6. ზრდასთან დაკავშირებით რომელი გამოთქმა გვხვდება სამჯერ წიგნ „მოციქულთა საქმეებში“ და რაზე მიუთითებს ეს?

⁶ ერთ-ერთი საშუალება იმის გამოსაკვლევად, შესრულდა თუ არა საქმეების 1:8-ში მოცემული სიტყვები, არის გამოთქმის ‘იზრდებოდა უფლის სიტყვა’-ს განხილვა. ეს ფრაზა უმნიშვნელო ვარიაციებით სულ სამჯერ გვხვდება ბიბლიაში და სამჯერვე წიგნ „მოციქულთა საქმეებში“ (საქმეები 6:7; 12:24; 19:20). „უფლის სიტყვა“ ანუ „ღვთის სიტყვა“ ამ ადგილებში მიუთითებს კეთილ ცნობაზე — ღვთის ჭეშმარიტების შესახებ ცოცხალ და ძლიერ ცნობაზე — რომელმაც შეცვალა მათი ცხოვრება, ვინც ეს ცნობა მიიღო (ებრაელთა 4:12).

 7. რას გულისხმობს ღვთის სიტყვის ზრდა საქმეების 6:7-ში და რა მოხდა ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულზე?

⁷ ღვთის სიტყვის ზრდის შესახებ პირველად საქმეების 6:7-შია მოხსენიებული. ამ მუხლში ნათქვამია: „იზრდებოდა ღვთის სიტყვა და ძალიან მრავლდებოდა მოწაფეთა რიცხვი იერუსალიმში და მღვდელთაგანიც ბევრი ემორჩილებოდა რწმენას“. აქ „იზრდებოდა“-ში მოწაფეების რაოდენობრივი ზრდა იგულისხმება. ცოტა ხნით ადრე, ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულზე ზედა ოთახში შეკრებილ დაახლოებით 120 მოწაფეზე გადმოვიდა სულიწმიდა. პეტრე მოციქულმა მაშინ აღმაფრთოვანებელი მოხსენება წარმოთქვა და იმ დღესვე იქ მყოფი მსმენელებიდან დაახლოებით 3 000 გახდა მორწმუნე. რამდენად აღმაფრთოვანებელი უნდა ყოფილიყო იმ ათასობით ადამიანის დანახვა, რომლებიც იერუსალიმში და მის მახლობლად მდებარე წყალსატევისკენ ან წყალსატევებისკენ მიემართებოდნენ, რათა მონათლულიყვნენ იესოს სახელით, იმ მამაკაცის სახელით, რომელიც 50 დღის წინათ ბოროტმოქმედივით ძელს მიამსჭვალეს! (საქმეები 2:41).

 8. როგორ გაიზარდა მორწმუნეთა რიცხვი ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულის შემდეგ?

⁸ ეს, რა თქმა უნდა, მხოლოდ დასაწყისი იყო. იუდეველ რელიგიურ წინამძღოლთა გამუდმებული მცდელობა, ჩაეხშოთ სამქადაგებლო მსახურება, ამაო გამოდგა. „უფალი მათ [მოწაფეებს] დღითიდღე სძენდა დახსნილთ“, — რაც იმ რელიგიურ წინამღოლებს გულს უხეთქავდა (საქმეები 2:47). მალე „მათმა [მოწაფეების] რიცხვმა ხუთი ათასამდე მიაღწია“. ამის შემდეგ კი „სულ უფრო და უფრო ემატებოდნენ უფალს მორწმუნეები, მრავალი მამაკაცი და დედაკაცი“ (საქმეები 4:4; 5:14). უფრო გვიანი პერიოდის შესახებ ბიბლიაში ვკითხულობთ: „ეკლესიას მთელ იუდეაში, გალილეასა და სამარიაში მშვიდობა ჰქონდა, შენდებოდა, ვიდოდა უფლის მოშიშობით და სულიწმიდის ნუგეშისცემით მრავლდებოდა“ (საქმეები 9:31). რამდენიმე წლის შემდეგ, შესაძლოა, დაახლოებით ახ. წ. 58 წელს, ბიბლიური ცნობის თანახმად, ‘ათასობით მორწმუნე’ იყო (საქმეები 21:20). იმ დროს იმ მორწმუნეებს შორის მრავალი არაებრაელიც გახლდათ.

 9. როგორ აღწერდით პირველი საუკუნის ქრისტიანებს?

⁹ ეს რიცხობრივი ზრდა ახალმოქცეულთა შემოერთებით ხდებოდა. რელიგია ახალი იყო, მაგრამ — ძალზე აქტიური. დღევანდელი ეკლესიის პასიური წევრებისგან რადიკალურად განსხვავებით, მოწაფეები იეჰოვასა და მისი სიტყვისადმი იყვნენ მთლიანად მიძღვნილი და ზოგ მათგანს ჭეშმარიტება იმ ადამიანებისგან ჰქონდა მიღებული, რომლებსაც სასტიკად დევნიდნენ (საქმეები 16:23, 26—33). ახალმოქცეულებს ქრისტიანობის მიღება ლოგიკური მსჯელობის საფუძველზე შეგნებულად ჰქონდათ გადაწყვეტილი (რომაელთა 12:1). ისინი გაცნობილი იყვნენ ღვთის გზებს; ჭეშმარიტება გონებასა და გულში ჰქონდათ ჩაბეჭდილი (ებრაელთა 8:10, 11). ეს ადამიანები მზად იყვნენ, თავიანთი რწმენისთვის მომკვდარიყვნენ კიდეც (საქმეები 7:51—60).

10. რა პასუხისმგებლობა დაეკისრათ ადრინდელ ქრისტიანებს და დღევანდელობასთან რა პარალელის გავლება შეიძლება?

¹⁰ მათ, ვინც ქრისტიანული მოძღვრება მიიღო, ესმოდათ, რომ ჭეშმარიტების სხვებისთვის გაზიარება თავიანთი მოვალეობაც იყო. უშუალოდ ეს უწყობდა ხელს მათ შემდგომ რიცხობრივ ზრდას. ერთმა ბიბლეისტმა თქვა: „რწმენის სხვებისთვის გაზიარება მხოლოდ ენთუზიასტი მქადაგებლების ან ოფიციალურად დანიშნული მქადაგებლის განსაკუთრებული უფლება როდი იყო. ქადაგება ეკლესიის თითოეული წევრის განსაკუთრებული უპირატესობა და მოვალეობა გახლდათ. . . მთელი ქრისტიანული საზოგადოების მიერ ქადაგებაში გამოვლენილმა დიდმა ენთუზიაზმმა თავიდანვე უზარმაზარი ბიძგი მისცა ამ მოძრაობას“. შემდეგ მან დასძინა: „ქადაგება ადრინდელი ქრისტიანების მაცოცხლებელი ძალა იყო“. იმავეს თქმა შეიძლება დღევანდელ ჭეშმარიტ ქრისტიანებზეც.