“Kpe Oka họ Aruezo Ahwo”

1-3. (a) Eme o lẹliẹ akpọ gbe Izikiẹl unu, kọ ẹvẹ ọ ruẹ nọ ọraha Jerusalẹm na ọ te jọ? (b) Enọ vẹ ma te ta kpahe?

AKPỌ o gbe Izikiẹl unu! Obọnana ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ eware etọtọ nọ ahwo Ju nọ a siọ orọwọ na no a bi ru evaọ etẹmpol nọ ọ rrọ Jerusalẹm na.a Ahwo ọwọsuọ yena a gbe uzedhe oria nọ o rrọ ehri egagọ efuafo evaọ Izrẹl ku no. Rekọ, orọnọ etẹmpol na ọvo a gbeku hu. Ozighi o bi titi evaọ ẹkwotọ Juda, yọ ẹkwotọ na ọ raha vrẹ ẹruẹrẹ no. Fikinọ oware nọ ahwo riẹ nọ ọ salọ a bi ru o da riẹ gaga, Jihova ọ tẹ ta kẹ Izikiẹl nọ: “Mẹ te rọ ofu ru oware jọ.”​—Izik. 8:17, 18.

² A re gbiku epanọ o kẹ Izikiẹl uye te he nọ ọ riẹ nọ Jihova o bi mu ofu kẹ Jerusalẹm avọ etẹmpol riẹ nọ ọ jọ ọrẹri vẹre na, gbe nọ a te raha iẹe no! Ẹsejọhọ Izikiẹl o je roro nọ: ‘Kọ eme ọ te via kẹ ahwo nọ a bi yoẹme kẹ Jihova evaọ okpẹwho na? Kọ a te se ae ba uzuazọ? O tẹ rrọ ere, kọ ẹvẹ a te rọ zọ?’ U du gwọlọ nọ Izikiẹl ọ rẹ hẹrẹ oke krẹkri taure ọ tẹ te ruẹ uyo enọ nana ha. Epanọ ọ rọ nwani yo oziẹ obrukpe Jerusalẹm no na, o te yo urru oruarua jọ nọ u bi se ikpikpakpe nọ e te raha ọraha nọ Ọghẹnẹ o bruoziẹ riẹ na. (Izik. 9:1) Nọ eruẹaruẹ na e gbẹ be nyaharo na, ọruẹaro na ọ tẹ ruẹ nọ kpakọ ahwo Jerusalẹm kpobi a te raha ha, ahwo jọ a te zọ, yọ onana o kẹ riẹ omosasọ gaga.

³ Nọ ekuhọ uyero-akpọ omuomu nana ọ be kẹle na, mai omamai ma rẹ sai roro kpahe ahwo nọ a te zọ evaọ ọraha ologbo nọ ọ be tha na. Fikiere, joma ta kpahe enọ nana: (1) Eme ọfa Izikiẹl ọ ruẹ evaọ eruẹaruẹ na? (2) Oghẹrẹ vẹ eruẹaruẹ na i ro rugba evaọ oke riẹ? (3) Kọ otofa vẹ eruẹaruẹ na i wo kẹ omai nẹnẹ?

4. Eme ọfa Izikiẹl ọ ruẹ je yo evaọ eruẹaruẹ na?

⁴ Eme ọfa Izikiẹl ọ ruẹ je yo evaọ eruẹaruẹ na? (Se Izikiẹl 9:1-11.) Izikiẹl ọ ruẹ ezae ihrẹ “nọ i bi no ofẹ unuẹthẹ obehru nọ u rri ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre ze,” ẹsejọhọ evaọ oria nọ o kẹle oka ihri-eriọ na hayo oria nọ eyae na e jẹ jọ viẹ fiki ọghẹnẹ nọ a re se Tamuz na. (Izik. 8:3, 14) Ezae ihrẹ na a tẹ ruọ eva ighẹ obeva ọrọ etẹmpol na, a te dikihẹ akotọ agbada-idhe ekọpa na. Rekọ idhe ezae nana a nyaze etenẹ ti dhe he. Okenọ Ọghẹnẹ ọ jẹ rọ jẹ idhe nọ a jẹ jọ etẹmpol yena dhe rehọ o vrẹ no. Ezae ezeza evaọ usu ezae ihrẹ na a dikihẹ, yọ “omomọvo o kru okwakwa nọ ọ te rọ fa ahwo kpe họ obọ.” Rekọ ọzae avọ ihrẹ na o wo ohẹriẹ. Ọ rọ ewu ohọ-olọlọhọ gọ ẹgọ, yọ o wo okwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe he, ukpoye oware nọ o wo họ “ame-ugbẹ okere-obe” hayo, “ukolo ame-ugbẹ okere-obe,” wọhọ epanọ o rrọ ẹme-obotọ oria ikere na.

5, 6. Kọ eme ma rẹ sae ta nọ o te via kẹ ahwo nọ a kpe oka họ na? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzou nana.)

⁵ Eme ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na o ti ru? Jihova ọ kẹ riẹ iruo ilogbo jọ nọ o ru, ọ ta kẹe nọ: “Nyaruọ eva okpẹwho na, ruọ eva Jerusalẹm, re who kpe oka họ aruezo ahwo nọ a be fiunu je bi dimẹ fiki eware etọtọ kpobi nọ a bi ru evaọ okpẹwho na.” Ẹsejọhọ evaọ okioke yena, Izikiẹl ọ tẹ nwane kareghẹhọ oware nọ ahwo Izrẹl a ru nọ a rọ rehọ azẹ kpe oka họ ehru unuẹthẹ rai gbe tofẹ tofẹ unuẹthẹ rai re o jọ oka inọ a ti kpe ọmọ ọsosuọ rai hi. (Ọny. 12:7, 22, 23) Evaọ eruẹaruẹ Izikiẹl na, kọ oka nọ ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na o kpe họ aruezo ahwo na u ti ru ẹjiroro ọvona, koyehọ o te jọ oka inọ a te zọ evaọ ọraha nọ o ti te Jerusalẹm na?

⁶ Ma rẹ ruẹ uyo onọ yena vevẹ nọ ma te roro kpahe oware nọ a be rọ fiki riẹ kpe oka họ ahwo na. A re kpe oka na họ aruezo ahwo nọ “a be fiunu je bi dimẹ” fiki eware etọtọ nọ “a bi ru evaọ okpẹwho na.” Kọ eme ma rẹ sae ta nọ o te via kẹ ahwo nọ a kpe oka họ na? Oware jọ họ, u te no emedhọ nọ a jẹ gọ evaọ etẹmpol na nọ o jẹ kẹ ai uye no, ozighi, ọfariẹ-ogbe, gbe iruẹru ogbekuo nọ e da Jerusalẹm fia na o jẹ kẹ ai uye gaga re. (Izik. 22:9-12) U te no ere no, u muẹro nọ a ko oghẹrẹ nọ eware na e jarai oma dhere vievie he. A jẹ rọ ẹkwoma ẹmeunu rai gbe uruemu rai dhesẹ nọ eware nọ ahwo na a bi ru evaọ ẹkwotọ na e be tọtọ ae oma gbe nọ a rọ omarai kpobi kẹ egagọ Jihova. Fikiere Jihova ọ te re ohrọ ahwo nana, o ve ti siwi ai.

7, 8. Ẹvẹ ezae nọ i kru okwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe họ obọ na a ti ro ru iruo rai, kọ eme ọ via uwhremu na?

⁷ Kọ ẹvẹ ezae ezeza nọ i kru okwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe họ obọ na a ti ro ru iruo rai? Izikiẹl o yo oware nọ Jihova ọ ta kẹ ae nọ a ru, inọ: Wha nya lele ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na re wha kpe ohwo kpobi, ajokpaọ ohwo nọ a kpe oka họ aruezo riẹ. Jihova ọ ta nọ: “Aruẹri mẹ wha rẹ jọ muhọ.” (Izik. 9:6) A vuẹ ikpikpakpe na nọ a jọ etẹmpol nọ ọ rrọ Jerusalẹm na muhọ, onọ o gbẹ rrọ ọrẹri kẹ Jihova ha na. Ahwo nọ a rẹ kaki kpe họ “ekpako nọ e jọ aro uwou na,” koyehọ ekpako udhosa-gbikpe nọ e jọ etẹmpol na jẹ mahe insẹnse kẹ eghẹnẹ erue na.​—Izik. 8:11, 12; 9:6.

⁸ Kọ eme ọ via uwhremu na? Epanọ Izikiẹl o gbe bi ro rri jẹ be gaviezọ na, ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na ọ tẹ niyẹrẹ kẹ Jihova nọ: “Me ru epanọ who jie uzi riẹ kẹ omẹ no ẹrẹrẹe.” (Izik. 9:11) Rekọ o rẹ sai gbe omai unu nọ: ‘Kọ eme ọ via kẹ ahwo nọ a jẹ rria Jerusalẹm? Kọ ahwo evezi jọ a jariẹ nọ a zọ?’

9, 10. Ahwo jọ vẹ a zọ evaọ ọraha Jerusalẹm na, kọ eme ma rẹ sae ta kpahe ae?

⁹ Se 2 Iruẹru-Ivie 36:17-20. Eruẹaruẹ Izikiẹl na i rugba evaọ ukpe 607 B.C.E., okenọ egbaẹmo Babilọn a raha Jerusalẹm avọ etẹmpol riẹ. Ahwo Babilọn a jọ wọhọ “egho . . . evaọ obọ Jihova,” okwakwa nọ Jihova ọ rọ kẹ ahwo Jerusalẹm aghẹmeeyo na uye. (Jeri. 51:7) Kọ ahwo na kpobi a kpe? Ijo. Eruẹaruẹ Izikiẹl na i dhesẹ nọ orọnikọ ahwo na kpobi ahwo Babilọn a ti kpe he.​—Emu. 18:22-33; 2 Pita 2:9.

¹⁰ Umutho ahwo jọ nọ a yoẹme a zọ, ejọ evaọ usu rai họ, ahwo uyẹ Rikab, Ibẹd-mẹlẹk ohwo Ẹtiopia na, Jerimaya ọruẹaro na, gbe Barọk, okere-obe riẹ. (Jeri. 35:1-19; 39:15-18; 45:1-5) Rono eruẹaruẹ Izikiẹl na ze, ma sae ta nọ ahwo nana a jẹ “fiunu je bi dimẹ fiki eware etọtọ kpobi” nọ ahwo a je ru evaọ Jerusalẹm. (Izik. 9:4) U muẹro nọ taure ọraha na ọ tẹ te ze, ahwo nana a rọ uruemu rai dhesẹ no inọ umuomu nọ a bi ru evaọ ẹkwotọ na o be kẹ ai uye gbe nọ a rọ omarai kpobi kẹ egagọ efuafo; a tẹ rọ ere dhesẹ nọ a te ahwo nọ a rẹ zọ.

11. Amono ezae ezeza nọ i kru ekwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe họ obọ na gbe ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na i dikihẹ kẹ?

¹¹ Kọ a kpe oka jọ nọ a rẹ ruẹ họ aruezo ahwo nọ a zọ na? A kere fihọ oria ovuovo ho inọ Izikiẹl hayo ọruẹaro ọfa jọ ọ nya Jerusalẹm soso wariẹ bi kpe oka họ aruezo ahwo nọ a bi yoẹme. Fikiere, u muẹro nọ oware nọ eruẹaruẹ Izikiẹl e ta na yọ oware nọ o jẹ via evaọ obọ odhiwu nọ ohwo-akpọ ọvuọvo ọ ruẹ hẹ. Ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe gbe ezae ezeza nọ i kru ekwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe họ obọ na i dikihẹ kẹ iko-odhiwu Jihova nọ i bi yoẹme kẹe, enọ e ruẹrẹ oma kpahe ẹsikpobi re a ru oware kpobi nọ Jihova ọ ta. (Ol. 103:20, 21) Ababọ avro, Jihova ọ rehọ ikọ-odhiwu riẹ na ru iruo evaọ ọraha ahwo Jerusalẹm aghẹmeeyo na. Ikọ-odhiwu na a ru epanọ a re ro kpe ahwo aghẹmeeyo na ọvo orọnikọ ohwo kpobi hi, wọhọ ẹsenọ a kpe oka họ aruezo ahwo nọ a te zọ.

12, 13. (a) Fikieme Jihova o ro mu ofu jẹ raha Jerusalẹm, kọ fikieme ma je rẹro ọkpọ oware utioye nẹnẹ? (b) Kọ ahwo Jerusalẹm aghẹmeeyo na a dikihẹ kẹ Kristẹndọm? Ru ei vẹ. (Rri ẹkpẹti na “Kọ Jerusalẹm O Dikihẹ Kẹ Kristẹndọm?”)

¹² Nẹnẹ, ma bi rẹro ọraha ologbo jọ nọ o ti no obọ Ọghẹnẹ ze nọ ohwo ọvo ọ re ruẹ ẹdẹvo ho, koyehọ, “uye ulogbo . . . , utionọ o re via no emuhọ akpọ na ze he, ijo, o gbẹ te via ofa ha.” (Mat. 24:21) Nọ ma bi rẹro ọraha ologbo yena nọ ọ be tha na, enọ jọ nọ e rẹ sae ziọ ohwo iroro họ: Kọ ọraha na o ti kpe ahwo kpobi, manikọ ahwo jọ a te zọ? Kọ a te rọ oghẹrẹ jọ kpe oka họ aruezo idibo Jihova re a sae zọ? Ẹme na họ, kọ eruẹaruẹ Izikiẹl nọ ọ jọ ruẹ ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na, u wo orugba jọ kẹ omai nẹnẹ? Uyo enọ esa yena họ, Ee. Fikieme ma sae rọ ta ere? Re ma ruẹ oware nọ o soriẹ, joma wariẹ ta kpahe eruẹaruẹ Izikiẹl na.

¹³ Kọ whọ kareghẹhọ oware nọ o lẹliẹ Jihova mu ofu jẹ raha Jerusalẹm oke anwae? Ma wariẹ rri Izikiẹl 9:8, 9. (Sei.) Okenọ ozọ u je mu Izikiẹl inọ ọraha nọ ọ be tha na ọ te raha “ahwo Izrẹl nọ a kiọkọ kpobi no,” Jihova ọ vuẹ riẹ eware ene nọ e soriẹ nọ ọ be te rọ raha ahwo na. Orọ ọsosuọ, “oruthọ” orẹwho na o “rro thesiwa.”b Orọ avivẹ, “azẹ-okpe ọ vọ” ẹkwotọ Juda. Orọ avesa, “ewhariọ e vọ” Jerusalẹm, okpẹwho esuo uvie Juda. Orọ avene, ahwo na a se eware imuemu nọ a je ru na gbe oware ovo ho, yọ a be ta kẹ omarai nọ Jihova “ọ be ruẹ” eware imuemu nọ a bi ru na ha. Kọ ogbẹrọnọ epọvo na akpọ inẹnẹ ọ rrọ, onọ ọfariẹ-ogbe ọtọtọ, ozighi, ogbekuo, gbe emuemu ọ da fia na? Nọ orọnọ Jihova “o re nwene” he na, oware nọ o lẹliẹ e riẹ mu ofu evaọ oke Izikiẹl na, oye ovona o te lẹliẹ iẹe mu ofu evaọ oke mai na. (Jem. 1:17; Mal. 3:6) Fikiere, ma sae ta nọ ezae ezeza nọ i kru ekwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe họ obọ na gbe ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na a ti wo iruo nọ a ti ru evaọ oke mai na re!

14, 15. Iriruo vẹ i dhesẹ nọ Jihova ọ rẹ vẹvẹ ahwo unu taure oke ọraha o te ti te?

¹⁴ Oghẹrẹ vẹ eruẹaruẹ Izikiẹl na i bi ro rugba evaọ oke mai na? Ma te rri oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ na i ro rugba evaọ oke anwae, ma rẹ sae riẹ oware nọ u fo nọ ma re rẹro riẹ enẹna gbe evaọ obaro. Evaọ eruẹaruẹ Izikiẹl na, joma ta kpahe eware jọ nọ ma ruẹ orugba rai no gbe efa nọ ma te ruẹ orugba rai evaọ obaro.

¹⁵ Jihova ọ rẹ vẹvẹ ahwo unu taure oke ọraha o te ti te. Wọhọ epanọ ma jọ Uzou avọ 11 obe nana ruẹ na, Jihova ọ rehọ Izikiẹl mu “ororoke kẹ uwou Izrẹl.” (Izik. 3:17-19) Muhọ evaọ ukpe 613 B.C.E., Izikiẹl ọ vẹvẹ ahwo Izrẹl na unu kpahe ọraha nọ ọ be tha. Eruẹaro efa wọhọ Aizaya gbe Jerimaya, a kẹ unuovẹvẹ re kpahe okpẹtu nọ o bi ti te Jerusalẹm. (Aiz. 39:6, 7; Jeri. 25:8, 9, 11) Evaọ oke mai na, ẹkwoma Kristi, Jihova ọ be rehọ utu osese jọ ọrọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo rọ kuọ idibo riẹ nọ e be rọ edhere ọfuafo gọe, yọ a be jẹ vẹvẹ amọfa unu kpahe uye ulogbo nọ o be tha kpata kpata na.​—Mat. 24:45.

16. Kọ mai idibo Jihova họ enọ i bi kpe oka họ ahwo nọ a te zọ? Ru ei vẹ.

¹⁶ Idibo Jihova a re kpe oka họ ahwo nọ a te zọ họ. Kareghẹhọ nọ a ta kẹ Izikiẹl he inọ ọ nya Jerusalẹm wariẹ re o kpe oka họ ahwo nọ a te zọ. Epọvo na re, a kẹ idibo Jihova nẹnẹ iruo oka ukpehọ ahwo nọ a te zọ họ. Ukpoye, wọhọ idibo uwou Kristi, a kẹ omai iruo usi uwoma ota. Ma re dhesẹ nọ ma se iruo nana gboja nọ ma tẹ be rọ ọwhọ ta usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ kẹ amọfa jẹ be vẹvẹ ai unu inọ akpọ omuomu nana o bi ti re kẹle. (Mat. 24:14; 28:18-20) Ma te bi ru ere, ma te rọ ere fiobọhọ kẹ ahwo evezi kurẹriẹ ziọ egagọ efuafo.​—1 Tim. 4:16.

17. Eme o gwọlọ nọ omomọvo o re ru re a sai kpe oka họ iẹe evaọ obaro?

¹⁷ Re a sae zọ evaọ ọraha nọ ọ be tha na, o gwọlọ nọ omomọvo o re dhesẹ ẹrọwọ riẹ via. Wọhọ epanọ ma ruẹ no vẹre na, ahwo nọ a zọ evaọ ọraha Jerusalẹm evaọ ukpe 607 B.C.E., a rọ ẹkwoma uruemu rai dhesẹ no vẹre inọ umuomu nọ a bi ru evaọ ẹkwotọ na o be kẹ ai uye gbe nọ a rọ omarai kpobi kẹ egagọ efuafo. Epọvo na o rrọ nẹnẹ. Taure ọraha na ọ tẹ te ze, o gwọlọ nọ omomọvo ọ rẹ “fiunu je . . . dimẹ,” koyehọ, eware imuomu nọ a bi ru evaọ akpọ nana e rẹ jọ udu riẹ kẹe uye gaga. Yọ ukpenọ a rẹ ko oghẹrẹ nọ eware na e rrọ ai oma dhere, a rẹ rọ ẹmeunu gbe uruemu rai dhesẹ nọ a rọ omarai kpobi kẹ egagọ efuafo. Oghẹrẹ vẹ a sai ro ru ei? A rẹ jẹ usi uwoma nọ a be ta nẹnẹ na rehọ, daoma rọ aro kele uruemu Kristi, a vẹ họ-ame ro dhesẹ nọ a rọ omarai mudhe kẹ Jihova no, a vẹ jẹ hae tha inievo Kristi uke. (Izik. 9:4; Mat. 25:34-40; Ẹf. 4:22-24; 1 Pita 3:21) Ahwo nọ a bi ru eware nana enẹna, jẹ be gọ Ọghẹnẹ evaọ edhere ọfuafo evaọ etoke uye ulogbo na ọvo họ enọ a ti kpe oka họ inọ a te zọ.

18. (a) Oghẹrẹ vẹ Jesu Kristi o ti ro kpe oka họ enọ e te zọ, kọ oke vẹ? (b) Kọ a ti kpe oka họ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na re? Ru ei vẹ.

¹⁸ Obọ odhiwu a te jọ kpe oka họ ahwo evezi nọ a te zọ. Evaọ oke Izikiẹl, ikọ-odhiwu i wobọ evaọ oka ukpehọ ahwo nọ a zọ. Evaọ oke mai na, ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na o dikihẹ kẹ Jesu Kristi evaọ okenọ “ọ te nyaze evaọ oruaro riẹ” wọhọ Obruoziẹ erẹwho na kpobi. (Mat. 25:31-33) Ẹnyaze Jesu yena o te jọ etoke uye ulogbo na, nọ a tẹ raha egagọ erue no.c Evaọ oke yena, taure ẹmo Amagidọn o te ti muhọ, Jesu o ti bruoziẹ ahwo nọ a te jọ igodẹ hayo ewe. A ti kpe oka họ “ogbotu obuobu” na wọhọ igodẹ, onọ u ti dhesẹ nọ a ti “wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Evia. 7:9-14; Mat. 25:34-40, 46) Kọ ẹvẹ kpahe Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na? A ti kpe oka urere họ ai taure a te ti whu hayo taure uye ulogbo na u te ti du lahwe. Kẹsena, evaọ oke jọ taure ẹmo Amagidọn o te ti muhọ, a vẹ te kpare ai kpohọ obọ odhiwu.​—Evia. 7:1-3.

19. Amono a ti kuomagbe Jesu raha akpọ omuomu nana? (Rri ekpẹti na “Fiunu je Bi Dimẹ, Kpe Oka Họ, Fa Ahwo Kpe​—Oke Vẹ gbe Oghẹrẹ Vẹ?”)

¹⁹ Jesu Kristi, Ovie obọ odhiwu na, avọ egbaẹmo obọ odhiwu riẹ a te raha uyero-akpọ nana. Evaọ eruẹaruẹ Izikiẹl na, ezae ezeza nọ i kru ekwakwa nọ a rẹ rọ fa ahwo kpe họ obọ na a mu ọraha na họ họ bẹsenọ ọzae nọ ọ rehọ ewu ohọ-olọlọhọ gọ ẹgọ na o ro ru iruo oka ukpehọ riẹ re no. (Izik. 9:4-7) Epọvo na re, ọraha nọ ọ be tha na o ti muhọ nọ Jesu o te bruoziẹ ahwo erẹwho kpobi no je kpe oka họ enọ e rrọ igodẹ no inọ a te zọ. Kẹsena, evaọ etoke ẹmo Amagidọn, Jesu ọ vẹ te kobaro kẹ egbaẹmo obọ odhiwu na, koyehọ, ikọ-odhiwu na gbe ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) nọ i ti lele iei su na kpobi, re a raha akpọ omuomu nana no riẹriẹriẹ, a vẹ kẹ ahwo nọ a rrọ egagọ uzẹme uvẹ ruọ akpọ ọkpokpọ nọ ẹrẹreokie ọ te jọ.​—Evia. 16:14-16; 19:11-21.

20. Emamọ eware vẹ ma wuhrẹ no eruẹaruẹ Izikiẹl nọ o ta kpahe ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na ze?

²⁰ Ma yere Ọghẹnẹ gaga rọkẹ emamọ eware nọ ma wuhrẹ no eruẹaruẹ Izikiẹl na ze, onọ o ta kpahe ọzae nọ o wo ame-ugbẹ okere-obe na! Ma wo imuẹro egaga inọ Jihova ọ te raha ikiẹrẹe kugbe irumuomu hu. (Ol. 97:10) Ma riẹ oware nọ u fo nọ ma re ru enẹna re ma sae jọ ahwo nọ a re kpe oka họ evaọ obaro re ma sae zọ. Mai idibo Jihova, ma gba riẹ mu no inọ ma rẹ daoma mai kpobi re ma ta usi uwoma na kẹ ahwo nọ a be fiunu je bi dimẹ fiki emuemu nọ ọ rrọ akpọ Setan na, ma vẹ jẹ vẹvẹ ahwo unu kpahe ọraha nọ ọ be tha na. Fikiere, ma wo uvẹ ọghọ nọ ma re ro fiobọhọ kẹ enọ i “wo emamọ eva” re a kuomagbe omai evaọ egagọ efuafo, re a rọ ere sae jọ usu ahwo nọ a re kpe oka họ nọ a te zọ ruọ akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe Ọghẹnẹ.​—Iruẹru 13:48.