Sambu na Nki Kutanina Kwikama na Nge?

“Mfumu, nge kele zuzi ya bantu yonso; tala mambu na mono mbote sambu . . . [mono kele muntu ya kwikama, NW].”​—NK. 7:9.

1, 2. Inki kele mwa mambu ya kesalamaka mingi yina kemekaka kwikama ya Mukristu?

YINDULA mambu tatu ya kuswaswana: Mwana bakala mosi yina banduku na yandi ya nzo-nkanda keseka. Bo kemeka kusosila yandi sambu yandi wa makasi, mbala yankaka sambu yandi finga to kunwanisa muntu. Keti yandi tavutula mbela to keti yandi takudiyala mpi kukwenda ka yandi? Bakala mosi ya mekwelaka kele yandi mosi na nzo, yandi kesala bansosa na Internet. Nsangu mosi mebasika na ordinatere na yandi ya kesala piblisite ya site mosi ya Internet ya mansoni. Keti yandi tabwa na mpukumuna mpi kukwenda na site yina, to keti yandi tasala yonso sambu na kubuya yo? Mukristu mosi ya nkento kesolula ti bampangi-bankento yankaka ebuna disolo mekuma ya mbi; bo meyantika kutonga mpangi-nkento mosi ya dibundu. Keti yandi tavukana na kutonga yina, to keti yandi tasosa kusoba disolo?

² Ata mambu yai kele ya kuswaswana, yo kele ti kima mosi ya kevukisa yo. Bo yonso kenwana sambu na kutanina kwikama na bo sambu bo kele Bakristu. Keti nge keyindulaka kwikama na nge ntangu nge kevandaka na basusi, bampusa, mpi ntangu nge kebakaka balukanu na nge na luzingu? Konso kilumbu, bantu keyindulaka mutindu bo kemonanaka na meso ya bantu yankaka, mavimpi na bo, bampasi ya kuzwa bima ya kuzingila, mambu ya mbote mpi ya mbi yina bo kekutanaka na yo ti banduku na bo, mbala yankaka nkutu zola ya bakala ti nkento. Beto lenda tudila mambu ya mutindu yai dikebi mingi. Kansi, inki mambu kele mpenza mfunu na Yehowa ntangu yandi ketalaka mbote-mbote ntima na beto? (Nk. 139:23, 24) Kwikama na beto.

 3. Inki dikabu Yehowa mepesaka beto, mpi inki beto tatadila na disolo yai?

³ Yehowa, Muntu yina kepesaka “makabu yonso ya mbote mpenza,” mepesaka konso muntu na kati na beto makabu mingi. (Yak. 1:17) Yandi mepesaka beto makabu bonso nitu, mayele, mwa mavimpi ya mbote, ti bingangu mingi. (1 Kor. 4:7) Kansi, Yehowa kepusaka beto ve na ngolo na kumonisa kwikama. Yandi kebikaka nde beto pona beto mosi kana beto tamonisa kikalulu yai. (Kul. 30:19) Yo yina, yo kele mfunu nde beto tadila kana kwikama kele inki. Beto tatadila mpi bikuma tatu yina kemonisa nde kikalulu yai kele mfunu mpenza.

Kwikama Kele Inki?

 4. Kwikama ketendula inki, mpi nki dilongi beto lenda baka na nsiku ya Yehowa yina metala makabu ya bambisi?

⁴ Yo kemonana nde bantu mingi kebakisaka ve mbote-mbote kana kwikama kele inki. Mu mbandu, ntangu bantu ya politiki kebulaka ntulu sambu na kwikama na bo, mbala mingi bo kezolaka kutubila masonga. Kikalulu yina kele mfunu kansi yo kele kaka kitini mosi ya kwikama. Mutindu Biblia kesadilaka yo, kwikama ketendula kuvanda ya mvimba na bikalulu ya mbote. Ngogo ya Kiebreo ya bo mebalula “kwikama” mekatuka na nsimbulu mosi yina ketendula mbote, mvimba, to kukonda kifu. Bo kesadilaka mosi na kati ya bangogo yai sambu na makabu yina bo vandaka kupesa na Yehowa. Yehowa vandaka kundima dikabu ya mbisi kaka kana yo vandaka ya mvimba to ya kukonda kifu. (Tanga Levi 22:19, 20.) Yehowa kunganinaka ngolo mpenza bantu yina kulemfukaka ve na lutwadisu na yandi na kutambikaka bambisi ya kifu, ya maladi, to ya kufwa-meso.​—Mal. 1:6-8.

5, 6. (a) Inki bambandu kemonisa nde mbala mingi beto kebakaka na valere mambu yina kele ya mvimba? (b) Kana bo ketubila bantu ya kukonda kukuka, keti kwikama ketendula kukuka? Tendula.

⁵ Dibanza ya kusosa mpi ya kubaka na valere mambu yina kele ya mvimba keyitukisa ve. Mu mbandu, yindula muntu mosi ya kevukisaka mikanda ya mezwa mukanda mosi ya mfunu yina yandi vandaka kusosa banda ntama, kansi yandi memona nde balutiti mingi ya mfunu kekonda. Sambu yo melungisa ve kivuvu na yandi, yandi lenda vutula yo na mutalaka ya mikanda. To yindula nkento mosi ya kepona maki na kisanga ya bansusu. Inki maki yandi tatanina? Yina kele ya mvimba, ya kukonda kupasuka. Mutindu mosi, Nzambi kesosaka bantu yina kele ti kikalulu yai ya bumvimba.​—2 Bans. 16:9.

⁶ Kansi, nge lenda kudiyula kana yo kelombaka kuvanda muntu ya kukuka sambu na kuvanda muntu ya kwikama. Sambu masumu mpi kukonda kukuka mebebisaka beto, beto lenda vanda ti kikalulu ya kuyindula nde beto kele bonso mukanda mosi ya kele ve ya mvimba to maki ya kupasuka. Keti nge kekudiwaka mutindu yina bantangu yankaka? Tula ntima nde Yehowa kevingilaka ve nde beto vanda bantu ya kukuka na mambu yonso. Yandi kevingilaka ve nde beto sala mambu kuluta yina beto lenda sala.a (Nk. 103:14; Yak. 3:2) Kansi yandi kevingilaka nde beto tanina kwikama. Keti luswaswanu kele na kati ya kukuka ti kwikama? Ee. Mu mbandu, mwana-bakala mosi kezolaka mwana-nkento mosi ya yandi kezola kukwela. Yandi tavanda zoba kana yandi vingila nde mwana-nkento yina kuvanda ya kukuka. Kansi, yandi tavanda mayele na kuvingila nde mwana-nkento yina kuzola yandi na ntima na yandi ya mvimba, disongidila, yandi vanda na zola sambu na yandi mpamba. Na mutindu mosi mpi Yehowa kele Nzambi mosi ya “ke ndimaka banzambi ya nkaka ve.” (Kub. 20:5) Yandi kevingilaka ve nde beto vanda bantu ya kukuka, kansi yandi kevingilaka nde beto zola yandi na ntima ya mvimba, beto sambila kaka yandi mpamba.

7, 8. (a) Inki mbandu Yezu kubikaka na yina metala kwikama? (b) Inki kele ntendula ya kwikama na Masonuku?

⁷ Beto lenda yibuka mvutu ya Yezu ntangu bo yulaka yandi inki nsiku meluta mfunu na bansiku yonso. (Tanga Marko 12:28-30.) Yezu kupesaka kaka ve mvutu, kansi yandi zingaka mpi na kuwakana ti mvutu yina. Yandi bikaka mbandu ya kuluta mbote na yina metala kuzola Yehowa na mabanza, na ntima, na luzolo ti na ngolo na yandi yonso. Yandi monisaka nde kwikama kemonanaka kaka ve na bangogo mpamba, kansi na bisalu ya mbote yina bangindu ya mbote kepusaka beto na kusala. Kutanina kwikama na beto kelombaka nde beto landa bitambi ya Yezu.​—1 Pie. 2:21.

⁸ Yo yina, ntendula ya kwikama na Masonuku kele: Kudipesa na ntima ya mvimba na Muntu mosi mpamba ya zulu, Yehowa Nzambi, mpi na luzolo ti lukanu na yandi yina yandi memonisaka. Kutanina kwikama ketendula nde na luzingu na beto ya konso kilumbu beto tasosaka ntete na kusepedisa Yehowa Nzambi. Mambu ya beto ketulaka na kisika ya ntete na luzingu na beto tamonisa mambu yina kele mfunu mingi na meso na yandi. Bika beto tadila bikuma tatu yina kemonisa sambu na nki mambu yai kele mfunu mingi.

1. Kwikama na Beto mpi Ntembe ya Metala Luyalu ya Yehowa

 9. Inki mutindu kwikama na beto kewakana ti ntembe ya metala luyalu ya luyalanganu ya mvimba?

⁹ Luyalu ya Yehowa mesimbama ve na kwikama na beto. Luyalu na yandi kele ya masonga, ya mvula na mvula, mpi ya luyalanganu ya mvimba. Yo tavandaka kaka mpidina ntangu yonso, ata konso kima yina kigangwa mosi lenda tuba to kusala. Kansi, bo tubaka mambu ya luvunu mpenza sambu na luyalu ya Nzambi na zulu mpi na ntoto. Yo yina, luyalu na yandi fwete santisama, kumonana nde yo kele ya mbote, ya lunungu, mpi ya zola, na ntwala ya bigangwa yonso ya mayele. Beto Bambangi ya Yehowa beto kezolaka kutubila luyalu ya Nzambi ya luyalanganu ya mvimba ti konso muntu yina tawidikila. Kansi, inki mutindu beto lenda nwanina ntembe yina? Inki mutindu beto kemonisaka nde beto meponaka Yehowa bonso Mfumu na beto? Na kutaninaka kwikama na beto.

10. Inki mambu ya luvunu Satana kutubaka na yina metala kwikama ya bantu, mpi inki mutindu nge tazola kupesa mvutu?

¹⁰ Beto tadila mutindu dyambu yai ketadila kwikama na nge. Na luyantiku Satana kutubaka nde ata muntu mosi ve tanwanina luyalu ya Nzambi, mpi nde ata muntu mosi ve tasadila Yehowa ti zola ya kukonda bwimi. Na ntwala ya bigangwa mingi ya kimpeve, Dyabulu kutubilaka Yehowa nde: “Muntu lenda bikisa bima yonso ya yandi ke na yo kansi moyo na yandi ve.” (Yobi 2:4) Nge kemona nde Satana kusukaka ve na kukusila Yobi, muntu ya lunungu makambu, kansi yandi tubaka yo bonso dyambu ya ketadila bantu yonso. Yo yina Biblia kebinga Satana nde muntu ya ‘kefundaka bampangi na beto.’ (Kus. 12:10) Yandi kesosilaka Yehowa na kutubaka nde Bakristu yonso, ti nge mpi, tabikala ve ya kwikama. Satana ketubaka nde nge tabuya Yehowa sambu na kugulusa luzingu na nge. Inki nge keyindula na yina metala mambu ya luvunu yai ya Satana kekusila nge? Keti nge tasepela ve na dibaku ya kumonisa nde Satana kele muntu ya luvunu? Nge lenda sala yo kana nge ketanina kwikama na nge.

11, 12. (a) Inki bambandu kemonisa mutindu badesizio na beto ya konso kilumbu kewakana ti ntembe ya metala kwikama na beto? (b) Sambu na nki kutanina kwikama kele dibaku?

¹¹ Yo yina, ntembe ya metala kwikama na nge kekumisa bikalulu mpi bansola na nge ya konso kilumbu mfunu mingi. Tadila dyaka mambu tatu yina beto tubilaka na luyantiku. Inki zolaka kuvanda mutindu ya kutanina kwikama? Mwana-bakala yina banduku na yandi ya nzo-nkanda vandaka kusosila kuwaka mpusa ya ngolo mpenza ya kuvutula mbela, kansi yandi yibukaka ndongisila yai: “Banduku na mono, beno vutula mbi na mbi ve ata fioti. Kansi bika Nzambi kuwila bantu yina ke salaka mbi makasi. Sambu Mfumu Nzambi ke tuba na Mukanda na yandi nde: ‘Mono muntu ta vutula bo ndola ti kumonisa bo mpasi sambu na mbi ya bo salaka mono.’” (Roma 12:19) Yandi kwendaka ka yandi. Bakala yina mekwelaka ya kesadila Internet lendaka kutala site yina ya Internet ya mansoni, kansi yandi yibukaka munsiku yina kele na bangogo yai ya Yobi: “Mono zengaka nde mono ta talaka ve mwana-nkento na ngindu ya kuladisa yandi.” (Yobi 31:1) Mutindu mosi, bakala yina kubuyaka na kubika nde meso na yandi kutala bifwanisu ya mbi, yandi buyaka yo bonso nde yo vandaka ndikila. Nkento yina kesolula ti bampangi-bankento yankaka ya ketuba mambu ya mbi sambu na bampangi yankaka kudiyalaka, mpi kuyibukaka lutwadisu yai: “Konso muntu na kati na beto fweti sosa mpila ya kupesa mpi kiese na mpangi na yandi. Mpidina yandi ta sala yandi mbote, yandi ta sadisa yandi na kuvanda na lukwikilu ya ngolo.” (Roma 15:2) Mambu ya mbi yina yandi lendaka kupanza ketungaka ve. Yo lendaka kubebisa lukumu ya mpangi na yandi ya Mukristu; yo lendaka mpi ve kusepedisa Tata na yandi. Yo yina yandi kudiyalaka mpi kusobaka disolo.

¹² Na kutuba ya kyeleka, na konso dyambu ya beto metubila, nsola ya konso Mukristu mesala kezola kutuba nde: ‘Yehowa kele Mfumu na mono. Mu tameka kusala mambu yina kesepidisa yandi na dyambu yai.’ Keti nge ketadilaka bansola ya nge kesalaka mpi badesizio ya nge kebakaka mutindu yina? Kana nge kesala mpidina, nge lenda lungisa mpenza bangogo ya kepesa kikesa yina kele na Bingana 27:11: “Mwana na mono, vanda mayele, ebuna mono ta mona kiese; mpidina konso muntu yina ta tonga mono, mono ta zaba kupesa yandi mvutu.” Beto kele mpenza na dibaku ya kusepidisa ntima ya Nzambi! Keti yo mefwana ve nde beto sala kikesa mpenza sambu na kutanina kwikama na beto?

2. Yehowa Kesambisaka Beto na Kutadilaka Kwikama na Beto

13. Inki mutindu bangogo ya Yobi mpi ya Davidi kemonisa nde Yehowa kesambisaka beto na kutadilaka kwikama na beto?

¹³ Beto kemona nde kwikama kesadisaka beto na kunwanina luyalu ya Yehowa. Yo yina, Nzambi lenda sambisa beto na kutadilaka kwikama na beto. Yobi kubakisaka mbote kyeleka yai. (Tanga Yobi 31:6.) Yobi kuzabaka nde Nzambi ketesaka bantu yonso na “kilo ya mbote” mpi kesadilaka bansiku na Yandi ya kukuka ya lunungu sambu na kutesa kwikama na beto. Davidi kutubaka mutindu mosi nde: “Mfumu, nge kele zuzi ya bantu yonso; tala mambu na mono mbote sambu mono kele muntu ya mbote, [mono kele muntu ya kwikama, NW]. . . . Nge kele Nzambi ya mbote, nge muntu ke sambisaka bangindu ya bantu.” (Nk. 7:9, 10) Beto mezaba nde Nzambi lenda tala kimuntu ya kati mpenza, disongidila ntima mpi “bangindu” ya kifwani. Kansi beto fwete yibuka mambu yina yandi kesosaka. Mutindu Davidi kutubaka, Yehowa kesambisaka beto na kutadilaka kwikama na beto.

14. Sambu na nki beto fwete yindula ve ata fyoti nde kukonda kukuka na beto lenda kanga beto nzila na kutanina kwikama na beto?

¹⁴ Yindula Yehowa Nzambi ketala bamiliare ya bantima ya bantu bubu yai. (1 Bans. 28:9) Mbala ikwa yandi kemonaka muntu ya ketanina kwikama ya Bukristu? Mbala fyoti mpenza! Kansi beto fwete yindula ve nde kukonda kukuka na beto meluta mingi na mpila nde beto lenda tanina ve kwikama. Kansi, beto kele ti bikuma ya mbote ya kutula ntima, bonso Davidi mpi Yobi, nde Yehowa tamona beto ketanina kwikama ata beto kele bantu ya kukonda kukuka. Kuvila ve nde kana muntu kele ya kukuka yo ketendula ve nde yandi tatanina kwikama. Bantu tatu mpamba ya kukuka mezingaka na ntoto yai, mpi zole, Adami mpi Eva, taninaka ve kwikama na bo. Ata mpidina, bantu mingi ya kukonda kukuka menungaka na kutanina kwikama na bo. Nge mpi lenda nunga.

3. Kwikama Kele Mfunu Sambu na Kivuvu na Beto

15. Inki mutindu Davidi kumonisaka nde kwikama kele mfunu sambu na kivuvu na beto ya bilumbu kekwisa?

¹⁵ Sambu Yehowa tasambisa beto na kutadilaka kwikama na beto, yo kele mfunu sambu na kivuvu na beto ya bilumbu kekwisa. Davidi kuzabaka nde dyambu yai kele kyeleka. (Tanga Nkunga 41:13.) Yandi vandaka kuzola mpenza kivuvu ya kuzwa dikebi ya zola ya Nzambi kimakulu. Bonso Bakristu ya kyeleka bubu yai, Davidi vandaka kutula kivuvu ya kuzinga mvula na mvula, mpi yandi vandaka kulanda na kupusana penepene ti Yehowa Nzambi na ntangu yandi vandaka kusadila yandi. Davidi kuzabaka nde yo vandaka mfunu na kutanina kwikama na yandi sambu na kumona kulungana ya kivuvu yina. Mutindu mosi, Yehowa kesadisaka beto, kelongaka beto, ketwadisaka beto, mpi kesakumunaka beto ntangu beto ketaninaka kwikama na beto.

16, 17. (a) Sambu na nki nge kele ti lukanu ya kutanina kwikama na nge ntangu yonso? (b) Inki bangyufula disolo yina kelanda tatadila?

¹⁶ Kivuvu kele mfunu sambu na kuvanda na kyese bubu yai. Yo lenda pesa beto kyese yina beto kele na yo mfunu sambu na kukanga ntima na bantangu ya mpasi. Kivuvu lenda tanina mpi mabanza na beto. Yibuka nde Biblia kefwanisa kivuvu ti mpu. (1 Tes. 5:8) Bonso mpu ketaninaka ntu ya soda na bitumba, kivuvu ketaninaka mabanza na beto na bangindu ya mbi yina Satana kesyamisa na nsi-ntoto yai ya kekwenda na kufwa. Ya kyeleka, luzingu kele mfunu ve kana beto kele ve ti kivuvu. Beto fwete kuditadila na masonga yonso, mpi kutala mbote-mbote kana kwikama mpi kivuvu yina kewakana ti yo kele kaka ngolo. Kuvila ve nde kana nge ketanina kwikama, nge kenwanina luyalu ya Yehowa mpi ketanina kivuvu na nge ya mbalu sambu na bilumbu kekwisa. Bika nde nge tanina kwikama na nge ntangu yonso!

¹⁷ Sambu kwikama kele mfunu mingi, yo kele mfunu nde beto tadila mwa bangyufula yankaka. Inki mutindu beto lenda tunga kwikama? Inki mutindu beto lenda tanina yo? Mpi inki muntu lenda sala kana yandi metanina ve kwikama na yandi sambu na mwa ntangu? Disolo yina kelanda tatadila bangyufula yai.

[Noti na nsi ya lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Kwikama kele inki?

• Inki mutindu kwikama kewakana ti ntembe ya metala luyalu ya luyalanganu ya mvimba?

• Inki mutindu kwikama kesimbaka kivuvu na beto?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 14]

Luzingu ya konso kilumbu kevandaka ti mambu mingi ya kemekaka kwikama na beto