Keti Beto Fwete Ta Bankinsi?

BIBLIA kele ve na kisina ya bankinsi ya lusambu mpi ya kinsuni yina bantu mingi ketaka bubu yai na bisika mingi na inza. Inki kele kisina ya bankinsi ya mutindu yai? Kana nge kele ti mwaye ya kusala bansosa na biblioteke mosi, yo tasepedisa nge mingi na kutanga mambu yina mikanda ya bantu mingi kendimaka ketubaka na yina metala bankinsi yina bantu ketaka na kisika ya nge kezingaka. Beto tadila mwa bambandu.

Pake ya Lufutumuku. Ansiklopedi mosi (The Encyclopædia Britannica) ketuba nde: “Ata kima mosi ve na kati ya Kuwakana ya Mpa kemonisa nde Bakristu vandaka kuta nkinsi ya Pake ya Lufutumuku.” Inki mutindu nkinsi ya Pake ya Lufutumuku kuyantikaka? Yo katukaka na lusambu ya mimpani. Ata bo ketubaka nde bo kesalaka nkinsi yai sambu na kubambuka lufutumuku ya Yezu, mambu yina bantu kesalaka na nsungi ya nkinsi ya Pake ya Lufutumuku kele ve ya Bukristu. Mu mbandu, sambu na yina metala “Lapin ya Pake ya Lufutumuku” ya mepanzanaka mingi, ansiklopedi mosi (The Catholic Encyclopedia) ketuba nde: “Lapin kele kidimbu ya mimpani mpi yo kevandaka ntangu yonso kidimbu ya lubutu.”

Bankinsi ya Mvula ya Mpa. Dati mpi mambu yina bantu kesalaka na bankinsi ya Mvula ya Mpa keswaswanaka na konso insi. Sambu na yina metala kisina ya nkinsi yai, ansiklopedi mosi (The World Book Encyclopedia) ketuba nde: “Na mvu 46 ya T.B., Mfumu ya Roma Jules César kubakaka lukanu nde Yanuari 1 tavanda Kilumbu ya Mvula ya Mpa. Bantu ya Roma kupesaka kilumbu yai na Janus, nzambi ya byelo mpi ya baluyantiku. Zina ya ngonda ya Yanuari kukatukaka na Janus, yina vandaka ti baluse zole—mosi vandaka kutala na ntwala mpi yankaka na nima.” Yo yina, bankinsi ya Mvula ya Mpa mekatukaka na kinkulu ya mimpani.

Halloween. Ansiklopedi mosi (The Encyclopedia Americana) ketuba nde: “Beto lenda wakanisa mambu yina kesalamaka na Halloween ti mambu yina vandaka kusalama na nkinsi ya Druide [zina ya kimvuka mosi ya banganga-Nzambi na dibundu ya ba Celte] ya bo vandaka kuta na ntwala ya ntangu ya Bukristu. Ba Celte vandaka kuta bankinsi sambu na banzambi zole ya nene—nzambi mosi ya ntangu mpi nzambi mosi ya bafwa . . . , yina bo vandaka kusadila nkinsi na Novembri 1, luyantiku ya Mvula ya Mpa sambu na ba Celte. Malembemalembe, bo kotisaka nkinsi ya bafwa na bikalulu ya Bakristu.”

Bankinsi Yankaka. Mpila ya kutubila bankinsi yonso ya bantu ketaka na inza ya mvimba kele ve. Kansi, Yehowa kendimaka ve bankinsi yina kekumisaka bantu to bimvuka ya bantu. (Yeremia 17:5-7; Bisalu 10:25, 26) Kuvila mpi ve nde kisina ya bankinsi ya mabundu kesadisaka na kuzaba kana yo kesepedisaka Nzambi to ve. (Yezaya 52:11; Kusonga 18:4) Minsiku ya Biblia yina beto tubilaka na Kapu ya 16 ya mukanda yai tasadisa nge na kuzaba mutindu Nzambi ketadilaka kuvukana na bankinsi yina kele ve ya lusambu.