“Wha Si Oma Rai No Uru Eware Eguọlọ Kpobi”

“Uzuazọ ohwo o rọ udevie ekuakua eyero obuobu riẹ hẹ.”—LUK 12:15.

 1, 2. (a) Eme who muẹrohọ no kpahe isiuru gbe eware nọ ahwo a bi le nẹnẹ? (b) Ẹvẹ iruemu itieye na e sai ro kpomahọ omai?

UGHO, ekwakwa, okpodẹ, iruo nọ a rẹ jọ hwa igho buobu, uviuwou—enana yọ usu eware nọ ahwo buobu a re ro dhesẹ ohwo nọ ọ kparobọ no hayo ohwo nọ akpọ o woma kẹ no. U re vevẹ inọ evaọ erẹwho nọ i fe gbe enọ i fe he, oware nọ ahwo buobu a wo isiuru kpahe je bi le họ ekwakwa efe. Evaọ abọdekọ riẹ, isiuru nọ a wo kpahe eware abọ-ẹzi—otẹrọnọ a tube wo isiuru itieye na dede—u bi kiekpo ọvo.

² Nwanọ ere Ebaibol e ruẹaro riẹ. E ta nọ: “Eva edẹ urere oke ẹbẹbẹ te tha, keme ahwo a re ti you oma-obọrai, je you igho, . . . yowọ enu-awere siọ Ọghẹnẹ ba, a rẹ yọrọ oghẹrẹ egagọ a vẹ vro ogaga nọ o rọ eva riẹ.” (2 Timoti 3:1-5) Fikinọ uvi Ileleikristi a be rria udevie ahwo otiọnana kẹdẹ kẹdẹ, a gbẹ yọrọ oma ha a sai kie lele oghẹrẹ uzuazọ onana. Eme o rẹ sai fi obọ họ kẹ omai nọ ma gbẹ rọ kuvẹ kẹ omodawọ nọ ahwo a be rọ gwọlọ ru omai “kielele akpọ nana” ha?—Ahwo Rom 12:2.

 3. Ohrẹ vẹ Jesu ọ kẹ nọ ma be te ta kpahe na?

³ Wọhọ ọnọ ọ rrọ “emuhọ gbe ekuhọ orọwọ mai,” Jesu Kristi o wuhrẹ omai eware buobu evaọ ẹme nana. (Ahwo Hibru 12:2) Ẹdẹjọ nọ Jesu o je wuhrẹ ogbotu jọ ẹme Ọghẹnẹ, ọzae jọ o te bru ẹme dhei unu nọ ọ wha ayare jọ bru ei ze: “Owuhrẹ, ta kẹ omoni mẹ re me lele ie ghale uku na.” Jesu ọ rehọ ohrẹ ọgaga jọ kẹ ọzae na gbe enọ e jọ etẹe kpobi. Ọ vẹvẹ unu gaga kpahe uvou-uthei ọ tẹ jẹ rehọ ọtadhesẹ jọ nọ ọ rẹ nyate ohwo udu fiẹgba họ unuovẹvẹ na. U re woma re ma kezọ ziezi kẹ eme nọ Jesu ọ ta evaọ ẹdẹ yena jẹ ruẹ epanọ ma sai ro wo erere ẹkwoma ohrẹ na nọ ma re fihọ iruo evaọ uzuazọ mai.—Luk 12:13-21.

Ayare nọ O Fo Ho

 4. Fikieme ẹme nọ ọzae na o bru dhe Jesu unu u gbe ro fo ho?

⁴ Taure ọzae na o te ti bru ẹme dhe Jesu unu, Jesu ọ jẹ ta kẹ ilele riẹ gbe amọfa kpahe oma nọ a rẹ yọrọ fiki eviẹhọ, kpahe aruọwha nọ a rẹ rọ rọwo Ọmọ ohwo, gbe epanọ ẹzi ọfuafo na o re ro fi obọ họ kẹ ai. (Luk 12:1-12) Evaọ uzẹme, nọ eme nọ i fo nọ ilele na a re roro kpahe. Rekọ evaọ udevie eme urirẹ yena nọ ọ be ta na, ọzae na o te bru ẹme dhe Jesu unu jẹ ta kẹe inọ o dhoma họ ẹwhọ nọ o rrọ uviuwou rai kpahe ẹghale uku. Okpoware jọ o riẹ nọ ma rẹ sai wuhrẹ no oware nọ o via na ze.

 5. Didi oware ayare ọzae na u dhesẹ kpahe iẹe?

⁵ Ohwo jọ nọ o re kere ebe o kere inọ “obonọ iroro ohwo e rrọ evaọ okenọ a be ta ẹme Ọghẹnẹ a rẹ rọ riẹ oghẹrẹ nọ ohwo ọ rrọ.” Nọ Jesu ọ be ta eme nọ i wuzou kpahe Ọghẹnẹ na, ẹsejọhọ yọ ọzae na o bi roro epanọ o re ro fe. Ebaibol e ta ha sọ uzi o ginẹ gwọlọ nnọ ọzae na avọ oniọvo riẹ a gbẹ ghale eware na, wọhọ epanọ ọzae na ọ be yare na. Ẹsejọhọ ọ nyabru Jesu ze keme ọ riẹ nnọ fiki oghẹrẹ ohwo nọ Jesu ọ rrọ, ọ tẹ t’ẹme kẹ oniọvo riẹ o ti yo. (Aizaya 11:3, 4; Matiu 22:16) Epanọ o rrọ kpobi kẹhẹ, oware nọ ọzae na ọ yare na u dhesẹ inọ o wo ẹbẹbẹ—inọ o wo isiuru vievie he kẹ eware nọ i kpomahọ ẹgọ Ọghẹnẹ. Kọ onana o gbẹ rrọ emamọ ẹjiroro nọ ma rẹ rọ kiẹ oma mai riwi? Wọhọ oriruo, eva iwuhrẹ Ileleikristi, o lọhọ gaga re ma kuvẹ re iroro mai e jọ oware nọ ma bi ti ru nọ ewuhrẹ o tẹ fa no. Ukpoye, ma rẹ gaviezọ kẹ eme nọ a be ta je roro kpahe idhere nọ ma re ro fi ovuẹ na họ iruo kẹ oma mai re ma sai ru usu mai woma kugbe Ọsẹ obọ odhiwu mai, Jihova Ọghẹnẹ, je kugbe ibe Ileleikristi mai.—Olezi 22:22; Mak 4:24.

 6. Fikieme Jesu o gbe ro ru oware ovo kpahe ayare ọzae na ha?

⁶ Makọ oware nọ o wọ ọzae na yare ayare na, Jesu o ru oware ovo kpahe ayare riẹ hẹ. Ukpoye, Jesu ọ ta kẹe nọ: “Ọzae na, ono o ru omẹ họ obruoziẹ hayo ọghale rai?” (Luk 12:14) Jesu ọ rehọ eme riẹ na ta kpahe oware nọ ahwo na a riẹ ziezi, keme wọhọ epanọ Uzi Mosis o ta, a rehọ ibruoziẹ mu ikpẹwho na re a bruoziẹ eme itieye na. (Iziewariẹ 16:18-20; 21:15-17; Rut 4:1, 2) Rekọ eware nọ e mai wuzou e jọ Jesu oja—re o sisẹi kẹ uzẹme Uvie na re o je wuhrẹ ahwo oreva Ọghẹnẹ. (Jọn 18:37) Ma te bi lele oriruo Jesu, ukpenọ ma rẹ kẹ eware akpọ na uvẹ re e rehọ iroro mai, ma rẹ rehọ oke gbe ẹgba mai ro whowho emamọ usi na je “wuhrẹ ahwo erẹwho kpobi.”—Matiu 24:14; 28:19.

Yọrọ Oma kẹ Uvou-Uthei

 7. Oware udidi vẹ Jesu o muẹrohọ?

⁷ Fikinọ ọ rẹ sae riẹ iroro ididi nọ e rrọ udu ohwo, Jesu ọ riẹ inọ okpoware jọ o rrọ otọ ayare nọ ọzae na ọ yare riẹ na. Fikiere, ukpenọ ọ rẹ ta kẹ ọzae na ọvo inọ ọ gwọlọ dhomahọ ẹme riẹ hẹ, Jesu o duobọte ugogo ẹjiroro ẹme na ta nọ: “Wha yọrọ oma, re wha si oma rai no uru eware eguọlọ kpobi; keme uzuazọ ohwo o rọ udevie ekuakua eyero obuobu riẹ hẹ.”—Luk 12:15.

 8. Eme họ uvou-uthei, kọ eme o rẹ sai su kpohọ?

⁸ Uvou-uthei orọnikọ isiuru nọ a re ro wo ugho hayo ekwakwa jọ ọvo ho, keme isiuru itieye na e rẹ sai fo je kiehọ. Uvou-uthei họ isiuru egaga nọ a re wo kẹ efe, ekwakwa, hayo kẹ ekwakwa amọfa. O sai kugbe ọwhọ ọgaga nọ ohwo ọ rẹ rọ gwọlọ wo eware, ẹsejọhọ eware amọfa, fikinọ ohwo ọ gwọlọ wo eware na ọvo. Ohwo otiọye na o re roro ho sọ eware nọ ọ gwọlọ na e ginẹ r’oja kẹe, yọ ọ rẹ daezọ họ sọ eware amọfa nọ ọ gwọlọ na o te kẹ ahwo na uye. Oware nọ ohwo nọ o wo ẹbẹbẹ uvou-uthei o re roro kpahe kpobi họ oware nọ ọ gwọlọ wo na, isiuru na e rẹ ga te epanọ i re ro zihe ruọ ọghẹnẹ riẹ. Kareghẹhọ inọ Pọl ukọ na ọ rehọ ohwo nọ ọ rẹ gwọlọ eware amọfa ro dhesẹ ọgẹdhọ, ọnọ ọ te ruọ Uvie Ọghẹnẹ hẹ.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:5; Ahwo Kọlọsi 3:5.

 9. Idhere vẹ uvou-uthei o sai ro dhesẹ oma via? Kẹ iriruo jọ.

⁹ O nwani fo kẹhẹ, Jesu ọ vẹvẹ unu kpahe “uru eware eguọlọ kpobi.” Eware amọfa egwọlọ o rẹ sae jọ oghoghẹrẹ. Uzi avọ ikpe nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ emọ Izrẹl na o fodẹ ejọ rai, ta nọ: “Who wo isiuru kpahe uwou ọrivẹ ra ha, hayo aye [ọrivẹ] ra, te odibo ọmọzae riẹ, hayo odibo ọmọtẹ riẹ, te eruẹ riẹ, te eketekete riẹ, gbe eware kpobi nọ o woi.” (Ọnyano 20:17) Ebaibol na e vọ avọ iriruo ahwo nọ i kie ruọ izieraha ilogbo fiki isiuru oghẹrẹ sa-sa. Setan họ ohwo ọsosuọ nọ o wo isiuru kẹ oware omọfa—oruaro, ọghọ, gbe udu-esuo nọ o rrọ kẹ Jihova ọvo. (Eviavia 4:11) Ivi o wo isiuru inọ o re su omobọ riẹ, yọ nọ a viẹe họ no roro inọ ọ rẹ sai su omobọ riẹ o tẹ lẹliẹ ahwo-akpọ kie ruọ uzioraha gbe uwhu. (Emuhọ 3:4-7) Idhivẹri na yọ ijẹle nọ i wo edẹro kpahe “ọkwa rai hi, rekọ a tẹ nya siọ oria ẹria rai ba” bi le oware nọ a wo udu riẹ hẹ. (Jud 6; Emuhọ 6:2) Je roro kpahe Belam, Ekan, Gehazi, gbe Judas. Ukpenọ onọ a wo o dae ẹro, a kuvẹ kẹ isiuru egaga ọrọ ekwakwa efe re o ru ai rehọ ọkwa nọ a fi rai họ ruiruo thọthọ, onọ o wha ọraha se ai.

10. Ẹvẹ ma rẹ rọ “yọrọ oma,” wọhọ epanọ Jesu ọ hrẹ na?

¹⁰ O nwani fo kẹhẹ inọ Jesu ọ kake ta nọ “wha yọrọ oma,” taure ọ tẹ te vẹvẹ unu kpahe uvou-uthei. Fikieme? Keme o lọhọ gaga re ahwo a ruẹ inọ amọfa a wo uvou-uthei, rekọ o re bẹbẹ re a rọwo inọ ae omarai a wo ẹbẹbẹ na. Ghele na, Pọl ukọ na ọ ta inọ “uyoyou kpahe igho oye họ owọ imuomu kpobi.” (1 Timoti 6:9, 10) Jemis olele na o dhesẹ inọ okenọ isiuru ethọthọ i “te dihọ, u ve yẹ umuomu.” (Jemis 1:15) Wọhọ epanọ Jesu ọ ta na, ma rẹ “yọrọ oma,” orọnikọ re ma ruẹ sọ amọfa a wo ẹbẹbẹ eware amọfa egwọlọ họ, rekọ re ma kiẹ oma mai riwi re ma riẹ sọ ma ginẹ gwọlọ si oma “no uru eware eguọlọ kpobi.”

Uzuazọ Ọruẹriọ

11, 12. (a) Didi unuovẹvẹ Jesu ọ kẹ kpahe uvou-uthei? (b) Fikieme u je fo re ma yo unuovẹvẹ Jesu?

¹¹ Ẹjiroro ọfa ọ riẹ nọ ma rẹ rọ yọrọ oma kpahe uvou-uthei. Muẹrohọ eme nọ Jesu o fibae: “Uzuazọ ohwo o rọ udevie ekuakua eyero obuobu riẹ hẹ.” (Luk 12:15) Nọ eme nọ ma re roro kpahe ziezi evaọ oge ilale-efe nana, onọ ahwo a bi jo roro inọ ohwo nọ o fe ọye o wo evawere jẹ riẹ uzuazọ yeri. Jesu ọ rehọ eme yena dhesẹ inọ re a ta nnọ ohwo ọ riẹ akpọ yeri orọnikọ fiki ekwakwa efe he, makọ oghẹrẹ nọ i bu te kẹhẹ.

¹² Ahwo jọ a rẹ sae ta inọ eriwo nana o thọ. A rẹ sai roro inọ ekwakwa efe e rẹ lẹliẹ uzuazọ lọhọ ziezi avọ omawere, koyehọ ohwo na ọ riẹ akpọ yeri. Fikiere, a re dhoma rai họ ekọ nọ a re jo wo ugho nọ a re ro wo ekwakwa nọ i si rai urru kpobi. A re roro inọ onana o te lẹliẹ ai yere emamọ uzuazọ. Rekọ a te roro ere, kiyọ a wo otoriẹ eme nọ Jesu ọ ta na ha.

13. Eme họ eriwo owowa kpahe uzuazọ gbe ekwakwa efe?

¹³ Ukpenọ ọ rẹ ta sọ u kiehọ hayo o thọ re ohwo o wo ekwakwa ibuobu, ẹme nọ Jesu o je fiẹgba họ na họ uzuazọ ohwo o rehọ oma hwa “ekuakua eyero obuobu riẹ hẹ,” koyehọ, eware nọ o wo. Evaọ ẹme nana, mai kpobi ma riẹ inọ re ohwo ọ jọ uzuazọ, hayo re ohwo ọ sẹro uzuazọ riẹ, ọ gwọlọ eware buobu gaga ha. Ọ gwọlọ umutho emu ọvo, ewu nọ o re kuhọ, gbe oria nọ ọ rẹ rehọ uzou kpahe. Edafe na a wo eware nana buobu gaga, yọ ẹsejọhọ iyogbere na a be r’akọ kpena re a sai wo eware nọ a gwọlọ. Rekọ nọ ọdafe hayo oyogbere a te whu no yọ a zihe ruọ epọvo na no—yọ kiti kiti nọ a jẹ dhẹ na kpobi u kuhọ no. (Ọtausiwoma Na 9:5, 6) Fikiere, orọnikọ eware nọ ohwo o wo ọvo a sae rọ ta nnọ ọ riẹ akpọ yeri hi. Ma rẹ sae ruẹ nnọ ere o ginẹ rrọ nọ ma te roro kpahe oghẹrẹ uzuazọ nọ Jesu ọ jẹ ta kpahe na.

14. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ubiẹme na “uzuazọ” ze onọ o rrọ oria Ebaibol nana?

¹⁴ Nọ Jesu ọ ta nnọ “uzuazọ ohwo o rọ udevie ekuakua eyero obuobu riẹ hẹ,” ẹme Griki nọ Luk o kere nọ a jọ etenẹ fa fihọ “uzuazọ” na họ zo·eʹ, yọ otofa riẹ orọnikọ oghẹrẹ uzuazọ nọ ohwo o bi yeri hi, rekọ uzuazọ nọ ohwo ọ rrọ.a Ẹme nọ Jesu ọ be ta na họ t’oma fe t’oma yogbe, ma tẹ be make ruẹ re kiọkọ hayo ma be kpaloma gheghe, ma sae r’obọ s’udu inọ enẹ ma te rria kri te he hayo sọ ma te jọ uzuazọ odẹnotha. Evaọ ovuẹ nọ ọ jọ obọ ugbehru kẹ, Jesu ọ ta nọ: “Whai ọvẹ ọ rẹ rọ fiki awa ọruọ erọ osa-iziabọ ivẹ zuẹ uthethei [uzuazọ] riẹ?” (Matiu 6:27) Ebaibol e ta vevẹ inọ Jihova ọvo họ “eyeri azọ,” yọ ọye ọvo ọ rẹ sae kẹ enọ e gọ riẹ “uvi uzuazọ” na, koyehọ “uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ,” uzuazọ nọ u wo oba ha, evaọ obọ odhiwu hayo eva otọakpọ.—Olezi 36:9; 1 Timoti 6:12, 19.

15. Fikieme ahwo buobu a jẹ rẹroso ekwakwa efe?

¹⁵ Eme ọ Jesu i dhesẹ epanọ o lọhọ te kẹ ahwo re a wo eriwo othọthọ kpahe uzuazọ. Makọ ma rọ edafe hayo iyogbere, ahwo-akpọ kpobi a gba ha yọ ukuhọ riẹ otọ a te tọ omai họ. Evaọ oke ahwo Izrẹl, Mosis o muẹrohọ nọ: “Edẹ ikpe mai i re te udhukposa gbe ikpe, otẹrọ fiki omoga i re te udheone; omoga na o rọ uye gbe omaorọ; u re kri hrọhọ o vẹ nwane ra vrẹ.” (Olezi 90:10; Job 14:1, 2; 1 Pita 1:24) Oye jabọ nọ ahwo nọ a ri wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ hẹ a je wo uruemu ọ “jo ma da ma re, keme odẹ ma re ti whuẹ” na, onọ Pọl ukọ na ọ ta kpahe. (1 Ahwo Kọrint 15:32) Amọfa, fikinọ a riẹ inọ uzuazọ u theri hi, a vẹ dhugbẹ roma da ekwakwa efe. Ẹsejọhọ a roro inọ a te wo ekwakwa efe buobu, uzuazọ rai o te dina dọmu omojọ. Fikiere, a ve ruiruo t’uvo t’aso re a koko efe họ, bi roro thọthọ inọ efe o te wha omofọwẹ gbe evawere tha.—Olezi 49:6, 11, 12.

Obaro nọ O Muẹro

16. Didi eware a rẹ fodẹ hẹ nọ a te bi dhesẹ ohwo nọ ọ riẹ akpọ yeri?

¹⁶ O sae ginẹ jọ uzẹme inọ obọ ohwo o tẹ lọhọ ziezi—koyehọ o wo emuore buobu, emuẹgọ buobu, emamọ uwou, gbe ekwakwa efa—ọ rẹ sai yeri uzuazọ nọ o lọhọ ziezi yọ ọ sai kpohọ ẹsipito kpobi nọ u je rie, yọ ọ sae rehọ enẹ fi imikpe jọ ba uzuazọ riẹ. Dede na, kọ a rẹ sae ta nnọ uzuazọ utioye o mai wo omofọwẹ? A tẹ gwọlọ dhesẹ ohwo nọ ọ riẹ akpọ yeri orọnikọ unuikpe nọ ọ ria hayo ekwakwa efe nọ o wo ho. Pọl ukọ na o dhesẹ enwoma nọ u re no ẹro nọ a rẹ rọ so eware itieye na ga hrọ ze. O kere se Timoti nọ: “Enọ e jọ akpọ fe, vẹvẹ ai unu re a siọ oma ba ẹvia, a siọ ẹro ba ẹrọkpahọ efe nọ o muẹro ho, rekọ a rẹro kpahe Ọghẹnẹ ọnọ ọ be rehọ eware kpobi nọ e rẹ kẹ evawere kẹ omai.”—1 Timoti 6:17.

17, 18. (a) Emamọ iriruo vẹ kpahe ekwakwa efe u fo nọ ma rẹ raro kele? (b) Ọtadhesẹ Jesu ọfa vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁷ Re ohwo o fi ẹro họ efe u dhesẹ areghẹ hẹ keme i “muẹro ho.” Job, ọnọ a jọ Ebaibol t’ẹme te na, o fe, rekọ okenọ okpẹtu o ze idudhe, efe riẹ o sai fi obọ họ kẹe he, efe na ọ rayẹ no asohẹrioke. Usu ogaga nọ o wo kugbe Ọghẹnẹ họ oware nọ u fi obọ họ kẹe evaọ oke edawọ gbe idabolo na. (Job 1:1, 3, 20-22) Abraham ọ kuvẹ hẹ re ekwakwa efe nọ o wo buobu e whaha iẹe iruo egaga nọ Jihova ọ kẹ riẹ, yọ Ọghẹnẹ ọ ghale riẹ nọ ọ rọ “jọ ọsẹ ogbotu eva erẹwho buobu.” (Emuhọ 12:1, 4; 17:4-6) U fo nọ ma rẹ raro kele iriruo enana gbe efa buobu. Te emaha te ekpako, u fo re ma kiẹ oma mai riwi re ma ruẹ oware nọ o mai gine wuzou evaọ uzuazọ mai gbe oware nọ ma fi ẹruore mai họ.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:10; Ahwo Filipai 1:10.

¹⁸ Umutho eme nọ Jesu ọ ta kpahe uvou-uthei gbe emamọ eriwo nọ ma re wo evaọ uzuazọ e vọ avọ otofa. Rekọ, Jesu o wo oware ofa jọ fihọ iroro, yọ ọ wariẹ bru ohare jọ kpahe ọdafe jọ nọ o wo areghẹ hẹ. Didi otofa ọtadhesẹ yena u wo kẹ uzuazọ mai nẹnẹ, kọ eme ma rẹ sai wuhrẹ noi ze? Uzoẹme nọ o rrọ aro na o te kuyo na.

[Oruvẹ-obotọ]

Didi Uyo Whọ te Kẹ?

• Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi Jesu kpahe ẹsiọ nọ ọ se inọ ọ rẹ jowọ kpahe ayare ọzae jọ evaọ ogbotu na?

• Fikieme ma jẹ yọroma kpahe uvou-uthei, kọ ẹvẹ ma sai ro ru ere?

• Fikieme uzuazọ o gbẹ rọ roma hwa ekwakwa efe he?

• Ẹvẹ ohwo o re yeri uzuazọ nọ a jẹ ta nnọ ọ riẹ uzuazọ yeri?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Fikieme Jesu ọ rọ siọ ayare ọzae jọ?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Uvou-uthei o rẹ sae wha okpẹtu ze

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

Ẹvẹ Abraham o ro dhesẹ eriwo owowa kpahe ekwakwa efe?