Kimvwama na Beto ya Mfunu, Inki Yo Ketendula Sambu na Nge?

“Beno bantu yai ya Tata na mono me sakumuna, beno kwisa. Beno kwisa kubaka Kimfumu ya yandi me yidikilaka beno katuka ntangu yandi salaka bima yonso.”​—MATAYO 25:34.

 1. Bima ya nki mutindu bo kebikilaka bantu mingi?

BANTU yonso kevandaka ti bima ya bo mebikilaka bo. Sambu na bantu mingi, bima yango lenda vanda luzingu ya mbote yina kele ti bima mingi ya kinsuni. Sambu na bankaka yo kele luzingu ya bunsukami. Mbala mingi, sambu na mambu ya bo monaka bo mosi to ya bo waka na luzingu, bantu mingi ya kuzingaka ntama kupesaka na bana na bo nsiku ya kumenga ngolo kikanda yankaka. Ata mpidina, beto yonso kele ti kima mosi na kimvuka. Beto yonso mebakaka disumu yina kukatukaka na muntu ya ntete, Adami. Nsukansuka, disumu yango kenataka beto na lufwa.​—Longi 9:2, 10; Roma 5:12.

2, 3. Inki kimvwama Yehowa kuyidikaka na luyantiku sambu na bana ya Adami ti Eva, kansi sambu na nki bo bakaka yo ve?

² Yehowa, Tata ya zola yina kele na zulu, kupesaka bantu kimvwama mosi ya kuswaswana mpenza. Kimvwama yango kele luzingu ya kukonda nsuka ti nitu ya kukuka na Paladisu. Bibuti na beto ya ntete, Adami ti Eva, kuyantikaka ti luzingu mosi ya kukuka to ya kukonda masumu. Yehowa Nzambi kupesaka bantu Ntoto bonso kado. (Nkunga 115:16) Yandi yidikaka kilanga ya Edeni sambu na kusonga mutindu ntoto ya mvimba zolaka kukuma mpi yandi pesaka bibuti na beto ya ntete kisalu mosi ya kitoko mpi ya kyese. Bo zolaka kubuta bana, kusungimina ntoto ti banti mpi bambisi ya mutindu na mutindu yina vandaka na ntoto, mpi kukumisa Paladisu nene tii yo panzana na ntoto ya mvimba. (Kuyantika 1:28; 2:8, 9, 15) Bana na bo mpi zolaka kusala kisalu yai. Yo zolaka kuvanda kimvwama ya nene kibeni ya kupesa bo!

³ Kansi sambu na kuyangalala ti bima yai yonso, yo lombaka nde Adami ti Eva mpi bana na bo kuvanda na kuwakana ya mbote ti Nzambi. Yo lombaka nde bo zola Yehowa mpi bo lemfukila yandi. Kansi, Adami ti Eva kukukaka ve na kusonga ntonda na bo na bima yina Nzambi pesaka bo mpi bo kolamaka na nsiku na yandi. Bo vidisaka Paladisu yina kuvandaka bonso nzo na bo ti kivuvu ya kitoko yina Nzambi kutulaka na ntwala na bo. Yo yina, mpila ya kubika yo na bana na bo kuvandaka ve.​—Kuyantika 2:16, 17; 3:1-24.

 4. Inki mutindu beto lenda baka kimvwama yina Adami kuvidisaka?

⁴ Sambu na mawa na yandi, Yehowa salaka mambu yina kepesa bana ya Adami ti Eva okazio ya kubaka kimvwama yina Adami kuvidisaka. Inki mutindu? Na ntangu yina Nzambi yandi mosi kutulaka, Mwana na yandi, Yezu Kristu, kupesaka luzingu na yandi ya kukuka sambu na mambote ya bana ya Adami. Na nsadisa na yo, Kristu kusumbaka bo yonso. Ata mpidina, kimvwama yango kekuma ve ya bo na mbala mosi. Yo kelomba nde bo vanda na luzingu yina Nzambi kendima, ya bo lenda baka kana bo ketula lukwikilu na kimenga ya kekatula masumu yina Yezu kupesaka mpi kusonga lukwikilu yango na bulemfu. (Yoane 3:16, 36; 1 Timoteo 2:5, 6; Baebreo 2:9; 5:9) Keti nge kesongaka na luzingu na nge nde nge kepesaka mersi sambu na kima yango?

Yandi pesaka kimvwama yango na nsadisa ya Abrahami

 5. Inki mutindu Abrahami kumonisaka nde yandi vandaka kusepila na kinduku na yandi ti Yehowa?

⁵ Yehowa kusadilaka Abrahami na mutindu mosi ya kuswaswana kibeni sambu na kulungisa lukanu na yandi sambu na ntoto. Yandi lombaka muntu yai ya kwikama na kukatuka na insi na yandi sambu na kukwenda na kisika yina Nzambi yandi mosi zolaka kusonga yandi. Abrahami kulemfukaka na luzolo yonso. Ntangu Abrahami kukumaka na kisika yango, Yehowa kutubaka nde bana ya Abrahami bantu tabaka ntoto yina bonso kimvwama, kansi Abrahami yandi mosi ve. (Kuyantika 12:1, 2, 7) Inki Abrahami kusalaka na nima ya kuwa mambu yina? Yandi vandaka kaka na luzolo ya kusadila Yehowa na konso kisika mpi na konso mutindu yina Nzambi zolaka na mpila nde bana na yandi kubaka kimvwama na bo. Abrahami kusadilaka Yehowa na ntoto ya nzenza bamvula 100, tii na lufwa na yandi. (Kuyantika 12:4; 25:8-10) Kana yo vandaka nge, keti nge zolaka kusala mpidina? Yehowa kutubaka nde Abrahami vandaka “nduku” na yandi.​—Yezaya 41:8.

 6. (a) Inki kima Abrahami kumonisaka na mpila yandi zolaka kupesa mwana na yandi ya bakala kimenga? (b) Inki kimvwama ya valere Abrahami kupesaka na bana na yandi?

⁶ Abrahami kukingaka bamvula mingi sambu na kuzwa mwana, Izaki, yina yandi zolaka mingi kibeni. Ntangu mwana ya bakala yango kuyelaka, Yehowa kulombaka Abrahami na kubaka mwana yina mpi kupesa yandi kimenga. Abrahami kuzabaka ve nde ntama mingi ve yandi tasala kima yina kele kifwani ya mambu yina Nzambi yandi mosi tasala na ntangu yandi tapesa Mwana na yandi bonso nkudulu, kansi yandi lemfukaka mpi yandi yilamaka sambu na kupesa Izaki bonso makabu ebuna wanzio ya Yehowa kukangaka yandi na kusala yo. (Kuyantika 22:9-14) Yehowa kutubaka dezia nde balusilu yina yandi pesaka na Abrahami talungana na nsadisa ya Izaki. Yo yina, yo ke pwelele nde, Abrahami vandaka kukwikila nde, kana yo kele mfunu, Nzambi tatedimisa Izaki na kati ya bafwa, ata dyambu ya mutindu yina mesalamaka ntete ve na ntwala. (Kuyantika 17:15-18; Baebreo 11:17-19) Sambu Abrahami kubuyaka ve na kupesa ata nkutu mwana na yandi, Yehowa kutubaka nde: “Na nsadisa ya nkuna na nge, makanda yonso ya ntoto tabaka mpenza lusakumunu.” (Kuyantika 22:15-18, NW) Mambu yai kumonisaka nde Nkuna yina bo ketubila na Kuyantika 3:15, Mesia yina takwisa kukatula bantu na kimpika, zolaka kubutuka na kikanda ya Abrahami. Yai kimvwama mosi ya mfunu mpenza ya kubikila bana!

 7. Inki mutindu Abrahami, Izaki, ti Yakobi kusongaka nde kimvwama na bo kuvandaka na mfunu mingi?

⁷ Abrahami kuzabaka ve ntendula ya mambu yina Yehowa vandaka kusala na ntangu yina. Izaki ti mwana na yandi Yakobi, yina “Nzambi silaka bo mpi kiteso mosi,” kuzabaka mpi ve ata kima mosi. Kansi, bo yonso vandaka kutula ntima kaka na Yehowa. Bo kangamaka ve na bambanza yina kuvandaka bimfumu na insi yina sambu bo vandaka kusosa kima mosi ya kuluta mfunu, “bwala yina ke na banzo ke na fondasio ya mvula na mvula, bwala yina ya Nzambi salaka plan na yo ti ya yandi tungisaka.” (Baebreo 11:8-10, 13-16) Kansi, bana ya Abrahami yonso ve kuvandaka kuzaba valere ya kimvwama yina Nzambi kupesaka na nsadisa ya Abrahami.

Bantu yina kuzitisaka ve kimvwama yango

 8. Inki mutindu Ezau kumonisaka nde yandi vandaka kumona kimvwama na yandi bonso kima mosi ya mpamba?

⁸ Ezau, mwana ya ntete ya Izaki, kubakaka ve banswa na yandi ya mwana ya ntete na valere. Yandi vandaka kuzitisa ve bima ya santu. Yo yina kilumbu mosi ya Ezau vandaka na nzala, yandi tekaka kisika na yandi ya mwana ya ntete na leke na yandi, Yakobi. Na nki kima? Na ndambu ya mampa ti supu ya mbwaki! (Kuyantika 25:29-34; Baebreo 12:14-17) Yo yina, dikanda yina zolaka kuvanda nzila ya kulungana ya balusilu yina Nzambi pesaka Abrahami kumaka kikanda ya Yakobi, yina Nzambi kupesaka zina yankaka nde Izraele. Inki mambu ya mbote dikabu yina ya mfunu kunatilaka bo?

 9. Sambu na kimvwama na bo ya kimpeve, bana ya Yakobi, to Izraele kukatukaka na kimpika ya nki mutindu?

⁹ Na nsungi mosi ya nzala, Yakobi ti dibuta na yandi kwendaka kuzinga na Ezipte. Kuna, bo buta-butaka mpi bo kumaka bantu mingi, kansi bo kumaka mpi bampika. Ata mpidina, Yehowa kuvilaka ve kuwakana yina yandi wakanaka ti Abrahami. Na ntangu yina Nzambi tulaka, yandi katulaka bana ya Izraele na kimpika mpi yandi songaka bo nde yandi tanata bo na “nsi yina kebasisaka midiki ti bwiki mingi,” ntoto yina yandi silaka na Abrahami.​—Kubasika 3:7, 8, NW; Kuyantika 15:18-21.

10. Inki mambu yankaka ya kuyituka kusalamaka na Ngumba ya Sinai sambu na yina metala kimvwama ya bana ya Izraele?

¹⁰ Ntangu bana ya Izraele vandaka na nzila sambu na kukwenda na Ntoto ya Lusilu, Yehowa kuvukisaka bo na Ngumba ya Sinai. Kuna yandi songaka bo nde: “Kana beno wila mono ti kulanda bansiku ya kuwakana ya mono wakanaka na beno, beno ta vanda bantu na mono mosi mpenza. Nsi-ntoto ya mvimba kele ya mono, kansi beno, beno ta vanda bantu ya mono mosi solaka. Beno ta vanda bantu yina ta sadilaka mono bonso banganga-Nzambi, beno ta vanda [dikanda ya santu, NW].” (Kubasika 19:5, 6) Ntangu bantu kundimaka na luzolo yonso mpi bo yonso na kimvuka nde bo tasala mpidina, Yehowa landaka na kupesa bo Nsiku na yandi, kima ya yandi salaka ve na bantu yankaka.​—Nkunga 147:19, 20.

11. Tanga mwa mambu ya mfunu yina kuvandaka na kati ya kimvwama ya kimpeve ya bana ya Izraele?

¹¹ Dikanda yina kuvandaka ti kimvwama ya kimpeve ya nene mpenza! Bo vandaka kusambila Nzambi mosi kaka ya kyeleka. Yandi basisaka bo na Ezipte mpi bo monaka mambu ya boma yina kusalamaka ntangu yandi pesaka bo Nsiku na Ngumba ya Sinai. Kimvwama na bo kukumaka dyaka mingi ntangu “Nzambi pesaka bo balusilu na yandi” na nsadisa ya baprofete. (Roma 3:1, 2) Yehowa kuponaka bo sambu bo vanda bambangi na yandi. (Yezaya 43:10-12) Yo lombaka nde Mesia yina kele Nkuna kubasika na dikanda na bo. Nsiku kutubilaka yandi dezia, yo pesaka zina na yandi, mpi yandi fwete sadisa bo na kubakisa nde bo vandaka na mfunu na yandi. (Galatia 3:19, 24) Dyaka, bo zolaka kuzwa okazio ya kusala kumosi ti Nkuna yina kele Mesia bonso banganga-Nzambi ya kimfumu mpi kikanda ya santu.​—Roma 9:4, 5.

12. Ata bo kotaka na Ntoto ya Lusilu, inki mambu bana ya Izraele kumonaka ve? Sambu na nki?

¹² Sambu na kulungisa lusilu na yandi, Yehowa kunataka bana ya Izraele na Ntoto ya Lusilu. Kansi mutindu ntumwa Polo kutendulaka yo na nima, sambu bo vandaka ve ti lukwikilu, ntoto yango kuvandaka ve kibeni ‘kisika mosi ya kupema.’ Na kimvuka, bo yonso kukotaka ve na ‘kupema ya Nzambi’ sambu bo bakisaka ve mpi bo salaka ve na kuwakana ti lukanu yina Nzambi vandaka na yo sambu na kilumbu na yandi ya kupema, yina kubandaka na nima ya kuganga Adami ti Eva.​—Baebreo 4:3-10.

13. Sambu bo bakaka ve kimvwama na bo ya kimpeve na valere, inki kima dikanda ya Izraele kuvidisaka?

¹³ Bantu ya Izraele ya kinsuni zolaka kupesa ntalu ya bantu yonso yina zolaka kuyala ti Mesia na Kimfumu na yandi ya zulu bonso banganga-Nzambi mpi dikanda ya santu. Kansi, bo bakaka ve kimvwama na bo yina na valere. Bantu ya Izraele ya kinsuni ndambu mpamba kundimaka Mesia ntangu yandi kwisaka. Yo yina, kaka ntalu fyoti kukotaka na kimfumu ya banganga-Nzambi yina bo tubilaka dezia. Nzambi kukatulaka Kimfumu na bantu ya Izraele ya kinsuni ebuna yandi ‘pesaka yo na dikanda yina tasalaka bisalu ya Kimfumu.’ (Matayo 21:43) Inki dikanda yo yina?

Kimvwama mosi na zulu

14, 15. (a) Na nima ya lufwa ya Yezu, inki mutindu bantu ya makanda yantikaka kubaka balusakumunu na nsadisa ya “nkuna” ya Abrahami? (b) Inki kima bantu yina kele na kati ya “Israele ya Nzambi” kebaka bonso kimvwama?

¹⁴ Dikanda yina bo pesaka Kimfumu kele “Israele ya Nzambi,” Izraele ya kimpeve, ya mesalama na balongoki ya Yezu Kristu yina mebutukaka na mpeve 144 000. (Galatia 6:16; Kusonga 5:9, 10; 14:1-3) Mingi na kati ya bantu yina 144 000 vandaka Bayuda ya kinsuni, kansi bantu kulutaka mingi vandaka bantu ya Makanda. Ebuna, lusilu yina Yehowa kupesaka na Abrahami, nde na nsadisa ya “nkuna” na yandi makanda yonso tabaka lusakumunu, yantikaka kulungana. (Bisalu 3:25, 26; Galatia 3:8, 9) Na kulungana yina ya ntete, Yehowa Nzambi kupakulaka bantu ya makanda ti mpeve santu mpi yandi ndimaka bo bonso bana na yandi ya kimpeve, bampangi ya Yezu Kristu. Yo yina, bo mpi kukumaka kitini ya zole ya “nkuna.”​—Galatia 3:28, 29.

¹⁵ Na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu kukotisaka Bayuda yina zolaka kukuma kikanda ya mpa na kuwakana ya mpa yina zolaka kubaka valere na nsadisa ya menga na yandi mosi. Na nsadisa ya lukwikilu na bo na kimenga yina vandaka kupesa bo valere, bantu yina kukotaka na kuwakana yina Nzambi zolaka kukumisa bo bantu ya kukonda ‘masumu kimakulu.’ (Baebreo 10:14-18) Bo zolaka kukuma ‘bantu na yandi ya yandi mendimaka’ mpi yandi zolaka kulolula masumu na bo. (1 Korinto 6:11) Yo yina, beto lenda tuba nde bo kele mutindu Adami kuvandaka na ntwala nde yandi sala disumu. Kansi, bantu yai tazinga ve na paladisu ya ntoto. Yezu tubaka nde yandi zolaka kwenda kuyidikila bo kisika na zulu. (Yoane 14:2, 3) Bo keyambulaka kivuvu na bo ya kuzinga na ntoto sambu na kubaka ‘bima [to, kimvwama] yina ya Nzambi me bumbaka sambu na bantu na yandi na zulu.’ (1 Piere 1:4) Inki bo kesalaka kuna? Yezu kutendulaka nde: “Mono [kesala kuwakana ti beno, NW] ya kuyala na Kimfumu.”​—Luka 22:29.

16. Inki kisalu ya kitoko kekinga Bakristu ya kupakulama na bilumbu kekwisa?

¹⁶ Na kati ya bima yina bantu yina tayala ti Kristu na zulu tasala, beto lenda tanga kukatula mambu yonso yina kukolama na kimfumu ya Yehowa menataka. (Kusonga 2:26, 27) Sambu bo kele kitini ya zole ya nkuna ya kimpeve ya Abrahami, bo tasala sambu na kunata lusakumunu yina tasala nde bantu ya makanda yonso kukuma ti luzingu ya kukuka. (Roma 8:17-21) Bantu yai kele ti kimvwama mosi ya mfunu mpenza!​—Efezo 1:16-18.

17. Inki mutindu Bakristu ya kupakulama kesadilaka dezia kimvwama na bo ntangu bo kele dyaka na ntoto?

¹⁷ Kansi, kimvwama ya balongoki ya Yezu yina kele bapakulami kele ve kaka kima yina tasalama na bilumbu kekwisa. Na mutindu mosi ya muntu yankaka ata mosi ve lendaka kusala yo, Yezu kusadisaka bo na kuzaba Yehowa, Nzambi mosi kaka ya kyeleka. (Matayo 11:27; Yoane 17:3, 26) Na kutuba mpi na kupesa mbandu, yandi longaka bo mambu yina yo ketendula ‘kutula ntima na Yehowa,’ mpi kulemfuka na Yehowa kelomba kusala nki. (Baebreo 2:13; 5:7-9) Yezu pesaka bo nzayilu ya kyeleka yina metala lukanu ya Nzambi mpi yandi ndimisaka bo nde mpeve santu tatwadisa bo sambu na kubakisa mbotembote ntendula na yo. (Yoane 14:24-26) Yandi kotisaka na mabanza ti na ntima na bo mfunu ya Kimfumu ya Nzambi. (Matayo 6:10, 33) Yezu kupesaka bo mpi kisalu ya kuta kimbangi mpi ya kukumisa bantu balongoki na Yeruzalemi, Yudea, Samaria, tii na nsuka ya ntoto.​—Matayo 24:14; 28:19, 20; Bisalu 1:8.

Kimvwama mosi ya mfunu sambu na kibuka ya nene

18. Inki mutindu lusilu ya Yehowa yina ketuba nde makanda yonso tabaka lusakumunu na nsadisa ya “nkuna” ke na kulungana bubu yai?

¹⁸ Yo kemonana nde, bo memanisaka na kupona ntalu yonso ya Izraele ya kimpeve, yina kele “kibuka ya fyoti” ya bantu yina tabaka kimfumu. (Luka 12:32, NW) Bamvula mingi meluta ntangu yai, Yehowa metulaka dikebi na yandi na kuvukisa kibuka ya nene ya bantu ya kekatuka na makanda yonso. Ebuna, lusilu ya Yehowa na Abrahami nde na nsadisa ya “nkuna” na yandi makanda yonso tabaka lusakumunu ke na kulungana na kiteso mosi ya nene. Na kyese yonso, bantu yai ya mebaka lusakumunu, kesala kisalu ya santu ya Yehowa mpi bo kendima nde luguluku na bo mesimbama na lukwikilu na bo na Mwana-dimeme ya Nzambi, Yezu Kristu. (Kusonga 7:9, 10) Keti nge mpi mendimaka kubinga yai ya kyese ya Yehowa kebinga nge na kwisa kuvanda na kati ya kibuka yai ya kyese?

19. Inki kimvwama bantu ya makanda yina kebaka lusakumunu ntangu yai kekinga?

¹⁹ Inki kimvwama ya mfunu Yehowa kepesa bantu yina kele ve na kibuka ya fyoti? Ve, yo kele ve kimvwama ya kukwenda na zulu. Yo kele kimvwama yina Adami zolaka kupesa na bana na yandi, kivuvu ya kuzinga kimakulu ti nitu ya kukuka na paladisu yina tafuluka fyotifyoti na ntoto ya mvimba. Na kati ya inza yai, “lufwa ta vandaka diaka ve, bantu ta lwataka mpidi diaka ve, bo ta dilaka diaka ve, bo mpi ta waka diaka mpasi ve.” (Kusonga 21:4) Ndinga ya Nzambi ya kupemama ketubila nge nde: “Tula ntima na Mfumu Nzambi, sala mambu ya mbote; mpidina nge ta zinga mbote na nsi ya nge kele. Mona kiese na Mfumu Nzambi, yandi ta pesa nge kima ya nge zola. Kubika fioti kaka bantu ya mbi ta vila. . . . Kansi bantu yina ke kudikulumusaka, bo ta zinga mbote na ngemba mpenza na ntoto. Bantu ya mbote ta zinga na ngemba na ntoto yina ya Mfumu Nzambi tubaka na kupesa bo; yo ta vanda ya bo tii kuna.”​—Nkunga 37:3, 4, 10, 11, 29.

20. Inki mutindu “mameme ya nkaka” kebaka mambote mingi ya kimvwama ya kimpeve ya Bakristu ya kupakulama?

²⁰ “Mameme ya nkaka” ya Yezu tabaka kimvwama na kitini ya ntoto ya Kimfumu ya zulu. (Yoane 10:16a) Ata bo tavanda ve na zulu, bapakulami ke na kupesa bo kimvwama mingi ya kimpeve yina bo kele na yo. Mameme ya nkaka kebakisa balusilu ya kitoko yina kele na Ndinga ya Nzambi na nsadisa ya kimvuka ya bapakulami yonso, disongidila “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Matayo 24:45-47, NW; 25:34) Bo yonso na kimvuka, bapakulami ti mameme ya nkaka kuzaba mpi kesambila Nzambi mosi kaka ya kyeleka, Yehowa. (Yoane 17:20, 21) Bo yonso kumosi, bo kepesa Nzambi mersi sambu na kimenga ya Yezu yina kekatulaka masumu. Bo kesala kumosi bonso kibuka mosi na lutwadisu ya Ngungudi mosi kaka, Yezu Kristu. (Yoane 10:16b) Bo yonso kele bampangi ya kezolanaka na ntoto ya mvimba. Bo yonso kele na kyese ya kuvanda Bambangi ya Yehowa mpi ya Kimfumu na yandi. Ee, kana nge kele nsadi ya Yehowa ya mekudipesaka mpi ya mebakaka mbotika, mambu yai yonso kele na kati ya kimvwama na nge ya kimpeve.

21, 22. Inki mutindu beto yonso lenda songa nde beto kezitisaka kimvwama na beto ya kimpeve?

²¹ Keti kimvwama yai ya kimpeve kele na mfunu mingi na meso na nge? Keti kusala luzolo ya Nzambi kele mpenza na kati ya mambu ya kuluta mfunu na luzingu na nge? Sambu na kusonga yo, keti nge kelemfukaka na ndongisila yina kele na Ndinga na yandi mpi yina organizasio na yandi kepesaka nde beto fwete vanda mbala na mbala na balukutakanu yonso ya dibundu ya Bukristu? (Baebreo 10:24, 25) Keti kimvwama yai kele na mfunu mingi sambu na nge na mpila nde nge kelandaka na kusadila Nzambi ata na kati ya mpasi? Keti nge kezitisaka yo mingi na mpila nde yo kepesaka nge kikesa ya kunwana ti bampukumuna yonso ya kulanda luzingu yina tanata nge na kuvidisa yo?

²² Bika beto yonso kuzola kimvwama ya kimpeve yina Nzambi mepesaka beto. Na ntangu ya beto ketula meso na beto na Paladisu yina ke na ntwala, bika beto yangalala na kimvwama ya kimpeve yina Yehowa kepesa beto ntangu yai. Kana beto ketunga mpenza luzingu na beto na mambu yina ketadila kinduku na beto ti Yehowa, beto kemonisa nde kimvwama yina Nzambi mepesaka beto kele na mfunu mingi na meso na beto. Bika beto vanda na kati ya bantu yina ketuba nde: “Nzambi na mono, Mfumu na mono, mono ta kumisaka nene na nge; mono ta pesaka nge mersi ntangu yonso tii kuna.”​—Nkunga 145:1.

Inki Mutindu Nge Tatendula?

• Kana Adami kubikalaka ya kwikama na Nzambi, inki kimvwama yandi zolaka kupesa beto?

• Inki mutindu bana ya Abrahami kubakaka dikabu yina bo tudilaka bo na ntwala?

• Inki kele na kati ya kimvwama ya balongoki ya kupakulama ya Kristu?

• Inki kele kimvwama ya kibuka ya nene, mpi nki mutindu bo lenda monisa nde bo kemona yo mfunu mpenza?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 29]

Bana ya Abrahami kubakaka lusilu ya kimvwama mosi ya mfunu

[Bifwanisu ya kele na lutiti 31]

Keti nge kemonaka kimvwama na nge ya kimpeve mfunu?