ტურინის სუდარა — მასში იყო გახვეული იესოს ცხედარი?
ჩვენი კორესპონდენტისგან იტალიაში
სუდარა ანუ ქსოვილი, რომელშიც, როგორც ამბობენ, სიკვდილის შემდეგ იესო ნაზარეველის ცხედარი იყო გახვეული, 1998 წლის 18 აპრილიდან 14 ივნისამდე გამოფენაზე იქნა გამოტანილი ქალაქ ტურინის (იტალია) სან-ჯოვანის ბატესტას ტაძარში. ის მოთავსებული იყო ჰერმეტულ, ტყვიაგაუმტარ, ინერტული აირით სავსე ვიტრინაში, სადაც დაცული იყო სტაბილური კლიმატური პირობები.
ექსპონატისთვის მიჩენილი ადგილი დამთვალიერებელს კარგად დანახვის საშუალებას აძლევდა. დათვალიერება ორი წუთით შემოიფარგლებოდა და მხოლოდ წინასწარ შეკვეთით შეიძლებოდა. სუდარა სტუმრებში განსხვავებულ ემოციებს აღძრავდა: აღტაცებას, ცნობისმოყვარეობას, გულისტკივილს. დამთვალიერებელი, ცნობების თანახმად, დაახლოებით 2,5 მილიონი იყო იქ.
„რას ნიშნავს თქვენთვის სუდარა?“, — ხშირად კითხულობდნენ. რელიგიური თემით დაინტერესებულებს შესაძლებლობა ეძლეოდათ უფრო გულდასმით შეემოწმებინათ ეს საკითხი და კიდევ ერთხელ წაეკითხათ ბიბლიიდან იესოს სიკვდილისა და სამარხში დასვენების ეპიზოდები (იხილეთ მომდევნო გვერდზე მოცემული ჩარჩო).
ეს სუდარა 436 სანტიმეტრი სიგრძისა და 110 სანტიმეტრი სიგანის სელის ქსოვილია, რომელშიც, როგორც ამტკიცებენ, ნაწამები ცხედარი იყო გახვეული. მაგრამ იბადება კითხვა, 19 საუკუნეზე მეტი ხნის წინ იესოს სხეულის შესახვევად ტურინის სუდარა იყო გამოყენებული?
ისტორიული მოვლენები
„მტკიცება იმისა, რომ სუდარა პირველი საუკუნეების ქრისტიანულ ხანას ეკუთვნის ფაქტობრივად არა გვაქვს“, — ამბობს „ახალი კათოლიკური ენციკლოპედია“ (The New Catholic Encyclopedia). ახ. წ. 544 წელს ქსოვილი, როგორც ფიქრობენ, ხელთუქმნელი გამოსახულებით დღევანდელი თურქეთის ტერიტორიაზე, ქალაქ ურფაში, იყო. ქსოვილზე, როგორც აღნიშნეს, იესოს სახე იყო გამოსახული. ახ. წ. 944 წელს ამტკიცებდნენ, რომ ის კონსტანტინოპოლში იყო. თუმცა ისტორიკოსების უმეტესობას არ სჯერა, რომ ეს არის ის, რაც დღეს ცნობილია როგორც ტურინის სუდარა.
XIV საუკუნეში სუდარა ჟოფრუა დე შარნის ჰქონდა საფრანგეთში. 1453 წელს მისი მფლობელობა გადაეცა ლუის, სავოიას ჰერცოგს, რომელმაც ის სავოიას დედაქალაქ, შამბერის ეკლესიაში გადაიტანა, აქედან კი 1578 წელს ემანუელ ფელიბერმა ტურინში წაიღო.
სხვადასხვაგვარი მოსაზრებები
1988 წელს ტურინის მაშინდელმა არქიეპისკოპოსმა ანასტაზიო ბალესტრერომ, ტურინის სუდარა რადიონახშირბადის მეთოდით შეამოწმა მისი ასაკის დასადგენად. შემოწმებებმა, რომლებიც შვეიცარიის, ინგლისისა და შეერთებული შტატების სამ პრესტიჟულ ლაბორატორიაში ჩატარდა, ის შუა საუკუნეებით დაათარიღა. ამგვარად, ის მიაკუთვნეს იესოს სიკვდილის შემდეგ კარგა გვიანდელ პერიოდს. ბალესტრერომ მიიღო ვერდიქტი, რაშიც ოფიციალური განცხადება გააკეთა: „იმით, რომ გამოკვლევების შედეგების შეფასება ეკლესიამ მეცნიერებას მიანდო, აჩვენა, რომ განაგრძობს ქრისტეს ხატის პატივისცემასა და თაყვანისცემას — ხატისა, რომელიც ერთგული ადამიანებისთვის თაყვანისცემის საგნად რჩება“.
ახლანდელმა არქიეპისკოპოსმა ჯოვანი სალდარინმა, განაცხადა: „ჩვენ არ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს გამოსახულება ქრისტესია, რომელიც ჯვრიდან ჩამოხსნეს“. მაგრამ, ამავე დროს, მან თქვა: „უეჭველია, რომ ეს გამოსახულება მორწმუნეებს სახარებაში აღწერილი კაცის დანახვის საშუალებას აძლევს“. 1998 წლის 24 მაისს, როცა სუდარა გამოფენაზე იყო, პაპმა იოან პავლე II-მ გამოსახულებას „წამებული ჯვარცმულის ანაბეჭდი“ უწოდა.
როგორც ვხედავთ, ფაქტები ეწინააღმდეგება იმას, რომ იესო სამარხში დასვენებისას ტურინის სუდარაში იყო გახვეული. მაგრამ, მართლა მასში რომ ყოფილიყო იესო გახვეული? ვისაც სურს ბიბლიის სწავლებებს დაემორჩილოს, მისაღებია თაყვანი სცენ ამ ქსოვილს?
გავიხსენოთ ათი მცნებიდან მეორე; ბიბლიაში ნათქვამია: „არ გაიკეთო კერპები, არც რამე ხატი იმისა, რაც არის მაღლა ცაში, დაბლა მიწაზე და წყალში მიწის ქვეშ. არ სცე თაყვანი მათ“ (გამოსვლა 20:4, 5). მართლაცდა, ჭეშმარიტი ქრისტიანები ითვალისწინებენ პავლე მოციქულის სიტყვებს: „რწმენით დავდივართ და არა ხილვით“ (2 კორინთელთა 5:7; 1 იოანე 5:21).
[ჩარჩო 24 გვერდზე]
სუდარა და სახარებაში მოცემული ცნობები
სახარების დამწერები ამბობენ, რომ იესოს ცხედარი, ძელიდან ჩამოხსნის შემდეგ იოსებ არიმათიელმა, „სუფთა ტილოში“ გაახვია (მათე 27:57–61; მარკოზი 15:42–47; ლუკა 23:50–56). იოანე მოციქული ამატებს: „მოვიდა ნიკოდემოსიც. . . და მოუტანა ასიოდე ლიტრა სმირნისა და ალოეს ნაზავი. აიღეს და შეახვიეს იესოს გვამი ტილოში ნელსაცხებელთან ერთად, როგორც მიღებულია იუდეველთა შორის დამარხვისას“ (იოანე 19:39–42).
იუდეველები წესისამებრ ბანდნენ მკვდარს და შემდეგ ნელსაცხებელს სცხებდნენ (მათე 26:12; საქმეები 9:37). შაბათის შემდეგ, დილით, იესოს მიმდევარმა ქალებმა გადაწყვიტეს დაესრულებინათ სხეულის გამზადება, რომელიც უკვე სამარხში იყო დასვენებული. მაგრამ, როცა ისინი მივიდნენ ‘ნელსაცხებლით, რომ ეცხოთ მისთვის’, იესოს სხეული აღარ იყო სამარხში (მარკოზი 16:1–6; ლუკა 24:1–3).
რა ნახა პეტრემ, როდესაც ცოტა ხნის შემდეგ სამარხში შევიდა? ამის თვითმხილველმა იოანემ დაწერა: „დაინახა დაწყობილი ტილოები. სუდარა, თავზე რომ ჰქონდა შემოხვეული, იმ ტილოებთან კი არ იდო, არამედ ცალკე იდო, ერთ ადგილას, დახვეული“ (იოანე 20:6, 7). ყურადღება მიაქციეთ, რომ აქ მოხსენიებული არაა სელის მშვენიერი ქსოვილი, არამედ მხოლოდ ტილოები და სუდარა, რომელიც იესოს თავზე ჰქონდა შემოხვეული. რადგან იოანემ დააკონკრეტა ტილოები და იესოს თავზე შემოხვეული სუდარა, განა არ უნდა მოეხსენიებინა სელის დიდებული ქსოვილი, ანუ სუდარა, რომელშიც მისი სხეული იყო გახვეული?
და კიდევ, დაფიქრდით ამაზე: თუ ტილოებზე, რომელშიც იესო იყო გახვეული, მისი გამოსახულება იყო აღბეჭდილი, განა არ შეამჩნევდნენ ამას და განა მსჯელობის საგანი არ გახდებოდა? მაგრამ იმის გარდა, რაც სახარებაშია, არავითარი ცნობა არაა ბიბლიაში დაკრძალვის ტილოებთან დაკავშირებით.
III—IV საუკუნეების ქრისტიანი მწერლებიც კი, რომელთაგანაც ბევრი სასწაულთმოქმედი რელიკვიების შესახებ წერდნენ, არსად მოიხსენიებენ სუდარას, რომელზეც იესოს გამოსახულება იყო აღბეჭდილი. იეზუიტი სწავლულის, ჰერბერტ ტერსტენის, თანახმადაც ხომ, ვინც მეთხუტმეტე და მეთექვსმეტე საუკუნეებში ნახულობდა სუდარას, „ამბობდნენ, რომ გამოსახულება ისე ნათლად და ისეთ ფერებში იყო აღბეჭდილი, თითქოს სრულიად ახალი ყოფილიყო“.
[სურათის საავტორო უფლება 23 გვერდზე]
David Lees/©Corbis