Ẹme Jihova Ọ Rrọ Uzuazọ
Oruvẹ no Obe-Ovuẹ nọ A Kere Se Ahwo Rom Ze
EVAỌ oware wọhọ ukpe 56 C.E. nọ Pọl ukọ na ọ jọ erẹ usiuwoma ota avesa riẹ, ọ tẹ ziọ okpẹwho Kọrint. O yo inọ ẹwhọ ọ rrọ udevie Ileleikristi nọ e rrọ ahwo Ju gbe enọ i kurẹriẹ no erẹwho Egedhọ ze enọ e rrọ obọ Rom. Fikinọ o jariẹ eva inọ o re ku ai gbe ziezi rọ kẹ Kristi, Pọl ọ tẹ jiroro nnọ o re kere ileta se ai.
Pọl ọ jọ obe ovuẹ nọ o kere se ahwo Rom na dhesẹ epanọ a sai ro kuenu kẹ ohwo inọ o kiẹrẹe gbe oghẹrẹ nọ u fo nọ uzuazọ ohwo okiẹrẹe ọ rẹ jọ. Obe ovuẹ riẹ na o re fiba eriariẹ nọ ma wo kpahe Ọghẹnẹ gbe Ẹme riẹ, o fiẹgba họ aruoriwo Ọghẹnẹ, gbe obọ nọ Kristi o wo evaọ esiwo mai.—Hib. 4:12.
EDHERE VẸ A RO KUENU KẸ AI INỌ A KIẸRẸE?
Pọl o kere nọ: “Ahwo na kpobi a raha uzi re no a gbe te obọ oruaro Ọghẹnẹ hẹ; a tẹ rehọ fiki aruoriwo [Ọghẹnẹ] wo okẹ unuzou, fiki ẹta nọ rọ eva Kristi Jesu.” Pọl ọ tẹ jẹ ta nọ: “Ababọ iruo uzi na ohwo ọ jẹ rehọ fiki orọwọ wo unuzou,” hayo kiẹrẹe. (Rom 3:23, 24, 28) A kuenu kẹ Ileleikristi nọ a wholo na inọ a kiẹrẹe te epanọ a rẹ rọ jọ ereuku kugbe Kristi evaọ obọ odhiwu fiki ẹrọwọ nọ a fihọ “iruo ẹrẹreokie omọvo,” yọ fiki ẹrọwo otiọna nọ “otu obuobu” erọ “igodẹ efa” na a wo, a te je kuenu kẹ ae inọ a kiẹrẹe te epanọ a rẹ rọ jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ, enọ e te zọ evaọ ‘uye ulogbo na.’—Rom 5:18; Evia. 7:9, 14; Jọn 10:16; Jem. 2:21-24; Mat. 25:46.
Kẹsena Pọl ọ tẹ nọ inọ: “Kọ ma raha uzi enẹna, fiki epanọ ma gbẹrọ eva uzi na ha, rekọ eva aruoriwo?” Ọ tẹ za onọ riẹ na inọ: “Othohwowa!” Pọl o te dhesẹ oware nọ ọ rọ ta ere inọ: “Erigbo . . . wha rọ; otiẹsejọ ọ vẹ jọ orọ umuomu, onọ u re su ohwo kpo uwhu, hayo ọrọ ẹmeoyo, onọ u re su ohwo kpo ẹrẹreokie.” (Rom 6:15, 16) Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Wha tẹ rọ fiki Ẹzi kpe iruẹru uwo, wha rẹ te zọ.”—Rom 8:13.
Enọ Ikereakere nọ A Kẹ Iyo Rai:
1:24-32—Kọ iruemu etọtọ nọ a jọ etenẹ ta kpahe na, ahwo Ju a je ru ai, manikọ egedhọ? Dede nọ onana o sai kie kpahe eko ahwo ivẹ na, ahwo nọ Pọl ọ jẹ mae tẹme na kpahe họ emọ Izrẹl anwae nọ i kiuke ku Ọghẹnẹ no. Dede nọ a riẹ izi ikiẹrẹe Ọghẹnẹ, “a se nọ a rẹ yọrọ Ọghẹnẹ eva iroro rai.” Fikiere, ahwo muomu a ginẹ jọ.
3:24, 25—Ẹvẹ ‘ẹtanigbo Kristi Jesu’ o sae rọ whae ze nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ kpairoro vrẹ “izieraha ọsosuọ,” koyehọ izieraha ahwo nọ a kake rehọ Jesu whu? Eruẹaruẹ ọsosuọ kpahe Mesaya nọ a kere fihọ Emuhọ 3:15 na i rugba evaọ 33 C.E. nọ Jesu o whu evaọ ure-oja. (Gal. 3:13, 16) No umuo oke nọ Jihova ọ rọ ta ẹme na, o wọhọ ẹsenọ eruẹaruẹ na i rugba no evaọ aro riẹ, keme oware ovo o rẹ sae whaha Ọghẹnẹ hẹ nọ o gbe ru ẹjiroro riẹ gba ha. Fikiere, makọ evaọ okenọ Jesu Kristi ọ re nyaze ti dhe idhe ẹtanigbo na ha, Jihova ọ rẹ sae rọ izieraha emọ Adamu nọ i fi ẹrọwọ họ eyaa yena rọ vrẹ rai. Ẹtanigbo na o te je ru ei lọhọ nọ a te rọ kpare enọ i whu no taure Jesu o te ti whu jẹ kparoma.—Iruẹru 24:15.
6:3-5—Eme u dhesẹ re a họ-ame fihọ Jesu Kristi, jẹ họ-ame fihọ uwhu riẹ? Okenọ Jihova o ku ẹzi ọfuafo ku ilele Jesu, a te zihe ruọ ahwo ukoko nọ o rrọ ugboma Kristi, ukoko nọ Kristi o wuzou riẹ. (1 Kọr. 12:12, 13, 27; Kọl. 1:18) Enẹ a rọ họ-ame fihọ Jesu Kristi. Rekọ edhere nọ a rọ ‘họ-ame fihọ uwhu Jesu Kristi’ họ a bi yeri uzuazọ oma-urodhidhe, a te je si irẹro kpobi orọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ no udu rai. Fikiere, dede nọ uwhu rai o rẹ sae ta ahwo no igbo ho, uwhu rai yọ uwhu idhe-idhe wọhọ orọ Jesu. Okenọ a te whu jẹ kparoma kpobọ odhiwu no, yọ ame-ọhọ rai fihọ uwhu Kristi u kuhọ no.
7:8-11—Ẹvẹ ‘uzioraha o rọ rehọ fiki ujaje mi uvẹ nọ u re ro ru iruo’? Uzi na u fi obọ họ kẹ ahwo vuhu epanọ uzioraha o kẹre te, be lẹliẹ ahwo riẹ epanọ a rrọ erahaizi te. Onana o tẹ whae ze nọ ahwo a rọ ruẹ idhere buobu nọ a bi ro ruthọ, u te ru nọ a ro vuhu ahwo buobu mu wọhọ erahaizi. Fikiere, ẹme na ọ rẹ gbagba inọ uzioraha o rehọ fiki ujaje mi uvẹ nọ u re ro ru iruo.
Eware nọ Ma Jariẹ Wuhrẹ:
1:14, 15. Ẹjiroro buobu e riẹ nọ ma re ro whowho emamọ usi na avọ ajọwha. Ojọ rai họ ma riosa ahwo nọ a rehọ azẹ Jesu dẹ, fikiere ma wo owha-iruo nọ ma re ro fi obọ họ kẹ ae re a te gọ Ọghẹnẹ.
1:18-20. Ahwo muomu a “wo unoma ha,” keme iruemu-aghae Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ hẹ i dhesẹ oma via no evaọ emama riẹ.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Nọ Pọl ọ tẹ ta eme nọ e rẹ sai tu ahwo Ju oma no, ọ vẹ ta eme nọ e rẹ lẹliẹ udu kie ai vi. Nọ oriruo nọ ma rẹ raro kele evaọ oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ona gbe areghẹ kpahe ẹme evaọ okenọ ma tẹ be ta ẹme nọ u fo inọ a rẹ jọ yọroma.
3:4. Nọ oware nọ ohwo-akpọ ọ ta o gbẹ rọwokugbe onọ Ọghẹnẹ ọ ta evaọ Ebaibol na ha, ma re “ru re Ọghẹnẹ ọ jọ ọ tauzẹme” ẹkwoma eva nọ ma re fihọ ovuẹ Ebaibol na, ma ve je ru lele oreva Ọghẹnẹ. Ma rẹ sai fi obọ họ kẹ ahwo vuhumu inọ Ọghẹnẹ yọ ọta-uzẹme ẹkwoma ajọwha nọ ma re ro ru iruo usiuwoma ota na.
4:9-12. Ọghẹnẹ ọ rehọ Abraham wọhọ ohwo okiẹrẹe fiki ẹrọwo riẹ oke krẹkri taure ọ tẹ te yawo evaọ okenọ ọ jọ ikpe 99. (Emu. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Onana yọ obọdẹ edhere nọ Ọghẹnẹ o ro dhesẹ oware nọ u re ru ohwo kiẹrẹe evaọ aro riẹ.
4:18. Ẹruore yọ abọ ologbo ọrọ ẹrọwọ. Fiki ẹruore ma je wo ẹrọwọ.—Hib. 11:1.
5:18, 19. Pọl ọ rehọ umutho eme nọ e rrọ vevẹ dhesẹ epanọ Jesu o ro tho Adamu, ọ tẹ rehọ edhere nana dhesẹ epanọ omọvo ọ sae rọ rehọ “uzuazọ riẹ ta ibuobu.” (Mat. 20:28) Umutho ẹme gbe eme nọ e rrọ gbagba yọ ona uwuhrẹ jọ nọ ma rẹ raro kele.—1 Kọr. 4:17.
7:23. Ma rẹ yọroma oghẹrẹ nọ ma rẹ rehọ abọ, awọ, gbe ẹrọo mai ro ru iruo, keme e rẹ sae ‘fi omai họ igbo uzi umuomu.’
8:26, 27. Ma te wo idhọvẹ jọ nọ e rro te epanọ ma gbẹ riẹ oware nọ ma rẹ lẹ kẹ hẹ, ‘ẹzi na ọvo ọ rẹ lẹ kẹ omai.’ Jihova “ọnọ o re yo elẹ” na ọ vẹ te rehọ elẹ nọ i kiehọ uyero mai, enọ a kere fihọ Ebaibol na, wọhọ ẹsenọ e rrọ elẹ mai.—Ol. 65:2.
8:38, 39. Ebẹbẹ, ikọ-imuomu, gbe egọmeti ahwo-akpọ, e rẹ sai ru nọ Jihova o gbe you mai hi hi; yọ u fo re ma kuvẹ hẹ re e whaha omai Jihova nọ ma re you.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Eruẹaruẹ buobu nọ a ruẹ kpahe emọ Izrẹl nọ i ti zihe no igbo ze, i rugba evaọ oma Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na, enọ a se “orọnọ [no] otu Ju ọvo ze he, rekọ no otu Egedhọ ze ire.”
10:10, 13, 14. U te no uyoyou nọ ma re you Ọghẹnẹ gbe erivẹ mai no, ẹrọwọ ọgaga nọ ma fihọ Jihova avọ eyaa riẹ o rẹ wọ omai rọ ajọwha ru iruo odibọgba na.
11:16-24, 33. Rri epanọ “uyoyou gbe ogaga Ọghẹnẹ” u woma te! Ẹhẹ, “Utho na, iruo riẹ i kiete.”—Izie. 32:4.
YERI UZUAZỌ OHWO NỌ A KUENU KẸ NNỌ O KIẸRẸE
Pọl ọ ta nọ: “Fikiere, imoni, mẹ rehọ epa ehrọ Ọghẹnẹ lẹ owhai re wha ru oma rai rọ iwẹ e kpokpọ gbe ọrẹri o nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹrehọ.” (Rom 12:1) Nọ orọnọ a kuenu kẹ Ileleikristi no wọhọ ahwo nọ a kiẹrẹe fiki ẹrọwọ rai na, u fo nọ eme nọ i lele owọ Ebaibol yena i re kpomahọ oghẹrẹ nọ a bi yeri kugbe ohwohwo, kugbe amọfa, je kugbe isu na.
Pọl o kere nọ: “Mẹ rehọ fiki aruoriwo nọ a ri omẹ rọ ta kẹ kohwo kohwo nọ ọrọ udevie rai nọ, ohwo ọvo o roro oma riẹ kpehru vi epanọ i te rie eroro ho.” Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Jọ uyoyou [rai o jọ onọ] uno eva ze.” (Rom 12:3, 9) “Jọ kohwo kohwo oyo ẹme enọ a kẹ udu na.” (Rom 13:1) Evaọ eme nọ ohwo ọ rẹ jọ rehọ iroro obọriẹ bru-oziẹ, ọ tuduhọ Ileleikristi awọ inọ “ohwo ogbe bruoziẹ ohwo ho.”—Rom 14:13.
Enọ Ikereakere nọ A Kẹ Iyo Rai:
12:20—Ẹvẹ ma re ro “kru ẹkuerae” họ uzou ọwegrẹ? Evaọ oke anwae a jẹ hai fi isiliva hayo igoru họ ehru iwowo erae, a vẹ jẹ kwa iwowo erae jọ họ ehru isiliva hayo igoru na. Iwowo erae nọ e rrọ ehru riẹ na i ve ru erae na roro te epanọ isiliva hayo igoru na e rẹ rọ ghrae ekagba kpobi no oma. Epọvo na re, ma rẹ sai kru ẹkuerae họ uzou ọwegrẹ ẹkwoma ewoma nọ ma re ru kẹe, onana o vẹ te ghrae eva egaga riẹ no re o mu ewoma họ eruo.
12:21—Ẹvẹ ma rẹ rọ ‘rehọ uwoma fi uyoma kparobọ’? Edhere jọ nọ ma re ro ru onana họ, aruọwha nọ ma re ro ru iruo usiuwoma ota Uvie na nọ Jihova ọ rọ k’omai na bẹsenọ ọ rẹ ta nọ u te no.—Mak 13:10.
13:1—Eme họ otofa ẹme na inọ enọ a kẹ udu na “Ọghẹnẹ ọvo ọ rehọ e rai mu”? Eme nana i dhesẹ inọ Ọghẹnẹ họ ọnọ ọ kẹ egọmeti ahwo-akpọ uvẹ re a su, yọ ọ tubẹ rehọ eruẹaro riẹ ruẹaro kpahe ejọ rai dede. Ma rẹ sae jọ eruẹaruẹ nọ a ruẹ kpahe isu sa-sa evaọ Ebaibol ruẹ imuẹro nana.
Eware nọ Ma Jariẹ Wuhrẹ:
12:17, 19. Ma te bi ru orukele yọ ma bi ru oware nọ u fo nọ ma rẹ nya seba kẹ Jihova. O rrọ oware omorro gaga re ma “rehọ eyoma hwosa eyoma.”
14:14, 15. Ma rẹ kẹ oniọvo mai oghẹrẹ emu hayo udi jọ nọ o re ru ei zoruẹ hẹ.
14:17. Re ma wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ, orọnikọ fiki oghẹrẹ emu nọ ma be re hayo udi nọ ma be da ha, yọ orọnọ fiki emu hayo udi jọ nọ ma rẹ ghọ gbe he. Ukpoye, oware nọ o rẹ lẹliẹ omai wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ họ, ẹrẹreokie, udhedhẹ, gbe oghọghọ.
15:7. Ma rẹ rọ ababọ ọriẹwẹ dede ahwo kpobi nọ e be gwọlọ egagọ uzẹme rehọ ziọ ukoko na, ma vẹ jẹ ta usiuwoma Uvie na kẹ ahwo kpobi.
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]
Kọ a rẹ sae rọ izieraha vrẹ ahwo nọ e raha izi no taure a tẹ te hwosa ẹtanigbo na?