Bau Salaka Luzolo ya Yehowa
Na Kuzwa Nkento Sambu na Izaki
MBUTA-MUNTU ya mevanda na lweka ya dibulu ya masa vandaka ya kulemba. Yandi ti bankundi na yandi kumosi ti bashamo na bau kumi kutambulaka katuka ntama penepene ti Beer-sheba tii na nordi ya Mezopotamia—kitamina ya bakilometre kuluta 800.a Awa ya bau mekuma na kisika ya bau kanaka, ntambudi yai ya kulemba pemaka na kuyindula kisalu na yandi ya mpasi. Muntu yai vandaka nani, ye sambu na inki yandi salaka nzyetolo yai ya mpasi?
Muntu yango vandaka nsadi ya Abrahami, “muntu na yandi ya kisalu yina vandaka mbuta.” (Kuyantika 24:2) Ata na kati ya nkenda zina na yandi mepesama ve, muntu yai kele kaka Eliezere, yina Abrahami bingaka kilumbu mosi nde ‘mwana ya nzo na yandi’ (NW), yina yandi tubaka nde yandi fwanaka ‘kubika kubaka bima na yandi.’ (Kuyantika 15:2, 3) Na ntembe ve, yau vandaka mutindu yina ntangu Abrahami ti Sara vandaka na mwana ve. Ntangu yai mwana na bau, Izaki, vandaka na bamvula 40, mpi ata Eliezere vandaka dyaka ve mvingidi-difwa na yandi, yandi vandaka kaka nsadi na yandi. Ebuna yandi ndimaka ntangu Abrahami lombaka yandi kima mosi ya mpasi. Inki yango?
Kisalu Mosi ya Mpasi
Na bilumbu ya Abrahami, dikwela vandaka ve kaka dyambu ya dibuta mosi, kansi ya dikanda ya mvimba, to kimvuka ya bantu ya kitata mosi. Yau yina, na nsiku ya bambuta, bibuti vandaka kupona nkwelani sambu na bana na bau. Kansi na kusosaka nkento sambu na mvwana na yandi Izaki, Abrahami kutanaka ti mukwa. Mpila ya kutula ngindu ya dikwela ti bantu ya Kana vandaka ve sambu na mutindu na bau ya kuzinga ya kukonda bunzambi. (Kulonga 18:9-12) Mpi ata nsiku ya bambuta vandaka nde muntu kukwela na kati ya dikanda na yandi mosi, bampangi ya Abrahami vandaka kuzinga ntama na bakilometre mingi na nordi ya Mezopotamia. Yandi lendaka mpi ve kuvutula dyaka Izaki kuna sambu Yehowa silaka Abrahami nde “yandi ta pesa ntoto yai [ntoto ya Kana] na bana na [yandi].” (Kulonga 24:7) Yau yina, Abrahami tubaka na Eliezere nde: “Vutuka tii na ntoto na mono, ebuna ko kuna nge ta sosila Izaki nkento na dikanda na mono.”—Kuyantika 24:4.
Kaka na kumanisa nzyetolo na yandi ya nda, Eliezere pemaka na dibulu ya masa sambu na kuyindulula kisalu na yandi. Yandi zabaka nde ntama mingi ve yau lombaka nde bankento kubanda kukwisa na dibulu na kubaka masa ya kusadila na mpimpa. Ebuna yandi bondilaka Yehowa nde: “Mono ta tuba na mwana-nkento mosi nde: ‘Pardo, tulula dibungu na nge, mono nwa masa.’ Kana yandi pesa mono masa ya kunwa, kana yandi tuba nde: ‘Mono ke pesa mpi bambisi na nge masa ya kunwa,’ mpidina mono ta zaba nde yandi muntu ya nge Mfumu Nzambi ke zola na kuvanda nkento ya Izaki. Kana mambu yai yonso me bwa mutindu yai, mpidina mono ta zaba nde nge me lungisa mambu yina ya nge tubaka na mfumu na mono Abrahami.”—Kuyantika 24:14.
Ntangu yandi vandaka kesamba dyaka, mwana-nkento mosi ya kitoko na zina ya Rebeka kumaka. Eliezere songaka yandi nde: “Pardo, kana nge zola, pesa mono masa ya kunwa.” Rebeka pesaka yandi, ebuna na nima yandi tubaka nde: “Mono ke pesa mpi bambisi na nge masa ya kunwa, bika bo nwa mutindu bo zola.” Yau vandaka mpenza dikabu ya ntima ya mbote sambu shamo yina kele na kiwini lenda kunwa kiteso ya balitre 95 ya masa na minuta kumi mpamba! Ata bashamo ya Eliezere vandaka ti kiwini ya kiteso yina to ve, Rebeka kuzabaka nde lusadisu ya yandi ndimaka na kupesa vandaka kisalu ya nene. Na yau, yandi manisaka “dibungu ya masa . . . na kupesa bambisi, ebuna Rebeka kwendaka ntinu na kubaka diaka masa tii kuna yandi lungisaka na kupesa bambisi yonso masa.”—Kuyantika 24:15-20.
Na kumonaka lutwadisu ya Yehowa, Eliezere pesaka Rebeka lupeto ya wolo ya mbombo ti mitaku zole ya wolo, ntalu na yau bubu yai kele kiteso ya badollar ya Amerika 1400. Ntangu Rebeka songaka yandi nde yandi vandaka ntekolo ya Nahore, mpangi ya Abrahami, Eliezere salaka kisambu ya kuvutula matondo na Yehowa. Yandi tubaka nde: “Nge me nata mono tii awa na kisika ya bampangi ya mfumu na mono Abrahami.” (Kuyantika 24:22-27) Eliezere natamaka na dibuta ya ba Rebeka. Nsukansuka, Rebeka kumaka nkento ya Izaki, mpi yandi zwaka dibaku ya kukuma mosi na kati ya bankaka ya nkento ya Mesia, Yezu.
Malongi Sambu na Beto
Yehowa sakumunaka kikesa ya Eliezere na nzila ya bisambu sambu na kuzwa nkwelani ya kebangaka Nzambi sambu na Izaki. Kansi, yibuka nde makwela ya Izaki vandaka kuwakana mbala mosi ti lukanu ya Nzambi ya kubasisa nkuna na nzila ya Abrahami. Na yau, nkenda yai lenda nata beto ve na kuzenga nde muntu yonso yina kesamba sambu na nkwelani fwete kuzwa yandi na mutindu mosi ya kimangu. Dyaka, kana beto kekangama na minsiku ya Yehowa, yandi tapesa beto ngolo ya kuvibidila bampasi yina kekwisaka ti bamvwandilu yonso na luzingu—makwela to kimpumpa.—1 Korinto 7:8, 9, 28; fwanisa ti Filipi 4:11-13.
Yau lombaka nde Eliezere kusala ngolo mingi sambu na kusala mambu na nzila ya Yehowa. Beto mpi lenda mona nde kulanda minsiku ya Yehowa kevandaka ve pete ntangu yonso. Mu mbandu, yau lenda vanda mpasi na kuzwa kisalu yina ketulaka ve mavwanga na bisalu ya teokrasi, nkwelani yina kebangaka Nzambi, banduku yina kele ya mbote, luyangidilu yina kevandaka ve ya mbi. (Matayo 6:33; 1 Korinto 7:39; 15:33; Efezo 4:17-19) Kansi, Yehowa lenda simba bayina kebuya kuvweza minsiku ya Biblia. Biblia kesila nde: “Tula ntima na nge yonso na Mfumu Nzambi; kutula ntima ve na mambu ya nge mosi ke yindulaka nde nge zaba. Yindula Mfumu Nzambi na mambu yonso ya nge ke salaka, yandi ta songa nge nzila ya mbote.”—Bingana 3:5, 6.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Na kutadilaka kiteso ya ntinu ya shamo, yau lenda kulomba bilumbu kuluta 25 sambu na kukuma na nsuka ya nzyetolo.