Mai Yọ “Erara” Evaọ Akpọ Omuomu Nana
“Enana kpobi eva orọwọ a . . . jẹ riẹ nọ ae oma rai na erara, gbe enya-ugbo eva akpọ na.”—HIB. 11:13.
1. Oghẹrẹ uzuazọ vẹ Jesu ọ ta nọ ilele riẹ a re yeri evaọ akpọ na?
JESU ọ ta nọ ilele riẹ a rrọ “eva akpọ na.” Rekọ o ru ẹme na vẹ inọ: “A rọ e rọ akpọ na ha, wọhọ epanọ mẹ rọ ọ rọ akpọ na ha.” (Jọn 17:11, 14) Jesu ọ rọ eme yena dhesẹ nọ uvi ilele riẹ a rrọ abọ ọvuọvo ho evaọ “akpọ nana” nọ Setan o bi su na. (2 Kọr. 4:4) Dede nọ a be rria akpọ omuomu nana, a re wo abọ ọvo kugbe akpọ na ha. A rẹ jọ wọhọ “erara” evaọ akpọ na.—1 Pita 2:11.
A Yeri Uzuazọ Wọhọ “Erara”
2, 3. Fikieme ma sae rọ ta nọ Enọk, Noa, gbe Abraham avọ Sera a jọ “erara, gbe enya-ugbo”?
2 No anwae ze, oghẹrẹ uzuazọ nọ idibo Jihova a bi yeri u wo ohẹriẹ no orọ ahwo akpọ omuomu nana. Taure Ẹvo na o te ti ku, Enọk gbe Noa a “lele Ọghẹnẹ nya.” (Emu. 5:22-24; 6:9) Aimava na a rọ aruọwha whowho inọ Jihova ọ te raha akpọ omuomu yena. (Se 2 Pita 2:5; Jud 14, 15.) Fikinọ a lele Ọghẹnẹ nya evaọ akpọ omuomu, Enọk o yeri uzuazọ nọ o “were Ọghẹnẹ” yọ Noa ọ jọ “ohwo okiẹrẹe, nọ ọ kare ẹpoviẹ evaọ oge riẹ.”—Hib. 11:5; Emu. 6:9.
3 Abraham avọ Sera a nya siọ omaweromẹ nọ o jọ okpẹwho Ọr ba wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ ae, a tẹ jọ erara evaọ orẹwho ofa. (Emu. 11:27, 28; 12:1) Pọl ukọ na o kere nọ: “Fiki orọwọ Abraham o ro yo ẹme okenọ a sei re o kpo oria nọ a te jọ rehiẹe kerọ ọ re-uku; ọ tẹ nya vrẹ, yọ ọ riẹ obo nọ o re kpohọ họ. Fiki orọwọ ọ rọ ria otọ eya na, wọhọ otọ ọrara, jẹ ria eva uwou-udhu avọ Aiziki gbe Jekọp, jọ ereuku kugbei eva eya ọvọna.” (Hib. 11:8, 9) Pọl ọ ta kpahe idibo ẹrọwọ Jihova itieye na inọ: “Enana kpobi eva orọwọ a je whu, o nọ a ya eya riẹ na u te rai obọ họ, rekọ a jọ eva ugbo kpararo ruẹe a je dedie ei, a tẹ jẹ riẹ nọ ae oma rai na erara, gbe enya-ugbo eva akpọ na.”—Hib. 11:13.
Unuovẹvẹ kẹ Emọ Izrẹl
4. Didi unuovẹvẹ a kẹ emọ Izrẹl taure a tẹ te ruọ Ẹkwotọ Eyaa na?
4 Nọ ikpe buobu e vrẹ no, emọ nọ i no uyẹ Abraham ze, koyehọ emọ Izrẹl, a te ti bu gaga je ti zihe ruọ orẹwho nọ u wo izi gbe ẹkwotọ. (Emu. 48:4; Izie. 6:1) O rẹ thọrọ emọ Izrẹl ẹro vievie he inọ Jihova họ Ọnọ o gine wo ẹkwotọ rai na. (Izerẹ 25:23) A jọ wọhọ ahwo nọ a haya uwou nọ i re yoẹme Ọnọ o wo uwou na. Ofariẹ, a rẹ kareghẹhọ inọ “fiki ebrẹdi ọvo ohwo ọ rẹ rọ zọ họ”; a rẹ kuvẹ hẹ re Jihova ọ thọrọ ae ẹro fiki ekwakwa efe. (Izie. 8:1-3) Re emọ Izrẹl a tẹ te ruọ Ẹkwotọ Eyaa na, Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma Mosis vẹvẹ ae unu nọ: “Okenọ ỌNOWO Ọghẹnẹ rai ọ rehọ owhai rọ ze eva otọ nọ ọ rehọ yeya rọ kẹ esẹ rai, Abraham, Aiziki, gbe Jekọp, ọ vẹ te kẹ owhai emamọ ikpewho ilogbo, nọ owha bọ vẹre he; gbe iwou nọ e vọ avọ eware iwoma kpobi, nọ wha ru fihọ họ, gbe iko-ame nọ wha tọ fihọ họ, gbe egbọ-ekakọ avọ ire olivi nọ wha kọ họ, re wha te re eva vọ no, wha vẹ yọrọ oma re ỌNOWO ọ se owhai ẹro ba ẹthọrọ.”—Izie. 6:10-12.
5. Fikieme Jihova ọ rọ siọ emọ Izrẹl, kọ orẹwho okpokpọ vẹ ọ salọ?
5 Orọnikọ a mu vẹvẹ emọ Izrẹl unu hu. Evaọ oke Nehemaya, otu Livai jọ a kareghẹhọ avọ omovuọ oware nọ o via nọ emọ Izrẹl a ruọ Ẹkwotọ Eyaa na no. Nọ emọ Izrẹl a rria emamọ iwou, re emamọ emu jẹ da idi bẹ no, “eva etẹ vọ ae, a tẹ jọ poriẹ-poriẹ.” A tẹ ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ, tube kpe eruẹaro nọ o vi bru ai re a vẹvẹ ai unu. Fikiere Jihova o te vu ae wa kẹ ewegrẹ rai. (Se Nehemaya 9:25-27; Hos. 13:6-9) Nọ ikpe buobu e vrẹ no nọ emọ Izrẹl a jọ otọ esuo Rom, a tube kpe Mesaya nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na. Jihova ọ se rai, ọ tẹ salọ orẹwho okpokpọ jọ, koyehọ Izrẹl abọ-ẹzi.—Mat. 21:43; Iruẹru 7:51, 52; Gal. 6:16.
“Wha rọ Erọ Akpọ na Ha”
6, 7. (a) Ru ẹme nọ Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ na vẹ. (b) Fikieme uvi Ileleikristi a re ro w’obọ kugbe akpọ Setan he?
6 Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ obọ emuhọ uzoẹme nana, Jesu Kristi, Ọnọ o wuzou ukoko na, o ru rie vẹ inọ ilele riẹ a ti siomano akpọ na, koyehọ uyerakpọ omuomu Setan. Taure o te ti whu, Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Orọ nọ wha hẹ jọ erọ akpọ na, akpọ na o he you erọ obọ riẹ; rekọ fiki epanọ wha rọ erọ akpọ na ha, rekọ mẹ sanọ owhai no akpọ na no, fiki ere akpọ na oje mukpahe owhai.”—Jọn 15:19.
7 Nọ Egagọ-Ileleikristi e be vaha ruọ oria kpobi na, kọ Ileleikristi a rẹ jẹ iruemu akpọ na rehọ re a jọ erọ akpọ na? Ijo. Oria kpobi nọ a be rria kẹhẹ, a re dhesẹ nọ a wo ohẹriẹ no akpọ Setan. Nọ Jesu o whu te oware wọhọ ikpe 30 no, Pita ukọ na o kere ileta se Ileleikristi nọ e jẹ rria eria sa-sa evaọ Rom inọ: “Iyoyou, mẹ lẹ owhai wọhọ erara gbe enọ a le kpo ẹwho ọfa, wha si oma rai no urusio iwo nọ u bi lele ẹzi rai họra. Yọrọ uruemu ezi udevie otu Egedhọ.”—1 Pita 1:1; 2:11, 12.
8. Ẹvẹ ogbiku jọ o dhesẹ oghẹrẹ uzuazọ nọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a je yeri?
8 Ogbiku jọ nọ a re se Kenneth Scott Latourette o dhesẹ nọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a gine yeri uzuazọ wọhọ “erara” evaọ oke esuo ahwo Rom nọ o kere nọ: “A jọ oria kpobi riẹ inọ a kpokpo Ileleikristi gaga no okenọ a rọ rehọ egagọ na mu rite ikpe egba esa nọ i lele i rie . . . Ẹjiroro buobu a je ro kpokpo ai. Fikinọ a je dhomahọ ehaa edhọ rai hi, a rri Ileleikristi na wọhọ enọ e rọwo Ọghẹnẹ hẹ. A dhesẹ Ileleikristi inọ a mukpahe ahwo-akpọ fikinọ a je siomano iruemu sa-sa nọ ahwo oke yena a je ru, iruemu wọhọ ehaa edhọ rai, eware aruọzaha nọ Ileleikristi a rri nọ e vọ avọ ogbẹrọwọ, iruemu edhọgọ gbe ọfariẹ-ogbe.”
A Rehọ Akpọ na Ru Iruo Vọvọ Họ
9. Ẹvẹ mai uvi Ileleikristi ma bi ro dhesẹ nọ ma “mukpahe ahwo-akpọ” họ?
9 Kọ didi uzuazọ Ileleikristi a bi yeri nẹnẹ? Ileleikristi nẹnẹ a bi siomano “akpọ omuomu ọnana” wọhọ epanọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a ru. (Gal. 1:4) Fiki onana, uzuazọ nọ ma bi yeri u bi gbe ahwo buobu unu, yọ ejọ i tube mukpahe omai. Rekọ orọnikọ ma “mukpahe ahwo-akpọ” họ. Fikinọ ma you amọfa, ma re no uwou ruọ uwou, be dawo ẹgba mai kpobi re ma wha “usiuwoma uvie” Ọghẹnẹ na te ohwo kpobi oma. (Mat. 22:39; 24:14) Ma bi ru onana keme u mu omai ẹro nnọ kẹle na, esuo Ọghẹnẹ onọ Jesu ọ rrọ ovie riẹ o te raha isuẹsu ahwo-akpọ no, o vẹ rehọ uyerakpọ ọkpokpọ okiẹrẹe ze.—Dan. 2:44; 2 Pita 3:13.
10, 11. (a) Idhere jọ vẹ ma rẹ rọ rehọ akpọ na ru iruo? (b) Idhere jọ vẹ Ileleikristi nọ e jaja aro vi a sae rọ whaha akpọ na nọ a re ro ru iruo vọvọ?
10 Nọ mai idibo Jihova ma riẹ nọ urere akpọ nana o kẹle gaga no na, ma rẹ rehọ akpọ na ru iruo vọvọ họ. Ma re lele ohrẹ Pọl ukọ na inọ: ‘Onọ mẹ be ta na ona, imoni, okenọ u kiọkọ o rrọ kpẹkpẹe. Enẹna jọ enọ e rẹ dẹ a ru wọhọ enọ i wo ho, gbe enọ e be rọ akpọ na ru iruo wọhọ enọ e be rehọ iẹe ru iruo vọvọ họ, keme uyerakpọ na u bi nwene.’ (1 Kọr. 7:29-31) Rekọ ẹvẹ Ileleikristi nẹnẹ a be rọ rehọ akpọ na ru iruo? A bi ru ere ẹkwoma ekwakwa ọgbọna nọ a be rọ jọ evẹrẹ buobu wha eriariẹ Ebaibol haro evaọ akpọ na soso. Re a sae ko oma rai gbe uviuwou rai họ oware nọ a be jọ akpọ na gwọlọ. Eware nọ i gine wuzou kẹ ae ọvo a be jọ akpọ na dẹ. Rekọ a be rọ akpọ na ru iruo vọvọ họ keme a bi le ekwakwa efe wọhọ ahwo akpọ na ha.—Se 1 Timoti 6:9, 10.
11 Ileleikristi nọ e jaja aro vi a rẹ rọ akpọ na ru iruo vọvọ họ evaọ abọ isukulu ikpehru, koyehọ a re fi ei họ oware ọsosuọ họ evaọ uzuazọ rai. Ahwo buobu evaọ akpọ nana a roro nọ re ohwo ọ sai wo okpodẹ jẹ ruẹ re, o re kpohọ isukulu ikpehru. Rekọ mai Ileleikristi yọ erara, yọ itee nọ ma bi le i wo ohẹriẹ no erọ ahwo akpọ na. Ma re “bru omoro ho.” (Rom 12:16; Jeri. 45:5) Fikinọ mai yọ ilele Jesu, ma re lele unuovẹvẹ riẹ inọ: “Wha yọrọ oma, re wha si oma rai no uru eware eguọlọ kpobi; keme uzuazọ ohwo o rọ udevie ekuakua eyero obuobu riẹ hẹ.” (Luk 12:15) Fikiere, a tuduhọ izoge Ileleikristi awọ inọ a le itee abọ-ẹzi, je kpohọ umutho isukulu nọ i re fi obọ họ kẹ ae rẹrote omobọ rai, a vẹ tẹrovi epanọ a rẹ rọ rehọ ‘eva, ẹzi, iroro, gbe ogaga rai kpobi’ rọ gọ Jihova. (Luk 10:27) Ere oruo a sai ro “fe obọ Ọghẹnẹ.”—Luk 12:21; se Matiu 6:19-21.
Whọ Jọ Awaọruọ Uzuazọ O Ru Owhẹ Zoruẹ Hẹ
12, 13. Ẹvẹ eme ọ Jesu nọ e rrọ Matiu 6:31-33 nọ ma bi fihọ iruo i ro ru omai wo ohẹriẹ no ahwo akpọ na?
12 Idibo Jihova a wo ohẹriẹ no ahwo akpọ na evaọ oghẹrẹ nọ a rehọ ekwakwa efe. Kpahe onana Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha ruawa ha, nnọ, Didi oware ma rẹ ria? hayo oware nọ ma rẹ da? hayo eme ma rẹ rehọ gọ egọ? Keme eware enana kpobi ahwo Egedhọ na erẹ guọlọ; keme Ọsẹ obọ odhiwu rai ọ riẹ nọ eware enana kpobi i kiọkọ kẹ owhai. Rekọ wha kake guọlọ uvie riẹ gbe [ẹrẹreokie] riẹ, eware enana kpobi a reti fi ai họ kẹ owhai.” (Mat. 6:31-33) Ibe eg’Ọghẹnẹ mai buobu a ruẹ no inọ Ọsẹ obọ odhiwu mai ọ be kẹ ae eware nọ a gwọlọ.
13 “Erere ologbo ọ ghinẹ rọ kẹ ohwo nọ o bi lele Ọghẹnẹ otẹrọnọ utho oware nọ o woi o rẹ dae ẹro.” (1 Tim. 6:6) Eriwo ahwo akpọ nẹnẹ u wo ohẹriẹ gaga no eme ọ Ikereakere nana. Wọhọ oriruo, nọ ọmọzae avọ ọmọtẹ a tẹ nwane rọo no, ibuobu i re rẹro nọ eyero akpọ kpobi e rẹ jọ obọ rai gba, koyehọ uwou obọ rai nọ eware kpobi e rrọ, emamọ omoto, gbe emamọ ekwakwa ikporakporo. Rekọ, Ileleikristi nọ e wọhọ erara a re thei uvo eware nọ i kpehru vi ai hi. Evaọ uzẹme, ibuobu a be kpairoro vrẹ ilale ekwakwa efe jọ re a sai wo oke ziezi rọkẹ usiuwoma ota na. Ejọ i bi ru iruo ọkobaro, ejọ i bi ru iruo evaọ Ebẹtẹle, ejọ e rrọ esẹro okogho gbe erọ ubrotọ, ejọ e tẹ jẹ rrọ imishọnare. Iruo nọ ibe eg’Ọghẹnẹ mai a bi ru e da omai ẹro fia.
14. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ọtadhesẹ ọkibi na ze?
14 Evaọ ọtadhesẹ ọkibi na, Jesu ọ ta nọ “awa akpọ na ọruọ gbe eviẹhọ efe” e rẹ sai duwu ẹme Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ udu mai, o vẹ whae ze nọ ma gbẹ rọ mọ ibi hi. (Mat. 13:22) Nọ umutho eware nọ ma wo e tẹ be da omai ẹro wọhọ erara nọ e rrọ akpọ na, u re fi obọ họ k’omai whaha ekieruọ ẹta nana. Nọ ma te bi yeri uzuazọ wọhọ erara, u re fi obọ họ k’omai ru ẹro mai lọlọhọ, koyehọ ma rẹ tẹrovi Uvie Ọghẹnẹ ma vẹ jẹ rọ Uvie na karo evaọ uzuazọ mai.—Mat. 6:22.
‘Akpọ na Ọ be Vrẹ’
15. Eme Jọn ukọ na ọ ta nọ u re kpomahọ uzuazọ nọ uvi Ileleikristi a re yeri evaọ akpọ na?
15 Oware jọ nọ o mae lẹliẹ omai uvi Ileleikristi rri oma mai wọhọ “erara” evaọ akpọ na họ, u mu omai ẹro inọ akpọ nana ọ kẹle ekuhọ no. (1 Pita 2:11; 2 Pita 3:7) Fikinọ ma riẹ nọ urere akpọ na o kẹle no, onana u re kpomahọ iroro-ejẹ mai, gbe eware nọ ma re le evaọ uzuazọ. Jọn ukọ na ọ hrẹ ibe Ileleikristi riẹ inọ a you akpọ na hayo eware nọ e rrọ akpọ na ha keme “akpọ na avọ urusio riẹ e rẹ te vrẹ, rekọ ohwo nọ o re ru oreva Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ bẹdẹ.”—1 Jọn 2:15-17.
16. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ mai yọ ahwo nọ Jihova ọ salọ?
16 Jihova ọ ta kẹ emọ Izrẹl inọ a te yoẹme kẹe, a te jọ “efe-agheghọ rọ [kẹe] eva udevie erẹwho na kpobi.” (Ọny. 19:5) Okenọ emọ Izrẹl a jẹ gọ Jihova ziezi, a wo ohẹriẹ no ahwo erẹwho edekọ. Epọvo na nẹnẹ, Jihova o wo ahwo nọ i wo ohẹriẹ gaga no ahwo akpọ Setan. Ebaibol ọ ta kẹ omai inọ, “ma se edhọ-egọ avọ urusio akpọ na ba, re ma yeri uzuazọ uwowolẹ, avọ ẹrẹreokie, gbe uzuazọ Ọghẹnẹ u yero eva akpọ nana; be hẹrẹ ẹruore oghale mai, jegbe ẹtha oruaro Ọghẹnẹ ologbo na, gbe ọrọ Osiwi mai Jesu Kristi, ọnọ ọ rehọ omariẹ kẹ omai re ọ ta omai no eyoma kpobi je ru ahwo riẹ fo kẹ oma riẹ enọ e rehọ oma rai kẹ iruo iwoma iruo.” (Tait. 2:11-14) “Ahwo” nọ Ebaibol ọ jọ etenẹ fodẹ na họ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo gbe “igodẹ efa” Jesu nọ i bu te ima buobu nọ i bi fi obọ họ kẹ enọ a rọ ẹzi wholo na.—Jọn 10:16.
17. Fikieme enọ a rọ ẹzi wholo na gbe igodẹ efa na a gbẹ te rọ vioja ha inọ a rria wọhọ erara evaọ akpọ omuomu nana?
17 “Ẹruore” nọ enọ a rọ ẹzi wholo na a wo họ re a lele Kristi su evaọ obọ odhiwu. (Evia. 5:10) Nọ ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ igodẹ efa na a bi rẹro riẹ na o te rugba no, a gbẹ te jọ wọhọ erara evaọ akpọ omuomu hu. A ti wo emamọ iwou, emuore gbe idi e vẹ te dafia. (Ol. 37:10, 11; Aiz. 25:6; 65:21, 22) Wo ohẹriẹ no emọ Izrẹl, o te thọrọ ae ẹro ho inọ obọ Jihova, “Ọghẹnẹ akpọ ọsoso” na, eware na kpobi i no ze. (Aiz. 54:5) Te enọ a rọ ẹzi wholo na gbe igodẹ efa na a te vioja ha inọ a rria wọhọ erara evaọ akpọ omuomu nana.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Oghẹrẹ vẹ eg’Ọghẹnẹ oke anwae a rọ rria wọhọ erara?
• Oghẹrẹ uzuazọ vẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a yeri evaọ oke rai?
• Oghẹrẹ vẹ Ileleikristi a rẹ rọ rehọ akpọ na ru iruo vọvọ họ?
• Fikieme ma gbẹ te rọ vioja ha inọ ma rria wọhọ erara evaọ akpọ omuomu nana?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]
Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a siomano eware ozighi gbe erọ ọfariẹ-ogbe