Climat ya Ke Soba mpi Luzingu na Beto na Bilumbu Ke Kwisa—Biblia Ke Tuba Inki Sambu na Yo?
“Mutindu climat ke soba me kuma kigonsa. Ntoto kele na kukuma kisika yina bantu ta kuka diaka ve kuzinga.”—The Guardian.
Bantu ke lutisa ntangu mosi ya mpasi yina bo mosi kele na kisina na yo. Bantu mingi ya mayele ke tuba nde mambu yina bantu ke sala, ke sala nde ntoto kukuma tiya mingi. Tiya yai ya ke tombuka me sala dezia nde climat kusoba mpi yo me natilaka dezia bantu bampasi, mu mbandu:
Mambu ya me tala climat, mu mbandu tiya ya mingi, musibu, mipepe ya ngolo, ke landa kubeba mpi ke salama kaka mingi mpi bima yai na ture na yo, ke sala nde banzo kuyantika kudinda mingi mpi bamfinda kukuma kupia tiya.
Baglase ya nene yina ke vandaka na nordi ya ntoto ke vila.
Kufuluka ya banzadi-mungwa ya fioti (océans).
Climat kele na kubeba na bisika yonso na ntoto. Rapore mosi buna (New York Times) tubilaka mambu ya climat ya bansi 193. Na nima rapore yango tubaka nde: “Nsi-ntoto ke lomba beto na kusadisa yo.” Kusoba ya climat me sala nde bantu mingi kufwa mpi bampasi kukuma mingi. Yo yina Kimvuka Yina Ke Tadilaka Mambu ya Sante na Ntoto ya Mvimba (Organisation mondiale de la santé) tubaka nde yo kele “kigonsa ya kuluta nene sambu na sante ya bantu.”
Kansi beto kele ti bikuma ya kundima nde mambu ta vanda mbote na bilumbu ya ke kwisa. Biblia tubilaka dezia mambu yina beto ke mona bubu yai, mpi yo ke tendula sambu na nki beto lenda ndima nde Nzambi ta bika ve mambu kulanda kuvanda mutindu yai mpi mambu yina yandi ta sala sambu beto vanda na kiese na bilumbu ke kwisa.
Keti kusoba ya climat ke lungisa mambu yina Biblia tubaka dezia na ntwala nde yo ta salama?
Ee. Kima ya me salaka nde climat kusoba kele tiya yina ke landa kukuma mingi na ntoto mpi yo ke wakana ti mambu yina Biblia tubaka na ntwala sambu na bilumbu na beto.
Mambu yina Biblia tubaka na ntwala: Nzambi ta ‘fwa bantu yina ke fwaka ntoto.”—Kusonga 11:18, noti na nsi ya lutiti.
Biblia tubilaka ntangu mosi ya bantu ta kuma pene-pene ya kufwa ntoto. Ntoto kele na kukuma tiya-tiya. Yo yina bubu yai, ntoto kele na kubeba mingi kuluta na ntwala.
Mambu ya Biblia me tuba na verse yina ke monisa kima mosi yina ke pusa beto na kuyindula ve nde bantu ta sala kima mosi buna sambu ntoto kuvanda diaka ve na kigonsa. Yo ke tuba nde Nzambi ta sala kima mosi na ntangu bantu ta vanda ‘ke fwa ntoto.’ Bantu ya nkaka kele ti bangindu ya mbote mpi bo ke sala yonso sambu climat kubeba diaka ve. Kansi ata bo sala inki, bo ta kuka ve kukanga bantu nzila ya kufwa ntoto.
Mambu yina Biblia tubaka na ntwala: “Yo ta vanda ti mambu ya ke pesa boma.”—Luka 21:11.
Biblia tubaka dezia nde “mambu ya ke pesa boma” ta salama na bilumbu na beto. Kusoba ya climat ke sala nde mambu ya boma kusalama na ntoto. Bubu yai, bantu ya nkaka ke waka boma ya ngolo nde mambu ya me tala bisika ya beto ke zingaka ta beba kibeni mpi ta sala nde bantu kukuka diaka ve kuzinga.
Mambu yina Biblia tubaka na ntwala: “Na bilumbu ya nsuka bantangu ya mpasi mpi ya nku ta vanda. Sambu bantu ta vanda bantu ya ke kudizolaka, bantu ya ke zolaka mbongo, . . . bantu ya me konda kwikama, . . . bantu ya ke zolaka ve kuwakana, . . . bantu ya ke tekaka bankaka, bantu ya ntu-ngolo.”—2 Timoteo 3:1-4.
Biblia tubilaka dezia bikalulu yina bantu ta vanda ti yo mpi ya ta sala nde climat kusoba. Baluyalu mpi bantu ya mumbongo kele kibeni ti susi ya mingi ya mbongo kuluta susi sambu na mutindu luzingu ya bantu ta vanda na bilumbu ke kwisa. Ata ntangu bo ke sosa na kimvuka mutindu mambu yai lenda yilama, bo ke wakana ve na yina me tala mambu yina bo fwete sala sambu tiya kulanda ve kuvanda mingi na ntoto.
Mambu yai ya Biblia tubaka dezia na ntwala ke monisa nde beto fwete yindula ve nde bantu mingi ta soba bikalulu na bo mpi ta sala na bumosi sambu na kutanina ntoto. Kansi Biblia ke tuba nde bantu yina ke sosaka kaka mambote na bo mosi ‘ta landa kusala mambu ya mbi kuluta.’—2 Timoteo 3:13.
Sambu na nki beto lenda ndima nde Nzambi ta bika ve mambu mutindu yai?
Biblia ke tubaka nde Yehowaa Nzambi, Muntu Yina Me Salaka beto, ke bakaka ntoto mpi bantu yina ke zingaka na kati na valere ya mingi. Beto tadila baverse tatu ya Biblia yina ke monisa nde Nzambi ta bika ve nde mambu kulanda kusalama mutindu yo ke salama bubu.
1. Nzambi ‘salaka ve ntoto kaka sambu na mpamba, kansi yandi salaka yo sambu bantu kuzinga.’—Yezaya 45:18.
Nzambi ta lungisa lukanu na yandi sambu na ntoto. (Yezaya 55:11) Yandi ta bika ve nde bantu kufwa yo to kusala nde yo kuma kisika yina bantu ta kuka diaka ve kuzinga.
2. “Bantu ya kudikulumusa ta baka ntoto, mpi bo ta wa kiese mingi kibeni na ngemba ya mingi. Bantu ya lunungu ta baka ntoto, mpi bo ta zinga kimakulu na zulu na yo.”—Nkunga 37:11, 29.
Nzambi ke tuba nde bantu ta zinga mvula na mvula na ntoto na ngemba.
3. “Kansi bantu ya mbi, bo ta katula bo na ntoto.”—Bingana 2:22.
Nzambi ke tuba nde yandi ta katula bantu yina ke landa kusala mambu ya mbi, mu mbandu bantu yina ke fwa ntoto.
Inki Nzambi ta sala na bilumbu ke kwisa sambu ntoto kufwa ve?
Inki mutindu Nzambi ta lungisa mambu yina yandi me tuba sambu na ntoto? Yandi ta sala yo na nzila ya luyalu mosi ya ta twadisa ntoto ya mvimba. Zina ya luyalu yango kele Kimfumu ya Nzambi. (Matayo 6:10) Kimfumu yina ta yala katuka na zulu. Yo ta sala ve kuwakana ti baluyalu ya bantu sambu na mambu ya me tala ntoto mpi bima ya ke salaka nde bantu ti bima ya kele na ntoto kuvanda mbote. Kansi, Kimfumu ya Nzambi ta baka kisika ya baluyalu ya bantu.—Daniele 2:44.
Kimfumu ya Nzambi ta sala nde mambu ya mbote kusalama na ntoto sambu na bantu yonso mpi sambu na bima yina ke salaka nde bantu ti bima ya kele na ntoto kuvanda mbote. (Nkunga 96:10-13) Beto tadila mambu yina Yehowa Nzambi ta sala na nzila ya Kimfumu na yandi.
Yandi ta yidika bima ya ke salaka nde bantu ti bima ya kele na ntoto kuvanda mbote
Mambu yina Biblia ke tuba: “Ntoto-makanga ti ntoto ya kuyuma ta vanda na kiese, mpi ntoto ya zelo na zelo ta yangalala mpi ta basisa bintuntu bonso safrani.”—Yezaya 35:1.
Mambu yina yo ke tendula sambu na bilumbu ke kwisa: Yehowa ta vutula ntoto mutindu yo vandaka, ata na bisika yina bantu me bebisaka yo mingi kibeni.
Yandi ta yala mambu ya climat
Mambu yina Biblia ke tuba: “[Yehowa] ke lembika mupepe ya ngolo; ebuna bitembo ya nzadi-mungwa ke kuma pima.”—Nkunga 107:29.
Mambu yina yo ke tendula sambu na bilumbu ke kwisa: Yehowa kele ti ngolo ya kuyala bangolo ya ntoto. Bantu ta monaka diaka ve mpasi sambu na mambu ya climat.
Yandi ta longa bantu mutindu bo fwete keba ntoto
Mambu yina Biblia ke tuba: “Mono ta pesa nge mayele ya kubakisa mambu mbote-mbote mpi ta longa nge nzila yina nge fwete kwenda.”—Nkunga 32:8.
Mambu yina yo ke tendula sambu na bilumbu ke kwisa: Yehowa me pesaka bantu mukumba ya kukeba ntoto. (Kuyantika 1:28; 2:15) Yandi ta longa beto mutindu beto fwete keba mbote bima yina yandi me salaka mpi kuzinga na mpila yina ta sala nde beto bebisa ve bima yina ke salaka nde bantu ti ntoto kuzinga mbote.
a Yehowa kele zina ya Nzambi. (Nkunga 83:18) Tala disolo “Yehowa Kele Nani?”