Beno Longa Bana na Beno na Kuzola Yehowa

“Bana ya babakala ya muntu ke buta na kileki, bo kele bonso batolotolo na diboko ya soda.”​—NKUNGA 127:4.

1, 2. Inki mutindu bana kele “bonso batolotolo na diboko ya soda”?

MUZOMBI kekudibongisaka sambu na kulosa tolotolo yo kwenda kusimba kima ya yandi kekana. Yandi ketulaka tolotolo na dikebi yonso na nsinga ya bunduki ya tolotolo mpi kebendaka nsinga sambu na kulosa tolotolo. Ata yandi kesalaka kikesa mingi, yandi kebakaka ntangu mingi sambu na kunonga tolotolo. Na nima yandi kelosaka yo! Keti tolotolo tasimba kima ya muzombi kekana? Mvutu kelomba kutadila mambu mingi, bonso mayele ya muzombi, bupusi ya mupepe, mpi tolotolo kana yo ke mbote to ve.

² Ntotila Salomo kufwanisaka bana ti “batolotolo na diboko ya soda.” (Nkunga 127:4) Beto tadila mutindu beto lenda sadila mbandu yai. Muzombi kevandaka ti tolotolo na maboko na yandi kaka sambu na ntangu fyoti. Sambu nde tolotolo kusimba kima ya yandi kekana, yandi fwete losa yo nswalu. Mutindu mosi, bibuti kele kaka na ntangu fyoti sambu na kusadisa bana na bo na kuyedisa zola ya masonga sambu na Yehowa. Na nima ya bamvula yina kemonanaka kaka fyoti, bana keyelaka mpi kekatukaka na nzo. (Matayo 19:5) Keti batolotolo ya bibuti tasimba kima ya bo kekana, disongidila, keti bana talanda na kuzola mpi kusadila Yehowa, ata na nima ya kukatuka na nzo? Mvutu kelomba kutadila mambu mingi. Mambu tatu na kati na yo kele: mayele ya bibuti, kisika bana keyela, mpi mutindu ‘tolotolo’ to mwana kelemfuka na malongi yina yandi kebaka. Bika beto tadila konso dyambu na bunda. Ntete beto tatadila mwa bikalulu ya bibuti ya mayele.

Bibuti ya Mayele Kepesaka Mbandu ya Mbote

 3. Sambu na nki bangogo ya bibuti fwete simbama na bisalu?

³ Yezu kubikilaka bibuti mbandu na mpila yandi vandaka kusadila mambu ya yandi vandaka kulonga. (Yoane 13:15) Kansi, yandi bedisaka Bafarize yina vandaka ‘kusala ve’ mambu ya bo vandaka ‘kulonga.’ (Matayo 23:3) Sambu na kusyamisa bana na bo na kuzola Yehowa, bangogo ti bisalu ya bibuti fwete wakana. Bangogo yina mesimbama ve na bisalu kele mpamba, yo kele bonso bunduki ya tolotolo ya kukonda nsinga.​—1 Yoane 3:18.

 4. Inki bangyufula bibuti fwete kudiyula, mpi sambu na inki?

⁴ Sambu na nki mbandu ya bibuti kele mfunu mingi? Kaka mutindu bambuta lenda longuka na kuzola Nzambi na kulandaka mbandu ya Yezu, bana mpi lenda longuka na kuzola Yehowa na kulandaka mbandu ya mbote ya bibuti na bo. Bantu yina kelutisaka ntangu mingi ti mwana lenda tomisa yandi to ‘kubebisa bikalulu ya mbote’ ya mwana. (1 Korinto 15:33) Na luzingu ya mwana, mingimingi mpenza na bamvula ya luyantiku yina mwana kelongukaka mambu mingi, bantu ya kezingaka ti yandi, yina kelutisaka ntangu mingi ti yandi, mpi yina kevandaka ti bupusi ya ngolo kele bibuti na yandi. Yo yina, bibuti fwete kudiyula nde: ‘Inki mutindu mu kezingaka ti mwana na munu? Keti mbandu na munu kesyamisaka mwana na munu na kuyedisa bikalulu ya mbote? Inki mbandu mu kepesaka na mambu ya mfunu ya metala kusamba mpi kulonguka Biblia?’

Bibuti ya Mayele Kesambaka ti Bana na Bo

 5. Inki mambu bana lenda longuka na bisambu ya bibuti na bo?

⁵ Bana na beno lenda longuka mambu mingi ya metala Yehowa kana bo kewidikila bisambu na beno. Kana bo kewa beno kepesa Nzambi mersi na ntangu ya kudya mpi beno kesamba na ntangu ya kulonguka Biblia, inki bo lenda tuba? Ziku bo talonguka nde Yehowa kelungisaka bampusa na beto ya kinsuni mpi beto fwete pesa yandi mersi sambu na yo. Bo talonguka mpi nde yandi kelongaka beto bakyeleka ya Biblia. Yai kele malongi ya mfunu.​—Yakobo 1:17.

 6. Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na kubakisa nde Yehowa ketudilaka bo dikebi?

⁶ Kansi katula kusamba na ntangu ya kudya mpi ya kulonguka na dibuta, kana nge kesamba ti dibuta na nge na mabaku yankaka mpi ketubila na bisambu mambu ya sikisiki ya metala luzingu na nge ti ya bana na nge, nge talungisa mambu mingi kuluta. Nge tasadisa bana na nge na kubakisa nde Yehowa kele na kati ya dibuta na beno, mpi nde yandi kekudibanzaka mpenza sambu na konso muntu na kati na beno. (Efezo 6:18; 1 Piere 5:6, 7) Tata mosi ketuba nde: “Banda mwana na beto ya nkento kubutukaka, beto vandaka kusamba ti yandi. Ntangu yandi yelaka, beto vandaka kusamba sambu na mambu ya metala kusala kinduku ti bantu yankaka mpi mambu yankaka yina vandaka kutadila luzingu na yandi. Tii ntangu yandi kwelaka mpi kukatukaka na nzo, beto melutisaka ve ata kilumbu mosi kukonda kusamba ti yandi.” Keti nge mpi lenda samba konso kilumbu ti bana na nge? Keti nge lenda sadisa bo na kumona Yehowa bonso Nduku yina kelungisaka bampusa na bo ya kinsuni ti ya kimpeve, mpi yina kekudibanzaka sambu na mawi na bo?​—Filipi 4:6, 7.

 7. Sambu na kutubila mambu ya sikisiki na bisambu na bo, inki mambu bibuti fwete zaba?

⁷ Kansi, sambu na kutubila mambu ya sikisiki na bisambu na nge, nge fwete zaba mambu yina mwana na nge kekutana na yo na luzingu na yandi. Wa mambu ketuba tata mosi yina kusansaka bana zole ya bankento: “Na nsuka ya konso mposo, mu vandaka kudiyula bangyufula zole: ‘Inki mambu kuyangisaka bana na munu na mposo yai? Mpi nki mambu ya mbote kukuminaka bo?’” Bibuti, keti beno lenda kudiyula bangyufula ya mutindu yai mpi kutubila bamvutu ya beno tazwa na bisambu ya beno kesalaka ti bana na beno? Kana beno sala yo, beno talongaka bana na beno na kusuka kaka ve na kusamba Yehowa, Muntu ya kewaka bisambu, kansi mpi na kuzola yandi.​—Nkunga 65:3.

Bibuti ya Mayele Kesyamisaka Bikalulu ya Mbote ya Kulonguka

 8. Sambu na nki bibuti fwete sadisa bana na bo na kuyedisa kikalulu ya kulonguka Ndinga ya Nzambi?

⁸ Inki mutindu nkadilu ya bibuti, na yina metala kulonguka ya Biblia, lenda vanda ti bupusi na bangwisana ya mwana ti Nzambi? Sambu na kuyedisa bangwisana yina lenda zinga mingi, bantu ya kesala yo fwete solulaka kaka ve, kansi bo fwete widikilaka mpi kana mosi na kati na bo ketuba. Mosi na kati ya mitindu ya kuwidikila Yehowa kele na kulongukaka Biblia ti mikanda yina “mpika ya kwikama” kebasisaka. (Matayo 24:45-47, NW; Bingana 4:1, 2) Yo yina, sambu na kusadisa bana na bo na kuyedisa bangwisana ya zola ti Yehowa, mpi yina tazinga mingi, bibuti fwete syamisa bo na kuyedisa kikalulu ya kulonguka Ndinga ya Nzambi.

 9. Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na kuyedisa bikalulu ya mbote ya kulonguka?

⁹ Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na kuyedisa bikalulu ya mbote ya kulonguka? Mutindu ya kuluta mbote kele mbandu ya bibuti. Keti bana na nge kemonaka nge ketanga to kelonguka Biblia mbala na mbala? Ya kyeleka, ziku nge kevandaka ti kisalu mingi sambu na kulungisa bampusa ya bana na nge, mpi mbala yankaka nge lenda kudiyula nde na wapi nge lenda zwa ntangu ya kutanga ti kulonguka. Kansi kudiyula nde ‘Keti bana na munu kemonaka munu mbala mingi na kutala televizio?’ Kana yo ke mpidina, keti nge lenda sadila mwa ntangu yina sambu na kupesa bo mbandu ya mbote na yina metala kulonguka ya nge mosi?

10, 11. Sambu na nki bibuti fwete salaka mbala na mbala kulonguka ya Biblia na dibuta?

¹⁰ Mutindu yankaka ya mbote yina bibuti lenda longa bana na kuwidikila Yehowa kele na kusalaka mbala na mbala kulonguka ya Biblia na dibuta. (Yezaya 30:21) Kansi, bantu yankaka lenda kudiyula nde ‘Sambu na nki bana fwete longuka na dibuta kana bibuti na bo kenataka bo mbala na mbala na balukutakanu ya dibundu?’ Bikuma ya mbote kele mingi. Mukumba ya ntetentete ya kulonga bana Yehowa mepesaka yo na bibuti. (Bingana 1:8; Efezo 6:4) Kulonguka Biblia na dibuta kelongaka bana nde lusambu kele ve kima yina bo fwete sala kaka na meso ya bantu, kansi yo kele mpenza mutindu ya kuzinga ya dibuta na bo.​—Kulonga 6:6-9.

¹¹ Dyaka, kutwadisa mbote kulonguka ya dibuta lenda pesa bibuti dibaku ya kubakisa mabanza ya bana na bo sambu na mambu ya kimpeve mpi ya bikalulu ya mbote. Mu mbandu, ntangu bana kele ntete fyoti, bibuti lenda sadila mikanda bonso Longuka na Longi ya Nene.a Na baparagrafe mingi ya kisadilu yai ya kulongukila Biblia, bo kelombaka bana na kumonisa bangindu na bo na mambu ya bo ketubila. Kana bibuti keyindula ti bana na baverse ya ke na mukanda yai, bo lenda sadisa bana na kuyedisa mayele na bo ya kuyindula sambu na “kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi.”​—Baebreo 5:14.

12. Inki mutindu bibuti lenda wakanisa kulonguka ya dibuta ti bampusa ya mwana, mpi nki metode nge memonaka nde yo kele mbote na dyambu yai?

¹² Mutindu bana na beno keyela, wakanisa kulonguka ti bampusa na bo. Tala mutindu bankwelani zole kusadisaka bana na bo ya batoko na kuyindula kana bo lomba bo na kukwenda na bafeti yina balongi kesadisaka sambu na kukina mpi kulutisa ntangu ti bana yankaka ya nzo-nkanda. Tata ketuba nde: “Beto songaka bana na beto nde na kulonguka ya dibuta ya kelanda, munu ti nkento na munu tasala bonso bana, ebuna bo tasala bonso bibuti. Mosi tapona mukumba ya tata, yankaka mukumba ya mama, kansi bo fwete sala bansosa kumosi mpi kupesa lutwadisu na yina metala kukwenda na bafeti yina balongi kesadisaka sambu na kukina mpi kulutisa ntangu ti bana yankaka.” Inki kumonanaka? Tata yina ketuba nde: “Beto yitukaka na kumona mutindu bana na beto kulungisaka mbote mukumba na bo ya bo salaka bonso bibuti ntangu bo tendudilaka beto (yina kuvandaka bonso bana) bikuma ya mesimbama na Biblia yina kemonisa nde yo kele buzoba na kukwenda na bafeti ya mutindu yina. Kima kuyitukisaka beto dyaka mingi kuvandaka bangindu ya bo pesaka na yina metala mambu yankaka ya mbote ya kusala na kisika ya kukwenda kuna. Yo sadisaka beto na kubakisa mabanza ti bampusa na bo.” Ya kyeleka, yo kelombaka kukwamina mpi kuyindula na ntwala sambu na kusala mbala na mbala kulonguka ya dibuta ya mefwana ti bampusa ya dibuta, kansi bikesa yina kebutaka bambuma ya mbote.​—Bingana 23:15.

Sala nde Nzo Kuvanda Kisika ya Ngemba

13, 14. (a) Inki mutindu bibuti lenda sala nde nzo kuvanda kisika ya ngemba? (b) Inki mambote bibuti lenda baka kana bo kendima bifu na bo?

¹³ Kana muzombi menonga tolotolo mbote mpi melosa yo ntangu mupepe kele ve, tolotolo yina lenda simba kima yina yandi mekana. Mutindu mosi, bana lenda longuka na kuzola Yehowa kana bibuti kesala nde nzo kuvanda kisika ya ngemba. Yakobi kusonikaka nde: “Bantu yina ke pesaka ngemba na bantu yina kele penepene na bo, bo kele bonso bantu ke salaka bilanga: bo ke kunaka na ngemba, ebuna bima ya bo ke katulaka yo kele luzingu ya mbote.” (Yakobo 3:18) Inki mutindu bibuti lenda sala na mpila nde nzo kuvanda kisika ya ngemba? Bankwelani fwete vanda ti bangwisana ya ngolo. Bakala ti nkento yina kezolanaka mpi kepesanaka luzitu kele ti dibaku ya mbote ya kulonga bana na bo na kuzola mpi kuzitisa bantu yankaka, yika mpi Yehowa. (Galatia 6:7; Efezo 5:33) Zola ti luzitu kenataka ngemba. Mpi bankwelani yina kezingaka na ngemba na kati na bo kenungaka na kumanisa kukonda kuwakana yina lenda basika na dibuta.

¹⁴ Na kutuba ya mbote, kaka mutindu makwela ya kukuka kele ve na ntoto yai, mabuta ya kukuka mpi kele ve. Bantangu yankaka bibuti kemonisaka ve mbuma ya mpeve na bangwisana na bo ti bana na bo. (Galatia 5:22, 23) Kana yo mesalama, bibuti fwete sala inki? Kana bo mendima nde bo mesala kifu, keti yo tafyotuna luzitu yina bana kepesaka bo? Beto tadila mbandu ya ntumwa Polo. Yandi vandaka bonso tata ya kimpeve na bantu mingi. (1 Korinto 4:15) Kansi, yandi ndimaka pwelele nde yandi salaka bifu. (Roma 7:21-25) Ata mpidina, kudikulumusa ti masonga na yandi kepusaka beto na kuzitisa yandi mingi, na kisika ya kukatula luzitu yango. Ata yandi salaka bifu, Polo kusonikilaka dibundu ya Korinto na kikesa yonso nde: “Beno baka mbandu na mono, mutindu mono mpi ke bakaka mbandu na Kristo.” (1 Korinto 11:1) Kana nge mpi kendima bifu na nge, bana na nge tatalaka yo ve.

15, 16. Sambu na nki bibuti fwete longa bana na bo na kuzola bampangi na bo ya dibundu, mpi nki mutindu bo lenda sala yo?

¹⁵ Inki kima yankaka bibuti lenda sala na mpila nde kisika yina bana keyela kusadisa bo na kuzola Yehowa? Ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Kana muntu ke tuba nde: ‘Mono ke zolaka Nzambi,’ kansi yandi ke mengaka mpangi na yandi, yandi kele muntu ya luvunu. Sambu muntu yina ke zolaka ve mpangi na yandi yina ya yandi ke monaka, nki mutindu yandi lenda zola Nzambi yina ya yandi me monaka ntete ve?” (1 Yoane 4:20, 21) Yo yina, ntangu nge kelonga bana na nge na kuzola bampangi ya dibundu, nge kelonga bo na kuzola Nzambi. Bibuti fwete kudiyula nde ‘Keti mambu ya mu ketubaka mbala mingi sambu na dibundu kevandaka ya mbote to ya mbi?’ Inki mutindu nge lenda zaba yo? Widikila mbote mutindu bana na nge ketubilaka balukutakanu mpi bantu ya dibundu. Ziku nge tamona nde mambu ya bo ketuba kemonisa mabanza na nge.

¹⁶ Bibuti lenda sala nki sambu na kusadisa bana na bo na kuzola bampangi ya dibundu? Peter, tata ya batoko zole ya babakala, ketuba nde: “Banda ntangu bana na beto kuvandaka bana ya fyoti, mbala mingi beto vandaka kubinga bampangi ya kuyela na kimpeve sambu na kudya mpi kulutisa ntangu ti beto na nzo na beto, mpi beto vandaka kusepela na kusala yo. Ntangu bana na beto vandaka kuyela, bo vandaka kusala kinduku ti bantu yina kezolaka Yehowa, mpi ntangu yai bo mebakisaka nde kusadila Nzambi kenataka kyese na luzingu.” Dennis, tata ya bana-bankento tanu, ketuba nde: “Beto vandaka kusyamisa bana na beto na kusala kinduku ti bapasudi-nzila ya kuyela na dibundu, mpi ntangu mwaye kuvandaka, beto vandaka kuyamba bankengi ntambudi ti bankento na bo na nzo na beto.” Keti nge mpi lenda baka lukanu ya kusadisa bana na nge na kumona bantu ya dibundu bonso bantu ya dibuta na beno?​—Marko 10:29, 30.

Mukumba ya Mwana

17. Inki lukanu bana fwete baka nsukansuka?

¹⁷ Beto tadila dyaka mbandu ya muzombi. Ata yandi kele mayele, yandi takuka ve kusimba kima ya yandi kekana kana tolotolo ya yandi kelosa kele ya kubeba. Ya kyeleka, bibuti fwete sala ngolo sambu na kubongisa, na mutindu ya kifwani, tolotolo yina mebeba, na kusalaka bikesa ya ngolo sambu na kusungika mabanza ya mbi ya mwana. Kansi nsukansuka, bana fwete baka bo mosi lukanu kana bo tabika nde insi-ntoto yai kutwadisa mabanza na bo to kubika nde Yehowa ‘kusonga bo nzila ya mbote.’​—Bingana 3:5, 6; Roma 12:2.

18. Desizio ya mwana lenda vanda ti nki bupusi na bantu yankaka?

¹⁸ Ata bibuti ke na mukumba ya nene ya kusansa bana na bo “na malongi mpi balukebisu ya Yehowa,” desizio ya nsuka ya kuzaba kana mwana tavanda muntu ya nki mutindu ntangu yandi tayela kele na maboko ya mwana yandi mosi. (Efezo 6:4, NW) Yo yina bana, beno kudiyula nde ‘Keti mu kendimaka malongi ya zola yina bibuti na munu kepesaka munu?’ Kana nge sala yo, nge tapona mutindu ya kuzinga ya kuluta mbote mpenza. Nge tasepedisa bibuti na nge mingi. Kima ya kuluta mfunu, nge tasepedisa ntima ya Yehowa.​—Bingana 27:11.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Inki mutindu bibuti lenda pesa mbandu ya mbote na yina metala kusamba mpi kulonguka Biblia?

• Inki mutindu bibuti lenda sala na mpila nde nzo kuvanda kisika ya ngemba?

• Inki desizio bana fwete baka, mpi desizio yango tavanda ti nki bupusi na bantu yankaka?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Keti nge kepesaka mwana na nge mbandu ya mbote na yina metala kulonguka ya nge mosi?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Kusala nde nzo kuvanda kisika ya ngemba kenataka na kyese dibuta