Tambula na Mpeve mpi Zinga na Kuwakana Ti Kudipesa na Nge
“Beno landa na kutambula na mpeve ye beno talungisa ve mpusa ya kinsuni ata fyoti.”—GAL. 5:16, NW.
1. Inki bambotika kusalamaka na kilumbu ya Pantekoti?
NTANGU balongoki ya Yezu kutubaka na bandinga na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., yo vandaka na nima ya kubaka mbotika na mpeve santu. Bo monisaka nde bo vandaka na dikabu ya mpeve ya kusala bimangu. (1 Kor. 12:4-10) Inki kuvandaka bupusi ya dikabu yai mpi ya diskure yina ntumwa Piere kusalaka? Bantu mingi “monaka mpasi na ntima.” Mutindu Piere kusyamisaka bo, bo balulaka ntima mpi bo bakaka mbotika. Disolo yango ketuba nde: “Bantu yina ndimaka malongi ya Piere, bo bakaka mbotika. Kilumbu yina, kiteso ya bantu mile tatu kumaka bakristo.” (Bis. 2:22, 36-41) Mutindu Yezu kutumaka, yo lombaka nde bo baka mbotika na masa na zina ya Tata, ya Mwana, mpi ya mpeve santu.—Mat. 28:19.
2, 3. (a) Tendula luswaswanu yina kele na kati ya kubaka mbotika na mpeve santu mpi kubaka mbotika na zina ya mpeve santu. (b) Sambu na nki yo kelombaka nde bantu yonso yina kekuma Bakristu ya kyeleka bubu yai kubaka mbotika?
2 Kansi, keti kele ti luswaswanu na kati ya kubaka mbotika na mpeve santu mpi kubaka mbotika na zina ya mpeve santu? Ee. Bantu yina kebakaka mbotika na mpeve santu kebutukaka dyaka mbala ya zole bonso bana ya Nzambi ya mebotama na mpeve. (Yoa. 3:3) Bo kepakulamaka sambu na kuyala ti Kristu mpi kuvanda bilandi ya nganga-Nzambi na Kimfumu ya Nzambi ya zulu na bilumbu kekwisa, mpi bo kele bitini ya nitu ya kimpeve ya Kristu. (1 Kor. 12:13; Gal. 3:27; Kus. 20:6) Yo yina, mbotika yai—kubaka mbotika na mpeve santu—kele mbotika yina Yehowa kusalaka ntangu, na kilumbu ya Pantekoti mpi na nima, yandi ponaka bantu sambu bo kuma bantu yina tayala ti Kristu. (Roma 8:15-17) Kansi inki beto lenda tuba sambu na mbotika ya masa na zina ya mpeve santu, dyambu yina kesalamaka mbala na mbala na balukutakanu ya nene mpi ya distrike ya bansadi ya Yehowa na bilumbu na beto?
3 Mbotika ya masa kele kitambi yina Bakristu ya kyeleka kesalaka sambu na kumonisa kudipesa na bo ya mvimba na Yehowa Nzambi. Yo kele mutindu yina sambu na bantu yina Nzambi meponaka sambu na kukwenda na zulu. Kansi mbotika ya masa kele mpi kitambi ya mfunu sambu na bamilio ya babakala mpi bankento ya bilumbu na beto yina kele ntangu yai ti kivuvu ya kuzinga kimakulu na ntoto. Ata bo kele ti konso kivuvu yina, kubaka mbotika ya masa na zina ya Tata ti ya Mwana ti ya mpeve santu kele kitambi ya mfunu yina muntu fwete sala sambu yandi ndimama na Nzambi. Yo kelombaka nde Bakristu yonso yina mebakaka mbotika na mutindu yai ‘kulanda na kutambula na mpeve.’ (Tanga Galatia 5:16, NW.) Keti nge ketambulaka na mpeve mpi kezingaka na kuwakana ti kudipesa na nge?
Ntendula ya “Kutambula na Mpeve”
4. “Kutambula na mpeve” ketendula ntetentete inki?
4 “Kutambula na mpeve” kelombaka kundima nde mpeve santu kusala na luzingu na beto, mpi kubika nde yo vanda na bupusi na luzingu na beto. Nge lenda tuba mpi nde yo ketendula kutwadisama na mpeve santu na bisalu na nge ya konso kilumbu. Kapu ya 5 ya Galatia kemonisa luswaswanu ya kele na kati ya kuvanda na nsi ya bupusi ya mpeve santu mpi kuvanda na nsi ya bupusi ya nitu to kimuntu.—Tanga Galatia 5:17, 18.
5. Kuvanda na nsi ya bupusi ya mpeve santu kelombaka kunwanisa nki mambu?
5 Kana nge kele na nsi ya bupusi ya mpeve santu, nge fwete sosaka kunwanisa bisalu ya kimuntu. Bisalu yango ketadila mambu bonso ‘pite, bamambu ya nsoni, bamambu ya poto-poto, kusamba banzambi ya biteki, ti kusadila kindoki, kimbeni, kunwana, kimpala, makasi, ntembe, kukabana, kubuyana; kutula meso na bima ya ngani, kunwa ngolo, kukwenda na bafete yina ya bantu kesalaka mambu ya kisakasaka.’ (Gal. 5:19-21) Na mutindu mosi buna, nge ‘kefwaka mambu ya kimuntu na lusadisu ya mpeve.’ (Roma 8:5, 13) Yo tasadisa nge na kutula mabanza na nge na mambu ya mpeve mpi na kusala mambu na kuwakana ti lutwadisu na yo, na kisika ya kubika nde bampusa ya kinsuni kuyala nge.
6. Pesa mbandu ya kemonisa mambu yina kele mfunu sambu na kumonisa mbuma ya mpeve.
6 Kana mpeve santu kesala na luzingu na nge, nge tamonisa bikalulu ya Nzambi kezolaka, “mbuma ya mpeve.” (Gal. 5:22, 23, NW) Kansi, nge kebakisa nde yo kelombaka nde nge sala bikesa. Beto baka mbandu mosi. Musadi-bilanga mosi kebundula ntoto. Ya kyeleka, ntangu mpi masa kele mfunu; kana yo kele ve yandi lenda vingila ve na kukatula bambuma. Beto lenda fwanisa mpeve santu ti ntangu. Beto kele na mfunu ya mpeve santu sambu na kumonisa mbuma ya mpeve. Kansi, inki lenda basika kana musadi-bilanga kusalaka ve kisalu ya ngolo? (Bing. 10:4) Ee, mutindu nge kebundulaka ntoto ya ntima na nge kevandaka na bupusi ya ngolo na mutindu mpi na kiteso ya mbuma ya mpeve santu yina nge kele ti yo. Yo yina, kudiyula nde, ‘Keti mu kebikaka nde mpeve santu kubuta mbuma na yo na kusalaka kumosi ti yo?’
7. Sambu na inki kulonguka mpi kuyindulula kele mfunu mingi kana nge kezola kuyedisa mbuma ya mpeve santu?
7 Sambu na kukatula bambuma mingi, yo kelombaka mpi nde bantu ya kesalaka bilanga kulosila bimenina masa. Sambu na kuyedisa mbuma ya mpeve, nge kele na mfunu ya masa ya kyeleka yina kele na Biblia mpi yina beto kebakaka na nzila ya dibundu ya Bukristu bubu yai. (Yez. 55:1) Ntembe kele ve nde nge mezabisaka bantu mingi nde Masonuku ya Santu kusonamaka na nsadisa ya mpeve santu. (2 Tim. 3:16) Dyaka, kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele kesadisaka beto na kubakisa mbote masa ya bunkete ya kyeleka ya Biblia. (Mat. 24:45-47) Ntendula na yo kele pwelele. Sambu na kukuma na nsi ya bupusi ya mpeve santu, beto fwete tanga mpi kuyindulula Ndinga ya Nzambi. Kana nge ke na kusala mutindu yina, nge ke na kulanda bambandu ya mbote ya baprofete yina “yula-yulaka bangyufula mpi kusalaka bansosa na dikebi yonso” (NW) na mambu yina bo sonikaka. Kima ya kebenda dikebi kele nde ata bawanzyo mpi memonisaka dikebi ya ngolo na bakyeleka ya kimpeve ya ketadila Nkuna ya lusilu mpi dibundu ya kupakulama ya Bukristu.—Tanga 1 Piere 1:10-12.
Inki Mutindu Kuvanda na Nsi ya Bupusi ya Mpeve?
8. Sambu na inki yo kele mfunu na kulomba Yehowa na kupesa nge mpeve na yandi?
8 Yo kele ve kaka dyambu ya ketadila kulonguka Masonuku mpi kuyindulula. Nge fwete landa na kulomba lusadisu mpi lutwadisu ya Yehowa. Yandi lenda sala “mambu mingi yina me luta mambu yina ya beto ke lombaka ti ya beto ke banzaka.” (Ef. 3:20; Luka 11:13) Kansi, nki mvutu nge tapesa kana muntu mosi kuyula nge nde, “Sambu na nki mu fwete landa na kulomba kana Nzambi kezabaka na ntwala ‘mambu yina mu ke na yo mfunu ntangu mu me lomba yandi yo ntete ve’?” (Mat. 6:8) Kikuma mosi kele nde, kana nge kesamba sambu na kulomba mpeve santu, nge kendima nde nge ketulaka ntima na Yehowa. Mu mbandu, kana muntu mosi mekwisa kulomba nge lusadisu, nge tasala konso dyambu yina nge lenda sala sambu na kusadisa yandi; kikuma mosi kele nde yandi lombaka nge lusadisu mpi dyambu yina kemonisa nde yandi ketudilaka nge ntima. (Fwanisa ti Bingana 3:27.) Mutindu mosi, Yehowa kesepelaka na ntangu nge kelombaka yandi mpeve na yandi, mpi yandi tapesa nge mpeve yango.—Bing. 15:8.
9. Inki mutindu kuvukana na balukutakanu ya Bukristu lenda sadisa nge na kuvanda na nsi ya bupusi ya mpeve ya Nzambi?
9 Nge lenda bakisa mbote nde mutindu yankaka ya kukuma na nsi ya bupusi ya mpeve ya Nzambi ketadila balukutakanu na beto ya dibundu, ya nene, mpi ya distrike. Kusala kikesa na kuvukana mpi na kulanda manaka na dikebi yonso kele mfunu mingi. Kusala mutindu yina kesadisaka nge na kubakisa “mambu ya mudindu ya Nzambi.” (1 Kor. 2:10, NW) Beto kebakaka mpi mambote kana beto kesala bakomantere mbala na mbala. Yindula balukutakanu yina nge kwendaka na bamposo iya ya mekatuka kuluta. Mbala ikwa nge tombulaka diboko na nge, sambu na kupesa mvutu, disongidila sambu na kumonisa lukwikilu na nge? Keti nge kemona mutindu nge lenda tomisa mambu na dyambu yai? Kana mpidina, baka lukanu sambu na mambu yina nge tasala na bamposo ya kekwisa. Yehowa tamona luzolo na nge ya kupesa bamvutu mpi yandi tapesa nge mpeve santu na yandi, ebuna yo tasadisa nge na kubaka mambote mingi na balukutakanu yina nge kekwenda.
10. Kutambula na mpeve ketendula kupesa bankaka nki emvitasio?
10 Kutambula na mpeve ketendula mpi kundima emvitasio yai ya beto ketanga na Kusonga 22:17: “Mpeve ya Nzambi ti nkento yina ya Mwana-dimeme ke kwela, bo ke [landa na kutuba, NW] nde: ‘Kwisa!’ Konso muntu yina ke wa mambu yai, yandi mpi kutuba nde: ‘Kwisa!’ Konso muntu yina ke na nzala ya masa, yandi kwisa. Konso muntu yina ke zola kunwa masa ya moyo, yandi baka yo ya mpamba.” Mpeve, yina kesalaka na nzila ya kimvuka ya nkento ya kupakulama, kepesa emvitasio yai ya ketadila masa ya luzingu. Kana nge mendimaka emvitasio “Kwisa!” keti nge kele na lukanu ya kutuba nde, “kwisa!”? Yo kele mpenza dibaku ya nene na kukuka kuvukana na kisalu yai ya kegulusaka luzingu!
11, 12. Inki mutindu mpeve santu kesadisaka na kisalu ya kusamuna?
11 Kisalu yai ya mfunu mingi kesalama bubu yai na nsi ya lutwadisu ya mpeve santu. Beto ketanga mutindu mpeve santu kusadisaka na mvu-nkama ya ntete na kukangula bateritware ya mpa sambu na bamisionere. “Mpeve-Santu” kubuyisaka ntumwa Polo mpi bankundi na yandi na “kwenda kuzabisa mambu ya Nzambi na provense ya Azia”, mpi yo pesaka bo ve nzila ya kukwenda na Bitinia. Beto mezaba mpenza ve mutindu mpeve kubuyisaka bo na kukwenda na bisika yina, kansi yo kele pwelele nde mpeve kutwadisaka Polo na teritware ya nene ya Eropa. Yandi monaka mbona-meso ya bakala mosi ya Masedonia yina vandaka kubondila yandi na kwenda kusadisa bo.—Bis. 16:6-10.
12 Mutindu mosi bubu yai, mpeve ya Yehowa ketwadisa kisalu ya kusamuna na ntoto ya mvimba. Yo kepesa ve bambona-meso ya kuyituka sambu na kupesa lutwadisu, kansi Yehowa ketwadisa bapakulami na nzila ya mpeve santu. Mpi mpeve yango kepusaka bampangi ya babakala ti ya bankento na kusala yonso yina bo lenda sala sambu na kusamuna mpi kulonga. Ntembe kele ve nde nge kevukanaka na kisalu yai ya mfunu mingi. Keti nge lenda kumisa mingi kyese na nge na kisalu yai ya kitoko?
13. Inki mutindu nge lenda ndima lutwadisu ya mpeve santu? Pesa mbandu.
13 Nge lenda ndima lutwadisu ya mpeve santu na kusadilaka bansangu yina bo kebasisaka sambu na bantu ya Nzambi. Beto tadila mbandu ya Mihoko, leke mosi ya nkento na Japon. Ntangu yandi vandaka mupasudi-nzila ya mpa, yandi vandaka kumona nde yandi mefwana ve na kusala bamvutukila ya mpa; yandi yindulaka nde yandi mezaba ve mutindu ya kubenda dikebi ya muwi. Na ntangu yina, bo pesaka bangindu ya mbote ya vandaka kumonisa mutindu ya kusala bamvutukila ya mpa ya nkufi na Kisalu na Beto ya Kimfumu. Na nima, bo basisaka kamukanda Une vie pleinement satisfaisante : Comment ? Kamukanda yango kusadisaka mpenza, mingimingi na teritware yina bo ketubaka ndinga ya Japon. Mihoko kusadilaka bangindu yina bo pesaka ya vandaka kumonisa mutindu ya kusadila kamukanda yango, mingimingi na yina metala mutindu ya kusala bamvutukila ya mpa ya nkufi. Ntama mingi ve yandi yantikaka kulonguka Biblia ti bantu yina mbala yankaka zolaka kubuya kulonguka na ntangu yina. Yandi ketuba nde, “Mu kumaka ti balongoki ya Biblia mingi mpenza—kiteso ya 12 na mbala mosi—yo yina mu vandaka kulomba bankaka na kuvingila na ntwala ya kuyantika kulonguka Biblia ti bo!” Ya kyeleka, kana nge ketambula na mpeve, kesadila lutwadisu yina bo kepesaka bansadi ya Yehowa, nge lenda buka bambuma mingi mpenza.
Tula Ntima na Mpeve ya Nzambi
14, 15. (a) Inki mutindu bantu ya kukonda kukuka lenda kuka kuzinga na kuwakana ti kudipesa na bo? (b) Inki mutindu nge lenda zwa banduku ya kuluta mbote?
14 Sambu nge kele ministre ya metumbamaka, nge kele ti kisalu ya kusala. (Roma 10:14) Nge lenda yindula nde nge mefwana mpenza ve sambu na kundima mukumba ya mutindu yai. Kansi, kaka mutindu yo kesalamaka sambu na bapakulami, Nzambi muntu kesalaka nde nge fwana. (Tanga 2 Korinto 3:5.) Nge lenda zinga na kuwakana ti kudipesa na nge na kusalaka yonso yina nge lenda sala mpi na kutulaka ntima na mpeve ya Nzambi.
15 Ya kyeleka, yo kele ve pete sambu na beto bantu ya kukonda kukuka na kuzinga na kuwakana ti kudipesa na beto na Yehowa, Nzambi na beto ya kukuka. Kima mosi ya mpasi kele nde, bantu yankaka yina nge vandaka ntete kuvukana ti bo lenda yituka na kumona mutindu na nge ya mpa ya kuzinga mpi bo lenda ‘vwenza’ nge. (1 Pie. 4:4) Ata mpidina, kumona ve mpamba mutindu nge mezwaka banduku ya mpa banda na ntangu yina, ebuna kinduku ya kuluta mfunu kele yina nge mesalaka ti Yehowa mpi Yezu Kristu. (Tanga Yakobo 2:21-23.) Yo kele mpi mfunu na kuzaba bampangi ya babakala ti ya bankento ya dibundu na beno, yina kele kitini ya kimvuka ya mvimba ya “bampangi” ya kele na ntoto ya mvimba. (1 Pie. 2:17; Bing. 17:17) Na nzila ya mpeve na yandi, Yehowa tasadisa nge na kuvanda ti banduku yina talanda na kuvanda ti bupusi ya mbote na luzingu na nge.
16. Sambu na nki bonso Polo nge lenda “mona kiese” na kukonda kikesa?
16 Ata nge kele ti banduku ya mbote penepene na nge na dibundu, nge lenda mona nde yo kele mpasi na kunwana ti bampasi ya konso kilumbu. Bantangu yankaka mambu yina nge kenwana ti yo lenda pusa nge na kuyindula nde nge mesuka, bonso nde nge kele na kati ya nzila mosi ya nda mpenza ya mefuluka na bampasi. Yina kele mpenza ntangu ya nge fwete samba Yehowa, sambu na kulomba mpeve santu na yandi. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Kana mono ke na kikesa ve, na ntangu yo yina mono ke vandaka ngolo.” (Tanga 2 Korinto 4:7-10; 12:10.) Polo kuzabaka nde mpeve ya Nzambi lenda nunga konso kifu to lebakanu yina muntu lenda vanda na yo. Yo yina, ngolo ya kisalu ya Nzambi lenda pesa nge ngolo na konso ntangu yina nge keyindula nde nge melemba mpi kele na mfunu ya lusadisu. Polo kusonikaka nde yandi lendaka ‘kumona kiese’ na kukonda kikesa. (2 Kor. 4:7-10; 12:10) Yo kele na ntangu yina yandi vandaka ve na kikesa, na ntangu yo yina mpeve santu vandaka kusala na luzingu na yandi. Nge lenda vanda ti mawi ya mutindu mosi!—Roma 15:13.
17. Inki mutindu mpeve santu lenda sadisa nge ntangu nge kekwenda na kisika ya nge kezola?
17 Beto kele na mfunu ya mpeve ya Nzambi sambu beto vanda ti luzingu ya kudipesa na yandi. Kudimona bonso nde nge kele kapitene ya maswa. Lukanu na nge kele ya kusadila Yehowa kimakulu. Mpeve santu kele bonso mupepe yina nge kele na yo mfunu sambu yo nata nge kukonda kigonsa na kisika ya nge kekwenda. Nge kezola ve nde mpeve ya nsi-ntoto ya Satana kunata nge ndambu na ndambu. (1 Kor. 2:12) Na mutindu mosi buna, nge fwete zaba mupepe ya mbote mpi kubika nde yo nata nge. Mupepe yina kele mpeve santu. Na nzila ya Ndinga ya Nzambi mpi ya organizasio na yandi yina ketwadisama na mpeve na yandi, mpeve santu tanata nge na nzila ya mbote.
18. Inki kele lukanu na nge ntangu yai, mpi sambu na inki?
18 Kana banda ntama nge kelongukaka Biblia ti Bambangi ya Yehowa, mpi nge kesepelaka na kusolula masolo ya kimpeve ti bo, kansi yo kelomba nde nge sala bitambi ya mfunu ya kudipesa mpi kubaka mbotika, kudiyula nde, ‘Sambu na inki mu fwete vanda na ketiketi?’ Kana nge zaba mukumba ya mpeve santu na yina metala kulungisa lukanu ya Yehowa bubu yai mpi nge bakisa mutindu yo kesalaka, na nima sala mambu yina nge melonguka nde yo kele mbote. Yehowa tasakumuna nge mingi. Yandi tapesa nge mpeve santu na yandi na luzolo yonso. Kana nge mebakaka mbotika bamvula mingi meluta, ntembe kele ve nde nge memonaka bupusi ya mpeve santu na luzingu na nge. Nge memonaka mutindu Nzambi lenda pesa nge ngolo na nzila ya mpeve na yandi. Yo lenda landa na kusalama mutindu yina, ee, kimakulu mpenza. Yo yina, vanda na lukanu ya kulanda na kutambula na mpeve santu.
Keti Nge Keyibuka?
• “Kutambula na mpeve” ketendula inki?
• Inki lenda sadisa nge na ‘kulanda kutambula na mpeve’?
• Inki mutindu nge lenda zinga na kuwakana ti kudipesa na nge?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 17]
Kuyedisa ntoto ya ntima na nge kelombaka bikesa
[Bifwanisu ya kele na lutiti 19]
Keti mpeve ya Nzambi kele na bupusi na luzingu na nge?