Uzou Avọ 3
You Ahwo nọ Ọghẹnẹ O You
“Ọnọ ọ nya lele ahwo owareghẹ o re wo areghẹ.”—ITẸ 13:20.
1-3. (a) Uzẹme vẹ nọ a rẹ vro ho Ebaibol na e ta? (b) Ẹvẹ ma sae rọ salọ egbẹnyusu nọ ẹmeunu gbe uruemu rai e rẹ tuduhọ omai awọ ru ewoma?
AHWO-AKPỌ a wọhọ uvovo; uvovo u re se ame nọ ọ wariẹ e riẹ rehọ lọlọhọ. O lọhọ gaga re ma raro kele uruemu gbe itee erọ ahwo nọ ma be nya usu kugbe.
2 Ebaibol e ta ẹme jọ nọ a rẹ sae vro ho inọ: “Ọnọ ọ nya lele ahwo owareghẹ o re wo areghẹ, rekọ usu igheghẹ o rẹ nwa ohwo oma.” (Itẹ 13:20) Orọnikọ ohwo nọ a nyaku ẹsiẹvo jọ ọvo etenẹ ọ be ta kpahe na ha. Ẹme na “nya lele” u dhesẹ usu nọ o rrọ krẹkri. Be ta kpahe owọ Ebaibol nana, obe jọ o ta nọ: “Re a nya kugbe ohwo o gwọlọ inọ ma re you ohwo na jẹ gwọlọ jọ kugbe ei.” Kọ ogbẹrọ uzẹme inọ ma rẹ gwọlọ raro kele ahwo nọ ma you? Evaọ uzẹme, fikinọ ma rẹ gwọlọ jọ kugbe enọ ma you, a rẹ sai kpomahọ uruemu mai—wowoma hayo yoyoma.
3 Re ma daji uyoyou Ọghẹnẹ, o roja re ma mu usu kugbe enọ ẹmeunu gbe uruemu rai e rẹ tuduhọ omai awọ ru ewoma. Ẹvẹ ma sai ro ru ere? Re a tae lọlọhọ, ma rẹ sai ru ere ẹkwoma eyou enọ Ọghẹnẹ o you, mu usu kugbe enọ e rrọ egbẹnyusu riẹ. Roro kpahe iẹe. Ahwo nọ e mai fo nọ ma re mu usu kugbe họ ahwo nọ a wo uruemu nọ o rẹ were Jihova. Fikiere, joma ta kpahe oghẹrẹ ahwo nọ Ọghẹnẹ o you. Nọ ma te wo eriwo Jihova, o te lọhọ omai obọ re ma salọ emamọ egbẹnyusu.
ENỌ ỌGHẸNẸ O YOU
4. Fikieme Jihova o ro wo udu nọ ọ rẹ rọ salọ ahwo nọ a rẹ jọ egbẹnyusu riẹ, kọ fikieme Jihova o ro se Abraham nnọ “ogbẹnyusu mẹ”?
4 Orọnikọ oghẹrẹ ohwo kpobi Jihova o re mu usu kugbe he. Kọ o gbe wo udu nọ o re ro ru ere? Whaọ, ọye họ Olori Osu ehrugbakpọ na, yọ usu kugbei họ ọghọ nọ ọ mae rro kpobi. Kọ oghẹrẹ ahwo vẹ ọ rẹ salọ wọhọ egbẹnyusu riẹ? Jihova o re si kẹle enọ i fi eva họ iẹe, enọ i fi ẹrọwọ rai kpobi họ iẹe. Wọhọ oriruo, roro kpahe Abraham, ọzae nọ a riẹ ziezi kẹ uvi ẹrọwọ riẹ. Odawọ nọ o mae rro kpobi nọ u re te ọsẹ oma họ re a ta kẹe inọ ọ rehọ ọmọ riẹ dheidhe.a Rekọ, Abraham ọ “rọwo nọ ọ rẹ rehọ Aiziki dhe-idhe,” avọ ẹrọwọ inọ ‘Ọghẹnẹ ọ te kpare iẹe no iwhuowhu ze.’ (Ahwo Hibru 11:17-19) Fikinọ Abraham o dhesẹ ẹrọwọ gbe ẹmeoyo otiọye, Jihova o te sei nọ “ogbẹnyusu mẹ.”—Aizaya 41:8; Jemis 2:21-23.
5. Ẹvẹ Jihova o re rri enọ e be rehọ udu rai kpobi yoẹme kẹe?
5 Jihova o rri ẹmeoyo nọ o no eva ze ghare gaga. Enọ e be roma kpotọ kẹe vi oware ofa jọ kpobi, o you rai. (2 Samuẹle 22:26) Wọhọ epanọ ma jọ Uzoẹme Ọsosuọ ọrọ obe nana ruẹ na, enọ i bi yoẹme kẹ Jihova no udu ze a rẹ were iẹe gaga. Itẹ 3:32 o ta nọ: “O re . . . fievahọ enọ edhere rai okiẹrẹe.” Jihova ọ kẹ enọ e be nya lele izi riẹ uzizie obọdẹ jọ: A rẹ sae jọ erara evaọ “uwoudhu-egagọ” riẹ—koyehọ a rẹ sae gọe, o ve je yo elẹ rai nọ a tẹ lẹ sei.—Olezi 15:1-5.
6. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ inọ ma you Jesu, kọ ẹvẹ Jihova o re rri enọ i you Ọmọ riẹ?
6 Jihova o re you enọ i you Jesu, Ọmọ ọvo riẹ. Jesu ọ ta nọ: “Ohwo o te you omẹ, o re koko eme mẹ, Ọsẹ mẹ o re ti yo yei, me re ti bru ei tha me re ti ru uwou mai họ evaọ eva riẹ.” (Jọn 14:23) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ inọ ma you Jesu? Ẹkwoma ekoko ijaje riẹ, onọ u kugbe ujaje na inọ ma whowho emamọ usi na je ru ilele. (Matiu 28:19, 20; Jọn 14:15, 21) Ma re je dhesẹ inọ ma you Jesu nọ ma tẹ rọ “kpahe ithihi riẹ,” daoma ziezi raro kele iei evaọ ẹmeunu gbe uruemu dede nọ ma gba ha. (1 Pita 2:21) O rẹ were Jihova eva gaga nọ ọ tẹ ruẹ enọ i you Ọmọ riẹ te epanọ a be rọ raro kele uruemu Ọmọ na.
7. Fikieme o jẹ rrọ oware areghẹ re ma mu usu kugbe ahwo nọ a rrọ egbẹnyusu Jihova?
7 Eware nọ Jihova ọ rẹ jọ oma egbẹnyusu riẹ gwọlọ họ ẹrọwọ, omaurokpotọ, ẹmeoyo, gbe uyoyou kẹ Jesu avọ idhere riẹ. U re woma re omomọvo ọ nọ oma riẹ nọ: ‘Kọ a rẹ jọ oma egbẹnyusu ekpekpe mẹ ruẹ iruemu itieye na? Kọ enọ e rrọ egbẹnyusu Jihova họ egbẹnyusu mẹ?’ O rrọ oware areghẹ re ma ru ere. Enọ e be daoma raro kele Ọghẹnẹ jẹ be rehọ ọwhọ whowho emamọ usi na a rẹ sai fi obọ họ k’omai ru Ọghẹnẹ eva were, wọhọ epanọ ma gba riẹ mu no na.—Rri ẹkpẹti na “Ono Họ Emamọ Ogbẹnyusu?” evaọ ẹwẹ-obe avọ 29.
WUHRẸ NO ORIRUO EBAIBOL JỌ ZE
8. Eme ọ were owhẹ evaọ usu nọ o jọ udevie ọ (a) Naomi avọ Rut? (b) emoha esa Hibru na? (c) Pọl avọ Timoti?
8 Ikereakere na e vọ avọ iriruo buobu erọ ahwo nọ a wo erere fikinọ a salọ emamọ egbẹnyusu. Whọ rẹ sai se kpahe usu nọ o jọ udevie Naomi avọ Rut, aye ọmọzae riẹ, usu nọ o jọ udevie emoha esa Hibru nọ e talamu ohwohwo evaọ obọ Babilọn, gbe onọ o jọ udevie Pọl avọ Timoti. (Rut 1:16; Daniẹl 3:17, 18; 1 Ahwo Kọrint 4:17; Ahwo Filipai 2:20-22) Rekọ joma tẹrovi obọdẹ oriruo ọfa jọ: usu nọ o jọ udevie Devidi avọ Jonatan.
9, 10. Eme o lẹliẹ Devidi avọ Jonatan jọ egbẹnyusu?
9 Ebaibol e ta inọ okenọ Devidi o kpe Goliat no, “iroro Jonatan avọ Devidi i te kugbe ọvo, Jonatan o te yo yei wọhọ oma obọ riẹ.” (1 Samuẹle 18:1) Dede nọ Jonatan o vi Devidi gaga, enẹ aimava na a ro mu usu nọ o kpekpe gaga họ, yọ a jọ egbẹnyusu bẹsenọ Jonatan o ro whu evaọ ẹmo.b (2 Samuẹle 1:26) Eme o lẹliẹ usu imava nana ga tere?
10 Oware nọ o lẹliẹ usu Devidi avọ Jonatan jọ gaga na họ aimava na a you Ọghẹnẹ a te je wo isiuru egaga inọ ọye ọvo a rẹ gọ. Isiuru nọ a gwọlọ ro ru Ọghẹnẹ eva were oye u ku aimava na gbe. Aimava na a wo uruemu nọ o were ohwohwo gaga. Ọwhọ gbe aruọwha ọrọ ọmoha nana nọ ọ rehọ ababọ ozodhẹ thọ odẹ Jihova na o were Jonatan. Ababọ avro, Devidi o wo adhẹẹ kẹ ọzae nana nọ ọ kpako vi ei na, ọnọ ọ roma kpotọ tha ọruẹrẹfihotọ Jihova uke, ọ tẹ jẹ rehọ isiuru Devidi karo kẹ erọ obọriẹ. Wọhọ oriruo, dai roro oware nọ o via okenọ akpọ ọ jẹ bẹ Devidi, nọ ọ jẹ dhẹ no oria ruọ oria evaọ udhude fiki ofu ọ Sọl ovie ọgeva na, ọsẹ Jonatan. Bi dhesẹ inọ o rri Devidi ghaghae, Jonatan ọ rehọ udu obọ riẹ “nya bru Devidi . . . ọ tẹ rehọ odẹ Ọghẹnẹ wha e udu.” (1 Samuẹle 23:16) Dai roro epanọ oma o jọ Devidi nọ ogbẹnyusu ọghaghae riẹ o bru ei ze jẹ kẹe uduotahawọ!c
11. Eme whọ jọ oriruo Jonatan avọ Devidi wuhrẹ kpahe usu?
11 Eme ma wuhrẹ no oriruo Jonatan avọ Devidi ze? Onọ o mae rro họ egbẹnyusu a re wo ozodhẹ Ọghẹnẹ. Ma te si kẹle enọ i bi koko izi Ọghẹnẹ wọhọ omai gbe enọ i wo isiuru re a kru ẹgbakiete rai kẹ Ọghẹnẹ, ma rẹ sai gbiku jẹ ta eme nọ e rẹ bọ ohwohwo ga. (Ahwo Rom 1:11, 12) Ma rẹ sae jọ udevie ibe eg’Ọghẹnẹ ruẹ ahwo otiọye na enọ i se eware abọ-ẹzi gboja. Kọ onana o nwani dhesẹ inọ ohwo kpobi nọ ọ rẹ ziọ ewuhrẹ evaọ Ọgwa Uvie na ọ rẹ jọ emamọ ogbẹnyusu? Ijo.
EPANỌ MA RẸ RỌ SALỌ EGBẸNYUSU
12, 13. (a) Fikieme ma jẹ salọ enọ ma rẹ nya usu kugbe makọ evaọ udevie Ileleikristi? (b) Ẹbẹbẹ vẹ ọ jọ ikoko ikpe-udhusoi ọsosuọ na, kọ didi unuovẹvẹ Pọl ọ kẹ?
12 Makọ evaọ ukoko na dede, ma rẹ salọ enọ ma re mu usu kugbe otẹrọnọ ma gwọlọ nọ egbẹnyusu nọ ma re wo a re fi obọ họ kẹ omai wo ẹnyaharo abọ-ẹzi. Kọ onana u re gb’omai unu? Ijo. O rẹ sae rehọ Ileleikristi jọ evaọ ukoko na oke krẹkri re a tẹ te kpako evaọ abọ-ẹzi, wọhọ epanọ ibi-ire jọ e rẹ kake who ho na. Fikiere, evaọ ukoko kpobi, ma rẹ ruẹ Ileleikristi jọ nọ e kpako no evaọ abọ-ẹzi, rekọ ejọ e re kpako tere he. (Ahwo Hibru 5:12–6:3) Ma re wo odiri je dhesẹ uyoyou kẹ ahwo ọkpokpọ gbe enọ e ga tere he, keme ma gwọlọ fi obọ họ kẹ ai wo ẹnyaharo abọ-ẹzi.—Ahwo Rom 14:1; 15:1.
13 Oghẹrẹ iyero jọ e sae roma via evaọ ukoko na nọ o rẹ gwọlọ inọ ma muẹrohọ enọ ma bi lele nya usu. Ahwo jọ a rẹ sai wo ekpehre uruemu. Amọfa a rẹ sai wo ẹzi egrẹ-ọjẹ hayo unoma-oguo. Ebẹbẹ itieye na e jọ ikoko erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ. Dede nọ ibuobu a jọ uvi eg’Ọghẹnẹ, otujọ a wo ekpehre uruemu. Fikinọ otujọ evaọ ukoko Kọrint a siọ iwuhrẹ Ileleikristi jọ, Pọl ukọ na ọ tẹ vẹvẹ ukoko na unu nọ: “Wha jọ a viẹ owhai họhọ: Usu uyoma o rẹ raha uruemu ezi.” (1 Ahwo Kọrint 15:12, 33) Pọl ọ vẹvẹ Timoti unu inọ Ileleikristi jọ dede a ti wo ekpehre uruemu. Ọ ta kẹ Timoti inọ ọ kẹnoma kẹ ahwo otiọye na, ọ nya usu kugbe ai hi.—2 Timoti 2:20-22.
14. Ẹvẹ ma sai ro fi unuovẹvẹ Pọl kpahe usu họ iruo?
14 Ẹvẹ ma re ro fi unuovẹvẹ Pọl na họ iruo? Ẹkwoma ẹwhaha usu kugbe ohwo nọ ọ rẹ sae raha omai, ohwo na ọ tẹ make rrọ ukoko na hayo ọ rrọ họ. (2 Ahwo Tẹsalonika 3:6, 7, 14) Ma rẹ thọ usu mai kugbe Jihova. Kareghẹhọ inọ wọhọ uvovo, uruemu egbẹnyusu ekpekpe mai e rẹ da ruọ omai oma. Ohwo o te du uvovo họ ame, ame na uvovo na u re se rehọ orọnikọ udi hi; fikiere ma tẹ be nya usu kugbe ekpehre ahwo, ma re rẹro nnọ ma ti wo emamọ uruemu hu, ekpehre uruemu rai na u ti wholo omai.—1 Ahwo Kọrint 5:6.
15. Eme whọ rẹ sai ru ro duku egbẹnyusu nọ i se eware abọ-ẹzi gboja evaọ ukoko na?
15 U woma gaga inọ o re lọlọhọ re ma jọ udevie ibe eg’Ọghẹnẹ duku emamọ egbẹnyusu. (Olezi 133:1) Ẹvẹ whọ sae rọ jọ ukoko na duku egbẹnyusu nọ i se eware abọ-ẹzi gboja? Nọ whọ be daoma dhesẹ uruemu nọ o rẹ were Ọghẹnẹ na, enọ i wo uruemu ezi ovona a ti si kẹle owhẹ. Ghele na, o rẹ sae jẹ gwọlọ inọ whọ j’owọ nọ who re ro mu egbẹnyusu ekpokpọ. (Rri ẹkpẹti na “Epanọ Ma ro Wo Emamọ Egbẹnyusu,” evaọ ẹwẹ-obe avọ 30.) Gwọlọ enọ i wo oghẹrẹ iruemu nọ whọ gwọlọ wo. Kezọ kẹ ohrẹ Ebaibol na, onọ o ta inọ ma ‘rovie eva mai,’ koyehọ whoma họ ahwo, mu usu kugbe ibe eg’Ọghẹnẹ makọ uyẹ rai, orẹwho nọ a no ze, hayo oghẹrẹ uruemu-ẹwho rai. (2 Ahwo Kọrint 6:13; 1 Pita 2:17) Whọ talamu enọ wha gbẹ rrọ ọhwa ọvo ho. Kareghẹhọ inọ Jonatan o vi Devidi gaga. Ahwo buobu nọ e kpako no a rẹ sae rehọ eriariẹ gbe areghẹ rai lẹliẹ usu jọ wowoma.
EBẸBẸ E TẸ ROMA VIA
16, 17. Otẹrọnọ ibe ọg’Ọghẹnẹ jọ o ru omai thọ evaọ edhere jọ, fikieme ma gbẹ rọ bueva no ukoko na ha?
16 Fikinọ ma rrọ oghẹrẹ ovo ho evaọ ukoko na, ebẹbẹ e rẹ sae roma via n’oke ruọ oke. Ibe ọg’Ọghẹnẹ ọ rẹ sae ta ẹme hayo ru oware jọ nọ o rẹ dha omai eva. (Itẹ 12:18) Ẹsejọ ebẹbẹ e rẹ roma via fikinọ uruemu ohwo jọ u bi tu omai oma, fiki ororothọ, hayo fikinọ iroro riẹ i wo ohẹriẹ no omai. Kọ ma te kuvẹ re ebẹbẹ itieye na e jọ ezoruẹ kẹ omai re ma dhẹno ukoko na? Ma re ru ere he otẹrọnọ ma wo uvi uyoyou kẹ Jihova jẹ rọ kẹ enọ o you.
17 Wọhọ Ọnọ ọ ma omai gbe Ọnọ ọ be sẹro uzuazọ mai, Jihova o te ọnọ ma re you jẹ gọ. (Eviavia 4:11) Ofariẹ, ma rẹ jẹ tha ukoko nọ Jihova o bi ro ruiruo uke. (Ahwo Hibru 13:17) Fikiere otẹrọnọ ibe ọg’Ọghẹnẹ jọ o ru omai eva dha hayo ru omai thọ evaọ edhere jọ, ma rẹ bueva no ukoko na ha ro dhesẹ epanọ eva e dha omai te. Eme ọ rẹ tubẹ lẹliẹ omai bueva ere? Jihova họ ọnọ o ru omai thọ họ. Uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova o rẹ sae lẹliẹ omai kiuke ku Ọghẹnẹ hayo ahwo riẹ hẹ.—Olezi 119:165.
18. (a) Eme ma rẹ sai ru rọ wha udhedhẹ haro evaọ ukoko na? (b) Eghale vẹ i re te omai nọ ma tẹ be rọ vrẹ?
18 Uyoyou kẹ ibe eg’Ọghẹnẹ u re ru omai wha udhedhẹ haro evaọ ukoko na. Jihova ọ jọ obọ enọ o you rẹro ẹgbagba ha, yọ ma re ru ere he. Uyoyou u re ru omai kpairoro vrẹ iruthọ esese, kareghẹhọ inọ mai kpobi ma gba ha, oware o rẹ thọ omai obọ. (Itẹ 17:9; 1 Pita 4:8) Uyoyou u re fi obọ họ kẹ omai “rọ vrẹ” no eva ze. (Ahwo Kọlọsi 3:13) O rẹ lọhọ ẹsikpobi hi re ma fi ohrẹ nana họ iruo. Ma tẹ kuvẹ re iroro ethọthọ e da ruọ omai oma, omoware kpobi ma te hae rọ dheva, ẹsejọhọ bi roro inọ evedha mai na o te lẹliẹ uye bẹ ọnọ o ru omai thọ na. Rekọ, uzẹme riẹ họ, ma te wo ofu fihọ eva yọ omobọ mai ma be nwoma na. Ma tẹ be rọ vrẹ o rẹ wha eghale buobu ze. (Luk 17:3, 4) O rẹ k’omai udhedhẹ iroro, lẹliẹ udhedhẹ jọ ukoko na, yọ maero, o rẹ lẹliẹ omai wo emamọ usu kugbe Jihova.—Matiu 6:14, 15; Ahwo Rom 14:19.
OKENỌ MA RẸ RỌ FA USU NO OHWO
19. Eme ọ rẹ sae via nọ o rẹ lẹliẹ omai fa usu no ohwo jọ?
19 Ẹsejọ a rẹ sae ta kẹ omai nọ ma fa usu no ohwo jọ nọ ọ jọ ukoko na vẹre. Onana o rẹ via otẹrọnọ a si ohwo jọ nọ o bi siobọno emuemu hu no ukoko hayo okenọ ohwo jọ ọ tẹ se orọwọ na ẹkwoma ewuhrẹ iwuhrẹ erue hayo okenọ o te si omobọ riẹ no ukoko. Ebaibol e ta k’omai vevẹ inọ ma “sioma no ahwo” otiọye na.d (1 Ahwo Kọrint 5:11-13; 2 Jọn 9-11) O rẹ jọ bẹbẹ re ma fa usu no omoni mai hayo ohwo nọ ọ jọ ogbẹnyusu mai vẹre. Kọ ma ti ru epanọ ikere na e ta na, rehọ ere dhesẹ inọ ma rehọ omaurokpotọ kẹ Jihova gbe izi ikiẹrẹe riẹ rọ karo kẹ eware efa kpobi? Kareghẹhọ inọ Jihova o rri omaurokpotọ gbe ẹmeoyo ghare gaga.
20, 21. (a) Fikieme ọruẹrẹfihotọ esino-ukoko o jẹ rrọ wowoma? (b) Fikieme u je fo re ma rọ areghẹ salọ egbẹnyusu mai?
20 Esino-ukoko yọ ọruẹrẹfihotọ oyoyou nọ o no obọ Jihova ze. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Re a si orumuomu nọ o kurẹriẹ hẹ no ukoko u dhesẹ uyoyou kẹ odẹ ofuafo Jihova, rọ kẹ Jihova omariẹ, jẹ rọ kẹ itee riẹ. (1 Pita 1:15, 16) Esino-ukoko o rẹ lẹliẹ ekpehre ahwo no ukoko na. O rẹ thọ emamọ ahwo nọ e rrọ ukoko na no ekpehre uruemu ọnọ o bi keke aro fihọ raha uzi na, a vẹ jẹ rọ eva efuafo gọ Ọghẹnẹ keme a riẹ inọ ukoko na yọ oria adhẹzọ no akpọ omuomu nana. (1 Ahwo Kọrint 5:7; Ahwo Hibru 12:15, 16) Ọwhọkuo ọgaga na u dhesẹ uyoyou nọ a wo kẹ orumuomu na. O rẹ sai fi obọ họ kẹe bruoma kpiroro ọ vẹ jẹ j’owọ nọ o re ro zihe bru Jihova ze.—Ahwo Hibru 12:11.
21 Avro ọ riẹ hẹ inọ ahwo nọ ma be nya usu okpekpe kugbe a rẹ sai kpomahọ uruemu mai. Fikiere o roja re ma rọ areghẹ salọ egbẹnyusu mai. Ma te ru egbẹnyusu Jihova họ egbẹnyusu mai ẹkwoma eyou enọ Ọghẹnẹ o you, yọ ma be rehọ egbẹnyusu nọ e mai woma kpobi wariẹ oma mai họ. Eware nọ ma be jọ obọ rai wuhrẹ i ti fi obọ họ kẹ omai ru Jihova eva were, wọhọ epanọ o rrọ ọtamuo mai.
[Oruvẹ-obotọ]
a Aiziki nọ Jihova ọ ta kẹ Abraham inọ o ro dheidhe na o jọ oriruo ọrọ idhe nọ ọ te rehọ Ọmọ ọvo riẹ dhe. (Jọn 3:16) Jihova ọ da Abraham obọ ji, ọ tẹ kẹe egbo nọ o ro dheidhe na viukpọ Aiziki.—Emuhọ 22:1, 2, 9-13.
b Uzoge Devidi ọ jọ okenọ o kpe Goliat, yọ okenọ Jonatan o whu Devidi ọ jọ oware wọhọ ikpe 30. (1 Samuẹle 17:33; 31:2; 2 Samuẹle 5:4) Jonatan ọ jọ oware wọhọ ikpe 60 nọ o whu, fikiere o wọhọ nọ ọ rehọ oware wọhọ ikpe 30 vi Devidi.
c Wọhọ epanọ a kere fihọ 1 Samuẹle 23:17 na, Jonatan ọ ta eme isoi rọ tuduhọ Devidi awọ: (1) Ọ ta kẹ Devidi inọ ọ dhozọ họ. (2) Ọ kẹ Devidi imuẹro inọ obọ Sọl u ti tei hi. (3) Ọ kareghẹhọ Devidi inọ o ti zihe ruọ ovie, wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa kẹe na. (4) Ọ ya eyaa kẹ Devidi inọ abọ riẹ ọ rrọ. (5) Ọ ta kẹ Devidi inọ Sọl dede ọ riẹ inọ abọ Devidi ọye omariẹ Jonatan ọ rrọ.
d Rọkẹ evuẹ efa kpahe epanọ ma re yeri kugbe ohwo nọ a sino ukoko hayo ọnọ o si omobọ riẹ no, rri Eme-Ofiba na, ẹwẹ-obe avọ 207-209.
[Etehe/Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
ONO HỌ EMAMỌ OGBẸNYUSU?
Ehri-Uzi: “Ogbẹnyusu ọ rọ rọkẹ eyowo ẹsikpobi, rekọ oniọvo ọ rẹ ruẹ uye oniọvo.”—Itẹ 17:17.
Enọ jọ nọ whọ rẹ nọ oma ra
▪ Kọ egbẹnyusu mẹ a rrọ egbẹnyusu Jihova gbe Jesu?—Jọn 15:14, 16; Jemis 2:23.
▪ Kọ egbẹnyusu mẹ a bi fi obọ họ k’omẹ wo emamọ iruemu?—1 Ahwo Kọrint 15:33.
▪ Kọ egbẹnyusu mẹ a you omẹ te epanọ a rẹ rọ kpọ omẹ họ nọ mẹ tẹ be nyathọ?—Olezi 141:5; Itẹ 27:6.
▪ Eme ẹmeunu gbe uruemu mẹ i bi dhesẹ kpahe oghẹrẹ ogbẹnyusu nọ mẹ rrọ kẹ amọfa?—Itẹ 12:18; 18:24; 1 Jọn 3:16-18.
[Etehe nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]
EPANỌ MA RO WO EMAMỌ EGBẸNYUSU
▪ “O kake jọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ jọ ukoko na wo egbẹnyusu. Rekọ mẹ tẹ te ruẹ inọ usiuwoma nọ mẹ jẹ nya kẹse kẹse u fi obọ họ kẹ omẹ wo odiri, ithihakọ, gbe uyoyou omolahiẹ kẹ amọfa. Nọ iruemu nana i bi dhesẹ oma via evaọ oma mẹ na, mẹ tẹ te ruẹ inọ ahwo nọ a wo iruemu evona a te mu omẹ họ esikẹle, yọ enẹna me wo emamọ egbẹnyusu jọ no.”—Shivani.
▪ “Mẹ jẹ hae lẹ re me wo egbẹnyusu evaọ ukoko na. Rekọ evaọ etoke krẹkri, me je roro inọ Ọghẹnẹ ọ be kuyo elẹ mẹ hẹ. Uwhremu na mẹ tẹ te ruẹ inọ me bi ru uvumọ oware nọ me re ro wo egbẹnyusu hu. Mẹ be j’owọ na ha. Rekọ nọ me mu owọ họ ẹjẹ kpahe oware nọ mẹ be lẹ kẹ no, mẹ tẹ te ruẹ inọ Jihova ọ be kuyo elẹ mẹ.”—Ryan.
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 33]
Whọ rẹ sai duku uvi egbẹnyusu evaọ udevie ibe eg’Ọghẹnẹ