Uzou Avọ Ihrẹ
Oware nọ Ma Wuhrẹ no Uvẹ nọ Ọghẹnẹ Ọ Kẹ Emuemu Ze
1, 2. (a) O hae jọ nọ Jihova ọ nwani kpe otu ọwọsuọ na evaọ Idẹn no, ẹvẹ oyena o hai kpoma họ omai? (b) Didi ọruẹrẹfihotọ oyoyou Jihova o ru lọhọ k’omai?
“EPANỌ edẹ nana e [kawo] te na unyunye ọvo mẹ riẹ ruẹ,” ere Jekọp ọsẹ-ode na ọ ta. (Emuhọ 47:9) Epọvo na re, Job ọ ta nọ “uzuazọ okpẹkpẹe [ohwo] o wo; o tẹ jẹ vọ avọ uye.” ( Job 14:1) Wọhọ ahwo nana, ibuobu mai e ruẹ ebẹbẹ no, ẹdhoguo-okienyẹ, tubọ okpẹtu. Ghele na, eyẹ nọ a yẹ omai yọ okienyẹ evaọ obọ Ọghẹnẹ hẹ. Uzẹme, ma wo ẹgbagba iroro gbe ugboma gbe uwou Aparadase nọ Adamu avọ Ivi a wo evaọ ọsosuọ na ha. Kọ ẹvẹ o hae jọ o rọnọ Jihova o kpe rai no ẹsiẹsiẹe nọ a rọ kpareso na? Uvumọ ẹyao, uweri, hayo uwhu o hae jọ họ, whai yọ uyẹ ahwo-akpọ o hae jariẹ gbe he. A hai yẹ omai hi. Avọ ohrọ, Ọghẹnẹ ọ kẹ Adamu avọ Ivi oke re a yẹ emọ, dede nọ emọ na a reuku sebaẹgba. Yọ ẹkwoma Kristi, Jihova ọ gbẹ edhere k’omai re ma wo oware nọ Adamu o kufiẹ na ziheze—uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase.—Jọn 10:10; Ahwo Rom 5:12.
2 Ẹvẹ o rrọ uduotahawọ te k’omai re ma sai rẹro ẹria bẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na evaọ okegbe Aparadase, oria nọ ma ti jo wo ufuoma no ẹyao, uweri, edada, gbe uwhu, je no obọ ahwo emuemu! (Itẹ 2:21, 22; Eviavia 21:4, 5) Rekọ no okerefihotọ Ebaibol ze, ma wuhrẹ nnọ dedenọ esiwo mai o wuzou gaga k’omai jẹ rọkẹ Jihova, oware ofa jọ nọ o mai wuzou o rrọ emu ẹme nana.
Fiki Odẹ Ulogbo Riẹ
3. Eme orugba ẹjiroro Jihova kpahe otọakpọ na gbe ohwo-akpọ o gwọlọ?
3 Odẹ Ọghẹnẹ u w’obọ kugbe erugba ẹjiroro riẹ kpahe otọakpọ na gbe ohwo-akpọ. Otofa odẹ na, Jihova, họ “O re Ru Zihe Ro.” Fikiere odẹ riẹ o nwani dhesẹ udu nọ o wo wọhọ Osu Ehrugbakpọ, Oride na ọnọ ọ rẹ jiroro o ve ru ai gba gbe Ọghẹnẹ uzẹme na. Fiki ọkwa Jihova, udhedhẹ gbe ewoma ehrugbakpọ na soso o gwọlọ nọ a rọ adhẹẹ ọvọvọ nọ o fo odẹ riẹ kẹ odẹ na gbe nnọ aikpobi a yoẹme kẹ ae.
4. Eme ọ jọ abọjọ ẹjiroro Jihova kẹ otọakpọ na?
4 Nọ ọ ma Adamu avọ Ivi no, Jihova ọ kẹ rai iruo nọ a re ru. O ru rie vevẹ nnọ ẹjiroro riẹ họ orọnikọ re a rẹrote otọakpọ na kpobi ọvo ho—re a kẹre iwhru Aparadase na—rekọ re a yẹ vọe. (Emuhọ 1:28) Kọ ẹjiroro ọnana o bi ti kie fiki uzioraha rai? Ẹvẹ oyena o te jọ ekela te kẹ odẹ Jihova erumeru na otẹrọnọ ọ sai ru ẹjiroro riẹ kpahe otọakpọ nana gbe ahwo-akpọ gba ha!
5. (a) Otẹrọnọ ọzae gbe aye ọsosuọ na a riọ ure eriariẹ ewoma gbe eyoma na, okevẹ a ti ro whu? (b) Ẹvẹ Jihova o ro ru ẹme riẹ nọ ọ rrọ Emuhọ 2:17 gba rekiyọ o bi fiẹrohọ ẹjiroro riẹ kpahe otọakpọ na?
5 Jihova ọ vẹvẹ Adamu avọ Ivi unu vẹre no nnọ a te veghe uzou jẹ re no ure eriariẹ ewoma gbe eyoma na ze, a re ti whuẹ “eva ẹdẹ” nọ a re riẹ. (Emuhọ 2:17) Nwani lele epanọ ọ ta, Jihova o se rai ziọ ẹdhoguo evaọ uzedhe ẹdẹ nọ a rọ raha uzi na o te bruoziẹ uwhu kpe ai. No eriwo Ọghẹnẹ ze, Adamu avọ Ivi a whu evaọ ẹdẹdẹ ọyena. Rekọ re ọ wha ẹjiroro riẹ kpahe otọakpọ na haro, Jihova ọ kẹ rai uvẹ re a rọ uviuwou lahwe taure a te ti ghine whu. Ghele na, nọ o rrọ nọ Ọghẹnẹ ọ sai rri ikpe 1,000 wọhọ ẹdẹ ọvo na, nọ Adamu o whu okenọ ọ jọ ikpe 930, onana o jọ udevie “ẹdẹ” ọvo. (2 Pita 3:8; Emuhọ 5:3-5) Fikiere ẹme Jihova kpahe oke nọ uye o te rọ via o jọ uzẹme, yọ ẹjiroro riẹ kẹ otọakpọ na ọ raha ha nọ a whu. Rekọ evaọ omoke jọ, a kẹ ahwo sebaẹgba, kugbe irumuomu, uvẹ re a rria.
6, 7. (a) Wọhọ epanọ Ọnyano 9:15, 16 u dhesẹ, fikieme Jihova ọ jẹ kẹ irumuomu uvẹ evaọ ubroke? (b) Evaọ oriruo Fẹro, ẹvẹ ogaga Jihova u ro dhesẹ oma via, kọ ẹvẹ a rọ riẹ odẹ Riẹ? (c) Eme ọ te via okenọ uyerakpọ umuomu inẹnẹ na u ti te oba?
6 Ẹme nọ Jihova ọ ta kẹ osu ọ Ijipti evaọ edẹ Mosis o fielo họ oware nọ o soriẹ ze nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ kẹ emuemu uvẹ. Okenọ Fẹro ọ whaha emọ Izrẹl nnọ a nya no Ijipti hi, Jihova ọ nwani kpei hi. Iye ikpe i te otọ na, nọ i dhesẹ ogaga Jihova evaọ idhere igbunu sa-sa. Okenọ ọ jẹ vẹvẹ unu kpahe uye avọ ihrẹ na, Jihova ọ ta kẹ Fẹro nọ o rẹ bẹe he re o kpe Fẹro gbe ahwo riẹ no otọakpọ na no. Jihova ọ ta nọ: “Fiki onana mẹ rọ siọ owhai ba uzuazọ re me dhesẹ ogaga mẹ kẹ owhai, re a woro odẹ mẹ eva akpọ na kpobi.”—Ọnyano 9:15, 16.
7 Nọ Jihova o siwi emọ Izrẹl, a tẹ te ghinẹ riẹ odẹ riẹ evaọ oria kpobi. ( Joshua 2:1, 9-11) Nẹnẹ na, enwene ikpe 3,500 efa, oware nọ o ru evaọ oke oyena o re thẹro ho. Orọnikọ a whowho odẹ-oma Jihova ọvo ho, rekọ a whowho uzẹme na kpahe Ọnọ o wo odẹ na. Onana o tẹ so ẹe ze nọ a rọ riẹ odẹ ezi Jihova wọhọ Ọghẹnẹ nọ o re koko eyaa riẹ gbe ọnọ ọ rẹ thothọ ahwo riẹ. ( Joshua 23:14) U dhesẹ nọ fiki ogaga erumeru riẹ, uvumọ oware o sai bru ẹjiroro riẹ dhe he. (Aizaya 14:24, 27) Fikiere ma rẹ sai wo udu inọ kẹle na ọ te j’owọ fiki idibo ẹrọwọ riẹ ẹkwoma ẹraha uyerakpọ omuomu Setan kpobi. Edhesẹ ogaga erumeru oyena gbe orro nọ o te kẹ odẹ Jihova o te thẹro ho. Irere riẹ i ti wo oba ha.—Izikiẹl 38:23; Eviavia 19:1, 2.
‘O! Edidi Areghẹ Ọghẹnẹ!’
8. Didi eware Pọl ọ tuduhọ omai awọ nọ ma roro kpahe?
8 Evaọ ileta riẹ se Ahwo Rom, Pọl ukọ na ọ nọ inọ: “Kọ okienyẹ [ọ rrọ] obọ Ọghẹnẹ?” Ọ tẹ rọ ẹgba kuyo na nọ: “Othohwowa!” O te fiẹgba họ ohrọoriọ Ọghẹnẹ jẹ fodẹ ẹme nọ Jihova ọ ta kpahe uvẹ nọ ọ kẹ Fẹro re ọ gbẹ jọ uzuazọ omojọ. Pọl o te je dhesẹ nọ mai ahwo-akpọ ma wọhọ ọviẹ nọ ọ rrọ obọ ọmebẹ. Ọ tẹ ta nọ: “Kiyọ eme otẹrọnọ Ọghẹnẹ, ọ gwọlọ re o dhesẹ ofu avọ ogaga riẹ. O te wo odiri thihakọ eware ofu nọ a ma kẹ ẹraha: re ọ ruẹse dhesẹ ubu oruaro riẹ rọ kẹ eware ohrọ, enọ ọjọ anwọ ọgbọ ruẹrẹ kpahe kẹ oruaro, tubọ mai dede nọ o sei, orọnọ nọ otu Ju ọvo ze he, rekọ nọ otu Egedhọ ze ire?”—Ahwo Rom 9:14-24.
9. (a) Amono họ “eware ofu nọ a ma kẹ ẹraha” na? (b) Fikieme Jihova o ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri rọkẹ enọ e kpare suẹe, kọ ẹvẹ ekuhọ riẹ o te rọ jọ ewoma kẹ enọ i you rie?
9 Anwọ oke ọkparesuọ evaọ Idẹn na, enọ e wọso Jihova gbe izi riẹ kpobi a zihe ruọ “eware ofu nọ a ma kẹ ẹraha.” Anwọ oke yena kpobi ze, Jihova o dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri no. Irumuemu na a be rehọ idhere riẹ se ẹkoko, kpokpo idibo riẹ, tube kpe Ọmọ riẹ dede. Bi kru oma riẹ, Jihova ọ kuvẹ lelele no kẹ emama kpobi re a ruẹ iyẹrẹ okpẹtu nọ ẹkparesuọ Ọghẹnẹ gbe esuo ohwo-akpọ hẹrioma noi o rẹ wha ze. Eva oke ovo na, uwhu Jesu u rovie edhere esiwo kẹ ahwo-akpọ jẹ rọkẹ ‘ẹraha iruo ukumuomu na.’—1 Jọn 3:8; Ahwo Hibru 2:14, 15.
10. Fikieme Jihova o gbe bi ro thihakọ irumuomu na anwọ ikpe 1,900 nọ e vrẹ na?
10 Anwọ ikpe 1,900 nọ e ruemu no anwọ oke ẹkparomatha Jesu na, Jihova o gbe bi thihakọ “eware ofu” na, bi go ọraha rai kparo. Fikieme? Ẹjiroro ọvo jọ họ ọ be ruẹrẹ enọ i ti kuomagbe Jesu Kristi evaọ Uvie obọ odhiwu riẹ họ. Enana i bu te 144,000, yọ ae họ “eware ohrọ” nọ Pọl ukọ na ọ ta kpahe na. Orọ ọsosuọ, a kaki zizie omomọvo no ahwo Ju ze re a ru ẹko obọ odhiwu nana via. Uwhremu na, Ọghẹnẹ o te zizie ahwo no erẹwho Egedhọ ze. Jihova ọ be gba uvumọ ohwo họ re ọ gọe he. Rekọ evaọ usu enọ e jẹ emamọ owọ kẹ eruẹrẹfihotọ uyoyou riẹ na, ọ kẹ ejọ uvẹ-ọghọ ọrọ ẹjọ ibe-isu kugbe Ọmọ riẹ evaọ Uvie obọ odhiwu na. Enẹna, ẹruẹrẹhọ ẹko obọ odhiwu ọyena ọ whoma be gba no.—Luk 22:29; Eviavia 14:1-4.
11. (a) Utu vẹ u bi wo erere enẹna no uye-oruẹ-krẹkri Jihova ze? (b) Ẹvẹ iwhuowhu na a ti ro wo erere?
11 Rekọ ẹvẹ kpahe enọ e te rria otọakpọ na? Uye-oruẹ-krẹkri Jihova u rovie uvẹ ekokohọ “otu obuobu” no erẹwho kpobi ze no re. Enẹna a te ima buobu no. Jihova ọ yeyaa no inọ utu otọakpọ nana ọ te zọ vrẹ ekuhọ uyerakpọ nana avọ ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase. (Eviavia 7:9, 10; Olezi 37:29; Jọn 10:16) Evaọ ẹruoke Ọghẹnẹ, a te kpare ogbotu obuobu iwhuowhu a vẹ kẹ ae uvẹ ẹrria otọakpọ na evaọ otọ Uvie obọ odhiwu na. Ẹme Ọghẹnẹ ọ ruẹaro eva Iruẹru 24:15 nọ: “Ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.”—Jọn 5:28, 29.
12. (a) Eme ma wuhrẹ kpahe Jihova ro no uvẹ emuemu nọ ọ kẹ ze? (b) Ẹvẹ who roro kpahe oghẹrẹ owọ nọ Jihova ọ jẹ kpahe ekuhọ eme enana?
12 Kọ okienyẹ jọ ọ rrọ enana kpobi? Vievie, keme ẹkwoma ego haro araha irumuemu na, hayo “eware ofu” na, Ọghẹnẹ ọ be re amọfa ohrọ, rọwo kugbe ẹjiroro riẹ. Onana u dhesẹ epanọ o wo ohrọ je you te. Ofariẹ, nọ a kẹ omai oke ro muẹrohọ epanọ ẹjiroro riẹ o bi ro rugba no na, ma wuhrẹ eware buobu kpahe Jihova omariẹ no. U re mu omai urirẹ nọ ma tẹ ruẹ ekwakwa riẹ sa-sa nọ i dhesẹ oma via vevẹ no—ẹdhoguo okiẹrẹe riẹ, ohrọoriọ riẹ, uye-oruẹ-krẹkri riẹ, areghẹ ọkẹkẹe riẹ. Edhere areghẹ nọ Jihova o ro lele ẹme-avro esuo ehrugbakpọ na—udu riẹ nọ o re ro su—o ti dikihẹ bẹdẹ bẹdẹ wọhọ isẹi inọ edhere esuo riẹ ọ mai woma. Ma ku unu gbe Pọl ukọ na ta nọ: “O! Wha ri edidi efe, gbe areghẹ, gbe ẹriẹ Ọghẹnẹ! Epanọ iziẹibro riẹ idhere te, gbe epanọ a sae riẹ idhere riẹ hẹ!”—Ahwo Rom 11:33.
Uvẹ nọ Ma re ro Dhesẹ Omarọkẹ Mai
13. Okenọ ma tẹ rrọ otọ uye, didi uvẹ u rovie k’omai, kọ eme o re fiobọhọ k’omai kẹ uyo areghẹ?
13 Idibo Ọghẹnẹ buobu a rrọ otọ iyero nọ e vọ avọ uye-oruẹ. Uye-oruẹ rai o gbẹ be nyaharo keme Ọghẹnẹ ọ re raha irumuomu na ha re o furie ebẹbẹ ahwo-akpọ no wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ na. Kọ onana o rẹ lẹliẹ omai fi’unu? Hayo kọ ma rẹ sae ruẹ iyero eyena wọhọ uvẹ nọ ma re ro w’obọ evaọ Ẹdhọ odhesẹ fihọ ọterue? Ma rẹ sai wo ọbọga nọ ma re ro ru ere ma tẹ kareghẹhọ ohrẹ na: “Ọmọzae mẹ, wo areghẹ, re who ru omẹ eva were, re mẹ sae kẹ ọnọ ọ poviẹ omẹ uyo.” (Itẹ 27:11) Setan, ọnọ ọ be poviẹ Jihova na, ọ ta nọ otẹrọnọ ahwo a te ku eyero akpọ rai fiẹ hayo ruẹ uye ugboma, a te fo Ọghẹnẹ, tubẹ lae eka dede. ( Job 1:9-11; 2:4, 5) Ma rẹ wha oghọghọ te udu Jihova okenọ, ẹkwoma ẹtalamu uyoyou-ẹwo mai kẹe evaọ aro ọbẹwẹ, ma te dhesẹ nọ ehaise Setan e rrọ uzẹme kpahe omai hi.
14. Ma tẹ rẹro so Jihova okenọ ma tẹ rrọ otọ odawọ, didi irere e rẹ sai te omai?
14 Ma tẹ rẹro so Jihova okenọ ma tẹ rrọ otọ edawọ egaga, ma rẹ sai wo ekwakwa eghaghae. Wọhọ oriruo, fiki eware nọ Jesu ọ ruẹ uye rai, o “wuhrẹ ẹme-oyo” evaọ oghẹrẹ nọ ọ riẹ vẹre he. Ma rẹ sai wuhrẹ uye-oruẹ-krẹkri, ithihakọ, gbe ovuhumuo odidi kẹ idhere ikiẹrẹe Jihova ro no edawọ mai ze re.—Ahwo Hibru 5:8, 9; 12:11; Jemis 1:2-4.
15. Nọ ma be rọ odiri thihakọ ọbẹwẹ na, ẹvẹ amọfa a sai ro wo erere?
15 Amọfa a ti muẹro họ oware nọ ma bi ru. Fiki eware nọ i bi te omai fikinọ ma you ẹrẹreokie, ẹsejọ họ nọ oke o be nya na ejọ rai a ve ti vuhu enọ e ghinẹ rrọ uvi Ileleikristi nẹnẹ. Yọ ẹkwoma oma nọ a re kugbe omai evaọ egagọ, a vẹ te nyaze edhere eghale uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Matiu 25:34-36, 40, 46) Jihova avọ Ọmọ riẹ a gwọlọ nọ ahwo a wo uvẹ oyena.
16. Ẹvẹ eriwo mai omomọvo kpahọ ọbẹwẹ u ro w’obọ kpahọ ẹme okugbe?
16 Ẹvẹ u woma te otẹrọnọ ma rri oke ẹbẹbẹ wọhọ uvẹ nọ ma rẹ sai ro dhesẹ omarọkẹ mai kẹ Jihova gbe obọ u wo evaọ orugba oreva riẹ! Ma te bi ru ere, o rẹ sae kẹ imuẹro nnọ ma be ghinẹ nya kugbe Ọghẹnẹ avọ Kristi. Jesu ọ lẹ se Jihova kpahe uvi Ileleikristi kpobi inọ: “Mẹ lẹ kẹ enana evo ho [ilele ekpekpe riẹ], rekọ enọ e rọwo omẹ kpobi fiki eme rai, re ai kpobi a jọ ọvo; wọhọ owhẹ, Ọsẹ, epanọ whọ rọ eva mẹ, mẹ tẹ rọ eva ra, re a jọ eva mai re.”—Jọn 17:20, 21.
17. Didi evaifihọ ma rẹ sai wo ma tẹ roma kpotọ kẹ Jihova?
17 Ma tẹ be roma kpotọ kẹ Jihova, ọ te hwa omai osa ulogbo. Ẹme riẹ ọ ta nọ: “Wha dikihẹ whawha, wha nuhẹ hẹ, kẹse kẹse wha hẹ jọ owhreze iruo Ọnowo na, nnọ wha riẹ nọ iruo rai eva Ọnowo na e rọ ivrẹvru hu.” (1 Ahwo Kọrint 15:58) Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ kare ọ rọ ẹrẹreokie he nọ iruo rai i re vẹro ho gbe uyoyou nọ owha be rehọ fiki riẹ ruẹ.” (Ahwo Hibru 6:10) Jemis 5:11 o ta nọ: “Ri, ma rẹ tanọ enọ idikihẹ whawha na ae wo oghale. Wha yo epanọ Job o dikihẹwha te, wha tẹ jẹ ruẹ epanọ Ọnowo na o ru kẹe uwhremu na, epanọ Ọnowo o wo ohrọ avọ uwero te.” Ẹvẹ eware i ro kuhọ kẹ Job? “ỌNOWO na ọ tẹ ghale Job evaọ edẹ uzuazọ riẹ nọ i kiọkọ, vi oke ọsosuọ nọ u kpemu.” ( Job 42:10-16) Ẹhẹ, Jihova họ ọnọ ọ rẹ “hwosa kẹ e nọ e guọlọ e riẹ.” (Ahwo Hibru 11:6) Yọ ẹvẹ osohwa nọ ma bi rẹro riẹ o rro te—uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase!
18. Eme ọ te via uwhremu na kẹ iroro edada kpobi nọ ma wo?
18 Esuo Uvie Ọghẹnẹ o ti furie eyoma kpobi nọ o te uviuwou ohwo-akpọ no evaọ ikpe idu nọ e vrẹ na no. Oghọghọ nọ o te jọ oke oyena u ti ruru uye-oruẹ kpobi nọ ma ruẹ no. Ma gbẹ te rioja ekareghẹhọ uye-oruẹ nọ i kpemu no ho. Iroro gbe iruẹru ọbọga nọ ma te ruẹ kẹdẹ kẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na i ti voro iroro edada kpobi no ẹmẹrera. Jihova o whowho nọ: “Mẹ ma idhiwu ekpokpọ [egọmeti Uvie obọ odhiwu ọkpokpọ nọ o ti su ahwo-akpọ] gbe akpọ ọkpokpọ [okegbe ahwo-akpọ okiẹrẹe]; a gbẹ te kareghẹhọ eware anwae he hayo a gbe ti roro ai hi. Rekọ eva e were owhẹ re whọ ghọghọ bẹdẹ evaọ oyena nọ omẹ ma na.” Ẹhẹ, evaọ akpọ ọkpokpọ Jihova, ikiẹrẹe a te sae ta nọ: “Oma o tẹ fọ akpọ na kpobi avọ udhedhẹ, a tẹ jẹ Suọile oghọghọ.”—Aizaya 14:7; 65:17, 18.
Eme Ọkiẹkpemu
• Avọ uvẹ eyoma nọ ọ kẹ, ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ adhẹẹ ologbo kẹ odẹ riẹ no?
• Ẹvẹ ithihakọ nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ “eware ofu” na u ro fiobọhọ ru ohrọoriọ riẹ te omai?
• Eme ma rẹ daoma ruẹ evaọ iyero uye nọ i bi t’omai omomọvo?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 67]
Jihova ọ “ghale Job evaọ edẹ uzuazọ riẹ nọ i kiọkọ, vi oke ọsosuọ nọ u kpemu”