Baka Kisika na Nge na Dibundu na Valere
“Nzambi tulaka konso ndambu ya nitu na nitu mutindu yandi zolaka.” —1 KOR. 12:18.
1, 2. (a) Inki kemonisa nde konso muntu na kati ya dibundu lenda vanda ti kisika yina yandi lenda baka na valere? (b) Inki bangyufula beto tatadila na disolo yai?
BANDA na bilumbu ya Izraele ya ntama, dibundu kele ngidika ya Yehowa mebakaka sambu na kudisa bantu na yandi na kimpeve mpi kupesa bo lutwadisu. Mu mbandu, ntangu bantu ya Izraele kubedisaka mbanza ya Ai, Yozue “tangaka mambu yonso ya bo sonikaka na mukanda ya Bansiku, mambu yina me tadila mutindu ya kusakumuna bantu ti ya kupesa bo ndola . . . na meso ya bantu yonso yina vandaka kuzinga na ntoto ya bantu ya Israele.”—Yoz. 8:34, 35.
2 Na mvu-nkama ya ntete ya T.B., ntumwa Polo kuzabisaka Timoteo, yina vandaka nkuluntu nde dibundu ya Bukristu kuvandaka “fami ya Nzambi” mpi yo vandaka ‘kusimba mambu ya kieleka mutindu dikunzi ke simbaka nzo.’ (1 Tim. 3:15) Bubu yai, “fami” ya Nzambi kele kimvuka ya bampangi ya ntoto ya mvimba ya Bakristu ya kyeleka. Na kapu ya 12 ya mukanda ya ntete ya kupemama ya Polo kusonikilaka bantu ya Korinto, yandi fwanisaka dibundu ti nitu ya muntu. Yandi tubaka nde ata konso ndambu kesalaka kisalu ya kuswaswana, bandambu yonso kele mfunu. Yandi sonikaka nde: “Nzambi tulaka konso ndambu ya nitu na nitu mutindu yandi zolaka.” Yandi tubaka nkutu nde, “bandambu ya nitu yina ya beto ke monaka nde yo kele mfunu mingi ve, bandambu yo yina ya beto ke zitisaka mpenza.” (1 Kor. 12:18, 23) Yo yina, mukumba ya Mukristu mosi ya kwikama na fami ya Nzambi kele ve mbote mingi to mbi kuluta mukumba ya Mukristu yankaka ya kwikama. Yo kele kaka ya kuswaswana. Kana mpidina, inki mutindu beto lenda zwa kisika na beto na ngidika ya Nzambi mpi kubaka yo na valere? Inki mambu lenda vanda na bupusi na kisika na beto na dibundu? Mpi nki mutindu ‘kuyela na beto lenda monana na meso ya bantu yonso.’—1 Tim. 4:15, NW.
Inki Mutindu Kubaka Kisika na Beto na Valere?
3. Inki kele mutindu mosi ya kuzwa kisika na beto na dibundu mpi kumonisa nde beto kebaka yo na valere?
3 Mutindu mosi ya kuzwa kisika na beto na dibundu mpi kumonisa pwelele nde beto kebaka yo na valere kele na kusalaka mpenza kumosi ti “mpika ya kwikama mpi ya mayele” (NW) mpi Nto-Kimvuka yina kele mumonisi na yo. (Tanga Matayo 24:45-47.) Beto fwete tadila mutindu beto kelemfukaka na lutwadisu yina kimvuka ya mpika kepesaka beto. Mu mbandu, na bamvula ya meluta, bo mepesaka beto lutwadisu ya pwelele na yina metala kulwata mpi kuyidika nitu, bansaka ya kulutisila ntangu, mpi mutindu ya mbi ya kusadila Internet. Keti beto kelandaka na dikebi yonso bandongisila yai ya mbote sambu beto vanda na lutaninu na kimpeve? Ebuna nki beto lenda tuba na yina metala ndongisila ya kuvanda ti kikalulu ya kusala lusambu ya dibuta mbala na mbala? Keti beto mendimaka mpenza ndongisila yai mpi mebumbaka nkokila mosi sambu na lukanu yai? Kana nge kele mpumpa, keti nge kebumbaka ntangu sambu na kulonguka Masonuku nge mosi? Yehowa tasakumuna konso muntu na kati na beto mpi mabuta na beto kana beto kelanda lutwadisu ya kimvuka ya mpika.
4. Inki beto fwete tadila na ntangu beto kesala bansola ya ketadila mambu na beto mosi?
4 Bantu yankaka lenda yindula nde mambu bonso bansaka ya kulutisila ntangu, kulwata mpi kuyidika nitu kele mambu ya kelomba nde muntu kubaka desizio yandi mosi. Kansi, sambu na Bakristu ya mekudipesaka yina kebakaka na valere kisika na bo na dibundu, mambu ya bo mosi kezolaka fwete vanda ve dyambu mosi mpamba ya kutadila na ntangu bo kebaka badesizio. Bo fwete tadila ntetentete mutindu Yehowa ketadilaka mambu mutindu Ndinga na yandi, Biblia, kemonisaka yo. Nsangu na yo fwete vanda ‘mwinda yina kepela na nzila na beto’ mpi yo fwete ‘tambusa makulu na beto.’ (Nk. 119:105) Yo kele mpi mayele na kutadila mutindu bansola ya beto kesalaka na mambu ya metala beto mosi kele na bupusi na kisalu na beto ya kusamuna mpi na bantu yankaka, yo vanda na kati to na nganda ya dibundu.—Tanga 2 Korinto 6:3, 4.
5. Sambu na nki beto fwete keba na mpeve ya dipanda?
5 ‘Mpeve yina keyalaka ntangu yai bantu yina kelemfukaka na Nzambi ve’ memwanganaka mpenza bonso mupepe yina beto kefulumunaka. (Ef. 2:2) Mpeve yina lenda pusa beto na kuyindula nde beto kele ve na mfunu ya lutwadisu ya organizasio ya Yehowa. Ya kyeleka, beto fwete vanda ve bonso Diotrefesi, yina vandaka ‘kubuya’ kubaka ti luzitu konso kima yina ntumwa Yoane vandaka kutuba. (3 Yoa. 9, 10) Beto fwete keba sambu beto yedisa ve mpeve ya dipanda. Na mambu ya beto ketubaka mpi kesalaka, bika beto tula ve ntembe ata fyoti na nzila ya kuzabisila mambu yina Yehowa kesadila bubu yai. (Kut. 16:1-3) Kansi, beto fwete baka na valere dibaku ya mbote ya beto kele na yo ya kusala kumosi ti kimvuka ya mpika. Mpi keti beto fwete sala ve ngolo na kulemfuka mpi kuzitisa bampangi yina ketwadisaka dibundu na beto?—Tanga Baebreo 13:7, 17.
6. Sambu na nki beto fwete tadila luzingu na beto?
6 Mutindu yankaka ya kumonisa nde beto kebakaka na valere kisika na beto na dibundu kele kutadila na dikebi yonso luzingu na beto mpi kusala yonso yina beto lenda sambu na ‘kukumisa kisalu na beto’ mpi kupesa Yehowa lukumu. (Roma 11:13) Bampangi yankaka lenda vanda bapasudi-nzila ya ntangu yonso. Bankaka dyaka kesalaka kisalu ya sipesiali ya ntangu yonso bonso bamisionere, bankengi-ntambudi, mpi bantu ya dibuta ya Betele na ntoto ya mvimba. Bampangi mingi ya babakala mpi ya bankento kesadisaka na kisalu ya kutunga Banzo ya Kimfumu. Bansadi mingi ya Yehowa kesalaka ngolo mpenza sambu na kulungisa bampusa ya kimpeve ya mabuta na bo mpi kesamunaka mingi konso mposo. (Tanga Kolosai 3:23, 24.) Beto lenda tula ntima nde kana beto kekudipesa na luzolo yonso na kisalu ya Nzambi mpi kesala yonso yina beto lenda sala sambu na kusadila yandi na ntima ya mvimba, beto tavandaka ntangu yonso ti kisika na ngidika na yandi.
Mambu Yina Kele ti Bupusi na Kisika na Beto na Dibundu
7. Tendula mutindu luzingu na beto lenda vanda na bupusi na kisika na beto na dibundu.
7 Yo kele mfunu na kutadila mbote-mbote luzingu na beto sambu, na kiteso mosi buna, yo kevandaka na bupusi na mambu yina beto lenda sala na dibundu. Mu mbandu, kisika yina mpangi-bakala mosi kele na yo na dibundu meswaswana na mambu yankaka ti kisika ya mpangi-nkento mosi. Mvula na beto, mavimpi, mpi mambu yankaka kevandaka mpi na bupusi na mambu yina beto lenda sala na kisalu ya Yehowa. Bingana 20:29 ketuba nde: “Ngolo kele lukumu ya baleki, nsuki-mpembe kele lukumu ya bambuta.” Baleke na kati ya dibundu lenda sala mambu mingi sambu na ngolo na bo ya buleke, ebuna bambuta lenda natila dibundu mambote mingi sambu na mayele mpi eksperiansi na bo. Beto fwete yibuka mpi nde beto kesalaka konso dyambu yina na organizasio ya Yehowa na nsadisa ya mambote ya Nzambi ya beto mefwana ve na kubaka.—Bis. 14:26; Roma 12:6-8.
8. Inki bupusi bampusa na beto kevandaka na yo na mambu yina beto kesalaka na dibundu?
8 Mbandu ya bampangi-bankento zole ya kinsuni kemonisa dyambu yankaka yina lenda vanda na bupusi na kisika ya beto tavanda na yo na dibundu. Bo zole kubakaka diplome na nzo-nkanda. Luzingu na bo kuvandaka mutindu mosi. Bibuti na bo kusalaka yonso sambu na kusyamisa bo na kusala kisalu ya kimupasudi-nzila ya ntangu yonso na nima ya kubaka diplome. Kansi ntangu bo bakaka diplome, mosi kuyantikaka kusala kisalu ya kimupasudi-nzila, ebuna yankaka kisalu ya kinsuni. Luswaswanu kukatukaka na wapi? Na bampusa na bo. Na nsuka, konso muntu kusalaka mambu yina yandi zolaka. Keti yo kele ve mutindu mosi sambu na bantu mingi na kati na beto? Beto fwete yindula mbote-mbote na yina metala mambu yina beto tazola kusala na kisalu ya Nzambi. Keti beto lenda kuma kusala mingi na kisalu yango, ata yo kelomba kusoba luzingu na beto?—2 Kor. 9:7.
9, 10. Inki beto fwete sala kana beto kele ve ti mpusa ya kusala mingi na kisalu ya Yehowa?
9 Inki beto lenda tuba kana beto kele ve ti mpusa ya kusala mingi na kisalu ya Yehowa mpi kezola kaka kusala mambu fyoti ya bo kelombaka beto na kusala na dibundu? Na mukanda na yandi na bantu ya Filipi, Polo kutubaka nde: “Nzambi ke salaka na beno na mpila nde beno kuzola mambu yina ya yandi ke zolaka, mpi nde beno kumona mpila ya kusala yo.” Ya kyeleka, Yehowa lenda sala na kati na beto mpi kuvanda na bupusi na luzolo to na bampusa na beto.—Filp. 2:13; 4:13.
10 Yo yina, keti beto fwete lomba ve na Yehowa na kupesa beto mpusa ya kusala luzolo na yandi? Davidi, Ntotila ya Izraele ya ntama kusalaka mutindu yina. Yandi sambaka nde: “Mfumu, songa mono nzila ya nge zola nde mono landa, longa mono na kuzinga mutindu nge zola. Longa mono na kulanda nzila na nge ya kieleka na luzingu na mono sambu nge kele Ngulusi na mono. Konso ntangu mono ke tulaka kaka ntima na nge.” (Nk. 25:4, 5) Beto lenda sala mutindu mosi na kusambaka sambu Yehowa kupesa beto mpusa ya kusala mambu yina tasepedisa yandi. Kana beto yindula mutindu Yehowa Nzambi mpi Mwana na yandi ketadilaka mambu yina beto kesalaka sambu na mambote na bo, ntima na beto tafuluka na ntonda sambu na bo. (Mat. 26:6-10; Luka 21:1-4) Mawi yina ya ntonda lenda pusa beto na kubondila Yehowa na kupesa beto mpusa ya kuyela na kimpeve. Profete Yezaya mepesaka mbandu ya nkadilu yina beto fwete yedisa. Ntangu yandi waka ndinga ya Yehowa keyula nde: “Nani muntu ya mono fweti tinda? Nani ta kwenda na zina na beto?” Profete kuvutulaka nde: “Mono yandi yai, tinda mono.”—Yez. 6:8.
Inki Mutindu Kuyela?
11. (a) Inki mpusa beto kele na yo yina kelomba nde bampangi-babakala kuzola kuvanda ti mikumba na organizasio? (b) Inki mpangi-bakala lenda sala sambu na kubaka mikumba na dibundu?
11 Sambu bantu 289 678 kubakaka mbotika na ntoto ya mvimba na mvula ya kisalu 2008, yo kele pwelele nde beto kele na mpusa ya bampangi-babakala mingi sambu na kutwadisa dibundu. Inki mutindu mpangi-bakala mosi fwete tadila mpusa yai? Na bunkufi, yandi fwete sala ngolo sambu na kulungisa mambu ya kele na Masonuku yina bantu ya kezola kukuma bansadi ya kisalu mpi bankuluntu fwete lungisa. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Inki mutindu mpangi-bakala mosi lenda sala ngolo sambu na kulungisa mambu yai ya bo kelombaka na Masonuku? Kana yandi kesala mingi na kisalu ya kusamuna, kana yandi kelungisa mbote mikumba na yandi na dibundu, kana yandi kesala ngolo na kutomisa bakomantere na yandi na balukutakanu ya Bukristu, mpi kana yandi ketudila bampangi-Bakristu dikebi ya masonga. Na kusalaka mpidina, yandi kemonisaka nde yandi kebakaka na valere kisika na yandi na dibundu.
12. Inki mutindu baleke lenda monisa kikesa na bo sambu na kyeleka?
12 Inki baleke ya babakala, mingimingi bayina kele na bamvula kumi ti ndambu, lenda sala sambu na kuyela na dibundu? Bo lenda sala bikesa sambu na kukuma na ‘mayele’ mingi mpi ‘kuzaba mbote-mbote mambu’ ya kimpeve, na kubakaka nzayilu ya Masonuku. (Kol. 1:9) Kuvanda balongoki ya mbote ya Ndinga ya Nzambi mpi kuvukana na kikesa yonso na balukutakanu ya dibundu tasadisa bo mpenza na kulungisa lukanu yina. Baleke ya babakala lenda zola kubaka mikumba na kulungisaka mambu ya bo kelombaka sambu na kukota na ‘kyelo ya nene yina kenataka’ na mitindu ya kuswaswana ya kisalu ya ntangu yonso. (1 Kor. 16:9) Kusadila Yehowa luzingu ya mvimba kele mutindu ya luzingu ya kyese mpenza mpi yo kenataka balusakumunu mingi.—Tanga Longi 12:1.
13, 14. Na nki mitindu bampangi-bankento lenda monisa nde bo kebakaka kisika na bo na dibundu na valere?
13 Bampangi-bankento mpi lenda monisa nde bo kebakaka na valere dibaku na bo ya mbote ya kuvukana na kulungana ya Nkunga 68:12. Verse yango ketuba nde: “Mfumu Nzambi tubaka ebuna bankento mingi panzaka nsangu.” Mosi na kati ya mitindu ya kuluta mbote yina bampangi-bankento lenda monisa ntonda na bo sambu na kisika na bo na kati ya dibundu kele kuvukana na kisalu ya kukumisa bantu balongoki. (Mat. 28:19, 20) Yo yina, na kusalaka mingi na kisalu ya kusamuna mpi na kusalaka bibansa na luzolo yonso sambu na kisalu yango, bampangi-bankento kemonisaka nde bo kebakaka na valere kisika na bo na dibundu.
14 Ntangu yandi sonikilaka Tito, Polo kutubaka nde: “Longa mpi bankento yina me nunaka nde bo fweti zinga na luzingu ya kinzambi. . . . Bo fweti longa mambu ya mbote na bankento yina me nuna ntete ve na mpila nde bo kuzola babakala na bo ti bana na bo, bo kudiyala, bo kuvanda na ntima ya mpembe, bo kusala bisalu ya mbote na banzo na bo, bo kuvanda bankento ya mbote yina ke lemfukaka na babakala na bo; mpidina ata muntu mosi ve lenda vwenza nsangu ya Nzambi.” (Tito 2:3-5) Bampangi-bankento ya kuyela lenda vanda na bupusi ya mbote mpenza na dibundu! Kana bo kezitisa bampangi-babakala yina ketwadisaka dibundu mpi kebaka badesizio ya mayele na mambu ya luzingu bonso kulwata, kuyidika nitu, mpi bansaka ya kulutisila ntangu, bo tapesa bankaka mbandu ya mbote mpi tamonisa nde bo kebakaka na valere kisika na bo na dibundu.
15. Inki mpangi-nkento ya mpumpa lenda sala sambu na kununga mawi ya kudiwa nde yandi kele yandi mosi?
15 Bantangu yankaka, yo lenda vanda mpasi sambu na mpangi-nkento mosi ya mpumpa na kuzwa kisika na dibundu. Mpangi-nkento mosi yina mekutanaka ti dyambu yai kutubaka nde: “Bantangu yankaka luzingu ya kimpumpa lenda monana bonso nde muntu kele yandi mosi.” Ntangu bo yulaka yandi mutindu yandi kenungaka dyambu yango, yandi tubaka nde: “Kisambu mpi kulonguka kesadisaka mono na kuzwa dyaka kisika na mono. Mu kelongukaka sambu na kuzaba mutindu Yehowa ketadilaka mono. Na nima mu kesosaka kusadisa bankaka na dibundu. Dyambu yai kesadisaka mono na kutula ve dikebi kaka na mono mosi.” Na kutadila Nkunga 32:8, Yehowa kuzabisaka Davidi nde: “Mono ta talaka nge.” Ya kyeleka, Yehowa ketulaka dikebi ya masonga na bansadi na yandi yonso, yika mpi bampangi-bankento ya bampumpa, mpi yandi tasadisa bo yonso na kuzwa kisika na bo na dibundu.
Tanina Kisika na Nge!
16, 17. (a) Sambu na nki kundima emvitasio ya Yehowa ya kuvanda na organizasio na yandi kele desizio ya kuluta mbote ya beto mebakaka? (b) Inki mutindu beto lenda tanina kisika na beto na organizasio ya Yehowa?
16 Na zola yonso, Yehowa mebendaka konso nsadi na yandi sambu na kuvanda ti bangwisana ti yandi. Yezu kutubaka nde: “Ata muntu mosi ve lenda kwisa na mono kana Tata yina tindaka mono me benda yandi ve.” (Yoa. 6:44) Na bamiliare ya bantu yina kele na ntoto, Yehowa mepesaka emvitasio na konso muntu na kati na beto sambu na kuvanda na kati ya dibundu na yandi bubu yai. Beto bakaka desizio ya mbote kuluta ntangu beto ndimaka emvitasio yai. Yo mesalaka nde luzingu na beto kukuma ti lukanu. Mpi beto kele na kyese mpenza sambu beto kele na kisika na dibundu!
17 Muyimbi-bankunga kutubaka nde: “Mfumu, mono ke zolaka nzo ya nge ke zingaka.” Yandi yimbaka dyaka nde: “Mono kele na kigonsa ve ata fioti, mono ke kumisaka Mfumu Nzambi na kati ya bantu yina ke sambaka yandi.” (Nk. 26:8, 12) Nzambi ya kyeleka kele ti kisika na organizasio na yandi sambu na konso muntu na kati na beto. Kana beto kefula kulanda lutwadisu ya teokrasi mpi kesala mingi na kisalu ya Nzambi, beto lenda tanina kisika na beto ya valere na ngidika ya Yehowa.
Keti Nge Keyibuka?
• Sambu na nki yo mefwana na kutuba nde Bakristu yonso kele ti kisika na dibundu?
• Inki mutindu beto kemonisaka nde beto kebakaka na valere kisika na beto na organizasio ya Nzambi?
• Inki mambu lenda vanda na bupusi na kisika na beto na dibundu?
• Inki mutindu baleke Bakristu mpi bambuta lenda monisa nde bo kebakaka na valere kisika na bo na ngidika ya Nzambi?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 21]
Inki mutindu bampangi-babakala lenda zola kuvanda ti mikumba na dibundu?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 22]
Inki mutindu bampangi-bankento lenda monisa nde bo kebakaka na valere kisika na bo na dibundu?