Baka Mambote Mingi na Lutangu na Nge ya Biblia

 1. Inki ke monisa nde Masonuku vandaka mfunu mingi sambu na Yezu?

YINDULA nde nge vandaka kisika yina Yezu vandaka kulonga. Yandi vandaka kutubila Masonuku ya Santu mbala na mbala mpi yandi kangaka yo na ntu. Diaka, yandi tubilaka mpi Masonuku na mambu ya ntete yina yandi tubaka na nima ya mbotika na yandi mpi na mambu ya nsuka yina yandi tubaka na ntwala nde yandi fwa.b (Kul. 8:3; Nk. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Bamvula tatu ti ndambu yina Yezu salaka awa na ntoto sambu na kulonga nsangu ya mbote, yandi vandaka kutanga mpi kutendula Masonuku pwelele na meso ya bantu yonso.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

 2. Inki sadisaka Yezu na kuzaba mbote-mbote Masonuku ntangu yandi vandaka kuyela? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)

² Bamvula mingi na ntwala nde Yezu kuyantika kisalu na yandi ya kulonga nsangu ya mbote awa na ntoto, yandi vandaka kutanga mpi kuwa Ndinga ya Nzambi mbala na mbala. Ntembe kele ve nde yandi vandaka kuwa Maria mpi Yozefi ke tubila Masonuku ntangu bo vandaka kusolula konso kilumbu na nzo na bo.c (Kul. 6:6, 7) Beto ke ndima nde Yezu vandaka kukwenda na sinagoga konso Kisabatu ti dibuta na bo. (Luka 4:16) Ntangu bo vandaka na sinagoga, yandi vandaka kulanda mbote-mbote mutindu bo vandaka kutanga Masonuku. Na nima, Yezu longukaka mpi kutanga Masonuku yina yandi mosi. Yo yina, yandi zabaka mbote-mbote Masonuku yango mpi yandi vandaka kuzola yo mingi. Yandi bikaka mpi nde Masonuku yina kupusa yandi na kusala mambu ya mbote. Mu mbandu, yindula mambu yina salamaka na tempelo ntangu Yezu vandaka kaka ti bamvula 12. Balongi yina vandaka kuzaba mbote-mbote Nsiku ya Moize vandaka ‘kuyituka sambu na mayele ya Yezu mpi sambu na bamvutu na yandi.’—Luka 2:46, 47, 52.

 3. Inki beto ta tubila na disolo yai?

³ Beto mpi lenda zaba Ndinga ya Nzambi mpi kuzola yo kana beto ke tanga yo mbala na mbala. Kansi, nki mutindu beto lenda baka mambote na lutangu na beto ya Biblia? Beto lenda baka malongi ya mfunu na mambu yina Yezu songaka bantu yina vandaka kuzaba Nsiku mbote-mbote, yo vanda balongi ya nsiku, Bafarize mpi Basaduse. Bamfumu yina ya mabundu vandaka kutanga Masonuku mbala na mbala kansi bo vandaka ve kubakila yo mambote. Yezu tubilaka mambu tatu yina yo lombaka nde bamfumu ya mabundu yina kusala sambu na kubaka mambote na lutangu na bo ya Masonuku. Na disolo yai, beto ta tubila mutindu mambu yina Yezu songaka bo ta sadisa beto (1) na kubakisa mambu yina beto ke tanga, (2) na kuzwa bimvwama ya kimpeve mpi (3) na kubika nde Ndinga ya Nzambi kusoba luzingu na beto.

 4. Inki Luka 10:25-29 ke longa beto na yina me tala kutanga Ndinga ya Nzambi?

⁴ Beto ke zolaka kubakisa mambu yina beto ke tanga na Ndinga ya Nzambi. Bantangu ya nkaka beto lenda baka ve kibeni mambote na mambu yina beto ke tanga. Mu mbandu, beto tadila mambu yina Yezu solulaka ti “muntu mosi yina zabaka nsiku mbote-mbote.” (Tanga Luka 10:25-29.) Ntangu muntu yina yulaka Yezu mambu yina yandi fwete sala sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula, Yezu sadisaka yandi na kuzwa mvutu na Ndinga ya Nzambi. Yezu yulaka yandi nde: “Bo me sonikaka nki na Nsiku? Inki mutindu nge ke tangaka?” Muntu yina pesaka mvutu yina katukaka na Masonuku. Yandi tubaka nde nge fwete zola Nzambi mpi nge fwete zola nkweno na nge. (Levi 19:18; Kul. 6:5) Yandi yulaka Yezu na nima nde: “Nani kibeni kele nkweno na mono?” Muntu yina monisaka nde yandi vandaka ve kubakisa mbote-mbote mambu yina yandi vandaka kutanga. Yo yina, yandi monaka ve mutindu ya kusadila mbote-mbote mambu yina Masonuku vandaka kutuba na luzingu na yandi.

 5. Sambu na nki kusamba mpi kutanga malembe-malembe kele mfunu?

⁵ Beto ta bakisa Ndinga ya Nzambi mbote kana beto ke tanga yo mbote-mbote mbala na mbala. Yai kele mwa mambu yina lenda sadisa nge. Samba na ntwala ya kuyantika kutanga. Beto ke vandaka ti mfunu ya mpeve santu ya Nzambi sambu na kubakisa Ndinga na yandi. Yo yina beto fwete lomba yandi yo mbala na mbala sambu na kutula dikebi na mambu yina beto ke tanga. Na nima tanga malembe-malembe. Yo ta sadisa nge na kubakisa mambu yina nge ke tanga. Nge lenda tanga na ndinga ya ngolo to nge lenda landa lutangu ya Biblia yina bo me kotisaka ndinga. Kana nge ke widikila lutangu ya Biblia yina bo me kotisaka ndinga mpi nge ke landa na Biblia yina kele ya kusonika, yo lenda sadisa nge na kubakisa, na kuyibuka mpi na kubaka malongi mingi na mambu yina nge ke tanga na Ndinga ya Nzambi. (Yoz. 1:8) Ntangu nge ke manisa kutanga, samba diaka Yehowa sambu na kupesa yandi mersi sambu na dikabu ya mbote ya Ndinga na yandi mpi lomba yandi na kusadisa nge sambu nge sadila mambu yina nge me tanga.

 6. Sambu na nki kudiyula bangiufula mpi kusonika na bunkufi mambu yina nge ke tanga ta sadisa nge ntangu nge ke tanga Biblia? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

⁶ Yai mambu zole yina lenda sadisa nge na kubakisa mbote Biblia. Kudiyula bangiufula na mambu yina nge ke tanga. Ntangu nge ke tanga disolo mosi na Biblia, kudiyula nde: ‘Banani disolo yai ke tubila? Nani ke tuba? Yandi ke tubila nani mpi sambu na nki? Mambu yai ke salama na wapi mpi nki ntangu?’ Bangiufula yina ta sadisa nge na kuyindula mambu yina nge ke tanga mpi na kuyindula bangindu ya mfunu ya disolo yango. Diaka, sonika mambu ya mfunu ntangu nge ke tanga. Kana nge ke sonika na bunkufi mambu yina nge ke tanga, yo ta sadisa nge na kuyindula yo mingi mpi na kubakisa mambu yango mbote-mbote. Yo ta sadisa nge mpi na kuyibuka mambu yina nge ke tanga. Nge lenda sonika bangiufula, mambu yina nge me zwa na bansosa na nge, nge lenda sonika na bunkufi bangindu ya mfunu, nge lenda sonika mutindu ya kusadila mambu yina nge ke tanga to nge lenda sonika mutindu nge ke kudiwa sambu na mambu yina nge me tanga. Kana nge ke sonika mambu yina nge me tanga na Ndinga ya Nzambi, yo ta sadisa nge na kubakisa nde Nzambi me sonikaka mambu yango sambu na nge.

 7. Inki kikalulu beto fwete vanda ti yo ntangu beto ke tanga Biblia mpi sambu na nki? (Matayo 24:15)

⁷ Yezu tubilaka kikalulu mosi ya mfunu yina beto fwete vanda ti yo sambu na kubakisa mambu yina beto ke tanga na Ndinga ya Nzambi. Kikalulu yango kele luswasukusu. (Tanga Matayo 24:15.) Luswasukusu kele nki? Yo kele makuki ya ke sadisaka beto na kubakisa mutindu ngindu mosi ke wakana ti ngindu ya nkaka to mutindu yo ke swaswana ti ngindu ya nkaka. Yo ke sadisaka beto mpi na kubakisa mambu yina bo me tubila ve pwelele. Diaka, Yezu tubaka nde beto fwete vanda ti luswasukusu sambu na kubakisa mutindu baprofesi ya Biblia ke lungana. Beto ke vandaka mpi ti mfunu ya luswasukusu sambu beto baka mambote kibeni na mambu yonso yina beto ke tangaka na Biblia.

 8. Inki mutindu nge lenda vanda ti luswasukusu ntangu nge ke tanga Biblia?

⁸ Yehowa ke pesaka bansadi na yandi luswasukusu. Yo yina, nge fwete samba yandi mpi kulomba yandi na kupesa nge luswasukusu. (Bing. 2:6) Inki nge fwete sala sambu Yehowa kupesa nge luswasukusu? Tadila mbote-mbote mambu yina nge ke tanga mpi tadila mutindu yo ke wakana ti mambu ya nkaka yina nge ke zabaka dezia. Nge lenda tanga mpi mikanda yina ke tendulaka Biblia sambu yo sadisa nge. Mu mbandu, Mukanda ya Bansosa Sambu na Bambangi ya Yehowa. Mikanda yina ta sadisa nge na kubakisa ntendula ya verse mosi ya Biblia mpi mutindu nge lenda sadila yo na luzingu na nge. (Baeb. 5:14) Kana nge kele ti luswasukusu ntangu nge ke tanga, nge ta bakisa mbote-mbote Ndinga ya Nzambi.

 9. Inki dilongi ya mfunu Basaduse vandaka ve kutudila dikebi?

⁹ Basaduse vandaka kutanga mbala na mbala mikanda tanu ya ntete ya Masonuku ya Kiebreo. Kansi bo vandaka ve kundima malongi ya mfunu yina mikanda yango vandaka kutubila. Mu mbandu, yindula mambu yina Yezu songaka Basaduse ntangu bo yulaka yandi ngiufula ya me tala lufutumuku. Yandi yulaka bo nde: “Keti beno me tangaka ve na mukanda ya Moize, na disolo ya mwa-nti ya bansende, nde Nzambi songaka yandi nde: ‘Mono kele Nzambi ya Abrahami, Nzambi ya Izaki, mpi Nzambi ya Yakobi’?” (Mar. 12:18, 26) Ata Basaduse vandaka kutanga disolo yango mbala na mbala, ngiufula ya Yezu monisaka nde bo vandaka kutula ve dikebi na dilongi ya mfunu ya me tala lufutumuku.—Mar. 12:27; Luka 20:38.d

10. Beto fwete tula dikebi ya mingi na nki ntangu beto ke tanga?

¹⁰ Inki dilongi beto lenda baka? Ntangu beto ke tanga, beto fwete tula dikebi ya mingi na mambu yina verse mosi to disolo mosi ke longa beto. Beto ke zolaka ve kubakisa kaka malongi ya ntete-ntete kansi beto ke zolaka mpi kubakisa bakieleka ya mudindu mpi minsiku yina kele ve pete na kuzwa.

11. Inki mutindu nge lenda sadila 2 Timoteo 3:16, 17 sambu na kuzwa bimvwama ya kimpeve ntangu nge ke tanga Biblia?

¹¹ Inki mutindu nge lenda zwa bimvwama ya kimpeve ntangu nge ke tanga Biblia? Tala mambu yina 2 Timoteo 3:16, 17 ke tuba. (Tanga.) Yo ke tuba nde: “Masonuku yonso kele . . . mfunu” sambu na (1) kulonga, (2) kunganina, (3) kusungika mambu mpi (4) kupesa ndola. Nge lenda baka mambote yina yonso ata na mikanda ya Biblia yina nge ke tangaka ve mingi. Tadila mbote-mbote disolo yina nge ke tanga mpi mambu yina yo ke longa nge sambu na Yehowa, sambu na lukanu na yandi mpi sambu na minsiku na yandi. Tala sambu na nki yo kele mfunu nde Biblia kunganina beto. Tala mutindu baverse yango lenda sadisa nge na kuzaba bikalulu ya mbi yina nge lenda yambula sambu nge bikala ya kwikama na Yehowa. Tala mutindu verse mosi lenda sadisa nge na kusungika ngindu mosi ya mbi yina nge vandaka ti yo, mbala ya nkaka sambu na mambu yina muntu mosi tubilaka nge na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Na nima tala ndola, disongidila mambu yina baverse yango ke tubila yina lenda sadisa nge na kutadila mambu bonso Yehowa. Kana nge simba mambu yina iya, yo ta sadisa nge na kuzwa bimvwama ya kimpeve ntangu nge ke tanga Biblia.

12. Sambu na nki Yezu yulaka Bafarize nde: “Keti beno me tangaka ve?”

¹² Yezu yulaka mpi Bafarize nde: “Keti beno me tangaka ve?” sambu na kumonisa nde bo vandaka ti bangindu ya mbi sambu na mambu yina bo vandaka kutanga na Masonuku. (Mat. 12:1-7)e Na dibaku yina, Bafarize tubaka nde balongoki ya Yezu fwaka nsiku ya Kisabatu. Sambu na kupesa bo mvutu, Yezu tubilaka bambandu zole yina vandaka na Masonuku mpi yandi tubilaka verse mosi ya Ozea sambu na kumonisa nde Bafarize vandaka kubakisa ve kikuma ya nsiku ya Kisabatu. Diaka Bafarize vandaka ve kuwila bantu mawa. Sambu na nki Bafarize vandaka kusala ve mambu ya mbote ata bo vandaka kutanga Ndinga ya Nzambi? Sambu bo vandaka kutanga yo ti lulendo mpi sambu bo mona bifu na bantu ya nkaka. Bikalulu yina ya mbi salaka nde bo bakisa ve mambu yina bo vandaka kutanga.—Mat. 23:23; Yoa. 5:39, 40.

13. Inki mutindu beto fwete tanga Biblia mpi sambu na nki?

¹³ Mambu yina Yezu tubaka ke longa beto nde beto fwete tanga Biblia ti bangindu ya mbote. Beto fwete vanda ve bonso Bafarize kansi beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa mpi bayina ke zolaka nde bo longa bo. Beto fwete ‘ndima ti mawete nde Nzambi kukuna na ntima na beto ndinga na yandi.’ (Yak. 1:21) Kana beto kele mawete, beto ta bika nde Ndinga ya Nzambi kusoba luzingu na beto. Kana beto me katula bangindu ya mbi mpi mpeve ya lulendo, malongi ya Biblia ya me tala mawa mpi zola ta pusa beto na kusadila bantu mambu ya mbote.

14. Inki mutindu beto lenda zaba kana beto ke bikaka nde Ndinga ya Nzambi kupusa beto na kusala mambu ya mbote? (Tala mpi bifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹⁴ Mutindu beto ke sadilaka bantu ya nkaka mambu ta monisa kana beto ke bikaka nde Ndinga ya Nzambi kusoba luzingu na beto to ve. Bafarize vandaka kubika ve nde Ndinga ya Nzambi kusimba bantima na bo. Yo yina, bo vandaka “kubedisa bantu yina me sala mbi ve.” (Mat. 12:7) Mutindu mosi mpi, mambu yina beto ke yindulaka mpi mutindu beto ke sadilaka bantu ya nkaka mambu, ke monisaka kana beto ke bikaka kibeni nde Ndinga ya Nzambi kupusa beto na kusala mambu ya mbote. Mu mbandu, keti beto ke tubilaka mbala na mbala mambu ya mbote yina bantu ya nkaka ke salaka to beto ke tubilaka nswalu bifu na bo? Keti beto ke vandaka bantu ya mawa mpi ya kuyilama na kulolula bantu ya nkaka to keti beto ke yindudilaka bo mambu ya mbi to ke kangilaka bo kimbeni kana bo me pesa beto makasi? Bamvutu na beto na bangiufula yina ta monisa kana beto ke bikaka kibeni nde mambu yina beto ke tanga kusoba bangindu na beto, mawi na beto mpi mambu yina beto ke sala.—1 Tim. 4:12, 15; Baeb. 4:12.

15. Inki mutindu Yezu vandaka kudiwa sambu na Masonuku ya Santu?

¹⁵ Yezu vandaka kuzola Masonuku ya Santu mpi Nkunga 40:8 tubaka na ntwala mutindu Yezu vandaka kudiwa sambu na Ndinga ya Nzambi. Yo ke tuba nde: “O Nzambi na mono, mono ke vandaka na kiese na kusala luzolo na nge, mpi nsiku na nge kele kibeni na kati na mono.” Sambu Yezu vandaka kuzola Masonuku, yandi vandaka na kiese mpi yandi landaka kusadila kaka Yehowa. Beto mpi ta vanda na kiese mpi ta landa kaka kusadila Yehowa kana beto ke tanga Ndinga na yandi mpi ke zola yo.—Nk. 1:1-3.

16. Inki nge fwete sala sambu na kubaka mambote na lutangu na nge ya Biblia? (Tala lupangu “Mambu Yina Yezu Tubaka Lenda Sadisa Nge na Kubakisa Mambu Yina Nge Ke Tanga.”)

¹⁶ Na kuwakana ti mambu yina Yezu tubaka mpi salaka, beto fwete sala yonso sambu na kutomisa mutindu na beto ya kutanga Biblia. Beto lenda tomisa mutindu na beto ya kubakisa Biblia kana beto ke samba, kana beto ke tanga malembe-malembe, kana beto ke kudiyula bangiufula mpi beto ke sonika na bunkufi mambu yina beto ke tanga. Beto lenda sadila luswasukusu kana beto ke yindula mbote-mbote mambu yina beto ke tanga na nzila ya mikanda na beto ya ke tendulaka Biblia. Beto lenda kuma kusadila Biblia mbote, nkutu ata masolo yina beto ke tangaka ve mingi kana beto ke sosa bimvwama ya kimpeve na masolo yango. Diaka, beto lenda bika nde Ndinga ya Nzambi kupusa beto na kusala mambu ya mbote kana beto ke tanga yo ti bangindu ya mbote. Kana beto ke sala yonso sambu na kusadila mambu yina, beto ta baka mambote na lutangu na beto ya Biblia mpi beto ta kwenda pene-pene ya Yehowa.—Nk. 119:17, 18; Yak. 4:8.