“Whọ Jọ Abọ Ọ Lọhọ Owhẹ Hẹ”
“Whọ jọ abọ ọ lọhọ owhẹ hẹ. ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ rọ udevie rai. Ogbaẹmo nọ ọ rẹ kẹ obọokparọ.”—ZEFANAYA 3:16, 17.
1. Eme ọgba eriariẹ Ebaibol jọ ọ ta kpahe eruẹaruẹ Zefanaya?
ERUẸARUẸ Zefanaya e riobọ kparo vrẹ orugba ọsosuọ riẹ evaọ ikpe udhusoi avọ ihrẹ gbe ezeza B.C.E. Evaọ ẹme riẹ kpahe Zefanaya, C. F. Keil Owuhrẹ-Ologbo o kere nọ: “Eruẹaruẹ Zefanaya . . . orọnikọ ọ rọ oziẹobro ehrugbakpọ kpahọ akpọ na soso o muhọ ọvo ho, onọ a je bruoziẹ nọ u ti te Juda fiki izieraha riẹ, je kie kpahe erẹwho akpọ na fiki omukpahe ahwo Jihova; rekọ e ta thabọ kpahe ẹdẹ ologbo idudu Jihova.”
2. Ithẹtho e vẹ e rọ udevie eyero nọ ọ jọ ẹdẹ Zefanaya avọ eyero nọ ọ rọ udevie Kristẹndọm na nẹnẹ?
2 Nẹnẹ, ẹjiroro Jihova họ re o koko erẹwho na họ kẹ ọraha nọ ọ te jọ ruaro gaga vi orọ ẹdẹ Zefanaya na. (Zefanaya 3:8) Erẹwho eyena nọ e be ta nọ ae yọ Ileleikristi a mai tube wo afuẹwẹ evaọ aro Ọghẹnẹ. Wọhọ epanọ Jerusalẹm ọ rioja fiki ababọ-ẹrọwọ riẹ kẹ Jihova, ere Kristẹndọm a te kuyo kẹ Ọghẹnẹ fiki uruemu ogbekuo riẹ. Oziẹobro Ọghẹnẹ nọ a whowho kpahe Juda gbe Jerusalẹm evaọ ẹdẹ Zefanaya ọ mai kiekpahe ichọche gbe ẹkuẹko Kristẹndọm. A te je gbe egagọ efuafo ku no ẹkwoma iwuhrẹ rai nọ i re rri Ọghẹnẹ vo, ibuobu rai nọ i muhọ no oma egedhọ ze. A rọ ima emezae ebọbọlọ rai dhidhe no evaọ ẹmo oke onana. Ofariẹ, ahwo nọ a be rria oria nọ o wọhọ Jerusalẹm inẹnẹ na a rehọ isi-erọgbẹva, iruemu imizi, gbe igberẹ-ibro, gua oware nọ a bi se Ileleikristi no nọ o wọhọ egagọ Bale.—Zefanaya 1:4, 5.
3. Eme a rẹ sae ta kpahe isu gheghe gbe erọ egọmeti inẹnẹ, kọ eme Zefanaya ọ ruẹaro riẹ?
3 Isu abọ isuẹsu Kristẹndọm buobu a rẹ gwọlọ nọ a vuhu ai mu evaọ ichọche. Rekọ wọhọ “emọ ivie” Juda, ibuobu rai a tẹ be wha ahwo na re wọhọ “ikpohrokpo nọ i bi doenu” gbe “erao ijihẹ.” (Zefanaya 3:1-3) Ahwo nọ a be rọ ogbori dhẹ lele ahwo itieye na a be rọ “eviẹhọ vọ uwou olori rai.” (Zefanaya 1:9) Udioriọ gbe ofruriọ e rọ odode. Rọ kpahe isuẹsu akpọ erọ obeva gbe otafe Kristẹndọm, ibuobu rai a bi ‘se eha’ kẹ ahwo Jihova ogbaẹmo na, Isẹri riẹ, bi ru ai wọhọ ahwo “otu” orivo. (Zefanaya 2:8; Iruẹru 24:5, 14) Rọ kpahe isu isuẹsu akpọ eyena kpobi gbe ilele rai, Zefanaya ọ ruẹaro nọ: “Makọ siliva hayo oro rai dede i re ti siwi ai hi. Evaọ ẹdẹ ofu na, evaọ erae ofu-ihri eriọ riẹ na, a rẹ te rọ raha akpọ na kpobi no; keme o re ti ru urere emama kpobi re o jọ idudhe.”—Zefanaya 1:18.
‘Ẹko Dhere eva Ẹdẹ Ofu Jihova’
4. Eme u dhesẹ nọ ahwo jọ a te zọ no ẹdẹ ologbo Jihova, rekọ eme a re ru hrọ?
4 Orọnikọ ahwo Juda kpobi a kpe evaọ ikpe udhusoi avọ ihrẹ B.C.E. hi. Epavo na re, ahwo jọ a rẹ te zọ no ẹdẹ ologbo Jihova na ze. Rọ kpahe itieye na Jihova ọ tẹ rehọ ẹkwoma Zefanaya ọruẹaro riẹ ta nọ: “Tao u re a te ti le owhai vrẹ wọhọ ohọrọ nọ a rẹ viẹ kufiẹ, tao u re ofu omuomu ỌNOWO na o te ti te owhai oma, tao u re ẹdẹ ofu ỌNOWO na o te ti te owhai oma. Wha gwọlọ ỌNOWO na, whai enọ e rọ oma kpotọ eva otọ na, enọ i bi koko ijaje riẹ; wha gwọlọ ẹrẹreokie, wha gwọlọ oma-urokpotọ; otiẹsejọ a re ti ku owhai dhere eva ẹdẹ ofu ỌNOWO na.”—Zefanaya 2:2, 3.
5. Evaọ oke urere ọnana, amono e kaki yo unuovẹvẹ Zefanaya, kọ ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ai ruiruo no?
5 Evaọ oke urere akpọ ọnana, ahwo ọsosuọ nọ e kaki yo uzizie eruẹaruẹ ọnana họ ikiọkotọ Izrẹl ẹzi na, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi kẹ. (Ahwo Rom 2:28, 29; 9:6; Ahwo Galesha 6:16) Fikinọ a gwọlọ ẹrẹreokie gbe omarokpotọ je dhesẹ adhẹẹ kẹ ijaje ẹdhoguo Jihova, a te siwi ai no Babilọn Ologbo ze, isuẹsu egagọ erue akpọ na, a te zihe ai ziọ otọ aruoriwo Ọghẹnẹ evaọ 1919. No okioye ze, maero anwọ 1922 ze, ikiọkotọ ẹrọwọ na a be rọ ababọ ozodhẹ whowho oziẹobro Jihova kpahe ichọche na gbe ẹkuẹko Kristẹndọm jẹ kpahe isuẹsu erẹwho na.
6. (a) Didi aruọruẹ Zefanaya ọ ruẹ kpahe ikiọkotọ ẹrọwọ na? (b) Ẹvẹ eruẹaruẹ nana o ro ru gba no?
6 Rọ kpahe ikiọkotọ ẹrọwọ na, Zefanaya ọ ruẹaro nọ: “Mẹ rẹ te se enọ e rehọ oma kpotọ avọ iruori ba eva udevie rai. A rẹ te gwọlọ oria adhẹzọ eva odẹ ỌNOWO na, e nọ a seba eva Izrẹl; a gbẹ ti ru eware nọ ethọ họ, a gbẹ te ta ọrue he, dede a gbẹ te jọ eva unu rai ruẹ eme eviẹhọ họ. Nọ a rọ emu kẹ ithuru rai no a ve kiẹzẹ otọ, ọvuọvo ọ gbẹ sai ti ru ozọ mu ai hi.” (Zefanaya 3:12, 13) Ileleikristi enana nọ a kẹ ẹzi na a bi kru odẹ Jihova ruaro gaga evaọ ẹsikpobi, rekọ onana o mae rọ ere anwọ 1931 ze, nọ a rehọ odẹ na Isẹri Jihova. (Aizaya 43:10-12) Ẹkwoma eruvia avro esuo Jihova, a kẹ odẹ ofuafo oyena adhẹẹ no, u te ti je zihe ruọ adhẹzọ kẹ ai. (Itẹ 18:10) Jihova ọ ko rai gaga no evaọ ẹzi, yọ a be rria ababọ ozọ evaọ aparadase ẹzi na.—Zefanaya 3:16, 17.
‘Odẹ avọ Ujiro eva Udevie Ahwo Akpọ na Kpobi’
7, 8. (a) Eruẹaruẹ ọfa vẹ o ru gba no evaọ oma ikiọkotọ Izrẹl ẹzi na? (b) Eme ima ahwo a nyaze ti vuhumu no, kọ eme họ iroro ra kpahe onana?
7 Oghẹrẹ nọ ikiọkotọ na a rọ talamu odẹ Jihova gbe izi ikiẹrẹe Ẹme riẹ te orọ vevẹ kẹ ahwo kpobi. Ahwo udu oruọzewọ a nyaze te ruẹ ohẹriẹ nọ o rọ udevie uruemu ikiọkotọ enana gbe ofruriọ gbe eviẹhọ nọ e rọ oma isuẹsu akpọ ọnana gbe isu egagọ no. Jihova ọ ghale “e nọ a seba eva Izrẹl” ẹzi. Ọ kẹ rai orro ọrọ ẹwha odẹ riẹ, yọ o ru rai re a wo emamọ odẹ evaọ udevie ahwo akpọ. Onana o rọ wọhọ epanọ Zefanaya ọ ruẹaro riẹ: “ ‘Eva oke oyena me re ti ro zihe owhẹ tha, eva oke oyena, me koko owhai kpobi họ no; uzẹme, me re ti ru owhai do avọ ujiro udevie ahwo akpọ na kpobi, oke nọ me zihe uzouwo rai ze eva aro rai,’ Ere ỌNOWO na ọ tae.”—Zefanaya 3:20.
8 No anwọ 1935 ze, uzẹme orọ nnọ ima ahwo a nyaze ti vuhumu no nọ oghale Jihova o rọ oma ikiọkotọ enana. A be rọ oghọghọ nya lele ahwo Ju ẹzi enana, hayo emọ Izrẹl, be ta nọ: “Je oma lele owhai, keme ma yo nọ Ọghẹnẹ avọ owhai a gbẹrọ.” (Zekaraya 8:23) “Igodẹ efa” enana a vuhu ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ’ ọnana mu nọ Kristi o ro mu re a sẹro “eware riẹ kpobi nọ e rọ [otọakpọ] na.” A be riọ emu ẹzi nọ otu ọrigbo na ọ be ruẹrẹ họ “nọ oke u te” avọ uyere.—Jọn 10:16; Matiu 24:45-47.
9. Didi “ẹvẹrẹ” ima ahwo a wuhrẹ no nọ a be ta, kọ evaọ iruo ilogbo e vẹ igodẹ efa na a be jọ gọ avọ “evevo” kugbe okiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na?
9 Kuomagbe ikiọkotọ na, ima ahwo igodẹ efa enana a bi wuhrẹ re a rria jẹ t’ẹme rọwo kugbe ‘ẹvẹrẹ ọgbagba’ na.a Jihova ọ ruẹaro ẹkwoma Zefanaya nọ: “Uzẹme, eva oke oyena mẹ rẹ te rẹriẹ ẹvẹrẹ ahwo na ruọ emamọ ẹrounu, re ai kpobi a se odẹ ỌNOWO na re a jẹ rọ evevo gọ e.” (Zefanaya 3:9) Ẹhẹ, igodẹ efa na a be rọ okugbe rọ “evevo gọ” Jihova kugbe otu ikiọkotọ “uthuru okakao” na evaọ iruo ọkpakpata ẹta “usiuwoma uvie na . . . re o jọ isẹi kẹ erẹwho akpọ na kpobi.”—Luk 12:32; Matiu 24:14.
“Ẹdẹ Ọnowo Ọ rẹ te Tha”
10. Eme ọ be hai mu okiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na ẹro ẹsikpobi, kọ eme, wọhọ otu, a ruẹ no?
10 Ikiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na a bi fi eme Pita ukọ na nọ ẹzi ọ wọ kere na họ iroro ẹsikpobi: “O rẹ kpẹlẹ Ọnowo na obọ kpahọ eyaa riẹ hẹ, wọhọ epanọ ahwo jọ a re roro, rekọ o re thihakọ krẹkri kẹ owhai, ọ guọlọ nọ ohwo ọvo o whu hu, rekọ ahwo kpobi a zite ekurẹriẹ. Rekọ ẹdẹ Ọnowo ọ rẹ te tha wọhọ oji.” (2 Pita 3:9, 10) Otu ọ ahwo ọrigbo ẹrọwọ na a ri wo avro ọvo ho kpahe ẹnyaze ẹdẹ Jihova eva oke mai na. Ẹdẹ ologbo ọyena o ti muhọ avọ oziẹobro ikpakpe Ọghẹnẹ kpahe Kristẹndọm na, nọ e wọhọ Jerusalẹm inẹnẹ na, jegbe abọ Babilọn Ologbo na nọ o kiọkọ.—Zefanaya 1:2-4; Eviavia 17:1, 5; 19:1, 2.
11, 12. (a) Abọ eruẹaruẹ Zefanaya ọfa vẹ o rugba no evaọ oma ikiọkotọ na? (b) Ẹvẹ okiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na ọ rọ kuyo kẹ use na, “Jọ abọ ọ lọhọ owhẹ hẹ”?
11 Ikiọkotọ ẹrọwọ na a ghọghọ inọ a siwi rai evaọ 1919 ro no igbo ẹzi Babilọn Ologbo na, isuẹsu egagọ erue akpọ na. A ruẹ orugba eruẹaruẹ Zefanaya no: “Suole via, O ọmọtẹ Zayọn; bovia, O Izrẹl! Ghọghọ re whọ kpare udu ra kpehru, O ọmọtẹ Jerusalem! ỌNOWO na o si obrukpe ra no, o je gbolo ewegrẹ ra kpobi fihọ otafe. ỌNOWO na, Ovie Izrẹl na ọ rọ udevie ra; ozọ oware uyoma ovo u gbe mu owhẹ ofa ha. Eva ẹdẹ ọyena a rẹ te ta kẹ Jerusalem nọ: ‘O Zayọn, ozọ u mu owhẹ hẹ, whọ jọ abọ ọ lọhọ owhẹ hẹ. ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ rọ udevie rai, Ogbaẹmo nọ ọ rẹ kẹ obọokparọ.’ ”—Zefanaya 3:14-17.
12 Avọ imuẹro gbe eka buobu nọ i dhesẹ nọ Jihova ọ rọ udevie rai, ikiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na a rọ ababọ ozodhẹ nya haro no evaọ erugba iruo Ọghẹnẹ rai. A ta usiuwoma Uvie na no a te je ru oziẹobro Jihova kpahe Kristẹndọm na riẹ no, ọrọ Babilọn Ologbo na nọ o kiọkọ, gbe eyero eware imuemu Setan kpobi. Makinọ ebẹbẹ e jariẹ, evaọ ikpe na kpobi no anwọ 1919 ze, a yoẹme kẹ ujaje Ọghẹnẹ nọ o ta nọ: “O Zayọn, ozọ u mu owhẹ hẹ, whọ jọ abọ ọ lọhọ owhẹ hẹ.” A ru abọ rai kpẹlẹkpẹlẹ hẹ evaọ ẹvaha ebe-evẹvẹ ima-idu, emagazini, ebe, gbe emebe nọ i bi whowho Uvie Jihova. A rọ oriruo ọbọga ẹrọwọ kẹ igodẹ efa na enọ, no anwọ 1935 ze, ima rai buobu a tuye kpohọ abọ rai no.
‘Jọ Abọ Ọ Lọhọ Owhẹ Hẹ’
13, 14. (a) Fikieme ahwo Ju jọ a ro si uke kpemu nọ a jẹ siọ Jihova ba ẹgọ, kọ ẹvẹ onana o rọ roma via? (b) Eme o rẹ jọ oware nọ o kare areghẹ nọ ma re ru, kọ evaọ iruo e vẹ ma rẹ jọ lọhọ abọ mai ha?
13 Nọ ma be ‘hẹrẹ’ ẹdẹ ologbo Jihova na, ẹvẹ ma sai ro wo uvi obufihọ no eruẹaruẹ Zefanaya na ze? Orọ ọsosuọ, ma rẹ yọrọ oma re ma seba ẹjọ wọhọ ahwo Ju evaọ ẹdẹ Zefanaya enọ i siuke kpemu no elele Jihova fikinọ a wo avro kpahe ẹkẹle ẹdẹ Jihova. Ahwo Ju eyena a dhesẹ avro rai via ha, rekọ iruẹru rai u dhesẹ nọ a ghinẹ rọwo inọ ẹdẹ ologbo Jihova ọ kẹlino ho. A rẹriẹ ova ku ekokohọ efe ukpenọ a hẹrẹ Jihova.—Zefanaya 1:12, 13; 3:8.
14 Onana họ oke nọ ma jẹ kẹ avro uvẹ re u wo owọ evaọ ibiudu mai hi. O rẹ jọ oware ugheghẹ gaga re ma jọ iroro hayo ibiudu mai va ẹdẹ Jihova. (2 Pita 3:1-4, 10) Ma rẹ whaha uke si kpemu no ẹnya lele Jihova hayo ‘abọ nọ ọ rẹ lọhọ omai’ evaọ egagọ riẹ. Onana u kugbe ẹwhaha “abọ oriri” ro ruiruo evaọ ẹta “usiuwoma” mai na.—Itẹ 10:4; Mak 13:10.
Ẹhọre Kpahe Ababọ-Osegboja
15. Eme ọ sai ru omai ru abọ mai whrehe evaọ ẹgọ Jihova, kọ ẹvẹ a rọ ruẹaro kpahe ẹbẹbẹ ọnana evaọ eruẹaruẹ Zefanaya?
15 Orọ avivẹ, ma rẹ yọrọ oma kpahe oyẹlẹ nọ ababọ-osegboja ọ rẹ wha ze. Evaọ erẹwho Ukiediwo-Ọre buobu, uruemu utomẹhẹ kpahe eme ẹzi o rẹ sae wha omoyẹlẹ ze evaọ udevie ahwo nọ e be ta usiuwoma na. Ababọ-osegboja ọyena ọ jariẹ evaọ ẹdẹ Zefanaya. Jihova ọ tẹ rọ ẹkwoma ọruẹaro riẹ ta nọ: “Mẹ vẹ te rehọ uye kẹ ahwo . . . enọ e be jọ eva rai ta nọ, ‘ỌNOWO na o re ti ru uwoma, hayo uyoma gbe he.’ ” (Zefanaya 1:12) Nọ o je kere kpahe onana evaọ Cambridge Bible for Schools and Colleges, A. B. Davidson ọ ta nọ o riobọ họ ahwo enọ “i kie diwi no kpohọ ababọ-osegboja nọ u wo iroro ho hayo kpohọ ababọ ẹrọwọ kpahe omadhehọ ogaga ukpehru jọ evaọ iruẹru ohwo-akpọ.”
16. Didi oghẹrẹ iroro e rọ eva ahwo buobu evaọ ichọche Kristẹndọm na, rekọ didi uduotahawọ Jihova ọ k’omai?
16 Ababọ-osegboja yọ uruemu odode evaọ abọ buobu akpọ na nẹnẹ, maero evaọ erẹwho nọ i fe. Makọ ahwo nọ e rọ ichọche Kristẹndọm na dede a tubẹ rọwo inọ Jihova Ọghẹnẹ o re ti dhomahọ iruẹru ohwo-akpọ evaọ ẹdẹ mai na ha. A re rri omodawọ mai nọ ma rẹ rọ rehọ usiuwoma Uvie na nya bru rai eveveri avọ ehwẹ eviẹhọ hayo a vẹ nwane ta nọ “Me wo isiuru hu!” Evaọ otọ eyero enana, ithihakọ evaọ iruo isẹi i se na o sae jọ use-abọ gaga. O rẹ dawo ithihakọ mai. Rekọ ẹkwoma eruẹaruẹ Zefanaya, Jihova ọ kẹ ahwo ẹrọwọ riẹ ogaga, ta nọ: “Abọ ọ lọhọ owhẹ hẹ. ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ rọ udevie rai, Ogbaẹmo nọ ọ rẹ kẹ obọokparọ; ọ rẹ te rehọ evawere ghọghọ kẹ owhẹ, ọ rẹ te wariẹ owhẹ you; ọ rẹ te rehọ ile ewhawha rọ kpare owhẹ kpehru.”—Zefanaya 3:16, 17.
17. Didi oriruo owoma ahwo ọkpokpọ evaọ usu igodẹ efa na a re lele, kọ edhere ọ vẹ?
17 O rọ uzẹme evaọ ikuigbe ahwo Jihova ọgbọ na inọ ikiọkotọ na, je kugbe enọ e kpako no evaọ udevie igodẹ efa na, a ru iruo ilogbo ivuẹvu no evaọ edẹ urere enana. Ileleikristi ẹrọwọ enana kpobi a dhesẹ ithihakọ no evaọ ikpe enana. A kuvẹ re ababọ-osegboja ahwo buobu evaọ Kristẹndọm o wha oyẹlẹ họ ai oma ha. Fikiere jọ ahwo ọkpokpọ na evaọ udevie igodẹ efa a k’oma rai uvẹ re udu u no ai awọ fiki ababọ-osegboja kpahe eware ẹzi nọ e rọ odode evaọ ekuotọ buobu nẹnẹ na ha. Jọ a ru re abọ ‘ọ lọhọ ai,’ hayo re o si dhẹgo ho. Jọ a rọ uvẹ kpobi fi Uwou-Eroro Na, Awake! họ ada, gbe ebe iwoma efa nọ a nabe ruẹrẹ họ ziezi na re i fiobọhọ kẹ ahwo nọ e wọhọ igodẹ wuhrẹ uzẹme na kpahe ẹdẹ Jihova gbe eghale nọ i ti lele iei.
Nyaharo nọ Whọ be Hẹrẹ Ẹdẹ Ologbo Na!
18, 19. (a) Didi uduotahawọ nọ ma ro thihakọ ma ruẹ evaọ Matiu 24:13 gbe Aizaya 35:3, 4? (b) Ẹvẹ a te rọ ghale omai nọ ma be jọ okugbe ọvo nyaharo evaọ iruo Jihova na?
18 Jesu ọ ta nọ: “Ọnọ o kiakọ te urere ọye a re ti siwẹ.” (Matiu 24:13) Fikiere, ma gwọlọ ‘abọ elọlọhọ’ hayo ‘ighilawọ idedeghe’ he nọ ma be hẹrẹ ẹdẹ ologbo Jihova na! (Aizaya 35:3, 4) Eruẹaruẹ Zefanaya e rọ imuẹro wariẹ ta kpahe Jihova nọ: “Ogbaẹmo nọ ọ rẹ kẹ obọokparọ.” (Zefanaya 3:17) Ẹhẹ, Jihova ọ rẹ te kẹ “otu obuobu” na obokparọ no abọ urere ‘uye ulogbo na,’ okenọ ọ te ta kẹ Ọmọ riẹ re o kporo isuẹsu erẹwho na ehehẹhẹ enọ i bi ‘se eha’ kẹ ahwo riẹ na.—Eviavia 7:9, 14; Zefanaya 2:10, 11; Olezi 2:7-9.
19 Nọ ẹdẹ ologbo Jihova o bi si kẹle na, joma nyaharo avọ ajọwha, gọe avọ “evevo”! (Zefanaya 3:9) Eva ere oruo, te omai gbe amọfa nọ a sai kele he a ti ro wo uvẹ ‘ẹkodhere eva ẹdẹ ofu Jihova’ jẹ ruẹ erufuọ odẹ ofuafo riẹ.
[Footnotes]
a Rọ kpahe ẹme ọ ‘ẹvẹrẹ ọgbagba’ na vọvọ, rri Uwou-Eroro Na, ọrọ April 1, 1991, ewẹre-obe 20-25, avọ ọrọ May 1, 1991, ewẹre-obe 10-20 [erọ Oyibo].
Evaọ Ọkiẹkpemu
◻ Evaọ idhere e vẹ eyero egagọ evaọ oma Kristẹndọm na u ro tho erọ ẹdẹ Zefanaya?
◻ Ẹvẹ isu buobu nẹnẹ a ro tho “emọ ivie” esuo nọ e jọ oke Zefanaya?
◻ Eyaa ọ vẹ evaọ Zefanaya o rugba no eva oma ikiọkotọ na?
◻ Eme ima ahwo a nyaze ti vuhumu no?
◻ Fikieme ma gbe ru abọ mai whrehe evaọ iruo Jihova ha?
[Pictures on page 27]
Wọhọ Zefanaya, ikiọkotọ ẹrọwọ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na a be rọ ababọ ozọ whowho oziẹobro Jihova
[Pictures on page 30]
“Igodẹ efa” na a re kuvẹ re ababọ-osegboja ahwo e wha oyẹlẹ họ ai oma ha