საკმარისად ვარჯიშობთ?
„არ არსებობს და არც იარსებებს ისეთი წამალი, რომელიც იმდენად შეუწყობს ხელს ჯანმრთელობის შენარჩუნებას, როგორც მთელი ცხოვრების განმავლობაში ფიზიკური ვარჯიშების კეთება“.
ეს სიტყვები 1982 წელს დაწერა ვოლტერ ბორც II, მედიცინის მეცნიერებათა პროფესორმა. გასული 23 წლის განმავლობაში მრავალმა სპეციალისტმა და ორგანიზაციამ მოიყვანა ეს სიტყვები თავიანთ წიგნებში, ჟურნალებსა თუ ვებ-საიტებზე. როგორც ჩანს, დღეს ბატონ ბორცის რჩევა ისევე აქტუალურია, როგორც 1982 წელს იყო და კვლავაც დამაჯერებლად და მართებულად ჟღერს. ასე რომ, კარგი იქნებოდა საკუთარი თავისთვის დაგვესვა კითხვა: „საკმარისად ვვარჯიშობ?“
ზოგი არასწორად ასკვნის, რომ მისთვის არ არის აუცილებელი ვარჯიში, რადგან ჭარბი წონა არა აქვს. მსუქნებისა და ჭარბი წონის მქონე ადამიანებისთვის ძალიან სასარგებლოა რეგულარულად ვარჯიში, მაგრამ მაშინაც კი, თუ ადამიანს ჭარბი წონა არა აქვს, ფიზიკური დატვირთვის გაზრდა აუმჯობესებს მთლიანობაში ჯანმრთელობას და ხელს უშლის სერიოზული დაავადებების, მათ შორის კიბოს გარკვეული ფორმების, განვითარებას. აგრეთვე ახლახან ჩატარებულმა გამოკვლევებმა ცხადყო, რომ ფიზიკური აქტივობა ამცირებს შინაგან შფოთვას და დეპრესიის არიდებაც კი შეუძლია. ფაქტობრივად, მრავალ გამხდარ ადამიანს აწუხებს ფსიქიკური და ემოციური მოშლილობები, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები, დიაბეტი და სხვა მოშლილობანი, რომელთა მიმდინარეობასაც ართულებს ფიზიკური დატვირთვის უკმარისობა. ამიტომ, იმის მიუხედავად, ჭარბი წონა გაქვთ თუ არა, თუ უმოძრაო ცხოვრების წესს ეწევით, კარგი იქნებოდა, ფიზიკური აქტივობის დონე აგეწიათ.
რა არის უმოძრაო ცხოვრების წესი?
როგორ შეგიძლიათ გაიგოთ, ფიზიკურად საკმარისად აქტიური ხართ თუ არა? არსებობს სხვადასხვა შეხედულება იმის შესახებ, თუ რა არის უმოძრაო ცხოვრების წესი. მაგრამ ჯანდაცვის სფეროში მომუშავე სპეციალისტებს აქვთ საერთო აზრი იმასთან დაკავშირებით, თუ რა ზოგადი სახელმძღვანელო პრინციპები მიესადაგება ადამიანთა უმეტესობას. ჯანდაცვის რამდენიმე ორგანიზაცია აღნიშნავს, რომ ადამიანი უმოძრაო ცხოვრების წესს ეწევა, თუ: 1) არ ვარჯიშობს ან რაიმე ენერგიულ საქმიანობას არ ეწევა, სულ მცირე, კვირაში სამჯერ ნახევარი საათი მაინც, 2) დასვენების დროს ერთი ადგილიდან მეორეზე არ ინაცვლებს, 3) დღის განმავლობაში იშვიათად გადის დაახლოებით 100 მეტრზე მეტს, 4) სამუშაო საათების განმავლობაში უმეტესწილად ზის, 5) ისეთი სამუშაო აქვს, რომლის დროსაც ფიზიკურად ნაკლებად მოძრაობს.
თქვენ თუ ვარჯიშობთ საკმარისად? თუ არა, შეგიძლიათ დღესვე მიიღოთ გარკვეული ზომები. „მაგრამ მე ხომ დრო არა მაქვს“, — შეიძლება თქვათ თქვენ. დილით ადგომისას, უბრალოდ, ძალიან დაღლილი ხართ. დღის დასაწყისში დრო ძლივს გყოფნით იმისათვის, რომ გაემზადოთ და სამსახურში წახვიდეთ. გრძელი სამუშაო დღის შემდეგ კი, თავს ისევ გადაღლილად გრძნობთ, რომ ვარჯიშის თავი აღარა გაქვთ; ასევე სხვა ბევრი რამეც გაქვთ მოსასწრები.
შესაძლოა, თქვენ იმ ადამიანთა რიცხვს მიეკუთვნებით, რომლებიც იწყებენ ვარჯიშს, მაგრამ რამდენიმე დღეში წყვეტენ მას, რადგან ეს ძალიან დამქანცველი ეჩვენებათ და ვარჯიშის შემდეგ თავს შეუძლოდაც კი გრძნობენ. სხვები კი თავს არიდებენ ვარჯიშს იმის გამო, რომ მათი აზრით, საჭიროა მათ განრიგში შედიოდეს სიმძიმეების აწევა, ყოველდღიურად მრავალი კილომეტრის გარბენა და საგულდაგულოდ შერჩეული ქორეოგრაფიული მოძრაობების გამოყენებით მთელი რიგი კუნთების დამჭიმავი ვარჯიშების შესრულება (იხილეთ ჩარჩო „სიმძიმეების აწევა და კუნთების დამჭიმავი ვარჯიშები“).
გარდა ამისა, ვარჯიშები შეიძლება ხარჯებთან და გარკვეულ მსხვერპლზე წასვლასთან იყოს დაკავშირებული. მაგალითად, სირბილისთვის საჭიროა სათანადო ტანსაცმელი და ფეხსაცმელი. კუნთების გასავარჯიშებლად საჭიროა გირები ან სპეციალური სავარჯიშო მოწყობილობა. სპორტ–კლუბებში გაწევრიანებაც შეიძლება გარკვეულ თანხებთან იყოს დაკავშირებული. სპორტდარბაზებში სიარულს დრო სჭირდება. და მაინც, ყოველივე ამან ხელი არ უნდა შეგიშალოთ, იყოთ ფიზიკურად აქტიური და, შედეგად, მოიმკათ კარგი ჯანმრთელობა.
დაისახეთ რეალური მიზნები
თუ ვარჯიშის რეგულარად დაწყებას აპირებთ, ნუ დაისახავთ არარეალურ მიზნებს. დაიწყეთ ნელ–ნელა და თანდათანობით გაზარდეთ დატვირთვა. მეცნიერებმა არც ისე დიდი ხნის წინ აღიარეს, რომ მნიშვნელოვანია მცირე ხნით ზომიერი ფიზიკური დატვირთვა; ისინი ადამიანებს, რომლებიც უმოძრაო ცხოვრების წესს ეწევიან, ურჩევენ, რომ ფიზიკური აქტივობა თანდათანობით გაზარდონ. მაგალითად, კალიფორნიის უნივერსიტეტის მიერ გამოცემულ ერთ–ერთ გაზეთში, რომელიც კვებას, კარგ ჯანმრთელობასა და სტრესს ეხება, მოცემულია რჩევა: „დაიწყეთ რამდენიმე წუთით, შემდეგ დრო თანდათანობით გაზარდეთ ისე, რომ კვირაში თითქმის ყოველდღე (უმჯობესია ყოველდღე) 30 წუთი ივარჯიშოთ“ (UC Berkeley Wellness Letter). იქვე აღნიშნულია, რომ „არაფერი განსაკუთრებული არ არის საჭირო — შეგიძლიათ ისეირნოთ, კიბეზე ახვიდეთ, მაგრამ გააკეთოთ ეს უფრო ხშირად, ხანგრძლივად და/ან ოდნავ სწრაფად“.
დამწყებმა ადამიანმა ყურადღება რეგულარობას უნდა მიაქციოს და არა ინტენსივობას. ცოტა ძალის მოკრებისა და ამტანობის განვითარების შემდეგ, შეგიძლიათ უფრო ენერგიულ ვარჯიშებზე გადახვიდეთ. ენერგიულ ვარჯიშებში შედის ისეთი ფიზიკური დატვირთვები, რომლებსაც მეტი ძალა სჭირდება; მაგალითად, სწრაფი სიარული, ძუნძული, კიბეზე ასვლა ან ველოსიპედის ტარება. საბოლოოდ კი, თქვენს ფიზიკურ ვარჯიშებს დასრულებული სახე რომ ჰქონდეს, შეგიძლიათ ჩართოთ სიმძიმეების აწევაცა და ისეთი ვარჯიშებიც, რომლებიც კუნთების დაჭიმვას ემსახურება. ჯანდაცვის მრავალი მუშაკი ვარჯიშებთან დაკავშირებით იზიარებს შეხედულებას, რომ ადამიანი თუ არ გაისარჯა, ვერაფერ სიკეთეს ვერ მოიმკის. ამგვარად, ტრავმირებისა და დაქანცულობის, აგრეთვე გულგატეხილობის თავიდან ასარიდებლად, რომელიც ხშირად ვარჯიშის მიტოვებას მოაქვს, ეცადეთ, იმდენი ივარჯიშოთ, რომ დისკომფორტი არ იგრძნოთ.
ივარჯიშეთ რეგულარულად
ის ადამიანები, რომლებიც ვერასოდეს პოულობდნენ დროს ფიზიკური ვარჯიშისთვის, სიამოვნებით მიიღებდნენ კალიფორნიის უნივერსიტეტის გაზეთში მოცემულ რჩევას. მასში ახსნილია, რომ „დღის განმავლობაში რამდენიმეჯერ მოკლე ვარჯიშებიც ჯანმრთელობისთვის სასარგებლოა. ეს იმას ნიშნავს, რომ დღეში სამჯერ 10–წუთიანი ვარჯიშები შეიძლება თითქმის ისეთივე სასარგებლო იყოს, როგორც დღეში ერთხელ 30–წუთიანი“. ამგვარად, საჭირო არ არის დიდი ხნით მთელი ძალებით ვარჯიში, რათა ის ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო იყოს. „ამერიკის სამედიცინო ასოციაციის ჟურნალის“ თანახმად, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ „მსუბუქი თუ ზომიერი, ასევე ენერგიული ვარჯიშების შედეგად ადამიანებს ნაკლებად ემუქრებათ კორონარული არტერიების დაავადების საშიშროება“.
მაგრამ რეგულარობა აუცილებელია. ამიტომ კარგი იქნებოდა, გადაგეხედათ თქვენი კალენდრისათვის და კონკრეტულ დღეებში დრო გამოგეყოთ ვარჯიშისთვის. რამდენიმე კვირის განმავლობაში რეგულარულად ვარჯიშის შემდეგ შენიშნავთ, რომ ვარჯიში თქვენი ცხოვრების ჩვეულებრივი ნაწილი გახდა. მას შემდეგ, რაც იგრძნობთ ვარჯიშით მოტანილ სარგებლობას, მოუთმენლად დაელოდებით მომდევნო ვარჯიშის დროს.
უმჯობესია ფიზიკურად აქტიური ცხოვრება
მართალია, ყოველდღიურად ნახევარსაათიანი ფიზიკური აქტივობა დადებითად მოქმედებს ჯანმრთელობაზე, მაგრამ უკანასკნელი სამედიცინო მონაცემების თანახმად, უფრო მეტი აქტივობით, მეტი შედეგები მიიღწევა. გულსისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად ყოველდღიურად საჭიროა 1 საათის განმავლობაში იყოთ ფიზიკურად აქტიური. ისევ და ისევ, ამის მიღწევა შესაძლებელია დღის განმავლობაში რამდენიმე მოკლე ფიზიკური დატვირთვებით. ჟურნალში „კანადის საოჯახო ექიმი“ ახსნილია, რომ „დღეს რეკომენდებულია ყოველდღიურად მთლიანობაში 1 საათის განმავლობაში იყოს ადამიანი ფიზიკურად დატვირთული. ფიზიკური აქტივობა ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო რომ იყოს, ამისათვის მნიშვნელობა არა აქვს, რამდენწუთიანი იქნება ეს მოკლე პერიოდები“. ამ სამედიცინო ჟურნალში აგრეთვე აღნიშნულია: „თუმცა რამდენიმე გამოკვლევის თანახმად, დადგინდა, რომ ენერგიული ფიზიკური დატვირთვები ამცირებს სიკვდილიანობას, დღეს მაინც უპირატესობა ზომიერ დატვირთვებს ენიჭება“.
მთელ ამ ინფორმაციაში ნათლად იკვეთება ის ფაქტი, რომ ჩვენი სხეული მოძრაობისა და რეგულარული ფიზიკური აქტივობისთვის არის შექმნილი. უმოძრაო ცხოვრების წესი ჯანმრთელობისთვის მავნებელია. და არ არსებობს არავითარი ვიტამინი, წამალი, საკვები ან ქირურგიული პროცედურა, რომლებიც ფიზიკურ აქტივობას შეცვლიდა. აგრეთვე ჩვენ ყველამ უნდა გავაცნობიეროთ ის ფაქტი, რომ რეგულარულად ვარჯიშს, იქნება ეს ზომიერი თუ ენერგიული, მოკლე თუ ხანგრძლივი, დრო სჭირდება. როგორც ჭამასა და ძილს გამოუყოფთ დროს, ძალიან მნივშნელოვანია, გამოუყოთ დრო ფიზიკური აქტივობის შენარჩუნებასაც. ამისათვის საჭიროა თვითდისციპლინა და ორგანიზებულობა.
არ არსებობს ისეთი ვარჯიშების პროგრამა, რომელსაც ძალისხმევის მოხმარება არ სჭირდება. მაგრამ სირთულეები და მსხვერპლი, რომელიც აქტიური ცხოვრების წესის შესანარჩუნებლად არის საჭირო, უმნიშვნელოა, თუ მხედველობაში მივიღებთ, რა ზიანი შეიძლება მიაყენოს ადამიანს უმოძრაო ცხოვრების წესმა. თუ ფიზიკურად აქტიურები იქნებით — რეგულარულად ივარჯიშებთ ენერგიულად და ამოძრავებთ კუნთებს — უფრო ჯანმრთელები იქნებით და ხანგრძლივადაც იცხოვრებთ!
[ჩარჩო⁄სურათები 8 გვერდზე]
უფრო ენერგიული ვარჯიშები
ყოველდღიურად ფიზიკური დატვირთვების ზომიერი ზრდა შეიძლება ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო იყოს, მაგრამ მეცნიერები ამბობენ, რომ მეტი სარგებლობა მოაქვს უფრო ენერგიულ ვარჯიშებს. ქვემოთ მოყვანილია რამდენიმე ფიზიკური აქტივობის სახეობა
ჯანდაცვის მუშაკები გვირჩევენ, რომ რომელიმე ენერგიული ვარჯიშის დაწყებამდე, ექიმის კონსულტაცია გავიაროთ.
● სწრაფი ნაბიჯით სიარული, ანუ ენერგიულად სიარული, ვარჯიშის ერთ–ერთი ყველაზე მოსახერხებელი სახეობაა. ამისათვის საკმარისია კომფორტული ფეხსაცმელებისა და სავალი ბილიკის ქონა. იარეთ დიდი ნაბიჯებითა და მნიშვნელოვნად სწრაფად, ვიდრე ამას სეირნობისას აკეთებთ. ეცადეთ, განავითაროთ სიჩქარე 4—9 კილომეტრი საათში.
● ძუნძული: ძუნძულის დროს ძირითადად ნელი ტემპით მირბიხართ. ამბობენ, რომ ძუნძული საუკეთესოა გულსისხლძარღვთა სისტემისთვის. მაგრამ ამ დროს უფრო მეტად არის მოსალოდნელი კუნთების დაჭიმვა ან სახსრების დაზიანება. ამიტომ მათ, ვინც ძუნძულით დარბის, სჭირდებათ სათანადო ფეხსაცმელი, კუნთების შემზადება და ზომიერება.
● ველოსიპედის ტარება: თუ ველოსიპედი გყავთ, შეგიძლიათ ვარჯიშის ძალიან ეფექტური ფორმით ისიამოვნოთ. ველოსიპედის ტარებისას ერთ საათში შეიძლება 700 კალორია დაწვათ. მაგრამ სიარულისა და ძუნძულის მსგავსად, ველოსიპედის ტარებაც ქუჩაში ხდება. ამიტომ ფრთხილად უნდა იყოთ, რათა თავიდან აირიდოთ უბედური შემთხვევა.
● ცურვა: ცურვისას სხეულის ყველა დიდ კუნთს ავარჯიშებთ. ის აგრეთვე გეხმარებათ სახსრების მოქნილობის შენარჩუნებაში; ცურვას აგრეთვე ისეთივე სარგებლობა მოაქვს გულ–სისხლძარღვთა სისტემისთვის, როგორიც ძუნძულს. რადგან ცურვისას სხეული ნაზად მოძრაობს წყალში, ის რეკომენდებულია ადამიანებისთვის, რომლებსაც ართრიტი, ზურგის პრობლემები და ჭარბი წონა აქვთ; აგრეთვე ცურვა კარგია ორსული ქალებისთვისაც. მაგრამ მოერიდეთ მარტო ცურვას.
● ბატუტზე ხტომა: ამ ტიპის ვარჯიშისთვის, საჭიროა პატარა ტრამპლინისმაგვარი მოწყობილობის გამოყენება. ასეთ ვარჯიშებში, უბრალოდ, ბატუტზე ხტომა შედის. ბატუტზე ხტომის მომხრეები ამბობენ, რომ ეს ვარჯიში აუმჯობესებს როგორც სისხლის, ისე ლიმფის მიმოქცევას, ზრდის გულისა და ფილტვების ტევადობას, აუმჯობესებს კუნთების მდგომარეობას, კოორდინაციასა და წონასწორობას.
[ჩარჩო⁄სურათი 9 გვერდზე]
სიმძიმეების აწევა და კუნთების დამჭიმავი ვარჯიშები
მეცნიერებმა ახლახან დაასკვნეს, რომ ფიზიკურად კარგი ფორმის შესანარჩუნებელ პროგრამაში უნდა შედიოდეს სიმძიმეების აწევა. ვარჯიშის ეს ფორმა, თუ მას სწორად აკეთებენ, არა მარტო კუნთოვანი მასის განვითარებას უწყობს ხელს, არამედ ძვლებსაც განამტკიცებს და ქონის რაოდენობასაც ამცირებს.
ჯანდაცვის მრავალი მუშაკი აღნიშნავს, რომ ვარჯიშები, რომლებიც კუნთების დაჭიმვას ემსახურება, ორგანიზმის შემგუებლობასა და სისხლის მიმოქცევას აუმჯობესებს. კუნთების დაჭიმვები სახსრებს ეხმარება, მთელი ამპლიტუდით იმოძრაოს.
მაგრამ ტრავმის თავიდან ასარიდებლად სიმძიმეების აწევაც და კუნთების დამჭიმავი ვარჯიშებიც სათანადოდ უნდა იქნას შესრულებული. კარგი იქნებოდა ამ ვარჯიშებთან დაკავშირებით ინფორმაცია სანდო მასალებში მოგეძიათ ან ექიმის კონსულტაცია გაგევლოთ.
[ჩარჩო⁄სურათი 9 გვერდზე]
ვარჯიში და გონება
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ენერგიული ფიზიკური აქტივობა გავლენას ახდენს ტვინზე და ხელს უწყობს ხასიათზე მოქმედი მრავალი ისეთი ნივთიერების გამოყოფას, როგორიცაა დოფამინი, ნორეპიპეფრინი და სეროტონინი. ამით იხსნება ის ფაქტი, რომ ვარჯიშის შემდეგ მრავალი ემოციურად თავს კარგად გრძნობს. ზოგიერთი გამოკვლევის თანახმად, იმასაც კი ამბობენ, რომ ის ადამიანები, რომლებიც რეგულარულად ვარჯიშობენ, ნაკლებად ცვივდებიან დეპრესიაში, ვიდრე ისინი, რომლებიც უმოძრაო ცხოვრებას ეწევიან. თუმცა ამ გამოკვლევებიდან ზოგი ბოლომდე არ არის დასაბუთებული, მრავალი ექიმი სტრესისა და მღელვარების შესამცირებლად პაციენტებს ურჩევს, რომ ივარჯიშონ.
[ჩარჩო⁄სურათი 10 გვერდზე]
ყოველდღიურმა საქმეებმა შეიძლება ჯანმრთელობა გაგიუმჯობესოთ
ახლახან ჩატარებული გამოკვლევის თანახმად, იმ ადამიანებს, რომლებიც ცხოვრების უმოძრაო წესს ეწევიან, შეუძლიათ, უბრალოდ, უფრო მეტად დაკავდნენ იმ ყოველდღიური საქმეებით, რომლებიც ზომიერების ფარგლებში ძალ–ღონის დაძაბვას მოითხოვს. შეგიძლიათ სცადოთ შემდეგი რამ:
● ლიფტით სარგებლობის ნაცვლად, კიბეებზე ფეხით ადით ან ადით ლიფტით რომელიმე სართულამდე, შემდეგ კი დარჩენილი ნაწილი ფეხით აიარეთ.
● თუ საზოგადოებრივი ტრანსპორტით სარგებლობთ, ჩამოდით რამდენიმე გაჩერებით ადრე და დარჩენილი მანძილი ფეხით გაიარეთ.
● თუ საკუთარი მანქანა გყავთ, ჩვევად გაიხადეთ, მანქანა დანიშნულების ადგილიდან ცოტა მოშორებით გააჩეროთ. მრავალდონიან გარაჟებში, მანქანა ისეთ ადგილას დააყენეთ, რომ შემდეგ კიბეებზე ასვლა მოგიწიოთ.
● იარეთ და ისე ისაუბრეთ. საჭირო არ არის მეგობრებთან ან ოჯახის წევრებთან საუბრისას ყოველთვის იჯდეთ და ისე ელაპარაკოთ მათ.
● თუ თქვენი სამუშაო ისეთია, რომ სულ ჯდომა გიწევთ, ეცადეთ, გამოძებნოთ საშუალებები, რომ სამუშაო ფეხზე მდგომმა შეასრულოთ და, რაც შეიძლება, მეტი მოძრაობები აკეთოთ.
[ჩარჩო⁄სურათი 10 გვერდზე]
სვამთ საკმარისი რაოდენობით წყალს?
ვარჯიშის დროს არასაკმარისი რაოდენობით წყლის სმა შეიძლება საზიანო აღმოჩნდეს. წყლის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს დაღლილობა, კოორდინაციის დარღვევა და კუნთების სპაზმი. ვარჯიშის დროს ოფლიანდებით, რამაც შეიძლება ცირკულაციაში მყოფი სისხლის მოცულობის შემცირება გამოიწვიოს. თუ არ შეავსებთ ოფლიანობით გამოწვეულ წყლის დანაკლისს, გულს სისხლის გადასაქაჩავად უფრო მეტი დატვირთვით მოუწევს მუშაობა. გაუწყლოების თავიდან ასარიდებლად საჭიროა წყალი დალიოთ ვარჯიშის დაწყებამდე, ვარჯიშის დროს და ვარჯიშის შემდეგ.
[ჩარჩო 11 გვერდზე]
დააფასეთ თქვენი სხეული — ის ღვთისგან ბოძებული ძღვენია
ბიბლია მოგვიწოდებს, ღრმა პატივისცემით მოვეკიდოთ ჩვენს სხეულსა და სიცოცხლეს. ძველი ისრაელის მეფე დავითი წერდა: „[ღმერთო, შენ] საოცრებით შემქმენი“ (ფსალმუნები 138:14). დავითის მსგავსად, ჭეშმარიტი ქრისტიანებიც ძალიან აფასებენ ღვთისგან ბოძებულ ძღვენს — სიცოცხლეს. ისინი თავიანთ ორგანიზმზე სათანადოდ ზრუნვის პასუხისმგებლობას სერიოზულად ეკიდებიან.
დაახლოებით ორი ათასი წლის წინათ, ღვთის შთაგონებით მოციქულმა პავლემ დაწერა: „ფიზიკური ვარჯიში მეტ–ნაკლებად სასარგებლოა, ღვთისადმი ერთგულება კი ყველაფერში სასარგებლოა, რადგან გვპირდება სიცოცხლეს, როგორც ახლა, ისე მომავალში“ (1 ტიმოთე 4:8). პავლეს სიტყვები ცხადყოფს, რომ ვარჯიშს სარგებლობა მოაქვს, მაგრამ იმდენად დიდი არა, როგორიც ღმერთთან კარგ ურთიერთობას. ამიტომ ჭეშმარიტი ქრისტიანები ჯანმრთელობაზე ზრუნვისას გაწონასწორებულობას ავლენენ და ცდილობენ არასოდეს გადაწონოს „ფიზიკურმა ვარჯიშმა“ ღვთისადმი თაყვანისცემა.
ქრისტიანებს ესმით, რომ რაც უფრო ჯანმრთელები იქნებიან, მით უფრო შეძლებენ ღვთისა და მოყვასისადმი სიყვარულის გამოვლენას. კარგი ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად ძალიან მნიშვნელოვანია სათანადო კვებასა და საკმარის დასვენებასთან ერთად, ფიზიკური აქტივობის შენარჩუნება. ჭეშმარიტი ქრისტიანები აფასებენ თავიანთ სხეულს და მას ღვთისგან ბოძებულ ძღვნად მიიჩნევენ, რის გამოც ცდილობენ, შეინარჩუნონ სასარგებლო ჩვევები მის მოვლასთან დაკავშირებით.