არ დაუშვათ, რომ პრობლემებმა ძირი გამოუთხაროს თქვენს ოჯახს

 1. რა დაფარული პრობლემები არსებობს მრავალ ოჯახში?

ძველი ავტომანქანა კარგად გარეცხეს და გააპრიალეს. ისე პრიალებს, რომ ახალს ჰგავს. მაგრამ ავტომობილის ძარას ქვემოდან ჟანგი ჭამს. ასე ხდება ბევრ ოჯახშიც. ერთი შეხედვით ყველაფერი კარგად არის, მომღიმარე სახეების მიღმა კი შიში და ტკივილი იმალება. დახურულ კარს მიღმა რაღაცა ჭამს ოჯახურ სიმშვიდეს. ეს ფარული პრობლემა შეიძლება ალკოჰოლიზმი და ძალადობა იყოს.

 2. ა) რას ამბობს ბიბლია ალკოჰოლური სასმელების გამოყენებაზე? ბ) რა არის ალკოჰოლიზმი?

² ბიბლია არ კრძალავს ალკოჰოლური სასმელების ზომიერად გამოყენებას, მაგრამ განსჯის ლოთობას (იგავები 23:20, 21; 1 კორინთელები 6:9, 10; 1 ტიმოთე 5:23; ტიტე 2:2, 3). ალკოჰოლიზმი კი ლოთობაზე უარესია; ეს არის ალკოჰოლური სასმელებისადმი ქრონიკული მიდრეკილება და მათ გამოყენებაზე კონტროლის დაკარგვა. სამწუხაროდ, ალკოჰოლიკები შეიძლება გახდნენ როგორც უფროსი ასაკის ადამიანები, ისე ახალგაზრდები.

3, 4. აღწერეთ, როგორ მოქმედებს ალკოჰოლიზმი ალკოჰოლიკის მეუღლესა და შვილებზე.

³ ბიბლია ოდითგანვე ამბობდა, რომ ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენება ოჯახურ სიმშვიდეს არღვევს (მეორე კანონი 21:18—21). ალკოჰოლიზმის დამღუპველი გავლენა მთელ ოჯახზე ვრცელდება. ცოლი, შეიძლება ყველა ღონეს ხმარობს, რომ ალკოჰოლიკი ქმარი გონს მოეგოს, ან აიტანოს ალკოჰოლიკის უცნაურ საქციელიa. ის ქმარს უმალავს სპირტიან სასმელებს, ფულს, ცდილობს, დააფიქროს ოჯახზე, ჯანმრთელობაზე, ღმერთზე, მაგრამ ალკოჰოლიკი თავისას არ იშლის. ცოლი ხედავს, რომ მის მცდელობას შედეგი არ მოაქვს და იმედი ეკარგება. მას შეიძლება ტანჯავდეს შიში, ჯავრი, დანაშაულის გრძნობა, ნერვიულობა, მოუსვენრობა და საკუთარი თავის უპატივცემლობა.

⁴ მშობლების ალკოჰოლიზმით ბავშვებიც იტანჯებიან. ზოგერთი ფიზიკური შეურაცხყოფის, ზოგიერთი კი სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი ხდება. ბავშვმა შეიძლება თავიც კი დაიდანაშაულოს, რომ ალკოჰოლიკი მშობელი ჰყავს. ხშირად ალკოჰოლიკის მერყევი ხასიათის გამო ბავშვები კარგავენ სხვებისადმი ნდობას. მათ რცხვენიათ, რომ სახლის ამბები სხვებს მოუყვნენ და ყველაფერს გულში იკლავენ, რაც უარყოფითად მოქმედებს მათ ჯანმრთელობაზე (იგავები 17:22). ასეთ ოჯახებში გაზრდილ ბავშვებს საკუთარი თავის მიმართ უნდობლობა და უპატივცემლობა შეიძლება მთელი ცხოვრება გაჰყვეთ.

 5. როგორ შეიძლება ალკოჰოლიზმის დაძლევა, მაგრამ რატომ არის ასე ძნელი?

⁵ თუმცა მრავალი სპეციალისტი ამბობს, რომ ალკოჰოლიზმისგან განკურნება შეუძლებელია, მათგან უმრავლესობა ეთანხმება იმ აზრს, რომ, თუ ალკოჰოლიკი საერთოდ უარს იტყვის ალკოჰოლის გამოყენებაზე, იმედი არ უნდა გადავიწუროთ (შეადარეთ მათეს 5:29). მაგრამ დაარწმუნო ალკოჰოლიკი, რომ მას დახმარება ესაჭიროება, სათქმელად უფრო ადვილია, ვიდრე გასაკეთებლად, რადგან თვითონ თავს ალკოჰოლიკად არ თვლის. მიუხედავად ამისა, თუ ოჯახის წევრები ისე მოქმედებენ, რათა დაანახვონ ალკოჰოლიკს, რომ ალკოჰოლიზმი საზიანოდ მოქმედებს მათზე, შესაძლოა, ის მიხვდეს თავის პრობლემას. ალკოჰოლიკებისა და მათი ოჯახების დახმარებაში გამოცდილმა ექიმმა თქვა: „მე ვფიქრობ, ყველაზე მნიშვნელოვანია, ოჯახი, რაც შეიძლება, აქტიურად ჩაებას ყოველდღიურ საქმეებში. ალკოჰოლიკი თანდათან დაინახავს, რამდენად განსხვავდება ოჯახის წევრებისგან“.

 6. სად შეიძლება მონახონ ალკოჰოლიკების ოჯახებმა საუკეთესო რჩევა?

⁶ თუ თქვენს ოჯახში ალკოჰოლიკია, ბიბლიის შთაგონებული რჩევა დაგეხმარებათ, შეძლებისდაგვარად იცხოვროთ ჯანსაღი ცხოვრებით (ესაია 48:17; 2 ტიმოთე 3:16, 17). განვიხილოთ ზოგიერთი პრინციპი, რომელიც ოჯახებს ალკოჰოლიზმთან წარმატებით გამკლავებაში დაეხმარა.

 7. ვინ არის დამნაშავე, თუ ოჯახში ალკოჰოლიკია?

⁷ თავს ნუ დაიდანაშაულებთ. ბიბლია ამბობს: „თითოეული თავის სატარებელს ატარებს“ და „ყოველი ჩვენგანი საკუთარი თავისთვის აგებს პასუხს ღვთის წინაშე“ (გალატელები 6:5; რომაელები 14:12). ალკოჰოლიკი შეეცდება, ყველაფერი ოჯახის წევრებს გადააბრალოს. მაგალითად, შეიძლება, დაგადანაშაულოთ: „კარგად რომ მომქცეოდით, არ დავლევდი“. თუ მან იგრძნო, რომ ეს გაუვიდა, გააგრძელებს სმას. მაგრამ, როგორი გაწამებულიც არ უნდა ვიყოთ ცხოვრებისგან და სხვებისგან, ყველა — მათ შორის ალკოჰოლიკები — თავის თავზე აგებს პასუხს (შეადარეთ ფილიპელების 2:12).

 8. რატომ არის კარგი, რომ ალკოჰოლიკმა თვითონ გამოასწოროს თავისი გაფუჭებული საქმე?

⁸ არ იფიქროთ, რომ ალკოჰოლიკს ხელი უნდა დააფაროთ ან მისი გაფუჭებული საქმე თქვენ გამოასწოროთ. ბიბლიური იგავი, რომელიც მრისხანე კაცს ეხება შეიძლებოდა გამოგვეყენებინა ალკოჰოლიკის მიმართაც: „თუ გაუშვებ მას, ისევ და ისევ მოგიწევს ამის გაკეთება“ (იგავები 19:19). ამიტომ ალკოჰოლიკმა თვითონ უნდა იწვნიოს სმის შედეგები, თვითონ გამოასწოროს თავისი გაფუჭებული საქმე. მაგალითად, თვითონ დაურეკოს უფროსს და აუხსნას, რატომ არ მივიდა სამსახურში.

9, 10. რატომ სჭირდებათ დახმარება ალკოჰოლიკების ოჯახებს და ვის უნდა მიმართონ დახმარებისთვის?

⁹ ნუ იტყვით უარს დახმარებაზე. იგავების 17:17 ამბობს: „ნამდვილი მეგობარი მუდამ მოყვარულია; ის გასაჭირისთვის დაბადებული ძმაა“. ოჯახში ალკოჰოლიკი დიდი პრობლემაა. თქვენ დახმარება გჭირდებათ. ნუ მოგერიდებათ, მხარდაჭერისთვის მეგობრებს მიმართოთ (იგავები 18:24). ესაუბრეთ მათ, ვისაც ესმის ან ვისაც თვითონ ჰქონია ეს პრობლემა და შეუძლია პრაქტიკული რჩევების მოცემა, რა გააკეთოთ და რა — არა. მაგრამ ფრთხილად იყავით. ესაუბრეთ მათ, ვისაც ენდობით, ვინც საიდუმლოს შეინახავს (იგავები 11:13).

¹⁰ ისწავლეთ ქრისტიანი უხუცესებისადმი ნდობა. ქრისტიანული კრების უხუცესებს ბევრის გაკეთება შეუძლიათ თქვენ დასახმარებლად. ამ მოწიფულმა მამაკაცებმა კარგად იციან ღვთის სიტყვა და გამოცდილება აქვთ მისი პრინციპების გამოყენებაში. ისინი თქვენთვის იქნებიან „როგორც თავშესაფარი ქარში, საფარი ქარიშხალში, როგორც წყლის ნაკადულები უწყლო ქვეყანაში, როგორც დიდი კლდის ჩრდილი გამოფიტულ მიწაზე“ (ესაია 32:2). ქრისტიანი უხუცესები მხოლოდ კრების მთლიანობას კი არ იცავენ მავნე ზეგავლენისგან, არამედ ანუგეშებენ და ამხნევებენ მათ, ვისაც პრობლემები აქვს. მიმართეთ მათ დახმარებისთვის.

11, 12. ვინ გაუწევს საუკეთესო დახმარებას ალკოჰოლიკების ოჯახებს და როგორ?

¹¹ იეჰოვა მარტო არ დაგტოვებს. ბიბლია გვამხნევებს და გვარწმუნებს: „იეჰოვა ახლოს არის გულმოდრეკილებთან და სულგამწარებულებს იხსნის“ (ფსალმუნი 34:18). თუ გული გაგიტეხათ ან სულიერად გაგანადგურათ ოჯახში ალკოჰოლიკთან ცხოვრებამ, იცოდეთ, რომ იეჰოვა ახლოს არის. მას ესმის თქვენი ოჯახური მდგომარეობის სიმძიმე (1 პეტრე 5:6, 7).

¹² უსიამოვნებებთან გამკლავებაში დაგეხმარებათ იმის რწმენა, რასაც იეჰოვა თავის სიტყვაში ამბობს (ფსალმუნი 130:3, 4; მათე 6:25—34; 1 იოანე 3:19, 20). ღვთის სიტყვის შესწავლა და მისი პრინციპების შესაბამისად ცხოვრება შესაძლებლობას მოგცემთ, მიიღოთ ღვთის წმინდა სულის დახმარება, ძალას მოგცემთ, რომ თავი გაართვათ ყოველდღიურ პრობლემებს (2 კორინთელები 4:7)b.

13. რომელი მეორე პრობლემა უთხრის ძირს მრავალ ოჯახს?

¹³ ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენება იწვევს სხვა პრობლემასაც, რომელიც მრავალ ოჯახს უთხრის ძირს — ძალადობას.

14. როდის დაიწყო ძალადობა ოჯახში და როგორი სიტუაციაა დღეს?

¹⁴ კაცობრიობის ისტორიაში პირველი ძალადობა ოჯახში მოხდა, კაენმა თავის ძმაზე, აბელზე აღმართა ხელი (დაბადება 4:8). მას შემდეგ ოჯახში ძალადობამ დიდი სახეცვლილება განიცადა. ქმრები სცემენ ცოლებს, არც ცოლები აკლებენ ქმრებს, მშობლები ულმობლად ექცევიან შვილებს და ზრდასრული შვილები არ ინდობენ ასაკოვან მშობლებს.

15. როგორ აისახება ძალადობა ოჯახის წევრების ემოციურ მდგომარეობაზე?

¹⁵ ძალადობა მხოლოდ ფიზიკურ ზიანს არ აყენებს ადამიანს. ერთმა ქალმა, რომელსაც ქმარი ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებდა, თქვა: „გამუდმებით ვებრძვი დანაშაულის გრძნობას და სირცხვილს. თითქმის ყოველ დილა იმ იმედით ვიღვიძებ, რომ წინა დღე მხოლოდ კოშმარი იყო. გამორიცხული არ არის, რომ ბავშვები, რომლებიც ოჯახში ასეთ ძალადობას ხედავენ ან საკუთარ თავზე განიცდიან, თვითონაც მიმართონ ძალადობას, როცა გაიზრდებიან და ოჯახებს შექმნიან.

16, 17. რა არის სიტყვიერი ძალადობა და როგორ მოქმედებს ის ოჯახის წევრებზე?

¹⁶ ძალადობა ფიზიკური შეურაცხყოფით არ შემოიფარგლება. ხშირად ძალადობა სიტყვიერია. იგავების 12:18 ამბობს: „დაუფიქრებელი ლაპარაკი მახვილივით ჭრის“. ეს ‘ჭრა’, რომლითაც ხასიათდება ოჯახში გამოვლენილი ძალადობა, არის ლანძღვა და ყვირილი, გაუთავებელი კრიტიკა, დამცირება და მუქარა. სიტყვიერი ძალადობით მიყენებული ჭრილობები უხილავია და ხშირად სხვებისთვის შეუმჩნეველი.

¹⁷ განსაკუთრებით სამწუხაროა, როცა ბავშვებს ამახინჯებენ ემოციურად: გაუთავებლად აკრიტიკებენ. ასეთი სიტყვიერი შეურაცხყოფა ბავშვში სპობს პირადი ღირსების გრძნობას. მართალია, ყველა ბავშვს ესაჭიროება შეგონება, მაგრამ ბიბლია მამებს მიუთითებს: „მამებო, ნუ გააღიზიანებთ შვილებს, რათა არ დანაღვლიანდნენ“ (კოლოსელები 3:21).

18. სად ისახება ძალადობა და რას გვირჩევს ბიბლია მის შესაჩერებლად?

¹⁸ ძალადობა ისახება გულსა და გონებაში; ჩვენს მოქმედებას ჩვენი ფიქრები იწვევს (იაკობი 1:14, 15). ძალადობა რომ შეწყდეს, მოძალადემ აზროვნება უნდა შეიცვალოს (რომაელები 12:2). რამდენად შესაძლებელია ეს? ღვთის სიტყვას შეუძლია ადამიანების შეცვლა. მას არასწორი შეხედულებების დამსხვრევაც კი შეუძლია (2 კორინთელები 10:4; ებრაელები 4:12). ბიბლიის საფუძვლიანი ცოდნა ადამიანს ახალ პიროვნებად გარდაქმნის (ეფესოელები 4:22—24; კოლოსელები 3:8—10).

19. როგორი თვალსაზრისი უნდა ჰქონდეს ქრისტიანს მეუღლეზე და როგორ უნდა ეპყრობოდეს მას?

¹⁹ თვალსაზრისი მეუღლეზე. ღვთის სიტყვა ამბობს: „ქმრებსაც ისე უნდა უყვარდეთ ცოლები, როგორც საკუთარი სხეულები. ვისაც ცოლი უყვარს, მას საკუთარი თავი უყვარს“ (ეფესოელები 5:28). ბიბლია იმასაც ამბობს, რომ ქმრები პატივისცემით უნდა მოეპყრონ ცოლებს, როგორც „სუსტ ჭურჭელს“ (1 პეტრე 3:7). ცოლებისთვის მოწოდებაა, „უყვარდეთ ქმრები“ და „დიდ პატივს სცემდნენ“ მათ (ტიტე 2:4; ეფესოელები 5:33). რასაკვირველია, ვერც ერთი ღვთისმოშიში ქმარი ვერ იტყვის გულწრფელად, რომ პატივს სცემს ცოლს, თუ ფიზიკურად და სიტყვიერად შეურაცხყოფს მას. და ვერც ერთი ცოლი, რომელიც უყვირის, ირონიით მიმართავს ან გაუთავებლად ლანძღავს ქმარს, ვერ იტყვის, რომ ნამდვილად უყვარს ის და პატივს სცემს.

20. ვის წინაშე არიან მშობლები შვილებზე პასუხისმგებლები და რატომ არ უნდა ამყარებდნენ შვილებზე არარეალურ იმედებს?

²⁰ სწორი თვალსაზრისი ბავშვებზე. ბავშვები იმსახურებენ მშობლების სიყვარულს და ყურადღებას. ღვთის სიტყვა ბავშვებს უწოდებს ‘მემკვიდრეობას იეჰოვასგან’ და ‘ჯილდოს’ (ფსალმუნი 127:3). მშობლები იეჰოვას წინაშე არიან პასუხისმგებლები, იზრუნონ ამ მემკვიდრეობაზე. ბიბლიაში ნათქვამია, რომ ბავშვებს ახასიათებთ ყოველივე ბავშვური და უგუნურება (1 კორინთელები 13:11; იგავები 22:15). მშობლებს არ უნდა გაუკვირდეთ, თუ შვილებს უგუნურებას შეამჩნევენ. ბავშვს იმდენი არ მოეთხოვება, რამდენიც დიდს. მშობლებმა არ უნდა მოითხოვონ იმაზე მეტი, რაც არ შეესაბამება ბავშვის ასაკს, უნარსა და იმ გარემოს, რომელშიც გაიზარდა (იხილეთ დაბადების 33:12—14).

21. როგორია ღვთისმოსაწონი თვალსაზრისი ასაკოვან მშობლებსა და მათდამი მოპყრობაზე?

²¹ თვალსაზრისი ასაკოვან მშობლებზე. ლევიანების 19:32 ამბობს: „ჭაღარას წამოუდექი, მოხუცებულის მიმართ ყურადღებიანი იყავი“. ღვთის კანონი გვასწავლის, რომ პატივი ვცეთ და ყურადღებიანები ვიყოთ მათ მიმართ. ამის გაკეთება ძალიან რთულია, თუ ასაკოვანი მშობელი ზედმეტად მომთხოვნი გეჩვენებათ ან ავად არის და არ შეუძლია სწრაფი აზროვნება ან მოქმედება. მაგრამ შვილებს უნდა ახსოვდეთ, ‘საკადრისი მიაგონ მშობლებს’ (1 ტიმოთე 5:4). ეს ნიშნავს ყურადღებითა და პატივისცემით მოპყრობას, საჭიროების შემთხვევაში კი, მატერიალურ მხარდაჭერასაც. ბიბლია კატეგორიულად ეწინააღმდეგება ასაკოვანი მშობლებისთვის ფიზიკური ან სიტყვიერი შეურაცხყოფის მიყენებას.

22. რომელი თვისება დაგვეხმარება ძალადობის დაძლევაში და როგორ შეიძლება ამ თვისების შეძენა?

²² ისწავლეთ თავშეკავება. იგავების 29:11 ამბობს: „სულელი თავის სულს გარეთ ღვრის, ბრძენი კი ბოლომდე სიმშვიდეს ინარჩუნებს“. როგორ მოვთოკოთ თავი? არ დაუშვათ, რომ იმედგაცრუებამ დაგძლიოთ, სწრაფად მოაგვარეთ წამოჭრილი სიძნელეები (ეფესოელები 4:26, 27). თუ გრძნობთ, რომ თავს ვერ იკავებთ, გაეცალეთ იქაურობას. სთხოვეთ ღმერთს წმიდა სული თავშეკავების გამოსამუშავებლად (გალატელები 5:22, 23). გასეირნება ან ფიზიკური ვარჯიში დაგეხმარებათ, რომ საკუთარი თავი ხელში აიყვანოთ (იგავები 17:14, 27). იყავით „რისხვაში ნელი“ (იგავები 14:29).

23. რა შეიძლება მოხდეს, თუ ქრისტიანი ხშირად რისხდება, სასტიკად ეპყრობა ოჯახის წევრებს და არ ინანიებს?

²³ ბიბლია იმ საქმეებს შორის, რომლებსაც ღმერთი განსჯის, მოიხსენიებს „მტრობას, დავას . . . განრისხებას“ და აცხადებს, რომ „ასე მოქმედნი ღვთის სამეფოს ვერ დაიმკვიდრებენ“ (გალატელები 5:19—21). ამიტომ ქრისტიანი, რომელიც ხშირად რისხდება, სასტიკად ეპყრობა ცოლ-შვილს, შესაძლებელია, გაირიცხოს ქრისტიანული კრებიდან (შეადარეთ 2 იოანეს 9, 10). ასეთი სახით ქრისტიანული კრება იწმინდება სასტიკი ადამიანებისგან (1 კორინთელები 5:6, 7; გალატელები 5:9).

24. ა) რა შეიძლება გადაწყვიტოს მეუღლემ, რომელიც ძალადობის მსხვერპლია? ბ) როგორ შეუძლიათ მხარი დაუჭირონ კეთილმოსურნე მეგობრებმა და უხუცესებმა ძალადობის მსხვერპლს, მაგრამ რის გაკეთება არ იქნებოდა მათი მხრიდან მიზანშეწონილი?

²⁴ როგორ მოიქცეს ქრისტიანი, რომელსაც გამუდმებით შეურაცხყოფს მეუღლე და არც კი ცდილობს მდგომარეობის გამოსწორებას? მრავალი ამა თუ იმ მიზეზის გამო განაგრძობს ასეთ მეუღლესთან ცხოვრებას. სხვებს ურჩევნიათ მეუღლის მიტოვება, რადგან გრძნობენ, რომ მათი ფიზიკური, ფსიქიკური და სულიერი ჯანმრთელობა — შესაძლოა, თვით სიცოცხლეც კი — საფრთხეშია. ვინ როგორ მოიქცევა ასეთ სიტუაციაში, პირადი გადასაწყვეტია (1 კორინთელები 7:10, 11). კეთილმოსურნე მეგობრებს, ნათესავებსა და ქრისტიან უხუცესებს შეუძლიათ დახმარების შეთავაზება და რჩევის მიცემა, მაგრამ ძალდატანება მის გადაწყვეტილებაზე არ იქნებოდა მიზანშეწონილი. გადაწყვეტილება თვითონ უნდა მიიღონ (რომაელები 14:4; გალატელები 6:5).

25. როგორი უნდა იყოს ოჯახი იეჰოვას განზრახვის თანახმად?

²⁵ როცა იეჰოვამ ადამი და ევა შეაუღლა, მას არ განუზრახავს, რომ ოჯახისთვის ალკოჰოლიზმსა და ძალადობას გამოეთხარა ძირი (ეფესოელები 3:14, 15). ოჯახი უნდა ყოფილიყო სიყვარულის და მშვიდობის კერა, სადაც ოჯახის თითოეული წევრი იზრუნებდა ერთმანეთის ემოციურ და სულიერ მოთხოვნილებებზე. მაგრამ ცოდვას ოჯახური ცხოვრების სწრაფი გაუარესება მოჰყვა (შეადარეთ ეკლესიასტეს 8:9).

26. როგორი მომავალი ელით მათ, ვინც ცდილობს იეჰოვას მოთხოვნების შესაბამისად ცხოვრებას?

²⁶ საბედნიეროდ, იეჰოვა ღმერთს არ შეუცვლია თავდაპირველი განზრახვა. ის გვპირდება ახალ მშვიდობიან ქვეყნიერებას, სადაც ადამიანები „უსაფრთხოდ იცხოვრებენ, არავინ დააფრთხობს მათ“ (ეზეკიელი 34:28). იმ დროს ალკოჰოლიზმი, ძალადობა და ნებისმიერი პრობლემა, რაც ოჯახს ძირს უთხრის, წარსულს ჩაჰბარდება. ადამიანები შიშისა და ტკივილის დაფარვის მიზნით კი არ გაიღიმებენ, არამედ იმის გამო, რომ „გაიხარებენ დიდი მშვიდობით“ (ფსალმუნი 37:11).