Beto Kembila Ntotila ya Mvula na Mvula!

“Yehowa kele Nzambi tii na ntangu ya kukonda nsuka, nkutu kimakulu.”​—NKUNGA 10:16, NW.

 1. Inki bangyufula kebasika na yina metala mvula na mvula?

MVULA na mvula—nge lenda kutuba nde yau kele inki? Keti nge keyindula nde ntangu lenda kulanda nkatu nsuka? Ntembe kele ve nde ntangu ya melutaka kele ya kukonda nsuka. Ebuna, sambu na inki yau fwete kuvanda ve ya kukonda nsuka na makwisa? Ya kyeleka, Biblia Traduction du monde nouveau ketuba nde Nzambi mekembilamaka “tuka ntangu ya kukonda nsuka tii na ntangu ya kukonda nsuka.” (Nkunga 41:13) Ntela yai kesongidila nde inki? Beno kubaka lusadisu ya kubakisa yau kana beto kutadila ntu-dyambu ya nkaka ya mutindu mosi—luyalanganu.

2, 3. (a) Inki dyambu ya luyalanganu kesadisa beto na kubakisa mvula na mvula? (b) Sambu na inki beto fwete kuzola kusadila Ntotila ya mvula na mvula?

² Luyalanganu kele nene inki kiteso? Keti yau kele ti ndilu? Tuka ntama tii bamvula 400 melutaka, ntoto na beto vandaka kubakama bonso kikatikati ya bima yonso ya kugangamaka na zulu. Na nima, Galilée kusalaka télescope, yina vandaka kukumisa mboninu ya mazulu kuluta nene. Ebuna, Galilée lendaka kumona bambwetete kuluta mingi mpi lendaka kumonisa nde ntoto ti bamweta ya nkaka vandaka kuzyeta na lweka ya ntangu. La voie lactée kumonanaka galaksi ya bambwetete kansi kimvuka ya bima ya kepesaka nsemo ve. Yau kumonanaka galaksi mosi ya bambwetete kiteso ya nkama ya bilio. Beto lenda kutanga ve mbidi ya bambwetete yina ata na nsungi ya luzingu ya mvimba. Na nima, ba astronome bandaka kusosa na kuzaba mafuku ya bagalaksi. Yau meyalumukaka nkatu nsuka na luyalanganu, bisika yonso yina ya télescope ya kuluta ngolo lenda kusengumuna. Yau kemonanaka nde luyalanganu kele ti ndilu ve. Yau kele mpi kiteso mosi ti mvula na mvula​—yau kele ti ndilu ve.

³ Ngindu ya mvula na mvula kebakisamaka ve na butomfu na beto bantu. Kansi, kele ti muntu mosi ya kebakisaka yau na bumvimba. Yandi lenda kutanga, ee, nkutu kupesa mazina, na mafuku ti mafuku ya bambwetete na kati ya babilio ya bagalaksi na yau ya kukonda ndilu! Muntu yango ketuba nde: “Beno tala na zulu, beno tala mbote! Nani muntu salaka bambwetete yai yonso? Muntu yina ke tambusaka yo na bandonga bonso basoda, yandi muntu salaka yo yonso. Yandi ke zaba yo yonso, yandi ke bingaka yo na bazina na yo. [Sambu na ngolo mpi kiyeka na yandi ya mingi, mosi ve na kati na yau kekonda, NW]. Keti beno zaba ve? Keti beno me waka ve? [Yehowa] salaka ntoto yonso tii na nsuka na yo, yandi kele Nzambi tii kuna. Yandi ke lembaka ve ata fyoti; mpila ya kubakisa mabanza na yandi kele ve.” (Yezaya 40:​26, 28) Nzambi ya ngituka ya inki mutindu! Na ntembe ve, yandi kele Nzambi ya beto fwete zola kusambila!

“Ntotila tii na Ntangu ya Kukonda Nsuka”

 4. (a) Inki mutindu Davidi kumonisaka ntonda sambu na Ntotila ya mvula na mvula? (b) Inki muntu ya siansi mosi kutubaka sambu na yina metala kisina ya luyalanganu?

⁴ Na Nkunga 10:16 (NW), Davidi ketuba sambu na Ngangi, Nzambi nde: “Yehowa kele Nzambi tii na ntangu ya kukonda nsuka, nkutu kimakulu.” Na Nkunga 29:10 (NW), yandi kevutukila nde: “Yehowa kefonga bonso ntotila tii na ntangu ya kukonda nsuka.” Ee, Yehowa kele Ntotila ya mvula na mvula! Na ntwala, Davidi kepesa nzikisa nde Ntotila ya nene yai kele Muntu ya kubakaka lukanu mpi Ngangi ya bima yonso ya beto kemonaka na luyalanganu, na kutubaka na Nkunga 19:1 nde: “Zulu ke songa mbote-mbote lukumu ya Nzambi, bima yonso kele na zulu ke songa nki yandi salaka.” Bamvula kiteso ya 2700 na nima, Muntu ya siansi ya ngolo, Mbuta-muntu Isaac Newton, kusonikaka na kuwakana ti Davidi nde: “Ngidika ya ngituka yai ya bantangu, bamweta, bakometi, fwanaka kubasika kaka na lukanu mpi kimfumu ya muntu mosi ya ngangu mpi ya ngolo.”

 5. Inki Yezaya ti Polo kusonikaka na yina metala nto ya mayele?

⁵ Inki mutindu beto fwete kudikulumusa na kubakisa nde Nkwa-kimfumu Yehowa, yina ya luyalanganu ya “mazulu, ee, zulu ya mazulu, . . . lenda kukuka yandi ve na kati,” kezingaka mvula na mvula! (1 Bantotila 8:​27, NW) Yehowa, yina metendulama na Yezaya 45:18 (NW) bonso “Ngangi ya zulu, Ngidiki ya ntoto mpi Nsadi na yau,” kele nto ya mayele ya kuluta mingi kibeni na kiteso ya butomfu ya bantu lenda kufimpa ve. Yehowa kutubaka, mutindu yau metendulama na 1 Korinto 1:​19, nde: “Mono ta fwa mayele ya bantu ya mayele, [ye ngangu ya bantu ya ngangu mono talosa yau, NW].” Na zulu na yau, Polo kuyikaka na mvese 20 (NW) nde: “Muntu ya mayele kele wapi? Longi ya nsiku kele wapi? Wapi bantu ya kesalaka bantubu ya ngidika ya bima yai? Keti Nzambi mekumisaka ve mayele ya ngidika yai buzoba?” Ee, mutindu Polo landaka kutuba, na kapu 3, mvese 19 (NW), “na ntwala ya Nzambi, mayele ya inza yai kele buzoba.”

 6. Inki Longi 3:11 kemonisa sambu na “ntangu ya kukonda nsuka”?

⁶ Bigangwa ya zulu kele ndambu ya nkaka ya bigangwa yina ya Ntotila Salomo kutubilaka nde: “Bima yonso [Nzambi] mesalaka yau kitoko na ntangu na yau. Ata ntangu ya kukonda nsuka yandi metulaka na ntima na bau, sambu bantu kukuka ve kuzaba ata fyoti kisalu ya Nzambi mesalaka tuka luyantiku tii nsuka.” (Longi 3:​11, NW) Ya kyeleka, dibanza mekunamaka na ntima ya bantu na kumeka kuzaba ntendula ya “ntangu ya kukonda nsuka,” yina kele, mvula na mvula. Kansi keti yandi talenda kuzwa nzayilu ya mutindu yina?

Kivuvu ya Luzingu ya Kitoko

7, 8. (a) Inki kivuvu ya luzingu ya mbote na makwisa kele na ntwala ya bantu, ye inki mutindu kubaka yau? (b) Sambu na inki beto fwete kuwa kyese nde ndongolo ya Nzambi talanda mvula na mvula?

⁷ Na kisambu mosi na Yehowa, Yezu Kristu kutubaka nde: “Yai kesongidila luzingu ya mvula na mvula: nde bau kulonguka na kuzaba nge Nzambi mosi kaka ya kyeleka, ti yina ya nge tindaka Yezu Kristu.” (Yoane 17:​3, NW) Inki mutindu beto lenda kuzwa nzayilu ya mutindu yai? Beto fwete kulonguka Ndinga ya Nzambi, Biblia ya Santu. Na nzila na yau, beto lenda kuzwa nzayilu ya kyeleka ya balukanu ya nene ya Nzambi, na kati na yau, lusadisu ya kusalamaka na nzila ya Mwana na yandi sambu na luzingu ya mvula na mvula na paladisu ya ntoto. Yai tavanda “luzingu ya kyeleka” ya metubilama na 1 Timoteo 6:19. Yau tavanda na kuwakana ti Efezo 3:11 yina ketendula yau bonso “mabanza ya mvula na mvula ya yandi [ya Nzambi] lungisaka na Mfumu na beto Yezu Kristu.”

⁸ Ee, beto bantu ya masumu lenda kukota na luzingu ya mvula na mvula na nsadisa ya ndongolo ya Nzambi mpi lukwikilu na kimenga ya nkudulu ya Yezu. Ndongolo yango talanda tii nsuka inki ntangu? Yau talanda mvula na mvula sambu bantu tabanda kulongama malembemalembe na mayele ya Ngangi na beto. Mayele ya Yehowa kele ti bandilu ve. Na kundimaka dyambu yai, ntumwa Polo kutubaka nde: “O mudindu ya kimvwama, ya mayele ti ya nzayilu ya Nzambi! Nani lenda kuzaba bamfundusu na yandi mpi kuzwa banzila na yandi!” (Roma 11:​33, NW) Ya kyeleka, yau mefwana mpenza sambu 1 Timoteo 1:17 kebinga Yehowa nde “Ntotila ya mvula na mvula”!

Mayele ya Kugangila ya Yehowa

9, 10. (a) Inki kisalu ya nene Yehowa kulungisaka na kusalaka ntoto bonso dikabu na yandi sambu na bantu? (b) Inki mutindu mayele ya kuluta ya Yehowa kemonana na bigangwa na yandi? (Tala lupangu.)

⁹ Tadila difwa ya kuluta kitoko yina Ntotila ya mvula na mvula meyidikaka sambu na beto bantu. Nkunga 115:16 kesonga beto nde: “Zulu kele ya Mfumu Nzambi yandi mosi, kansi ntoto yandi pesaka yo na bantu.” Keti nge keyindula ve nde yau kele dikabu mosi ya mpwena? Yau kele mpila yina mpenza! Ebuna inki mutindu beto ketonda Ngangi na beto ya kuyitaka kuyidika ntoto bonso inzo na beto ya makwisa!—Nkunga 107:8.

¹⁰ Mambu ya ngituka kusalamaka na zulu ya ntoto na “bilumbu” sambanu ya lugangu ya Kuyantika kapu 1, konso kilumbu na nda ya mafunda ya bamvula. Balugangu ya Nzambi yai zolaka nsukansuka kufulusa ntoto ti tapi mosi ya langi ya matiti, bamfinda ya ngituka mpi bintuntu ya balangi ya mpila na mpila. Yau zolaka kuvanda ya kufuluka ti bigangwa ya nene ya mbu, bibuka ya bandeke ya zulu, mpi ndonga ya nene ya bambisi ya bwala ti bambisi ya mfinda, konso kigangwa keyalumuka na “kulandaka ndonga na yau.” Na kulandaka kuta lugangu ya bakala ti nkento, Kuyantika 1:31 keta nde: “Nzambi monaka nde mambu yonso ya yandi salaka yo [vandaka] mbote mpenza.” Nzyunga ya kitoko ya inki mutindu kuvandaka na lweka ya bantu yina ya ntete! Keti na bigangwa yai yonso beto kemona ve mayele, mboninu ya makwisa, mpi lusungiminu ya Ngangi mosi ya zola?—Yezaya 45:​11, 12, 18.

11. Inki mutindu Salomo kukembisaka mayele ya kugangila ya Yehowa?

¹¹ Muntu mosi, yina kuyitukaka mayele ya Ntotila ya mvula na mvula, kuvandaka Salomo. Mbala na mbala yandi vandaka kubenda dikebi na mayele ya Ngangi. (Bingana 1:​1, 2; 2:​1, 6; 3:​13-18) Salomo kendimisa beto nde “ntoto kebikalaka tii na ntangu ya kukonda nsuka.” Yandi kundimaka bimangu ya lugangu, na kati na yau, kisalu ya matuti ya mvula kesalaka na kupesaka ntoto masa. Yandi sonikaka nde: “Banzadi yonso ke kwenda kubwa na nzadi-mungwa, kansi nzadi-mungwa ke fuluka ve. Masa ke vutuka diaka kisika bamasa ya fioti basikaka, ebuna yo ke kulumuka diaka na ndambu ya yo ke kwenda.” (Longi 1:4, 7) Yau kesalamaka mutindu yina sambu kana mvula mepesa masa na ntoto, masa na yau kekatukaka na nzadi-mungwa sambu na kuvutuka dyaka na matuti. Ntoto kuzolaka kuvanda inki mutindu, mpi beto zolaka kuvanda na wapi, kana ngidika ya kugedisa mpi kuvutula masa yai kuvandaka ve?

12, 13. Inki mutindu beto lenda kumonisa ntonda sambu na lugangu ya Nzambi?

¹² Matondo na beto sambu na bukatikati ya kele na lugangu fwete kumonisama na bisalu, mutindu Ntotila Salomo kumonisaka yau na bangogo ya nsuka ya Longi nde: “Na mambu yai yonso, ke na kima mosi mpamba ya kutuba: Zitisa Nzambi, lemfuka na bansiku na yandi, sambu yai kele kisina ya Nzambi me sadilaka muntu. Konso kima ya beto ke sala, Nzambi ke sambisa beto, ata mambu ya mbote to ya mbi, ata mambu ya beto ke salaka na kinsweki.” (Longi 12:13, 14) Beto fwete kubanga na kusala konso kima yina keyangidika ve Nzambi. Nkutu, beto fwete sosa na kulemfukila yandi ti boma ya luzitu.

¹³ Ee, beto fwete kuzola kusadila Ntotila ya mvula na mvula sambu na bisalu na yandi ya ngituka ya lugangu! Nkunga 104:24 (NW) ketuba nde: “Bisalu na nge kele ikwa, O Yehowa! Yau yonso nge salaka yau na mayele. Ntoto kele ya kufuluka ti bima ya nge salaka.” Na kyese yonso, bika nde beto kundima mvese ya nsuka ya Nkunga yina na kuditubilaka mpi na kutubilaka bankaka nde: “Sakumuna Yehowa, O moyo na mono. Beno kembila Yehowa!”

Kigangwa ya Kuluta Kutoma na Ntoto

14. Na inki mutindu bigangwa ya Nzambi, bantu, meluta ntama bambisi?

¹⁴ Lugangu yonso ya Yehowa kemonisaka mayele. Kansi, kigangwa ya kuluta mfunu na bigangwa ya ntoto kele beto—bantu. Adami ti Eva kugangamaka bonso nsuka ya kilumbu ya sambanu ya lugangu ya Yehowa—kigangwa ya meluta mpenza bambisi ya masa, bandeke, ti bambisi ya menga! Kana bigangwa yai yonso kele ti “mayele ya kubutukila,” bantu kupesamaka ngangu, kansansa yina lenda kuswasukisa mambu ya mbi ti ya mbote, kingangu ya kudibongisa sambu na makwisa, ti mpusa ya kubutukila ya kusambila. Inki mutindu mambu yai yonso kusalamaka? Ya kuswaswana ti mutindu yau kusalamaka na bambisi, muntu kusalamaka na kifwani ya Nzambi. Yau yina, kaka muntu mpamba lenda kumonisa bikalulu ya Yehowa, yina kudimonisaka yandi mosi bonso “Yehowa, Yehowa, Nzambi ya kufuluka na nkenda mpi na mawa, ya kewaka makasi nswalu ve ye ya kufuluka ti bumuntu ya zola mpi kyeleka.”—Kubasika 34:6, NW.

15. Sambu na inki beto fwete kukembila Yehowa ti kudikulumusa?

¹⁵ Bika nde beto kukembila Yehowa sambu na nsadilu ya ngituka ya nitu na beto. Menga na beto, kima ya mfunu sambu na luzingu, kezyetaka na nitu na beto ya mvimba konso munuta. Mutindu Kulonga 12:23 (NW) ketuba, “menga kele moyo”—luzingu na beto—ya kuluta mbalu na meso ya Nzambi. Mikwa ya ngolo, misuni ya petepete, ti ngidika ya misisa melungisamaka na butomfu ya ngolo kuluta yina ya bambisi yonso mpi ngolo ya ordinatere ya nene bonso nzo ya etazi. Keti mambu yai kepusa nge ve na kudikulumusa? Yau fwete kuvanda buna. (Bingana 22:4) Ye tala mambu yai mpi: Fokufoku, mungungu, ludimi, meno, ti munoko na beto kevukanaka sambu na kubasisa bangogo na konso ndinga, na kati ya bankama ya bandinga ya bantu. Davidi kusalaka bamwalulu ya kufwana sambu na Yehowa na kutubaka nde: “Mono ke kumisa nge sambu nge salaka mono na mutindu mosi ya kuyituka ti ya boma; mambu yonso ya nge ke salaka kele kaka ya kuyituka, mono zaba yo mbote-mbote.” (Nkunga 139:14) Bika nde beto kuvukana ti Davidi na kuvutula matondo na kukembilaka Yehowa, Nsadi mpi Nzambi na beto ya ngituka!

16. Inki nkunga muyimbi mosi ya kitoko kusalaka sambu na kukembila Yehowa, ye na inki imvitasio ya ngolo beto fwete kundima?

¹⁶ Mukanda ya Kembila-Nzambi ya mvunkama ya 18 ya Joseph Haydn kusonikaka ketuba na yina metala kukembila Yehowa nde: “Pesa yandi mersi, beno yonso bigangwa na yandi ya ngituka! Yimbila lukumu na yandi, yimbila nkembo na yandi, sakumuna mpi kembila Zina na Yandi! Lukembilu ya Yehowa tabikala kimakulu, Amen, Amen!” Ebuna ya kuluta kitoko kele imvitasio yina mepesama mbala na mbala na Bankunga, bonso yina mepesama mbala iya na Nkunga 107 (NW): “O bika bantu yonso kupesa mersi na Yehowa sambu na bumuntu na yandi ya zola ye sambu na bisalu na yandi ya ngituka sambu na bana ya bantu.” Keti nge mpi kevukanaka na lukembilu yina? Nge fwete, sambu bima yonso yina kele mpenza kitoko, nto na yau kele Yehowa, Ntotila ya mvula na mvula.

Bisalu ya Nkaka ya Kuluta Ngolo

17. Inki mutindu ‘nkunga ya Moize ti ya Mwana-dimeme’ kekembisa Yehowa na kyese yonso?

¹⁷ Na bamvu mafunda sambanu ya meluta, Ntotila ya mvula na mvula mesalaka dyaka bisalu ya kuluta ngolo. Na mukanda ya nsuka ya Biblia, na Kusonga 15:​3, 4, beto ketanga na yina metadila bayina na zulu ya kunungaka bambeni na bau, bampeve ya mbi nde: “Bo vandaka kuyimba nkunga ya Moize muntu ya Nzambi, ti nkunga ya Mwana-dimeme: ‘[Yehowa Nkwa ngolo yonso, NW], bisalu na nge kele ya nene ti ya kuyituka! . . . Mambu yina ya nge ke kanaka kele ya mbote ti ya kieleka! [Ntotila ya mvula na mvula, NW]. Nani lenda tina nge boma ve? Nani lenda buya na kupesa nge lukumu? Sambu nge mosi mpamba kele muntu ya santu. Bantu ya bansi yonso ta kwisa kusamba nge, sambu mambu yina ya mbote ya nge ke salaka yo me monika na bantu yonso.’ ” Sambu na inki yau mebingama ‘nkunga ya Moize mpi ya Mwana-dimeme’? Bika beto kutala.

18. Inki kisalu ya ngolo keyibusama na nkunga ya Kubasika kapu 15?

¹⁸ Bamvula 3500 meluta, ntangu minkangu ya ngolo ya falao kudindaka na Nzadi ya Mbwaki, bantu ya Izraele kukembilaka Yehowa ti nkunga na kuvutulaka matondo. Na Kubasika 15:​1, 18 beto ketanga nde: “Ntangu yai Moize ti bantu ya Israele yimbaka nkunga yai sambu na kukumisa Mfumu Nzambi: ‘Mono ke yimbila Mfumu Nzambi nkunga sambu yandi me songa lukumu na yandi ya nene-nene, yandi me losa na masa bampunda ti bantu yina vandaka kunata yo. Mfumu Nzambi, nge kele Mfumu ya nene ti kuna.’ ” Banzengolo ya lunungu ya Ntotila ya mvula na mvula kumonanaka na mfundusu mpi na mbungulu na yandi ya bambeni yina vandaka kuvweza kimfumu na yandi.

19, 20. (a) Sambu na inki Yehowa kusalaka dikanda ya Izraele? (b) Inki mutindu Mwana-dimeme ti bantu ya nkaka mepesaka mvutu na bantembe ya Satana?

¹⁹ Sambu na inki mambu yai mekumaka mfunu? Yau kuvandaka na masamba ya Edeni ntangu nyoka ya mayele ya imbi kunataka bibuti na beto ya ntete na kati ya disumu. Nsuka na yau kuvandaka kukonda kukuka kati ya masumu yina kukabulamaka na bantu yonso. Ata mpila yina, Ntotila ya mvula na mvula kuyantikaka mbala mosi kusala na kuwakana ti lukanu na yandi ya kisina, yina vandaka ya kukula bambeni na yandi yonso na ntoto mpi kuvutula mvwandilu ya paladisu. Ntotila ya mvula na mvula kusalaka kikanda ya Izraele mpi kupesaka Nsiku na yandi sambu na kumonisa inki mutindu yandi talungisa mambu yai.​—⁠Galatia 3:⁠24.

²⁰ Kansi, nsukansuka, Izraele kudindaka na kukonda lukwikilu, ebuna mambu yai ya mawa kukumaka ngolo ntangu bantwadisi na yau kutambikaka Mwana mosi kaka ya Nzambi na maboko ya bantu ya Roma sambu bau kumwesa yandi mpasi mpi kufwa yandi. (Bisalu 10:39; Filipi 2:8) Kansi kwikama ya Yezu tii na lufwa, bonso “Dimeme” ya kimenga “ya Nzambi,” kupesaka mvutu ya pwelele na ntembe ya Mbeni ya ntama ya Nzambi, Satana—nde muntu mosi ve na zulu ya ntoto lendaka kubumba kwikama na Nzambi na kati ya minyoku ya ngolo. (Yoane 1:29, 36; Yobi 1:9-12; 27:5) Ata bau kubakaka kukonda kukuka ya Adami, mafunda ya bantu ya nkaka ya kebangaka Nzambi melandaka bitambi ya Yezu na kubumbaka kwikama na ntwala ya bandwanisa ya Satana.—1 Piere 1:18, 19; 2:19, 21.

21. Na kuwakanaka ti Bisalu 17:29-31, inki beto tatubila na mbala ya nima?

²¹ Awa, ntangu melunga sambu Nzambi kupesa lufutu na bantu ya kwikama mpi kusambisa bambeni yonso ya kyeleka mpi ya lunungu. (Bisalu 17:29-31) Inki mutindu yau tasalama? Disolo na beto ya kelanda tasonga yau.

Lupangu Sambu na Mvutukila

◻ Sambu na inki Yehowa mefwana na kubingama “Ntotila ya mvula na mvula”?

◻ Inki mutindu mayele ya Yehowa kemonanaka na bigangwa na yandi?

◻ Na inki mutindu muntu kele kigangwa ya kuluta kutoma?

◻ Inki bisalu keyibusa ‘nkunga ya Moize ti ya Mwana-dimeme’?

[Lupangu ya kele na lutiti12]

Mayele ya Kuluta Mingi ya Yehowa

Mayele ya Ntotila ya mvula na mvula kemonikaka na bisalu na yandi na ntoto na mitindu mingi kibeni. Tala bangogo ya Agure: “Nzambi ke lungisaka mambu yonso ya yandi ke tubaka. Yandi ke taninaka bantu yonso yina ke tinaka na yandi.” (Bingana 30:5) Na nima, Agure kutubilaka bigangwa ya Nzambi yonso ya kezinga, yina ya fyoti ti yina ya nene. Mu mbandu, na bamvese 24 tii 28, yandi ketendula “[bima] iya ya fioti na ntoto kansi yo ke na mayele [ya kubutukila, NW].” Yau kele kinyonia, simbidiki, mpasu ti mbala-mbongo.

“Ti mayele ya kubutukila”—ee, bambisi mesalamaka mutindu yina. Bau keyindulaka ve mambu bonso bantu, kansi kesadilaka kaka mayele ya kubutukila. Keti nge meyitukaka ntete sambu na mambu yai? Bigangwa ya ndonga ya inki mutindu yau kele! Mu mbandu, binyonia mekudibongisaka na bimvuka, na kati na yau kele ti ntotila ya nkento, bansadi, ti babakala. Na ndonga ya nkaka ya binyonia, bansadi kevukisaka bana na bau na bisika ya bau metungaka. Kuna, bau kedisaka bana na bau, kwaku, basoda kekula mbeni yina yonso kenata mubulu. Lukebisu kepesama na Bingana 6:6 (NW) nde: “Kwenda na kinyonia, nge molo, tala banzila na yau ye kuma mayele.” Keti bambandu ya mutindu yai lenda ve kupusa bantu na kuvanda “ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Mfumu”?—1 Korinto 15:58, NW.

Bantu mesalaka baavio ya kuluta nene. Kansi lutungu ya kuluta kukuka ya inki mutindu ndeke kele na yau, na kati na yau ti tubandeke ya kuluta fyoti kibeni, yina kele na kilo kaka mfinama tubagrame 30! Boeing 747 fwete kunata kiteso ya balitere ya esanse 180 000, yau fwete kutambwisama na piloti mosi ya melongama mbotembote, mpi kubaka masini ya mbote yina kesongaka nzila sambu na kuzenga mbu. Kansi, kandeke yina ya fyoti kesadilaka kaka kagrame mosi ya mafuta bonso esanse sambu na kusala nzyetolo ya mvimba tuka Golfe ya Mexique tii na Amerika ya Sudi. Nkatu esanse ya kilo, nkatu malongi ya kuzaba nzila, nkatu bikokila ya mpasi to baordinatere! Keti kingangu yai kubasikaka na kintulumukina, na nsadisa ya kintukila? Ata fyoti ve! Kandeke yina kele ti mayele ya kubutukila, yina Ngangi na yau, Yehowa Nzambi, yitaka kuyidika na ntwala.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 20]

Bigangwa ya mutindu na mutindu ya “Ntotila ya mvula na mvula” kekembila yandi na kyese yonso

[Kifwanisu ya kele na lutiti 25]

Mutindu Moize ti Izraele ya mvimba kusungiminaka kununga ya Yehowa na Nzadi ya Mbwaki, kyese tavanda ya mingi na nima ya Armagedoni