UZOU AVỌ 4
‘Ọnowo na . . . O Wo Ogaga Ulogbo’
1, 2. Didi ikpeware Elaeja ọ ruẹ no evaọ uzuazọ riẹ, rekọ eware igbunu vẹ ọ ruẹ evaọ okenọ ọ jọ eghogho jọ evaọ Ugbehru Horẹb?
ELAEJA ọ ruẹ ikpeware no vẹre. Ọ ruẹ ekọlọbe nọ e jẹ wọ emuore sei isiava okpẹdẹ evaọ okenọ ọ jẹ rria evaọ eria idhere. Ọ ruẹ eka nọ a wuhu gbe ewhri nọ i je vihọ evaọ ikolo ivẹ evaọ etoke ohọo uthethei. Ọ tubẹ ruẹ erae nọ i kie no ehru ze evaọ uyo kẹ olẹ riẹ. (1 Ivie, uzou avọ 17, 18) Dede na, Elaeja ọ te ruẹ uvumọ oware utiona ha.
2 Nọ o kiẹzẹ kẹle unu eghogho jọ evaọ Ugbehru Horẹb, ọ tẹ ruẹ eware igbunu sa-sa nọ e via. Ọ kake ruẹ ofou. O je fou gaga avọ edo ologbo, keme ofou na ọ ga te epanọ ọ rọ hẹriẹ igbehru jẹ vaha itho. Ọ tẹ jẹ ruẹ otọ nọ u nuhu, nọ u siobọno ẹgba ologbo nọ ọ rrọ otọ ẹkpẹ na. Kẹsena ọ tẹ ruẹ erae. Nọ e jẹ to ruọ oria na kpobi na, ẹsejọhọ eri erae na o je mu Elaeja.—1 Ivie 19:8-12.
“Koyehọ ỌNOWO na ọ tẹ nya vrẹ”
3. Odhesẹvia okwakwa Ọghẹnẹ vẹ Elaeja ọ ruẹ, kọ diẹse ma sae jọ ruẹ odhesẹvia okwakwa nana?
3 Eware sa-sa nana kpobi nọ Elaeja ọ ruẹ na i wo oware ovo jọ kugbe—e jọ odhesẹvia ogaga ulogbo Jihova Ọghẹnẹ. Dede na, u du gwọlọ nọ ma rẹ ruẹ eware igbunu tao re ma te vuhumu nọ Ọghẹnẹ o wo okwakwa onana ha. A rẹ jọ oria kpobi rue riẹ. Ebaibol na ọ ta k’omai nọ emama e kẹ imuẹro “ogaga irurẹ Ọghẹnẹ.” (Ahwo Rom 1:20) Dai roro kpahe elo ọnwranwra ehru nọ o re rienẹ gbe edo egbrara, ame nọ o bi hwẹ no ugbehru ze, ima ruru ima isi nọ e rrọ ehru na! Kọ whọ gbẹ be ruẹ ogaga Ọghẹnẹ evaọ eware itieye na? Ghele na, umutho ahwo jọ ọvo evaọ akpọ inẹnẹ na a ghine vuhu ogaga Ọghẹnẹ mu. Enọ i wo otoriẹ ogaga oyena a tubẹ kawo viere dede. Rekọ ewo otoriẹ okwakwa Ọghẹnẹ nana o rẹ k’omai ẹjiroro buobu nọ ma re ro si kẹle Jihova viere. Evaọ abọ nana ọrọ obe na ma te kiẹ ogaga ulogbo Jihova riwi kokodo.
Okwakwa Obọdẹ orọ Jihova
4, 5. (a) Didi ojẹhọ o rrọ odẹ Jihova gbe ẹgba hayo ogaga riẹ? (b) Fikieme u je fo nnọ Jihova ọ rehọ eruẹ ro dhesẹ ogaga riẹ?
4 A rẹ ruẹ obọ Jihova ha evaọ ogaga. Jerimaya 10:6 o ta nọ: “Ohwo ọvo nọ ọ wọhọ owhẹ ọ rọ họ O, ỌNOWO; whẹ o wo oro, odẹ ra o tẹ jẹ rọ ruaro avọ ogaga.” Muẹrohọ nọ a rehọ oruaro, hayo ogaga, jẹhọ odẹ Jihova. Kareghẹhọ, otofa odẹ nana họ “O re Ru Zihe Ro.” Eme o re ru Jihova sai zihe omariẹ ro oware nọ u je rie kpobi? Ojọ họ ogaga. Ẹhẹ, ẹgba Jihova nọ ọ rẹ rọ j’owọ, nọ o re ro ru oreva riẹ gba, o wo umuo ho. Ogaga utioye na yọ ovo jọ evaọ usu ekwakwa obọdẹ riẹ.
5 Fikinọ ma rẹ sai wo otoriẹ ovọvọ orọ ogaga riẹ hẹ, Jihova ọ rehọ etadhesẹ fiobọhọ k’omai. Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, ọ rehọ eruẹ dhesẹ ogaga riẹ. (Izikiẹl 1:4-10) Eruẹ ọ nwani fo, keme eruẹ ẹwho dede yọ arao ologbo avọ ogaga. Ahwo nọ e jọ ẹkwotọ Palẹstain ọrọ oke Ebaibol na a ruẹ arao ọfa ọvuọvo nọ ọ ga viere he. Rekọ a riẹ kpahe oghẹrẹ eruẹ jọ nọ o muozọ viere—eruẹ ẹwọ, hayo ogholi, ọnọ o n’akpọ no anwẹdẹ. (Job 39:9-12) Julius Caesar Ovie-Ologbo Rom ọ ta okejọ nnọ iruẹ nana e rẹ dina rro te eni. O kere nọ: “A re gbiku ogaga gbe awọ-osio rai hi.” Dai roro oghẹrẹ nọ whọ rẹ kawo te who te dikihẹ kẹle arao otiọye na!
6. Fikieme a je se Jihova ọvo “Erumeru”?
6 Epọvo na re, ohwo ọ rọ kakao gheghe jẹ rọ hẹhẹhẹ nọ a tẹ rehọ iẹe wawo Ọghẹnẹ ogaga na, Jihova. Rọ kẹe, makọ erẹwho ilogbo dede e wọhọ ogẹgẹ ovu gheghe evaọ ehru owawọ. (Aizaya 40:15) Wo ohẹriẹ no omama kpobi, ogaga Jihova u wo umuo ho, keme ọye ọvo a re se “Erumeru!”a (Eviavia 15:3) Jihova o wo “ẹgba ologbo.” (Aizaya 40:26) Ọye họ ehri ogaga nọ u rre re he. Ọ rẹroso uvumọ oware kẹ ẹgba ha, keme ‘ogaga . . . orọ Ọghẹnẹ.’ (Olezi 62:11) Rekọ, idhere vẹ Jihova o re ro dhesẹ ogaga riẹ via?
Epanọ Jihova O Re Ro Dhesẹ Ogaga Riẹ
7. Eme họ ẹzi ọfuafo Jihova, kọ eme a rẹ rehọ eme ẹvẹrẹ ọsosuọ Ebaibol na dhesẹ?
7 Ẹzi ọfuafo o re hwẹ no obọ Jihova ze ababọ eriosehọ. Yọ ogaga Ọghẹnẹ nọ o rrọ iruo. Evaọ uzẹme, eva Emuhọ 1:2 (NW), Ebaibol na o se rie “ogaga iruo” Ọghẹnẹ. Ibiẹme Hibru gbe Griki ọsosuọ nọ a fa “ẹzi” na a sae jọ eria efa fae “ofou,” “ofou-ẹwẹ,” gbe “ogaga.” Wọhọ epanọ ahwo nọ a re kere ebe-ofeme a ta, ibiẹme ẹvẹrẹ ọsosuọ na i dhesẹ ẹgba nọ a rẹ ruẹ hẹ nọ o bi ruiruo. Wọhọ ofou, ma rẹ rọ ẹro ruẹ ẹzi Ọghẹnẹ hẹ, rekọ ma rẹ sae ruẹ iruo riẹ.
8. Evaọ Ebaibol na, odẹme vẹ a ro se ẹzi Ọghẹnẹ, kọ fikieme ẹwawọ nana o je fo?
8 Ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ o re ruiruo buobu. Jihova ọ sae rehọ iẹe ru ẹjiroro kpobi nọ o wo h’iroro gba. Nwani fo, evaọ Ebaibol na, a rehọ odẹme se ẹzi Ọghẹnẹ “uziobọ” riẹ, “ugbobọ ulogbo riẹ.” (Luk 11:20; Iziewariẹ 5:15; Olezi 8:3) Wọhọ epanọ ohwo ọ rẹ rọ obọ ru eware sa-sa nọ e gwọlọ oghẹrẹ ogaga kpobi na, ere Ọghẹnẹ ọ rẹ sae rehọ ẹzi riẹ ru ẹjiroro kpobi gba—wọhọ ẹma egẹgẹ-emama nọ a rẹ rọ udugaga ruẹ na hayo ẹhẹriẹ Abade Ọwawae na hayo ẹgba nọ ọ kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ re a jẹ evẹrẹ efa.
9. Ẹvẹ ogaga esuo Jihova o kẹre te?
9 Jihova o re je dhesẹ ogaga ẹkwoma udu-esuo riẹ wọhọ Osu Ehrugbakpọ na. Kọ who roro nọ o lọhọ re who wo ahwo nọ a wo areghẹ ima ruru ima nọ e rẹ romakpotọ gwọlọ ru oreva ra? Jihova o wo ogaga esuo utioye na. O wo idibo ahwo-akpọ, enọ a rẹ jọ Ikereakere na dhesẹ wọhọ otu obuobu. (Olezi 68:11; 110:3) Rekọ ohwo-akpọ yọ omama nọ o ga ha nọ a tẹ rehọ iẹe wawo ẹnjẹle. Whaọ, okenọ ogbaẹmo Asiria a wọ ohọre bru ahwo Ọghẹnẹ ze, ẹnjẹle ọvo ọ jọ usu isoja eyena kpe 185,000 evaọ aso ọvo! (2 Ivie 19:35) Enjẹle Ọghẹnẹ i wo ‘ẹgba’ gaga.—Olezi 103:19, 20.
10. (a) Fikieme a je se Erumeru na Jihova ogbaẹmo? (b) Ono họ ọnọ ọ mae rro kpobi evaọ usu emama Jihova?
10 Bro enjẹle e riẹ? Evaọ aruọruẹ, Daniẹl ọruẹaro na ọ ruẹ bu vi emama ẹzi ima 100 nọ e rrọ aro agbara-uvie Jihova, rekọ uvumọ oware o riẹ hẹ nọ u dhesẹ nọ emama enjẹle na kpobi ọ ruẹ na. (Daniẹl 7:10) Fikiere enjẹle nọ e riẹ i ti bu te ima egba buobu. Oye jabọ nọ a je se Ọghẹnẹ inọ Jihova ogbaẹmo na. Odẹ-ova nana u dhesẹ ọkwa ologbo riẹ wọhọ Osu enjẹle ilogbo buobu nọ i koko oma họ na. Ọ rehọ ẹnjẹle jọ fihọ uzou emama ẹzi enana kpobi, Ọmọ oyoyou riẹ, “ọtuyẹ evaọ emama kpobi.” (Ahwo Kọlọsi 1:15) Wọhọ olori enjẹle na—ọnọ o wuzou enjẹle na kpobi, sẹraf, gbe cherub—Jesu họ ọnọ ọ mae rro kpobi evaọ usu emama Jihova.
11, 12. (a) Edhere vẹ ẹme Ọghẹnẹ o bi ro dhesẹ ogaga? (b) Ẹvẹ Jesu ọ rọ kẹ imuẹro kpahe okẹkẹe ogaga Jihova?
11 Jihova o wo edhere ọfa jọ nọ o re ro dhesẹ ogaga riẹ via. Ahwo Hibru 4:12 o ta nọ: ‘Ẹme Ọghẹnẹ ọ rrọ uzuazọ, avọ ogaga.’ Kọ whọ ruẹ ogaga ẹme Ọghẹnẹ, hayo ovuẹ nọ ẹzi ọ kẹ ẹgba nọ a rawo fihọ Ebaibol na no ẹdẹjọ? O rẹ sae k’omai ẹgba, bọ ẹrọwọ mai ga, je fiobọhọ k’omai ru inwene ilogbo evaọ oma mai. Pọl ukọ na ọ vẹvẹ ibe enọ e rọwo unu kpahe ahwo nọ a rẹ rehọ ọfariẹ-ogbe wholo. O te fibae nọ: “Ere otu rai jọ ọ jọ.” (1 Ahwo Kọrint 6:9-11) Ẹhẹ, “ẹme Ọghẹnẹ” ọ jọ oma rai dhesẹ ogaga riẹ no je fiobọhọ kẹ ae nwene.
12 Ogaga Jihova o rro gaga yọ idhere nọ ọ be rọ rehọ iẹe ruiruo i w’ẹgba te epanọ uvumọ oware o gbẹ sae zae dhe he. Jesu ọ ta nọ: “Eware kpobi e rẹ lọlọhọ eva obọ Ọghẹnẹ.” (Matiu 19:26) Ẹjiroro vẹ Jihova ọ be kpọ ogaga riẹ riwi?
Ogaga nọ Ẹjiroro Ọ be Kpọ
13, 14. (a) Fikieme ma jẹ sae ta nọ Jihova ọ rrọ ehri ogaga jọ gheghe he? (b) Idhere vẹ Jihova ọ rẹ rọ rehọ ogaga riẹ ruiruo?
13 Ẹzi Jihova o wo ogaga vi ẹgba emama kpobi; yọ Jihova ọ rrọ ẹgba gheghe jọ nọ o wo iroro ho ho, ehri ogaga jọ gheghe. Ọ rrọ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ uzuazọ ọnọ ọ rẹ kpọ ogaga riẹ. Rekọ eme ọ be wọe rehọ iẹe ro ruiruo?
14 Wọhọ epanọ ma te ruẹ na, Ọghẹnẹ ọ rẹ rehọ ogaga riẹ ma, raha, thọ, hayo zihe ze—uzẹme riẹ họ, ọ rẹ rehọ iẹe ru oware kpobi nọ u kiehọ ẹjiroro ọgbagba riẹ. (Aizaya 46:10) Evaọ ẹsejọ, Jihova ọ rẹ rehọ ogaga riẹ fere abọ ologbo ekwakwa gbe itee riẹ jọ via. Maero, ọ rẹ kpọ ogaga riẹ ro ru oreva riẹ gba—re ọ kpare esuo-okpehru riẹ je ru odẹ ofuafo riẹ fo ẹkwoma Uvie Mesaya na. Uvumọ oware o rẹ sae za ẹjiroro ọyena dhe he.
15. Fiki ẹjiroro vẹ Jihova ọ jẹ rehọ ogaga riẹ ro ruiruo evaọ eware nọ i kpomahọ idibo riẹ, kọ ẹvẹ o ro dhesẹ onana via evaọ oma Elaeja?
15 Jihova ọ rẹ jẹ rọ ogaga riẹ ruiruo nọ e rẹ k’omai erere wọhọ omomọvo. Muẹrohọ oware nọ 2 Iruẹru-Ivie 16:9 o ta: “Ibiaro ỌNOWO na e rẹ nya akpọ na re re o dhesẹ ẹgba riẹ rọ kẹ enọ i wo eva efuafo rọ kpahe iẸe.” Oware nọ Elaeja ọ rọ ẹro ruẹ, nọ ma jọ emuhọ fodẹ na, yọ oriruo jọ. Fikieme Jihova ọ jẹ kẹe odhesẹvia idudu ọrọ ogaga urirẹ oyena? Whaọ, Jezibẹl Ovie-Aye ọgeva na o seha nọ o re kpe Elaeja no. Ọruẹaro na ọ jẹ dhẹ kẹ uzuazọ riẹ. Ọ jọ goli, avọ ozọ, avọ iroro ewhrehe—epaọ ẹsenọ iruo egaga riẹ kpobi e rrọ ivrẹvru. Re ọ sasa ọzae nọ udu u bi nuhu na oma, Jihova ọ tẹ rehọ edhere ovevẹ kareghẹhọ Elaeja ogaga urirẹ riẹ. Ofou, otọ nọ u nuhu, gbe erae na i dhesẹ nọ Ohwo nọ ọ mae ga kpobi evaọ ehrugbakpọ na ọ rrọ etẹe kugbe Elaeja. Ono họ Jẹzibẹl nọ ọ rẹ dhozọ riẹ, nọ Ọghẹnẹ erumeru na ọ rọ kugbei na?—1 Ivie 19:1-12.b
16. Fikieme ma je wo omosasọ evaọ eroro kpahe ogaga ulogbo Jihova?
16 Dede nọ oke nana o rọ oke nọ a re ro ru eware igbunu hu, Jihova o ri nwene he anwọ oke Elaeja ze. (1 Ahwo Kọrint 13:8) O wo ọwhọ ọvo na nẹnẹ re ọ rehọ ogaga riẹ fiobọhọ kẹ enọ i you rie. Uzẹme, ọ be rria obọ akpọ izi nọ o kpehru gaga, rekọ o thabọ no omai hi. Ogaga riẹ u wo umuo ho, fikiere ugbo o rrọ ẹbẹbẹ kẹ e he. Ukpoye, “ỌNOWO na ọ kẹle enọ i bo se ei kpobi.” (Olezi 145:18) Okejọ nọ Daniẹl ọruẹaro na o bo se Jihova kẹ obufihọ, ẹnjẹle jọ ọ roma via taure o te ti ku olẹ na họ dede! (Daniẹl 9:20-23) Uvumọ oware o sae whaha Jihova obufihọ gbe ẹgba nọ ọ rẹ rọ kẹ enọ o you hu.—Olezi 118:6.
Kọ Ogaga Ọghẹnẹ U Ru Rie Nọ A Gbẹ Sae Rọ Kẹle Iẹe He?
17. Edhere vẹ ogaga Jihova o rẹ rọ k’omai ozodhẹ, rekọ didi oghẹrẹ ozodhẹ o rẹ kẹ hẹ?
17 Kọ ogaga Ọghẹnẹ u re ru omai dhozọ riẹ? Ma rẹ sae kuyo na nọ E gbe ijo. E, keme ekwakwa riẹ e rẹ k’omai ẹjiroro nọ ma re ro wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, idudu urirẹ gbe adhẹẹ nọ ma t’ẹme te kpẹkpẹe evaọ uzou nọ o vrẹ na. Wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta k’omai, ozodhẹ utioye na họ “emuhọ areghẹ!” (Olezi 111:10) Rekọ ma rẹ sae jẹ kuyo nọ ijo keme ogaga Ọghẹnẹ o rẹ k’omai ozodhẹ uduama ha hayo nọ ma jẹ siẹe ba esikẹle he.
18. (a) Fikieme ibuobu i je viẹro ku ahwo nọ a wo ogaga? (b) Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ ogaga o rẹ sai gbe Jihova ku hu?
18 “Ogaga o rẹ raha ohwo; yọ a tẹ kẹ ohwo ogaga ovọvọ o rẹ raha ohwo riẹriẹriẹ.” Ere ogbiku Oyibo na, Lord Acton, o kere evaọ 1887. Ahwo a wariẹ eme riẹ na ẹsibuobu no, keme ahwo buobu a ruẹ no nọ eme riẹ na uzẹme. Ahwo ọ sebaẹgba a rẹ rehọ ogaga ruiruo thọthọ, wọhọ epanọ ikuigbe i dhesẹ unuẹse buobu no na. (Ọtausiwoma Na 4:1; 8:9) Fiki onana, ibuobu i re viẹro ku enọ i wo ogaga jẹ kẹnoma kẹ ae. Whaọ, Jihova o wo ogaga ovọvọ. Kọ ogaga na u gbe rie ku no evaọ oghẹrẹ jọ? Vievie! Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, ọ rrọ fuafo, kare eyoma. Jihova o wo ohẹriẹ no ezae gbe eyae sebaẹgba nọ e rrọ esuo evaọ akpọ ogbekuo ọnana. Ọ re rehọ ogaga riẹ ruiruo thọ ẹdọvo ho, yọ o ti ru ere he.
19, 20. (a) Didi ekwakwa efa Jihova o re kugbe ro dhesẹ ogaga riẹ, kọ fikieme onana o jẹ rọ oware omosasọ? (b) Ẹvẹ whọ rẹ sai dhesẹ oma-oriẹsuo Jihova, kọ fikieme onana o jẹ rọ oware isiuru k’owhẹ?
19 Kareghẹhọ, orọnikọ ogaga ọvo họ okwakwa nọ Jihova o wo ho. Uvi-ẹdhoguo riẹ, areghẹ, gbe uyoyou riẹ e gbẹ riẹ nọ ma ti wuhrẹ kpahe. Rekọ ma re du roro nnọ Jihova o re dhesẹ ekwakwa riẹ evaọ edhere okpikpimẹ hẹ, epaọ ẹsenọ okwakwa riẹ jọ u wo uvumọ obọ kpahe edekọ họ. Wo ohẹriẹ, ma te jọ izou obaro na ruẹ nọ Jihova o re dhesẹ ogaga riẹ ẹsikpobi rọwo kugbe uvi-ẹdhoguo riẹ, areghẹ riẹ, gbe uyoyou riẹ. Roro kpahe okwakwa ofa jọ nọ Ọghẹnẹ o wo, onọ a rẹ kake jọ oma isu akpọ na ruẹ hẹ—oma-oriẹsuo.
20 Dae rehọ iẹe nọ whọ nyaku ọzae jọ nọ ọ rrọ goba je wo ogaga te epanọ ozọ riẹ u ro mu owhẹ. Rekọ, evaọ omoke whọ tẹ te ruẹ nọ ọ rrọ wowolẹ. Ọ rẹ gwọlọ rehọ ogaga riẹ ro fiobọhọ jẹ thọ ahwo, maero kọ enọ e g’oma ha gbe iwhrori. Ọ rẹ rehọ ogaga riẹ ruiruo thọthọ họ. Whọ ruẹ nọ a bi mu raha odẹ riẹ, rekọ o bi kru oma riẹ, tube dhesẹ ẹwo dede. U te bi tube gb’owhẹ unu dede sọ whọ sae jọ wolẹ ere je dhesẹ oma-oriẹsuo ere, maero otẹrọnọ whọ g’oma tere! Nọ whọ be riẹ ọzae otiọye na viere na, kọ oma o gbẹ te w’owhẹ re who sikẹle iẹe? Ma wo ẹjiroro nọ o vi ere nọ ma re ro si kẹle Jihova erumeru na. Roro kpahe owọ Ebaibol nọ a si uzoẹme uzou onana no ze na: “ỌNOWO na ọ rẹ kaki mu ofu hu avọ ogaga ulogbo.” (Nahum 1:3, ẹjẹlẹ ibiẹme na ọmai.) Jihova ọ rẹ kake rọ ogaga riẹ kẹ ahwo uye he, makọ ahwo omuomu dede. Ọ rrọ wowolẹ avọ ẹwo. O dhesẹ no nọ ọ rẹ “kaki mu ofu hu” makọ evaọ okenọ a te ru iei eva dha unuẹse buobu.—Olezi 78:37-41.
21. Fikieme Jihova ọ gbẹ gba ahwo họ re a ru oreva riẹ hẹ, kọ eme onana u wuhrẹ omai kpahe iẹe?
21 Roro kpahe oma-oriẹsuo Jihova no ofẹ ofa ze. Who te wo ogaga nọ u wo umuo ho, kọ who roro nọ ẹsejọ whọ sae gba ahwo họ ru epanọ whọ gwọlọ? Jihova, avọ ogaga riẹ kpobi na, ọ rẹ gba ahwo họ re a gọe he. Dede nọ ẹgọ Ọghẹnẹ ọvo họ edhere ọvuọvo kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, Jihova ọ rẹ gb’omai họ egagọ riẹ hẹ. Ukpoye, ọ rehọ ufuoma ẹsalọ d’orro họ omomọvo. Ọ vẹvẹ unu kpahe ekuhọ oyoma ọrọ ekpehre ẹsalọ jẹ ta kpahe irere emamọ ẹsalọ. Rekọ o vu ẹsalọ na wa k’omai. (Iziewariẹ 30:19, 20) Jihova o wo isiuru kpahe egagọ nọ a rẹ kẹe fiki ọgbahọ họ hayo fiki ozodhẹ uduama orọ ogaga idudu riẹ. Ọ be gwọlọ enọ e rẹ rọ unevaze gọe, fiki uyoyou.—2 Ahwo Kọrint 9:7.
22, 23. (a) Eme u dhesẹ nọ o rẹ were Jihova re ọ kẹ amọfa ogaga? (b) Eme ma te t’ẹme te evaọ uzou n’otha na?
22 Joma ta kpahe ẹjiroro urere nọ u gbe fo re ma rria avọ ozodhẹ uduama kpahe Ọghẹnẹ Erumeru na ha. Ozọ u re mu ahwo-akpọ nọ a rọ esuo re a ghale esuo na kugbe amọfa. Rekọ o rẹ were Jihova re ọ kẹ egegagọ omarokpotọ riẹ ogaga. Ọ rehọ udu-esuo ulogbo kẹ amọfa, wọhọ oriruo epanọ ọ kẹ Ọmọ riẹ na. (Matiu 28:18) Jihova ọ rẹ jẹ kẹ idibo riẹ ogaga evaọ edhere ọfa. Ebaibol o ru rie vevẹ nọ: “O ra, O ỌNOWO, oruaro, ogaga, gbe oro gbe obokparọ gbe udu-ogaga; keme e nọ e rọ obọ idhiwu gbe evaọ akpọ na e ra. . . . Obọ ra ogaga gbe ẹgba; gbe evaọ obọ ra a je ru ai ro, a ve je wo eri.”—1 Iruẹru-Ivie 29:11, 12.
23 Ẹhẹ, o te were Jihova re ọ k’owhẹ ogaga. Ọ rẹ tubẹ rehọ “ogaga ulogbo nọ othesiwa” rọ kẹ enọ e gwọlọ gọe. (2 Ahwo Kọrint 4:7) Kọ oma o be wọ owhẹ sikẹle Ọghẹnẹ ọgaga nana, ọnọ ọ rẹ rehọ ogaga riẹ ruiruo evaọ edhere ẹwo nọ o re lele izi na? Evaọ uzou n’otha na, ma te tẹrovi epanọ Jihova ọ rọ rehọ ogaga riẹ ma eware.
a Ubiẹme Griki nọ a rọ fa “Erumeru” na u dhesẹ “Ọnọ O Bi Su Aikpobi; Ọnọ O Wo Ogaga Kpobi.”
b Ebaibol na ọ ta nọ “ỌNOWO na ọ jọ eva ofou na ha; . . . , otọ unuho na ha. . . , erae na ha.” (Ẹjẹlẹ ibiẹme na ọmai.) Wo ohẹriẹ no egegagọ eghẹnẹ erue, idibo Jihova e rẹ jọ eva ogaga emama akpọ na gwọlọ iẹe he. Ọ rro gaga vi epanọ ọ sae rọ jọ evaọ oware jọ nọ ọ ma.—1 Ivie 8:27.