Gọ Ọghẹnẹ Avọ Ẹzi Unevaze
“MẸ RẸ ghọghọ raha igho mẹ gbe uzuazọ mẹ fiki izi rai,” ere Pọl ukọ na o kere. (2 Ahwo Kọrint 12:15) Didi oware eme nana e ta kẹ owhẹ kpahe oghẹrẹ eriwo gbe uruemu nọ idibo Jihova a re wo? Wọhọ epanọ ọwena Ebaibol jọ ọ ta, okenọ Pọl o kere eme nana se Ileleikristi obọ Kọrint, ọ jẹ ta nọ: “U no omẹ eva ze re mẹ raha ẹgba mẹ, gbe oke, gbe uzuazọ, gbe eware nọ me wo kpobi kẹ ewoma rai, wọhọ epanọ ọsẹ ọ rẹ rọ oghọghọ ru kẹ emọ riẹ na.” Pọl ọ ruẹrẹ oma kpahe re ọ “raha,” hayo re o “horie oma kpobi,” o tẹ gwọlọ ere re o ru odibọgba Oleleikristi riẹ gba.
Ofariẹ, Pọl o ru enana kpobi avọ ‘oghọghọ.’ U “no rie eva ze gbagba” re o ru ere, ere The Jerusalem Bible ọ ta. Kọ ẹvẹ kpahe owhẹ? Kọ u no owhẹ eva ze re whọ raha oke ra, ẹgba, ona, gbe efe ra ro ruiruo kẹ Jihova Ọghẹnẹ gbe isiuru amọfa, o tẹ make rọnọ ere oruo o ti ru owhẹ “horie oma kpobi” ẹsejọ? Kọ who ti ru onana avọ ‘oghọghọ’?
Ejọ E Tubẹ Se nọ A rẹ Gọ Dede
Ahwo buobu a wo ehoo gaga, keme a rọwo nọ a rẹ gọ Ọghẹnẹ vievie he. A wo ẹzi ababọ-uyere, oriobọ mẹrẹjomẹsa, tubọ ọkparesuọ dede. Setan ọ viẹ Adamu avọ Ivi họ wo iroro itieye na. Ọ ta thọ inọ a “te jọ wọhọ Ọghẹnẹ, nọ ọ rẹ riẹ uwoma gbe uyoma”—a vẹ jiroro kẹ oma rai kpahe oware nọ u woma gbe onọ u yoma. (Emuhọ 3:1-5) Ahwo nọ a wo ẹzi ọvona nẹnẹ a re roro nọ o hai fo re a wo ufuoma kpobi nọ a re ro ru oware nọ u si rai urru kpobi ababọ Ọghẹnẹ nọ a re guọvunu kẹ hayo ẹme rai nọ o re dhunu họ. (Olezi 81:11, 12) A gwọlọ rehọ eware nọ a wo kpobi kẹ ilale isiuru rai.—Itẹ 18:1.
Ẹsejọhọ who wo eriwo ọthọthọ ọnana ha. Ababọ avro who riwi okẹ uzuazọ nọ whọ be reawere riẹ obọnana ghaghae gbe irẹro igbunu ọrọ ẹrria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase na. (Olezi 37:10, 11; Eviavia 21:1-4) Ẹsejọhọ who bi yere Jihova gaga fiki ewoma riẹ kẹ owhẹ. Rekọ u fo re mai kpobi ma jaja aro vi kẹ ọza-enwoma na inọ Setan ọ rẹ sae raha iroro mai evaọ edhere nọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ jẹ egagọ mai rehọ họ. (2 Ahwo Kọrint 11:3) Ẹvẹ onana o sae rọ via?
O Gwọlọ Egagọ Unevaze
Jihova ọ gwọlọ egagọ unevaze, erọ udu kpobi. Ọ rẹ gb’omai họ re ma ru oreva riẹ vievie he. Setan họ ọnọ o re ru oware nọ o roro ku kpobi re ọ gba ahwo họ hayo bẹbẹ ahwo họ ru oreva riẹ. Kpahe Ọghẹnẹ ọgọ, Ebaibol na ọ ta kpahe owha-iruo, ijaje, itee, gbe eware itieye efa. (Ọtausiwoma Na 12:13; Luk 1:6) Ghele na, ugogo ẹjiroro nọ ma be rọ gọ Ọghẹnẹ họ fikinọ ma you rie.—Ọnyano 35:21; Iziewariẹ 11:1.
Epanọ Pọl ọ lahiẹ oma riẹ te evaọ egagọ Ọghẹnẹ kẹhẹ, ọ riẹ nọ enana kpobi i ti fioka ha ‘o gbe wo uyoyou hu.’ (1 Ahwo Kọrint 13:1-3) Nọ ikere Ebaibol a t’ẹme kpahe Ileleikristi wọhọ irigbo Ọghẹnẹ, orọnikọ a be ta kpahe igbo olahiẹ ọgbahọ họ. (Ahwo Rom 12:11; Ahwo Kọlọsi 3:24) Oware nọ a be jọ etẹe dhesẹ na họ omarokpotọ unevaze nọ u re no uyoyou udidi, udu kpobi ze kẹ Ọghẹnẹ gbe Ọmọ riẹ, Jesu Kristi.—Matiu 22:37; 2 Ahwo Kọrint 5:14; 1 Jọn 4:10, 11.
Egagọ mai kẹ Ọghẹnẹ i re je dhesẹ uyoyou udidi kẹ ahwo. “Ma rọ oma kpotọ eva udevie rai wọhọ epanọ ọyọre-ọmọ ọ rẹ sẹro emọ riẹ,” ere Pọl o kere se ukoko nọ o jọ Tẹsalonika. (1 Ahwo Tẹsalonika 2:7) Evaọ ekwotọ buobu nẹnẹ, o rọ owha-iruo kẹ oni na evaọ abọ-uzi re ọ rẹro te emọ riẹ. Rekọ evaọ uzẹme, ghinọ fiki ẹmeoyo kẹ uzi na gheghe ọvo ini buobu i bi ro ru onana? Ijo! A bi ru ei fikinọ a you emọ rai. Whaọ, oni-ọmọ ọ rẹ lahiẹ oma gaga fiki emọ riẹ. Fikinọ Pọl o wo “uyoyou” utioye na kẹ enọ ọ gbodibo kẹ, o ‘were riẹ’ re ọ rehọ uzuazọ riẹ ro fiobọhọ kẹ ae. (1 Ahwo Tẹsalonika 2:8) Uyoyou o rẹ w’omai re ma raro kele oriruo Pọl.—Matiu 22:39.
Kọ Ẹvẹ Kpahe Egagọ Ehoo?
Uzẹme, ma rẹ kuvẹ hẹ re uyoyou kẹ omobọ mai o rro vi uyoyou kẹ Ọghẹnẹ gbe amọfa. Ogbẹrọ ere he, ọza-enwoma ologbo ọ riẹ inọ ma te rehọ eva ivẹ, ọrọ ehoo rọ gọ. Ma gbẹ yọrọ oma ha ma ve ti tube muọ ẹgo họ ewo dede, jẹ dheva nọ ma bi yere uzuazọ mai lele isiuru mai hi. Onana o via kẹ emọ Izrẹl jọ nọ i ku uyoyou rai kẹ Ọghẹnẹ fiẹ rekọ a tẹ jẹ gọe ghele fikinọ o gba rai họ nọ a re ru ere. Eme o no rie ze? Egagọ Ọghẹnẹ i te zihe ruọ “omorọ” kẹ ae.—Malakae 1:13.
Idhe nọ a re dhe kẹ Ọghẹnẹ kpobi e rẹ “kare epe,” onọ ‘o mai woma.’ (Iruo-Izerẹ 22:17-20; Ọnyano 23:19) Rekọ ukpenọ a rehọ erao rai nọ e mai woma kẹ Jihova, ahwo edẹ Malakae a tẹ jẹ rehọ enọ ae omarai a leri ro dheidhe. Eme Jihova o ru? Ọ ta kẹ izerẹ na nọ: “Okenọ wha rẹ rehọ erao ituaro dhe-idhe, kọ oyena ogbẹrọ oware uyoma? Gbe okenọ wha rẹ rehọ e nọ eko gbe e nọ ebe mọ dhe-idhe, kọ oyena ogbẹrọ oware uyoma? Dawo rehọ otiọyena kẹ ọba rai sọ o rẹ were iẹ hayo ri owhẹ ẹro-ezi? . . . Wha rehọ eware nọ wha kpe ahwo mi, gbe enọ eko avọ enọ erẹ mọ, kọ ena họ idhe rai no wha rehọ ze! Kọ me re ti mi owhai oyena re?”—Malakae 1:8, 13.
Ẹvẹ onana o sae rọ via kẹ omai? Idhe mai e sae jọ “omorọ” kẹ omai otẹrọnọ ma kare udu gbe ẹzi unevaze. (Ọnyano 35:5, 21, 22; Iruo-Izerẹ 1:3; Olezi 54:6; Ahwo Hibru 13:15, 16) Wọhọ oriruo, kọ oke mai nọ ma leri kiọkọ ma be rọ kẹ Jihova?
Kọ ohwo jọ o re roro nọ ọ sae te were Ọghẹnẹ otẹrọnọ ohwo uviuwou jọ nọ o wo eva-ezi hayo ohwo Livai ọwhọ jọ ọ gba ọmọ Izrẹl nọ o wo unevaze he họ re ọ salọ arao riẹ nọ ọ mai woma ro dheidhe kpakiyọ u no rie eva ze he? (Aizaya 29:13; Matiu 15:7, 8) Jihova ọ se idheidhe itieye na yọ ọ se ahwo nọ a dhe rai.—Hosia 4:6; Matiu 21:43.
Ghọghọ Ru Oreva Ọghẹnẹ
Re ma gọ Ọghẹnẹ evaọ edhere nọ ọ rẹ jẹrehọ, ma re lele oriruo Jesu Kristi hrọ. Ọ ta nọ: “Mẹ be guọlọ orọ eva mẹ hẹ, rekọ o rọ eva ọnọ o vi omẹ.” (Jọn 5:30) Jesu ọ ruẹ evawere ilogbo evaọ unevaze nọ ọ rọ gọ Ọghẹnẹ. Jesu o ru eme eruẹaruẹ Devidi na gba: “Mẹ gwọlọ ru orọeva ra, O Ọghẹnẹ mẹ.”—Olezi 40:8.
Dede nọ o were Jesu re o ru oreva Jihova, onana o lọhọ ẹsikpobi hi. Roro kpahe oware nọ o via taure a tẹ te nwani mu ei, rehọ iẹe guẹdhọ, je kpei. Okenọ ọ jọ ọgbọ Getsemane na, Jesu o ‘weri gaga’ avọ ‘ẹrova.’ Ọ jọ iroro rova te epanọ, nọ ọ jẹ lẹ na, “ẹroyẹ riẹ ọ tẹ wọhọ egẹ azẹ ilogbo nọ i bi kie otọ.”—Matiu 26:38; Luk 22:44.
Fikieme Jesu o je wo ẹrova otiọye na? U re vevẹ nnọ orọnikọ fiki isiuru omobọ riẹ jọ hayo ehoo oreva Ọghẹnẹ uruo ho. Ọ ruẹrẹ oma kpahe no nnọ o re whu, tubẹ rehọ eme egaga kpahe fihọ eme Pita na: “Ọghẹnẹ ọ rẹ ghọ, Olori! Onana o rẹ sae via kẹ owhẹ hẹ.” (Matiu 16:21-23) Oware nọ o jọ Jesu oja họ epanọ uwhu riẹ wọhọ ogbulegbu u ti kpomahọ Jihova gbe odẹ ofuafo Riẹ. Jesu ọ riẹ nọ o te da Ọsẹ riẹ gaga re ọ ruẹ Ọmọ oyoyou riẹ nọ a te lahiẹ yoyoma ere.
Jesu ọ tẹ jẹ riẹ nnọ ọ nyate oke obọdẹ no evaọ orugba ẹjiroro Jihova. Ẹmeoyo ẹrọwọ kẹ izi Ọghẹnẹ o ti dhesẹ vevẹ nnọ o hae lọhọ re Adamu o ru ẹsalọ ọvona. Ẹgbakiete Jesu o ti dhesẹ eme Setan na fihọ erue inọ ahwo-akpọ evaọ otọ ẹdawọ a rẹ sae rehọ udu obọrai avọ ẹrọwọ gọ Ọghẹnẹ hẹ. Ẹkwoma Jesu, Jihova ọ te whọlọ Setan je si okpomahọ ọkparesuọ riẹ no.—Emuhọ 3:15.
Ẹvẹ owha-iruo nọ o rọ Jesu uzou o rro te! Odẹ Ọsẹ riẹ, udhedhẹ ehrugbakpọ, gbe esiwo uviuwou ahwo-akpọ—aikpobi e roma hwa ẹgbakiete Jesu. Fikinọ o vuhu onana mu, ọ tẹ lẹ nọ: “Ọsẹ mẹ, otẹrọnọ o sai jọ ai ruẹ ru re egho ọnana o vrẹ omẹ; rekọ o rọ eva mẹ hẹ, rekọ o rọ eva ra.” (Matiu 26:39) Makọ evaọ otọ odawọ nọ o mae ga kpobi, Jesu o rri emu hu evaọ unevaze riẹ re o yoẹme kẹ oreva Ọsẹ riẹ.
“[Ẹzi] Ọ Ghinẹ Rọwo Rekọ Uwo O Lọhọ”
Nọ Jesu ọ ruẹ uye ẹrova nọ ọ jẹ gọ Jihova na, ma rẹ sai rẹro nọ Setan o ti tunyẹ omai wọhọ idibo Ọghẹnẹ. (Jọn 15:20; 1 Pita 5:8) Ofariẹ, ma gba ha. Fikiere o tẹ make rọnọ ma gọ Ọghẹnẹ avọ unevaze, o te lọhọ k’omai re ma ru ere he. Jesu ọ ruẹ epanọ ikọ riẹ e thuẹ te re a ru eware nọ ọ ta kẹ ai kpobi. Oye jabọ ọ jẹ ta nọ: “[Ẹzi] ọ ghinẹ rọwo rekọ uwo o lọhọ.” (Matiu 26:41) Uvumọ oware o jọ uwo ohwo-akpọ ogbagba riẹ lọhọ họ. Ghele na, oware nọ o wo họ iroro họ ewhrehe nọ ọ rọ oma-iwo ilele riẹ, sebaẹgba nọ a reuku riẹ no obọ Adamu nọ ọ gba ha na ze. Jesu ọ riẹ nọ fiki sebaẹgba nọ a reuku riẹ gbe ọnyaba-ẹgba ohwo-akpọ nọ o no rie ze, a te thuẹ re a ruẹsi ru eware kpobi nọ a gwọlọ nọ a rẹ jọ egagọ Jihova ru.
Fikiere, oma o rẹ jọ omai wọhọ Pọl ukọ na, ọnọ o weri gaga evaọ okenọ sebaẹgba o bru ẹgba riẹ nọ ọ rẹ rọ gọ Ọghẹnẹ vọvọ dhe. Pọl o kere nọ: “Iroro oware uruo o rọ evaọ eva eva mẹ, rekọ udu nọ a rẹ sai ro ru ei me wo riei hi.” (Ahwo Rom 7:18) Mai re ma rẹ ruẹ nọ ma be sai ru eware iwoma kpobi nọ ma gwọlọ ru gbagba ha. (Ahwo Rom 7:19) Orọnikọ fiki ehoo nọ ma wo ho. O rọ ere keme ewhrehe nọ ọ rọ oma-iwo mai o bi si omodawọ mai nọ o mai woma kpobi kpemu.
Jọ o bẹ omai hi. U te no omai eva ze re ma ru utho oma mai, Ọghẹnẹ ọ te jẹ egagọ mai rehọ. (2 Ahwo Kọrint 8:12) Joma ru ‘uthoma mai’ re ma raro kele ẹzi Kristi ọrọ ẹmeoyo kẹ oreva Ọghẹnẹ. (2 Timoti 2:15; Ahwo Filipai 2:5-7; 1 Pita 4:1, 2) Jihova ọ te hwosa jẹ tha ẹzi unevaze otiọye na uke. Ọ te k’omai “ogaga ulogbo nọ othesiwa” re u nwene ewhrehe mai. (2 Ahwo Kọrint 4:7-10) Avọ obufihọ Jihova, mai, wọhọ Pọl, ma te ‘rehọ oghọghọ raha igho gbe uzuazọ’ mai evaọ egagọ eghaghae Riẹ.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 3]
Pọl ọ rehọ unevaze gọ Ọghẹnẹ te epanọ ẹgba riẹ o mu kpobi
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]
Makọ evaọ otọ odawọ nọ o mae ga kpobi, Jesu o ru oreva Ọsẹ riẹ