დილემა აბორტთან დაკავშირებით წყვეტს თუ არა საკითხს 60 მილიონი მკვლელობა?
შეცბუნებული, შეშინებული, ატირებული 15 წლის გოგონა მისჩერებია თავის მეგობარ ბიჭს, რომელიც ზიზღით შორდება. დაორსულების გამო მან სულელი უწოდა. გოგონას ეგონა, რომ შეყვარებულები იყვნენ.
ქალს სასოწარკვეთილება ეუფლება, როცა ხვდება, რომ მეექვსე ბავშვს ელოდება. მის ქმარს სამუშაო არა აქვს და პატარები ყოველ ღამე მშივრები წვებიან. როგორ იზრუნებენ კიდევ ერთ ბავშვზე?
„ამაზე უარესი დრო ამისთვის არ მოიძებნებოდა“, — უხსნის ექიმს კოხტად ჩაცმული ქალი. მან, საბოლოოდ, ინჟინრის სამეცნიერო ხარისხი დაიმსახურა და ახალი კარიერის დაწყებას აპირებდა. მეუღლე მთლიანად თავისი იურიდიული საქმით არის დაკავებული. როგორ მონახავდნენ დროს ბავშვისთვის?
ამ ადამიანებს ერთმანეთისგან უფსკრული აშორებს და ისინი სხვადასხვა დილემის წინაშე დგანან, მაგრამ ისინი ერთ საერთო გამოსავალს ირჩევენ — აბორტს.
აბორტი ბოლო ათწლეულის ერთ-ერთი ყველაზე საკამათო საკითხია, რომელიც ცხარე კამათს იწვევს პოლიტიკურ, სოციალურ, სამედიცინო და თეოლოგიურ სფეროებში. შეერთებულ შტატებში ჯერ არშობილის უფლებების დასაცავად აბორტის მოწინააღმდეგეები მარშით გამოდიან. აბორტის დაკანონების მომხრეთა ბანაკი ქალთა თავისუფლებასა და გადაწყვეტილების მიღების უფლებასთან დაკავშირებული საკითხების გადაწყვეტას მოითხოვს. არჩევნებზე, სასამართლოში, ეკლესიებში და ქუჩებშიც კი საზოგადოებრივი კამპანიების წევრები თავისუფლებისთვის მებრძოლებს ებრძვიან.
მილიონები ებმებიან პირველობისთვის ბრძოლაში და იჭყლიტებიან ორივე მხრიდან ვნებააშლილ პაექრობებში. თვით გამოთქმები „აბორტის დაკანონების მომხრე“ და „აბორტის მოწინააღმდეგე“ დიდი ყურადღებით იყო არჩეული ამ გადასაწყვეტი საკითხების დაჟინებული მოთხოვნისთვის. ვინ არ მოიწონებდა, რომ ეპოქაში, სადაც თავისუფლებას აღმერთებენ, არჩევანი ჰქონოდა აბორტთან დაკავშირებით? მაგრამ, ისევ და ისევ, ვინ არ იქნებოდა სიცოცხლის შენარჩუნების მომხრე? უკანონო აბორტებით დაღუპული, დატანჯული ქალების სიკვდილის უფრო გამოსაკვეთად, აბორტის დაკანონების მომხრეთა ჯგუფები ტანსაცმლის საკიდებს აქნევენ. აბორტის მოწინააღმდეგეებს მოწყვეტილი ჩანასახებით სავსე ჭურჭლები აქვთ, რომლებიც მილიონობით არშობილის სიკვდილის შემაძრწუნებელ შეხსენებას წარმოადგენს.
თავის წიგნში ლორენს ჰ. ტრაიბი ჯეროვნად აღწერს ამ სიკვდილის მომტან მთელ ტრაგედიას. „მრავალი, ვისაც ნათლად წარმოუდგენია, რომ ჩანასახი რეალური ადამიანია, ვისაც ამაღლებული გრძნობები აქვს მასზე და ტირის, ძნელად თუ წარმოიდგენს ქალს, რომელიც მას ატარებს და ქალის გაჭირვებულ მდგომარეობას. . . მრავალი სხვა, ვინც ქალსა და მის სხეულს ნათლად წარმოიდგენს, ვინც მისი ხვედრისთვის კონტროლის გაწევის უფლების დასაცავად გაჰყვირის, ძნელად თუ წარმოიდგენს ამ ქალში არსებულ ჩანასახს და ვერ წარმოიდგენს, რა რეალური შეიძლება იყოს სიცოცხლე, თუ დაუშვებენ მის გაგრძელებას“ (Abortion: The Clash of Absolutes).
იმ დროს, როცა ეს მორალური ომი მძვინვარებს, წელს უფლებებისთვის ბრძოლის ველზე 50-დან 60 მილიონამდე არშობილი დაეცემა.
რა პოზიციას იკავებ ამ ამაღელვებელ საკითხში? როგორ უპასუხებდი ამ ძირითად კითხვებს: „აქვს თუ არა ქალს ამ საკითხის გადაწყვეტის საფუძვლიანი უფლება? გამართლებულია თუ არა აბორტი ნებისმიერ შემთხვევაში? როდის იწყება სიცოცხლე?“ და საბოლოო, თუმცა იშვიათ კითხვას: „რას ფიქრობს აბორტზე სიცოცხლისა და ორსულობის შემოქმედი?“
აბორტს გრძელი ისტორია აქვს. ძველ საბერძნეთსა და რომში აბორტი ჩვეულებრივი საქმე იყო. ევროპაში შუა საუკუნეებისა და აღორძინების ხანაში ის ნაყოფის ამოძრავებამდე იყო დაშვებული, ესე იგი, იმ მომენტამდე, როცა დედა საშვილოსნოში ცოცხალ არსებას იგრძნობდა. შემდეგ სექსუალურ რევოლუციას მილიონობით არასასურველი ორსულობა მოჰყვა.
სამოციანი წლები აღინიშნა ქალთა მოძრაობის ზრდით, რომელსაც საფუძვლად უდევს, ეგრეთ წოდებული, გამრავლების უფლება. ზოგი ხმამაღლა მოითხოვს აბორტის უფლებებს გაუპატიურების ან სისხლის აღრევის შემთხვევაში დაორსულებულ მსხვერპლთათვის ან დედებისთვის, რომელთა ჯანმრთელობას საფრთხე ემუქრება. სამედიცინო ტექნოლოგიამ ფანჯარა გახსნა საშვილოსნოში შესაძლებელი თანდაყოლილი დეფექტებისა და ბავშვის სქესის გამოსაცნობად. ორსულობები ექიმის პესიმისტური დიაგნოზის საფუძველზე წყდება. 40 წელს გადაცილებული ქალები, შეიძლება, ბავშვის სიმახინჯეზე შიშობენ.
ღარიბ ქვეყნებში მრავალი ქალი, რომლებისთვისაც ჩასახვის საწინააღმდეგო საშუალებები ნაკლებად ხელმისაწვდომია, გრძნობს, რომ მეტ შვილს ვერ შეინახავს. და აბორტის დაკანონების მომხრეთა განმარტების გაზვიადებით, ზოგი ორსული ქალი აბორტს ირჩევს, რადგან ფიქრობს, რომ სწორედ ახლა ორსულობა უდროოა ან არშობილი ბავშვის სქესის გაგების შემდეგ, უბრალოდ, არ სურს ის.
სიცოცხლის დაწყების მომენტთან დაკავშირებით მრავალი დებატი გამართულა. მხოლოდ რამდენიმე შეეწინააღმდეგება აზრს, რომ განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი ცოცხალია. საკითხი ერთშია, ცოცხალია როგორც რა? როგორც უბრალო ქსოვილი? თუ ადამიანია? განა რკო მუხაა? მაშ, ნუთუ ჩანასახი პიროვნებაა? აქვს თუ არა მას მოქალაქეობრივი უფლებები? კამათი გაუთავებელია. რა ირონიულია, რომ ერთსა და იმავე საავადმყოფოში ექიმებმა, შეიძლება, თავდადებით იშრომონ ნაადრევად დაბადებული ბავშვის სიცოცხლის შესანარჩუნებლად და, მიუხედავად ამისა, იმავე ხნის ჩანასახის სიცოცხლე მოსპონ! კანონმა შეიძლება ნება დართოს საშვილოსნოში ბავშვის მოკვლაზე, მაგრამ, თუ ბავშვი საშვილოსნოს გარეთაა, იმავეს გაკეთება მკვლელობად ითვლება.
ყველაზე ხმამაღლა კანონიერ აბორტს „გათავისუფლებული“ თანამედროვეები მოითხოვენ, რომლებსაც, უპირველეს ყოვლისა, ორსულობის თავიდან ასაცილებლად შეუზღუდავად აქვთ ჩასახვის საწინააღმდეგო საშუალებები. ისინი მგზნებარედ მოითხოვენ იმას, რასაც გამრავლების უფლებებს უწოდებენ, იმ დროს, როცა სინამდვილეში მათ გამოცდილი აქვთ თავიანთი უნარი განაყოფიერებასა და გამრავლებასთან დაკავშირებით. სინამდვილეში კი მათ სურთ, განაყოფიერებულის განადგურების უფლება ჰქონდეთ. რას ნიშვნავს ეს — გამართლებას? „ეს ჩემი სხეულია!“ მაგრამ, ნამდვილად შენია?
ერთ-ერთი ნაშრომი აცხადებს, რომ ორსულობის პირველი 12 კვირის განმავლობაში „ლაბისებრ გარემოში არსებული ქსოვილის ძალიან მცირე მასის მოშორება ძალიან იოლია“. შეიძლება თუ არა, აბორტი სამართლიანად ჩაითვალოს „ქსოვილის ჩამოუყალიბებელი ნაწილის მოშორებად“ ან „ჩასახვის შედეგის გაუქმებად“? თუ ეს დაშაქრული გამოთქმები მწარე სიმართლისთვის გემოს მისაცემად და მრავალი შეშფოთებული სინდისის დასაწყნარებლად არის მოფიქრებული? (Abortion — A Citizens’ Guide to the Issues).
ქსოვილის ეს არასასურველი ნაწილი არის საკუთარი ქრომოსომების რიგით დაგვირგვინებული მზარდი, კარგად განვითარებადი სიცოცხლე. წინასწარმეტყველური ავტობიოგრაფიის მსგავსად, ის დაწვრილებით გვიამბობს ჩამოყალიბების პროცესში მყოფი შეუდარებელი ინდივიდის შესახებ. ემბრიოლოგიის დარგში სახელგანთქმული მკვლევარი, პროფესორი ა. უ. ლილი განმარტავს: „განვითარების ვერც ერთ ეტაპზე ჩვენ ვერ ვემხრობით თვალსაზრისს, რომ ბიოლოგიურად ჩანასახი უბრალოდ დედის დანართია. გენეტიკურად, განაყოფიერების მომენტიდან, დედა-შვილი ცალ-ცალკე პიროვნებები არიან“.
უპასუხისმგებლო ქცევა
მაგრამ აბორტის თავისუფალი შესაძლებლობის საფუძველზე, მრავალი ვერ ხედავს არასასურველი ჩასახვის წინააღმდეგ წინასწარი ზომების მიღების უკიდურეს აუცილებლობას. ნებისმიერი „უბედური შემთხვევის“ არიდების გარანტიად ისინი აბორტს ირჩევენ.
სტატისტიკა გვიჩვენებს, რომ ამ საუკუნეში სქესობრივი სიმწიფის ასაკი დაეცა. აქედან გამომდინარე, ახალგაზრდები მოზარდის ასაკში ორსულდებიან. უსწავლებიათ თუ არა მათთვის მძიმე პასუხისმგებლობა, რომელიც თან ახლავს ამ უპირატესობას? რიგითი ამერიკელი თავის უბიწოებას 16 წლამდე კარგავს, ხოლო ყოველი მეხუთე 13 წლამდე ასაკში. დაქორწინებული მამაკაცებისა და ქალების მესამედი სხვა პირებთან სასიყვარულო კავშირს ამყარებს ან წარსულში ამყარებდა. აბორტს მზა მუშტრები ჰყავს, მათ შორის, ვინც უწესრიგო ცხოვრებას ეწევა. მსგავსად იმისა, როგორც შიდს-ის გავრცელების შესაჩერებლად, ზოგჯერ პროსტიტუციის დაკანონებას მოუწოდებენ, აბორტის დაკანონებამ, შეიძლება, მედიცინის მხრივ რამდენადმე დაიცვას ეს საქმე, მაგრამ ეს უფრო ანაყოფიერებს გარემოს, სადაც მორალური დაავადება შეიძლება აყვავდეს და, ყვავის კიდეც.
ძალადობის თუ შემთხვევის მსხვერპლები?
საინტერესოა, რომ გამოკვლევების შედეგად, ორსულობა გაუპატიურების გამო უკიდურესად იშვიათია. მინეაპოლისში (აშშ) ყველა გაუპატიურების 3 500 მსხვერპლის გამოკვლევას ორსულობის ერთი შემთხვევაც არ უჩვენებია. ყოფილ ჩეხოსლოვაკიაში 86 000 აბორტიდან, მხოლოდ 22 იყო გაუპატიურების შედეგი. ამრიგად, აბორტის გაკეთების მსურველთა მხოლოდ უმცირესი ნაწილი იკეთებს მას ამ მიზეზების გამო.
რა შეიძლება ითქვას შიშის მომგვრელი დიაგნოზების შესახებ საშინლად მახინჯ ბავშვებთან დაკავშირებით, რომელთა თანდაყოლილი დეფექტები გარდაუვალია? პირველივე შეშფოთების დანახვაზე, ზოგი ექიმი აბორტის შეთავაზებას ჩქარობს. შეიძლება თუ არა, რომ სრულიად იყვნენ დარწმუნებული ასეთ დიაგნოზებში? მრავალი მშობელი დაამოწმებდა, რომ ასეთი შემზარავი წინასწარმეტყველებები შეიძლება უსაფუძვლო იყოს და რომ ამის დასამტკიცებლად მათ მხიარული და ჯანმრთელი შვილები ჰყავთ. სხვები, რომელთა შვილებსაც ფიზიკური თუ გონებრივი ნაკლოვანებები აქვთ, უბრალოდ, იმით ხარობენ, რომ მშობლები არიან. სინამდვილეში, შეერთებულ შტატებში აბორტის გაკეთების მსურველთა მხოლოდ 1 პროცენტი იკეთებს მას იმ მიზეზით, რომ ჩანასახის შესაძლებელი დეფექტის შესახებ გაიგეს.
მაგრამ იმ დროის მონაკვეთში, რომელიც ამ სტატიის წაკითხვას დაუთმე, მოკვდა ასობით არშობილი ბავშვი. სად ხდება ეს? და როგორ მოქმედებს იმ პირების ცხოვრებაზე, რომლებიც მასში მონაწილეობენ?
[ჩანართი 10 გვერდზე]
დედა: „ეს ჩემი სხეულია!“
ბავშვი: „არა! ეს ჩემი სხეულია!“