik. 38:8) Onana o te jọ ubrobọ ekuhọ uyero-akpọ nana. Kareghẹhọ nọ ọraha Babilọn Ologbo na, koyehọ egagọ erue akpọ-soso, uye ulogbo na u ti ro muhọ. Nọ a tẹ raha egagọ erue kpobi no, taure ẹmo Amagidọn o te ti muhọ, Gọg ọ vẹ te wọ ohọre urere riẹ bru idibo Jihova.

17, 18. Ẹvẹ Jihova ọ te rọ kpọ eware evaọ etoke uye ulogbo na?

¹⁷ Fikieme Gọg ọ te rọ vẹruọ ẹkwotọ idibo Jihova na? Eruẹaruẹ Izikiẹl e ta kpahe eware ivẹ nọ e te whae ze. Orọ ọsosuọ, Jihova ọ te kpọ eware na. Orọ avivẹ, fiki iroro imuomu nọ Gọg o wo.

¹⁸ Jihova ọ te kpọ eware na. (Se Izikiẹl 38:4, 16.) Muẹrohọ oware nọ Jihova ọ ta kẹ Gọg, ọ ta nọ: “Mẹ [te] jẹ eghọlọ họ agba ra,” yọ “me ti ru owhẹ wọ ze rọsuọ ẹkwotọ mẹ.” Kọ eme nana i dhesẹ nọ Jihova ọ te gba erẹwho na họ re a wọso idibo riẹ? Vievie! O re ru re eware iyoma e via kẹ ahwo riẹ hẹ. (Job 34:12) Rekọ Jihova ọ riẹ oghẹrẹ nọ ewegrẹ riẹ a rrọ, inọ a ti mukpahe idibo riẹ, yọ a te sai kru oma rai hi nọ a te wo uvẹ nọ a re ro kpe ai kpobi no. (1 Jọn 3:13) Jihova ọ te kpọ eware evaọ oghẹrẹ nọ e rẹ rọ via wọhọ epaọ oreva riẹ gbe evaọ oke nọ ọ gwọlọ, wọhọ ẹsenọ Jihova ọ jẹ eghọlọ fihọ agba Gọg je bi su ei. Nọ a tẹ raha Babilọn Ologbo na no, ẹsejọhọ Jihova ọ te rọ edhere jọ kpọ erẹwho na re a ru oware nọ o rrọ udu rai anwẹdẹ. Jihova ọ vẹ te rọ ere ru re ohọre nọ u ti su kpohọ ẹmo Amagidọn u muhọ, ẹmo nọ ọ te mae rro kpaobọ evaọ otọakpọ na. Kẹsena Jihova o ve ti siwi ahwo riẹ, kpare udu-esuo riẹ kpehru je ru odẹ ọrẹri riẹ na fo.​—Izik. 38:23.

19. Eme ọ te lẹliẹ Gọg gwọlọ jọ egagọ efuafo kwa eware rehọ?

¹⁹ Iroro imuomu nọ Gọg o wo. Erẹwho na e te “ma omaa uyoma jọ.” A te gwọlọ epanọ a re ro ru idibo Jihova oware uyoma jọ fiki ofu ọgaga gbe omukpahe ọgaga nọ a wo kpahe ae anwẹdẹ. Yọ a ti ru onana keme a roro nọ idibo Jihova a wo ohwo ọvo nọ ọ rẹ thọ ai hi, a wọhọ ahwo nọ a “be rria iwhre nọ a ma igbẹhẹ wariẹ hẹ, nọ i wo ekpọ nọ a rẹ rọ kare ẹthẹ hẹ, hayo inuethẹ hẹ.” Ofariẹ, erẹwho na e te gwọlọ epanọ a rẹ rọ “kwa egbo-ẹmo gbe eware buobu” rehọ evaọ obọ “enọ i bi koko ekwakwa efe.” (Izik. 38:10-12) “Ekwakwa efe” vẹ? Idibo Jihova a wo ekwakwa efe buobu evaọ egagọ rai; yọ oware nọ o mae ghare kẹ omai họ egagọ efuafo nọ ma be rọ kẹ Jihova ọvo na. Erẹwho na a ti ru epanọ a rẹ rọ whaha omai egagọ Jihova, yọ a ti ru onana fikinọ a mukpahe egagọ efuafo gbe ahwo kpobi nọ a rrọ eva riẹ.

20. Oghẹrẹ vẹ Gọg ọ te rọ vẹruọ ẹkwotọ nọ ọ wọhọ aparadase na?

²⁰ Oghẹrẹ vẹ Gọg ọ te rọ vẹruọ ẹkwotọ na? Ẹsejọhọ erẹwho na e te gwọlọ epanọ a rẹ rọ whẹ ozighi fihọ iruẹru mai gbe oghẹrẹ nọ ma bi yeri uzuazọ mai re ma siọ egagọ mai ba. Re a sai ru ere, ẹsejọhọ a te daoma epanọ a re ro fi awhaha họ ebe mai gbe eware efa nọ ukoko na u bi ro wuhrẹ omai, whaha omai iwuhrẹ enya, raha okugbe nọ ma be reawere riẹ na, je ru re ma gbe wo ajọwha kẹ usi uwoma ota na ha. Eware nana kpobi yọ emamọ eware nọ e wọhọ aparadase nọ ma be reawere riẹ. Setan ọ te kpakpa erẹwho na oma re a voro ahwo nọ a rrọ egagọ uzẹme no, je voro egagọ efuafo no otọakpọ na riẹriẹriẹ.

21. Fikieme eva e rẹ rọ were owhẹ inọ Jihova ọ vẹvẹ omai unu no kpahe oware nọ o te via evaọ obaro kẹle na?

²¹ Ohọre Gọg obọ Magọg na u ti kpomahọ idibo Ọghẹnẹ kpobi nọ e be gọe. Ma yere Jihova gaga nọ ọ rọ vẹvẹ omai unu no kpahe oware nọ o be te via evaọ obaro kẹle na! Fikiere, nọ ma be hẹrẹ uye ulogbo na, joma gbaemu nọ ma rẹ kpare egagọ efuafo kpehru jẹ rehọ iẹe karo evaọ uzuazọ mai. Ma te bi ru ere, ma ti fiba erru ẹkwotọ mai na enẹna. Ofariẹ, ma ti wo uvẹ-ọghọ nọ ma te rọ rehọ ẹro ruẹ oware igbunu jọ nọ o te via evaọ obaro kẹle na. Oye họ ẹmo Amagidọn. Ma te jọ ẹmo Amagidọn ruẹ epanọ Jihova o ti ro dikihẹ kẹ ahwo riẹ gbe odẹ ofuafo riẹ. Uzou nọ u lele onana o te ta kpahe epanọ o ti ro ru ei.