Uzou Esa

Isiavẹ Ivẹ Kpohọ Orọo nọ O rẹ Tọ

 1, 2. (a) Ẹvẹ a ruẹrẹ orọo na họ nọ u re kri te? (b) Ẹvẹ onana o sae rọ lọhọ?

NỌ ỌGHẸNẸ o kuọ imava ọsosuọ na gbe evaọ orọo, edhesẹ ovuovo o jariẹ inọ okugbe na o te jọ ubroke he. Adamu avọ Ivi a rẹ jọ kugbe evaọ edẹ uzuazọ rai kpobi. (Emuhọ 2:24) Ute Ọghẹnẹ kẹ orọo adhẹwẹ họ o kugbe ọzae ọvo gbe aye ọvo. Ẹnwae-obro evaọ obọ omọvo jọ ọvo a jọ Ikereakere na kuvẹ nọ o sae lẹliẹ ohwo fa orọo avọ uvẹ nọ ọ sae rọ wariẹ rọo.—Matiu 5:32.

² Kọ o lọhọ re imava e rria kugbe avọ evawere ribri? E, yọ Ebaibol na i dhesẹ ekwakwa ilogbo ivẹ, hayo isiavẹ, nọ i re fiobọhọ ru onana lọhọ. Otẹrọnọ te ọzae avọ aye na a fi enana họ iruo, koyehọ a rovie ẹthẹ ruọ evawere gbe eghale buobu no. Eme họ isiavẹ enana?

USIAVẸ ỌSOSUỌ NA

 3. Didi oghẹrẹ uyoyou esa imava orọo a re dhesẹ?

³ Usiavẹ ọsosuọ na họ uyoyou. Avọ isiuru, egheghẹrẹ uyoyou e riẹ nọ a fodẹ evaọ Ebaibol na. Ovo jọ họ uyoyou oruọruọ nọ ohwo o re dhesẹ kẹ omọfa, oghẹrẹ uyoyou nọ o rẹ jọ udevie egbẹnyusu ekpekpe. (Jọn 11:3) Ọfa họ uyoyou nọ o rẹ rro evaọ udevie ahwo uviuwou. (Ahwo Rom 12:10) Orọ avesa họ uyoyou obẹlẹ nọ ohwo o re wo kẹ ọmọzae gbe ọmọtẹ. (Itẹ 5:15-20) Dede, ọzae avọ aye a re wo enana kpobi. Rekọ uyoyou avene o riẹ, onọ o mae rro viọ edekọ na kpobi.

 4. Ovẹ họ uyoyou avọ ene?

⁴ Evaọ ẹvẹrẹ ọsosuọ ọrọ Ikereakere Ileleikristi Grik na, ubiẹme nọ a rẹ rehọ fodẹ oghẹrẹ uyoyou avene onana họ a·gaʹpe. A rehọ ubiẹme oyena ruiruo evaọ 1 Jọn 4:8, oria nọ a jọ ta k’omai nọ: “Ọghẹnẹ họ uyoyou.” Uzẹme, “ma you rie keme [Ọghẹnẹ] ọ kaki you omai.” (1 Jọn 4:19) Oleleikristi ọ rẹ kaki wo uyoyou otiọye na kẹ Jihova Ọghẹnẹ jẹ rọ kẹ ọrivẹ riẹ. (Mak 12:29-31) Ubiẹme ọ a·gaʹpe na a rehe riẹ ruiruo re evaọ Ahwo Ẹfẹsọs 5:2, nọ o ta nọ: “Wha nya eva uyoyou wọhọ epanọ Kristi o you mai, nọ ọ jẹ rehọ oma obọriẹ kẹ fiki mai.” Jesu ọ ta nọ oghẹrẹ uyoyou onana a ti ro vuhu ilele uzẹme riẹ: “Fiki onana ahwo kpobi a jẹ riẹ nọ whai ilele mẹ re whai ohwo o te you ohwo [a·gaʹpe].” (Jọn 13:35) Muẹrohọ re, rọ kpahe efihiruo a·gaʹpe eva 1 Ahwo Kọrint 13:13: “Whaọ wha jọ eva orọwọ, ẹruore, uyoyou, esa enana: rekọ onọ omae jọ enana rro kọ uyoyou [a·gaʹpe].”

 5, 6. (a) Fikieme uyoyou o jẹ rro viọ ẹrọwọ gbe ẹruore? (b) Didi eware e soriẹ ze nọ uyoyou o re ro fiobọhọ ru orọo tọ?

⁵ Eme o lẹliẹ uyoyou a·gaʹpe ọnana rro viọ ẹrọwọ gbe ẹruore? Keme izi e be kpọe—izi egbagba—enọ a rẹ jọ Ẹme Ọghẹnẹ ruẹ. (Olezi 119:105) O rọ arodawẹ nọ o kare oriobọ ọrọ eruo oware nọ u kiehọ je woma no eriwo Ọghẹnẹ ze kẹ amọfa, makọ ohwo nọ a bi ru ei kẹ na o te kẹe hayo o te kẹe he. Oghẹrẹ uyoyou na u re fiobọhọ kẹ imava orọo na lele ohrẹ Ebaibol na: “Whai ohwo o thi-akọ kẹ ohwo, re ohwo jọ o te wo eguago kpahe ọrivẹ riẹ, jọ ọrọvrẹe; wọhọ epanọ Ọnowo na ọ rọ vrẹ owhai na ere wha rẹ rọ vrẹ re.” (Ahwo Kọlọsi 3:13) Imava-orọo nọ i wo uyoyou a re wo je dhesẹ “uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ [a·gaʹpe] [rọ kẹ ohwohwo], epanọ uyoyou u re rurẹ eware iyoma ibuobu.” (1 Pita 4:8) Muẹrohọ nọ uyoyou u re ruru iruthọ. O re si iruthọ no ho, keme ohwo ọvo nọ ọ gba nọ ọ kare ẹthọthọ ọ riẹ hẹ.—Olezi 130:3, 4; Jemis 3:2.

⁶ Nọ imava-orọo a te wo uyoyou otiọye na kẹ Ọghẹnẹ jẹ rọ kẹ ohwohwo, orọo rai o rẹ tọ jẹ vọ avọ evawere, keme “uyoyou u re re he.” (1 Ahwo Kọrint 13:8) Uyoyou họ “ọwhẹgbe eware kpobi.” (Ahwo Kọlọsi 3:14) Whọ tẹ rọo no, ẹvẹ whẹ avọ ọrivẹ-orọo ra a sai ro wo oghẹrẹ uyoyou onana? Se Ẹme Ọghẹnẹ kugbe, jẹ t’ẹme kpahiẹe. Wuhrẹ oriruo Jesu ọrọ uyoyou re whọ jẹ daoma rọ aro kele iei, re who roro jẹ raro kele iei. Kugbe onana, kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi, oria nọ a be jọ wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ. Jẹ lẹ kẹ obufihọ Ọghẹnẹ re wha ruẹse wo oghẹrẹ uyoyou ulogbo onana, onọ o rọ ubi ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ na.—Itẹ 3:5, 6; Jọn 17:3; Ahwo Galesha 5:22; Ahwo Hibru 10:24, 25.

USIAVẸ AVIVẸ NA

 7. Eme họ adhẹẹ, kọ ono o re dhesẹ adhẹẹ evaọ orọo?

⁷ Otẹrọnọ imava-orọo a ghine you ohwohwo, koyehọ a re je wo adhẹẹ kẹ ohwohwo re, yọ adhẹẹ họ usiavẹ avivẹ ọrọ orọo evawere. A fotọ adhẹẹ wọhọ “ororokẹ amọfa, ọghọ rọ kẹ ai.” Ẹme Ọghẹnẹ ọ hrẹ Ileleikristi kpobi, kugbe ezae avọ eyae inọ: ‘Evaọ adhẹẹ rọ kẹ ohwohwo, kobaro.’ (Ahwo Rom 12:10) Pita ukọ na o kere nọ: “Whai ezae na ere re, wha rọ iroro lele eyae rai yeri, he tete aye na wọhọ oware ohẹhẹ.” (1 Pita 3:7) A hrẹ aye nọ “ọ rehọ adhẹẹ [odidi] kẹ ọzae riẹ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:33) Whọ tẹ gwọlọ rọ adhẹẹ kẹ ohwo, whọ rẹ jọ wowolẹ kugbe ohwo na, rọ adhẹẹ kẹ orro gbe eriwo riẹ, jẹ gwọlọ ru oware nọ ọ gwọlọ mi owhẹ kpobi.

8-10. Evẹ họ idhere jọ nọ adhẹẹ o re ro fiobọhọ ru usu orọo na ga je wo evawere?

⁸ Ahwo nọ a gwọlọ reawere orọo evawere a re dhesẹ adhẹẹ kẹ ọrivẹ orọo rai ẹkwoma ẹgwọlọ ọthọthọ “ifowe oma obọ [rai] ọvo ho, rekọ ifowe [ọrivẹ orọo riẹ] re.” (Ahwo Filipai 2:4) A re roro kpahe oware nọ u woma kẹ omobọ rai ọvo ho—keme oyena o rẹ jọ oriobọ. Ikpoye, a re roro kpahe oware nọ o mai woma kẹ erivẹ-orọo rai. Uzẹme, oyena a rẹ kake rẹriẹ ova ku.

⁹ Adhẹẹ o re fiobọhọ kẹ erivẹ-orọo vuhu ehẹriẹ nọ e rọ eriwo rai muẹ. O rọ oware nọ o kare iroro re a rẹro nọ oghẹrẹ ahwo ivẹ a re wo eriwo ọvo na evaọ eware kpobi. Oware nọ o rẹ jọ ọzae na oja gaga o sae jọ aye na oja tere re, yọ oware nọ o rẹ were aye na o sae jọ nọ o rẹ were ọzae na ha. Rekọ omomọvo ọ rẹ rọ adhẹẹ kẹ eriwo gbe ẹsalọ ohwohwo, thakpinọ enana e rọ otọ uwhru izi gbe ijaje Jihova. (1 Pita 2:16; wawo Filimọn 14.) Ofariẹ, ohwohwo ọ rẹ rọ adhẹẹ kẹ orro ohwohwo ẹkwoma atahwẹ nọ a rẹ rọ oyena ru hu, makọ evaọ ẹgbede hayo evaọ idhere.

¹⁰ Ẹhẹ, uyoyou kẹ Ọghẹnẹ gbe ohwohwo kugbe adhẹẹ yọ isiavẹ ivẹ nọ e r’oja kẹ orọo obokparọ. Ẹvẹ a sai ro fi ai họ iruo evaọ abọ uzuazọ orọo jọ nọ i wuzou?

UZOU-UWO NỌ O WỌHỌ ORỌ KRISTI

11. No Ikereakere na ze, ono o wuzou orọo na?

¹¹ Ebaibol na ọ ta k’omai nọ a ma ọzae na avọ ekwakwa nọ i re ru ei jọ ohwo nọ o wuzou uviuwou avọ obokparọ. Nọ o rọ ere na, ọzae na o wo owha-iruo omokpokpọ ẹzi gbe ọrọ ugboma aye gbe emọ riẹ evaọ aro Jihova. Ọ rẹ jiroro nọ e kpomamu nọ i re dhesẹ oreva Jihova jẹ jọ oriruo eva uruemu ohwo Ọghẹnẹ. “Whai eyae, wha rọ oma kpotọ kẹ ezae rai, epanọ a rẹ rọ kẹ Ọnowo na. Keme ọzae họ ọnọ o wo uzou aye wọhọ epanọ Kristi o wo uzou [ukoko na].” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:22, 23) Ghele na, Ebaibol na ọ tẹ jẹ ta nọ u wo ohwo nọ o wuzou ọzae na, Ohwo nọ o kpehru viei. Pọl ukọ na o kere nọ: “Rekọ mẹ guọlọ re wha riẹ nọ Kristi họ ọ nọ o wo uzou ohwo kpobi, ọzae ọye o wo uzou aye riẹ, Ọghẹnẹ kọ ọye o wo uzou Kristi.” (1 Ahwo Kọrint 11:3) Ọzae nọ o wo areghẹ o re wuhrẹ epanọ o re dhesẹ uzou-uwo ẹkwoma aruorokele ọnọ o wuzou riẹ, Kristi Jesu.

12. Didi oriruo owoma Jesu ọ kẹ evaọ edhesẹ omarokpotọ gbe edhesẹ uzou-uwo?

¹² Jesu omariẹ o wo ohwo nọ o wuzou riẹ, Jihova, yọ ọ be rọ oma kpotọ kẹ Ẹe ziezi. Jesu ọ ta nọ: “Mẹ be guọlọ orọ eva mẹ hẹ, rekọ o rọ eva ọnọ o vi omẹ.” (Jọn 5:30) Ẹvẹ oriruo ọnana o woma te! Jesu họ “ọtuyẹ evaọ emama kpobi.” (Ahwo Kọlọsi 1:15) O te zihe ruọ Mesaya. Ọye ọ rẹ te jọ ọnọ o Wuzou ukoko Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na gbe Ovie Uvie Ọghẹnẹ nọ a salọ, ọnọ o kpehru vi enjẹle na kpobi. (Ahwo Filipai 2:9-11; Ahwo Hibru 1:4) Makọ ọkwa okpehru ọyena kpobi gbe ẹruore ologbo ọyena, ọzae na Jesu ọ jọ eva gaga ha, si ikẹ, hayo jẹ gwọlọ vrẹta mi ahwo ho. Ọ rọ ohwo evaga ha, nọ ọ jẹ kareghẹhọ ilele riẹ ẹsikpobi nọ a re yoẹme kẹe. Jesu o wo uyoyou avọ ororokẹ, maero rọ kẹ ahwo nọ e jọ iyiyẹ. Ọ ta nọ: “Whai e ruẹ uye gbe enọ e wha owha ogbẹgbẹdẹ kpobi, wha bru omẹ ze, mẹ rẹ kẹ owhai udhedhẹ. Rehọ owhowha mẹ wha, wha wuhrẹ omẹ, keme me re wowolẹ jegbọ eva i ro kpotọ, wha rẹ te ruẹ udhedhẹ kẹ izi rai. Keme owhowha mẹ o rẹ lọlọhọ, owha mẹ u re vovovo.” (Matiu 11:28-30) O jẹ were ae eva re a jọ usu kugbei.

13, 14. Ẹvẹ ọzae oyoyou o re ro dhesẹ uzou-uwo riẹ, evaọ aruorokele Jesu?

¹³ Ọzae nọ ọ gwọlọ uzuazọ uviuwou nọ evawere o rẹ jọ u re kiehọ kẹe re o roro kpahe emamọ iruemu Jesu. Emamọ ọzae ọ rẹ jọ eva gaga ha, ọ rẹ rọ uzou-uwo riẹ ruiruo thọthọ rọ rehọ unu fọrọ aye riẹ hẹ. Ikpoye, o re you jẹ kẹe ọghọ. Otẹrọnọ Jesu ọ jọ “wowolẹ,” ọzae na ọ rẹ mae jọ ere keme, wo ohẹriẹ no Jesu, o re ruthọ. Okenọ o te ruthọ, ọ rẹ gwọlọ ororokẹ aye riẹ. Fikiere, ọzae omarokpotọ na ọ rẹ rọwo iruthọ riẹ, dede nọ eme wọhọ, “O dh’owhẹ eva ha; who ru gba,” e rẹ jọ bẹbẹ ẹta. O rẹ mae jọ lọlọhọ kẹ aye re ọ rọ adhẹẹ kẹ uzou-uwo ọzae nọ o koko oma họ avọ omarokpotọ vi ọrọ oheri nọ o re veghe uzou. Ere re, aye nọ o wo adhẹẹ ọ rẹ lẹ rọ kẹ erọvrẹ okenọ o te ruthọ.

¹⁴ Ọghẹnẹ ọ ma aye na avọ ekwakwa nọ ọ rẹ sai fihọ iruo ro fiba orọo evawere. Ọzae nọ o wo areghẹ o re vuhu onana muẹ ọ gbẹ rọ aye riẹ ru u gbotọ họ. Eyae buobu i re wo ororokẹ je brokpakpa, ekwakwa nọ a gwọlọ evaọ ẹruorote uviuwou gbe ẹruọsa usu ohwo-akpọ. Notọ ze, aye na ọ gbakiete evaọ uwou na u ru fihọ oria evawere nọ a rẹ rria. “Aye owoma” nọ a dhesẹ evaọ Itẹ uzou 31 na o wo ekwakwa igbunu buobu gbe ekẹ obọdẹ, yọ uviuwou riẹ o wo erere vọvọ no ai ze. Fikieme? Fikinọ ọzae riẹ ọ rọ udu riẹ “fievahọ iẹ.”—Itẹ 31:10, 11.

15. Ẹvẹ ọzae ọ sai ro dhesẹ uyoyou gbe adhẹẹ nọ o wọhọ orọ Kristi kẹ aye riẹ?

¹⁵ Evaọ uruemu eria jọ, ọzae na o re dhesẹ udu-esuo riẹ vrẹta, te epanọ re a nọe onọ dede a rri rie fihọ oware nọ o kare adhẹẹ. Ọ rẹ sai ru aye riẹ wọhọ ọrigbo dede. Edhesẹ uzou-uwo oyoma otiọye na o rẹ wha usu nọ u woma ha ze orọnikọ kugbe aye na ọvo ho rekọ kugbe Ọghẹnẹ re. (Wawo 1 Jọn 4:20, 21.) Evaọ abọdekọ riẹ, ezae jọ i re siuke kpemu no uzou-uwo, a vẹ kẹ aye rai uvẹ su uviuwou na. Ọzae nọ ọ be roma kpotọ kẹ Kristi ziezi ọ rẹ wha aye riẹ ria ha hayo ru ei oma vo ho. Ikpoye, ọ rẹ raro kele Jesu dhesẹ uyoyou omolahiẹ kẹ amọfa je ru wọhọ epanọ Pọl ọ hrẹ: “Ezae na, wha you eyae rai, wọhọ epanọ Kristi o you [ukoko] riẹ, ọ jẹ rehọ oma obọriẹ kẹe.” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:25) Kristi Jesu o you ilele riẹ te epanọ o ro whu kẹ ai. Emamọ ọzae ọ rẹ daoma rehọ aro kele uruemu oyena nọ o kare oriobọ na, ọ vẹ gwọlọ ewoma aye riẹ, ukpenọ ọ rẹ hae gwọlọ mi ei. Okenọ ọzae ọ tẹ be roma kpotọ kẹ Kristi je bi dhesẹ uyoyou gbe adhẹẹ wọhọ orọ Kristi, oma o rẹ wọ aye riẹ re ọ roma kpotọ kẹe.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:28, 29, 33.

OMAROKPOTỌ AYE

16. Didi ekwakwa aye o re dhesẹ evaọ usu riẹ kugbe ọzae riẹ?

¹⁶ U kri hi nọ a ma Adamu no, “ỌNOWO na, Ọghẹnẹ, ọ tẹ ta nọ, ‘Uwoma re ohwo na ọvo ọ jọ họ. Mẹ rẹ ma ofiobọhọ nọ o fo rie kẹ e.’ ” (Emuhọ 2:18) Ọghẹnẹ ọ ma Ivi wọhọ “ofiobọhọ,” orọnikọ ọnọ o re lele iei si ikẹ hẹ. Orọo o rẹ jọ okọ oyibo nọ o wo isu ivẹ nọ i re si ikẹ hẹ. Ọzae na o re dhesẹ uzou-uwo oyoyou, yọ aye na o re dhesẹ uyoyou, adhẹẹ, gbe omarokpotọ unevaze.

17, 18. Didi idhere jọ aye ọ sae rọ jọ uvi ofiobọhọ kẹ ọzae riẹ?

¹⁷ Ghele na, re ọ jọ emamọ aye o gwọlọ viọ omarokpotọ. Ọ rẹ daoma re ọ jọ uvi ofiobọhọ, ọ rẹ thọ ọzae riẹ evaọ iroro nọ ọ be jẹ. Dede, o rẹ mae lọhọ kẹe nọ ọ tẹ be rọwo kugbe iroro riẹ nọ ọ jẹ. Rekọ nọ ọ gbẹ make rọwo kugbe iroro riẹ hẹ, uketha riẹ kpobi nọ ọ rẹ kẹe u re fiobọhọ kẹ ẹjiroro riẹ nyate ekuhọ obokparọ.

¹⁸ Aye ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ ọzae riẹ re ọ jọ ohwo nọ ọ be riẹ su evaọ idhere efa. Ọ rẹ sai dhesẹ ovuhumuo kẹ omodawọ riẹ evaọ oriruo o dhesẹ, ikpenọ ọ rẹ fo ẹe hayo ru ei roro nọ ọ be sai ru ẹgwọlọ riẹ gba ha. Evaọ uvi edhere nọ o re ro yeri kugbe ọzae riẹ, ọ rẹ kareghẹhọ nọ “omaurokpotọ avọ ẹzi udhedhẹ . . . orẹ ghaghae obaro Ọghẹnẹ,” orọnikọ evaọ aro ọzae na ọvo ho. (1 Pita 3:3, 4; Ahwo Kọlọsi 3:12) Kọ otẹrọnọ ọzae na ọ rọ ukoko na ha? Te ọ rọ ukoko na hayo ọ rọ họ, Ikereakere na e tudu họ eyae awọ re a “you ezae rai jegbe emọ rai, a ve je wo areghẹ kare ọfariẹ-ogbe, ruiruo eyero-uwou, jọ wowolẹ, a vẹ jẹ hẹ romakpotọ kẹ ezae rai re a siọ ẹme Ọghẹnẹ ba ẹfuọ.” (Taitọs 2:4, 5) Otẹrọnọ ẹme nọ o kpomahọ iroro ọ roma via, ọzae nọ ọ rọ ukoko ho ọ rẹ sae rọ adhẹẹ kẹ edikihẹ aye riẹ nọ ọ tẹ ta udu riẹ via avọ ‘udhedhẹ adhẹẹ odidi.’ Ezae jọ nọ e rọ ukoko na ha a “rọ fiki uruemu eyae rai ze edhere na, omake rọnọ a yo ẹme na ha, okenọ a ruẹ uruemu rai fuafo avọ adhẹ.”—1 Pita 3:1, 2, 15; 1 Ahwo Kọrint 7:13-16.

19. Eme aye o re ru otẹrọnọ ọzae riẹ ọ ta kẹe nọ o zue uzi Ọghẹnẹ?

¹⁹ Kọ otẹrọnọ ọzae ọ ta kẹ aye riẹ nọ o ru oware nọ Ọghẹnẹ ọ ghọ? Oyena o tẹ via, ọ rẹ riẹ nọ Ọghẹnẹ họ Osu ologbo riẹ. Ọ rẹ rehọ oriruo oware nọ ikọ na a ru nọ isu e ta kẹ ai nọ a zue uzi Ọghẹnẹ. Iruẹru 5:29 o ta nọ: “Pita avọ ahwo ikọ na a yo a tẹ ta nọ, ‘Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo.’ ”

EMAMỌ ẸMEỌTA-KUGBE

20. Eme họ abọ ologbo jọ nọ uyoyou avọ adhẹẹ e jẹ rọ oja?

²⁰ Uyoyou gbe adhẹẹ e rọ oja evaọ abọ ọfa orọo na—ẹmeọta-kugbe. Ọzae oyoyou ọ rẹ t’ẹme kugbe aye riẹ kpahe iruẹru riẹ, ebẹbẹ riẹ, eriwo riẹ kpahe eware sa-sa. Aye na ọ gwọlọ onana. Ọzae nọ ọ rẹ rehọ oke t’ẹme kugbe aye riẹ re ọ jẹ gaviezọ kẹ oware nọ aye na ọ te ta yọ o bi dhesẹ uyoyou gbe adhẹẹ riẹ kẹe. (Jemis 1:19) Eyae jọ i re gu inoma nọ ezae rai e rẹ raha omoke kakao gheghe kugbe ai eva ẹmeọta. Oyena o thọ gaga. Uzẹme, eva oke onana nọ a rẹ jọ wo uvẹ hẹ na, ezae na i re ruiruo euwa buobu evaọ obọ otafe, yọ eyero ekọ o rẹ sae gwọlọ nọ aye na o ruiruo re. Rekọ imava nọ e rọo no a rẹ nya siọ oke ba kẹ ohwohwo. Ogbẹrọ ere he, a vẹ te jọ enọ i bi ru onọ u je rai. O rẹ sae wha ebẹbẹ ilogbo ze nọ oma o tẹ be wọ ai re a gwọlọ usu amọfa evaọ otafe ọruẹrẹfihọ orọo na.

21. Ẹvẹ emamọ ẹmeọta o re ro fiobọhọ nọ evawere e jẹ jọ orọo?

²¹ Oghẹrẹ nọ eyae gbe ezae a rẹ rọ t’ẹme kugbe o rọ oja. “Eme ewewere e . . . rẹ were ẹzi gbe uzuazọ gbe oma na.” (Itẹ 16:24) Ọrivẹ-orọo ra ọ tẹ make rọ ukoko na hayo ọ rọ họ, ohrẹ Ebaibol na u wo iruo: “Jọ ẹme rai ọ vọ avọ aruoriwo, jẹ hẹ mere wọhọ uwhei kẹse kẹse,” koyehọ, o rẹ riẹ do. (Ahwo Kọlọsi 4:6) Okenọ oma o tẹ lọhọ ohwo no fiki iruo okpẹdoke nọ o ru, eme iwowolẹ ororokẹ no obọ ọrivẹ-orọo na ze u re ru iruo ilogbo. “Ẹme nọ a ta kiehọ ọ wọhọ ibi igoru nọ a fihọ udevie isiliva.” (Itẹ 25:11) Urru nọ ohwo ọ rọ t’ẹme na gbe eme nọ ọ salọ ta e rọ oja gaga. Wọhọ oriruo, evaọ edhere evadha, ọjọ ọ rẹ sae ta kẹ ọdekọ nọ: “Kare ẹthẹ na!” Rekọ ẹvẹ eme na e rẹ “mere wọhọ uwhei” te, nọ a tẹ tae evaọ urru uwowolẹ, avọ otoriẹ, “Ivie whọ gbẹ kare ẹthẹ na?”

22. Didi iruemu ọzae avọ aye a gwọlọ re a ruẹse yọrọ emamọ ẹmeọta-kugbe?

²² Ẹvi ọ rẹ jọ emamọ ẹmeọta-kugbe nọ eme iwowolẹ e tẹ riẹ, eriwo gbe omarọtẹme nọ u re siuru, uwowou, otoriẹ, gbe ewolẹ. Ẹkwoma iruo nọ ma re ru gaga evaọ ẹyọrọ emamọ ẹmeọta-kugbe, oma o rẹ kẹ ọzae avọ aye na uvẹ re a ta ẹgwọlọ rai via, yọ a rẹ jọ ehri omosasọ gbe obufihọ kẹ ohwohwo evaọ etoke nọ eware e tẹ nyathọ hayo oke uye. Ẹme Ọghẹnẹ ọ tudu họ omai awọ nọ: “Wha ta udu họ enọ udu u re bro awọ.” (1 Ahwo Tẹsalọnika 5:14) Oke o rẹ jariẹ nọ ọzae na ọ rẹ jọ ọkora yọ ere aye na re. A rẹ sae “ta udu họ” ohwohwo, bọ ohwohwo ga.—Ahwo Rom 15:2.

23, 24. Ẹvẹ uyoyou gbe adhẹẹ i re ro fiobọhọ nọ avro ọ tẹ riẹ? Kẹ oriruo.

²³ Imava orọo nọ i bi dhesẹ uyoyou gbe adhẹẹ a rẹ ruẹ avro kpobi wọhọ use-abọ họ. A re ruiruo gaga re a siọ ohwohwo ba “ekpokpo.” (Ahwo Kọlọsi 3:19) Ai imava a rẹ kareghẹhọ nọ “uyo olọlọhọ o rẹ whaha ofu.” (Itẹ 15:1) Yọrọ oma re whọ siọ ọrivẹ-orọo ra ba e rri kpotọ hayo ebrukpe nọ ọ tẹ be teva riẹ. Ikpoye, rri eme itieye na wọhọ uvẹ nọ whọ rẹ rọ riẹ kpahe eriwo ọrivẹ-orọo ra. Wha kuomagbe, re wha daoma rehọ evevo ku ẹwhọ rai họ.

²⁴ Kareghẹhọ oke nọ Sera ọ rọ ta kẹ ọzae riẹ, Abraham, rọ kpahe ifue kẹ ẹbẹbẹ jọ nọ o rọwo kugbe iroro riẹ hẹ. Ghele na, Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Abraham nọ: ‘Gaviezọ kẹ urru riẹ.’ (Emuhọ 21:9-12) Abraham o te ru ere, a tẹ ghale iẹe. Epọvo na re, aye ọ tẹ jiroro oware nọ u wo ẹhẹriẹ no onọ ọzae na o wo họ iroro, u fo re ọzae na ọ gaviezọ. Evaọ okiọvo na, aye na họ ọnọ o wuzou ẹme na ha rekọ ọ rẹ gaviezọ kẹ ẹme nọ ọzae riẹ ọ gwọlọ ta. (Itẹ 25:24) Re ọzae na hayo aye o si ikẹ nọ ẹme riẹ ọvo ọ rẹ karo u dhesẹ ababọ uyoyou gbe adhẹẹ.

25. Ẹvẹ emamọ ẹmeọta-kugbe ọ sai ro fiba evawere evaọ abọ ọkpekpe uzuazọ orọo na?

²⁵ Emamọ ẹmeọta-kugbe o rọ oja re evaọ usu owezẹ ọzae avọ aye. Oriobọ avọ ababọ oma-oyọrọ o rẹ sae raha usu okpekpe onana evaọ orọo. Ẹmeọta-kugbe, kugbe odiri, e rọ oja. Nọ omomọvo ọ tẹ be rọ ababọ oriobọ gwọlọ ewoma ọdekọ, owezẹ ọ rẹ kake wha ẹbẹbẹ ologbo ze he. Evaọ onana wọhọ eme efa, “wha jọ ohwo kpobi ọ kake guọlọ ewoma ọrivẹ riẹ, re ọ tẹ guọlọ ewoma omobọ riẹ.”—1 Ahwo Kọrint 7:3-5; 10:24.

26. Dede nọ orọo kpobi o ti wo abọ oyoma gbe owoma riẹ, ẹvẹ ẹmeoyo kẹ Ẹme Ọghẹnẹ o je fiobọhọ kẹ ọzae avọ aye ruẹ evawere?

²⁶ Ẹvẹ ohrẹ nọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ kẹ o woma te! Uzẹme, orọo kpobi u wo abọ yoma gbe owoma riẹ. Rekọ nọ ọzae avọ aye a tẹ roma kpotọ kẹ iroro Jihova, wọhọ epanọ a dhesẹ i rai via evaọ Ebaibol na, jẹ rehọ usu rai hwa uyoyou gbe adhẹẹ nọ izi e be kpọ, a rẹ sai wo evaifihọ inọ orọo rai o rẹ te tọ jẹ wereva. A vẹ te rọ ọghọ kẹ orọnikọ ohwohwo ọvo ho rekọ Ọnọ Ọ Tuọ orọo họ re, Jihova Ọghẹnẹ.

ẸVẸ IZI EBAIBOL ENANA I RE RO FIOBỌHỌ . . . KẸ IMAVA-ORỌO REAWERE ORỌO EVAWERE NỌ O RẸ TỌ?

Ileleikristi uzẹme a re you ohwohwo.—Jọn 13:35.

U re no Ileleikristi eva ze re a rọ vrẹ ohwohwo.—Ahwo Kọlọsi 3:13.

Ọruẹrẹfihotọ uzou-uwo nọ o rọ kpatiẹ o riẹ.—1 Ahwo Kọrint 11:3.

U wuzou re a t’ẹme ezi evaọ ẹruoke riẹ.—Itẹ 25:11.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]

Uyoyou gbe adhẹẹ kẹ ohwohwo u re su kpohọ obokparọ evaọ orọo