Yehowa ‘Muntu Yina Kugulusaka’ na Ntangu ya Ntama

“Nzambi, kwisa nswalu! Nge muntu ke sadisaka mono, nge mpi muntu ke gulusaka mono.”​—NK. 70:6.

1, 2. (a) Inki ntangu bansambidi ya Nzambi kesambaka sambu na kulomba lusadisu? (b) Inki ngyufula kebasika, mpi na wapi beto lenda baka mvutu?

NTANGU bo vandaka na konzie, bibuti ya mwana-nkento mosi ya mekwelaka ya vandaka ti bamvula 23, kuwaka nsangu nde mwana na bo kuvilaka na mutindu mosi ya kuyituka. Bo yindulaka nde bantu ya ntima mbi kusalaka komplo. Na mbala mosi, bo kangaka bima na bo mpi kuvutukaka na nzo. Mpi na ntangu yina yonso, bo vandaka kusamba Yehowa sambu yandi sadisa bo. Baminganga monaka Mbangi mosi ya bamvula 20 ti maladi yina zolaka kunata yandi na paralizi. Na mbala mosi, yandi sambaka Yehowa. Mama mosi ya kesansaka mwana na yandi, yandi mosi, vandaka kusosa kisalu, mpi yandi vandaka ve ti mbongo ya kusumba madya sambu na yandi ti mwana na yandi ya nkento ya bamvula 12. Yandi sambaka Yehowa na ntima ya mvimba. Ee, na ntangu bansambidi ya Nzambi kekutanaka ti bampasi, bo kesambaka yandi kukonda kusukinina sambu na kulomba lusadisu. Keti nge mesambaka dezia Yehowa na kusadisa nge na ntangu mosi ya mpasi?

² Ngyufula mosi ya mfunu kebasika: Keti beto lenda vingila mpenza nde Yehowa kupesa mvutu na bisambu ya beto kesalaka sambu na kulomba lusadisu? Nkunga 70 kepesa mvutu yina takumisa lukwikilu na beto ngolo. Davidi, nsambidi mosi ya kwikama ya Yehowa yina kukutanaka ti bampasi mingi na luzingu na yandi, muntu kusonikaka nkunga yai ya kesepedisa. Muyimbi-bankunga yai ya kupemama kutubaka na kyese yonso sambu na Yehowa nde: “Nzambi, . . . Nge muntu ke sadisaka mono, nge mpi muntu ke gulusaka mono.” (Nk. 70:6) Kutadila mbotembote Nkunga 70 lenda sadisa beto na kubakisa sambu na nki beto mpi lenda samba Yehowa na bantangu ya mpasi mpi kutula mpenza ntima nde yandi tavanda ‘muntu yina tagulusa’ beto.

“Nge . . . Muntu Ke Gulusaka”

 3. (a) Inki kudila ya ngolo Nkunga 70 ketubila? (b) Inki kutula ntima Davidi kumonisaka na Nkunga 70?

³ Muyimbi-bankunga keyantika mpi kesukisa kisambu yina kele na Nkunga 70 ti kudila ya ngolo nde Nzambi kusadisa yandi. (Tanga Nkunga 70:2-6.) Davidi kebondila Yehowa nde yandi sala “nswalu” mpi ‘kusasuka’ na kugulusa yandi. Na baverse 3 tii na 5, Davidi kelomba mambu tanu, konso mambu yango keyantika ti ngogo “mbote” mpi kemonisa mpusa na yandi. Mambu tatu ketadila bantu yina kesosa kufwa yandi. Davidi kelomba nde Yehowa kubedisa bambeni na yandi mpi kupesa bo nsoni sambu na mambi na bo. Mambu zole yina melanda na verse 5 ketadila bantu ya Nzambi. Davidi kesamba nde bantu yina kesosaka Yehowa kuvanda na kyese mpi kukumisa yandi. Na nsuka ya nkunga na yandi, Davidi ketuba na Yehowa nde: “Nge muntu ke sadisaka mono, nge mpi muntu ke gulusaka mono.” Simba nde Davidi ketuba ve nde “Mbote nge vanda,” bonso nde yandi kelomba kima yankaka. Kansi, yandi ketuba, “Nge muntu ke” sambu na kumonisa ntima yina yandi vandaka kutudila Yehowa. Davidi vandaka kundima mpenza nde Nzambi tasadisa yandi.

4, 5. Nkunga 70 kelonga beto nki na yina metala Davidi, mpi beto lenda tula ntima na nki?

⁴ Nkunga 70 kemonisa nki sambu na Davidi? Ntangu yandi kutanaka ti bambeni yina vandaka kusosa kufwa yandi, Davidi bakaka ve lukanu ya kuyidika makambu yandi mosi. Kansi, yandi tulaka ntima nde Yehowa tafwa bambeni yina na ntangu mpi na mutindu yandi mekanaka. (1 Sam. 26:10) Davidi kulandaka na kukwikila ngolo nde Yehowa kesadisaka mpi kegulusaka bantu yina kesosaka yandi. (Baeb. 11:6) Davidi vandaka kukwikila nde bansambidi ya kyeleka kele ti bikuma ya kuvanda na kyese mpi kukumisa Yehowa na kuzabisaka bantu yankaka bunene na yandi.​—Nk. 5:12; 35:27.

⁵ Bonso Davidi, beto lenda tula mpenza ntima nde Yehowa kele Nsadisi na beto mpi “muntu [ya] ke gulusaka” beto. Yo yina, ntangu beto kekutana ti mambu ya mpasi to kele mpenza na mfunu ya lusadisu, yo mefwana nde beto samba Yehowa sambu yandi kusadisa beto nswalu. (Nk. 71:12) Kansi, nki mutindu Yehowa lenda pesa mvutu na bisambu na beto? Na ntwala ya kutubila mutindu Yehowa lenda sadisa beto, bika beto tadila mitindu tatu yina yandi gulusaka Davidi, na kusadisaka yandi na ntangu yina yandi vandaka na mfunu ya lusadisu.

Luguluku na Maboko ya Bambeni

 6. Inki kusadisaka Davidi na kuzaba nde Yehowa kegulusaka bantu ya lunungu?

⁶ Na nsadisa ya masolo ya kupemama ya Biblia yina kuvandaka na ntangu na yandi, Davidi kuzabaka nde bantu ya lunungu lenda tula ntima nde Yehowa tasadisa bo. Ntangu Yehowa kunokisaka Mvula ya Ngolo na nsi-ntoto ya mbi, yandi gulusaka Noa ti dibuta na yandi yina vandaka kutina Nzambi boma. (Kuy. 7:23) Ntangu Yehowa kubwisaka tiya ya ngolo na bantu ya mbi ya Sodome ti Gomore, yandi sadisaka muntu ya lunungu Loti ti bana na yandi zole ya bankento sambu na kugulusa luzingu na bo. (Kuy. 19:12-26) Ntangu Yehowa kufwaka muntu ya lulendo Farao ti basoda na yandi na Nzadi-mungwa ya Mbwaki, yandi taninaka bantu na yandi mpi kusadisaka bo na kuguluka. (Kub. 14:19-28) Yo yina, mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde Davidi kukumisaka Yehowa na nkunga yankaka nde yandi kele “Nzambi yina ke gulusaka bantu.”​—Nk. 68:21.

7-9. (a) Inki kikuma Davidi kuvandaka na yo na kutula ntima na yandi na ngolo ya Nzambi ya kugulusa? (b) Na nani Davidi kupesaka lukumu sambu na luguluku na yandi?

⁷ Davidi kuvandaka mpi ti kikuma yankaka ya kutula ntima na yandi ya mvimba na ngolo ya Yehowa ya kugulusa. Yandi monaka na meso na yandi mosi nde “maboko” ya Yehowa lenda gulusa bantu yina kesadilaka yandi. (Kul. 33:27) Mbala mingi, Yehowa kugulusaka Davidi na maboko ya “bambeni” ya nku. (Nk. 18:18-20, 48) Beto tadila mbandu mosi.

⁸ Ntangu bankento ya Izraele kukumisaka Davidi sambu na ngolo na yandi ya kunwana bitumba, Ntotila Saule kumaka kuwila yandi kimpala ngolo kibeni na mpila nde yandi losilaka yandi dikonga mbala zole. (1 Sam. 18:6-9) Bambala yina zole, Davidi kutinaka dikonga yango. Keti Davidi kunungaka na kutina yo kaka sambu na mayele ti ngolo na yandi mosi mpi sambu yandi vandaka soda mosi ya kikesa? Ve. Biblia ketendula nde “Nzambi vandaka kaka ti Davidi.” (Tanga 1 Samuele 18:11-14.) Na nima, ntangu pula yina Saule kusalaka sambu bantu ya Filisti kufwa Davidi kunungaka ve, “Saule monaka nde ya kieleka Mfumu Nzambi kele na Davidi.”​—1 Sam. 18:17-28.

⁹ Na nani Davidi kupesaka lukumu sambu na luguluku na yandi? Nkunga 18:1 ketuba nde “Davidi yimbilaka Mfumu Nzambi ntangu Nzambi gulusaka yandi na maboko ya Saule.” Davidi kumonisaka mawi na yandi na nkunga, mpi yandi tubaka nde: “Mfumu Nzambi, nge kele dikunzi na mono, nge kele kisika ya ngolo ya mono ke tininaka, nge muntu ke gulusaka mono na bambeni. Nzambi, nge kele ditadi, kisika ya mono ke bumbanaka.” (Nk. 18:3) Keti yo kekumisa ve lukwikilu ngolo na kuzaba nde Yehowa lenda gulusa bantu na yandi?​—Nk. 35:10.

Lusadisu na Mbeto ya Maladi

10, 11. Inki kesadisa beto na kuzaba nki ntangu Davidi kubelaka maladi yina Nkunga 41 ketubila?

¹⁰ Nkunga 41 ketubila ntangu mosi yina Ntotila Davidi kubelaka ngolo kibeni. Sambu yandi belaka ngolo mpenza mpi kubikalaka na zulu ya mbeto ya maladi, bambeni na yandi yankaka kumonaka bonso nde “yandi ta telama diaka ve na mbeto na yandi.” (Baverse 8, 9) Inki ntangu Davidi kubelaka maladi yina ya ngolo? Mambu ya bo ketubila na nkunga yai lenda vanda ntangu ya mpasi ya luzingu na yandi yina mwana na yandi Absalomi vandaka kusosa kubotula kimfumu.​—2 Sam. 15:6, 13, 14.

¹¹ Mu mbandu, Davidi ketubila nduku mosi ya yandi vandaka kutudila ntima, ya vandaka kudya ti yandi, kansi kubalukilaka yandi. (Verse 10) Mambu yai lenda yibusa beto dyambu mosi ya kusalamaka na luzingu ya Davidi. Ntangu Absalomi kubendumukaka, Ahitofele, ndongisi yina Davidi vandaka kutudila ntima, kutekaka yandi mpi kuvukanaka ti Absalomi yina kubendumukaka na ntotila. (2 Sam. 15:31; 16:15) Yindula ntotila ya kebela mpi ya melemba na mbeto na yandi ya maladi, ya kele ve ti ngolo ya kutelama, mpi ya kezaba nde bantu yina mezyunga yandi kele bantu ya mbi ya kezola nde yandi fwa na mpila nde bo lungisa bapula na bo ya mbi.​—Verse 6.

12, 13. (a) Inki kutula ntima Davidi kumonisaka? (b) Yo lenda vanda nde Nzambi kupesaka Davidi ngolo nki mutindu?

¹² Davidi landaka kutula ntima na “muntu [ya] ke gulusaka.” Sambu na yina metala nsadi ya kwikama yina kebela, Davidi kutubaka nde: “Mfumu Nzambi ta sadisa yandi na ntangu ya mpasi. Mfumu Nzambi ta sadisa yandi kana yandi ke bela, yandi ta belula yandi.” (Nk. 41:2, 4) Tala dyaka mutindu Davidi vandaka kutula ntima na Yehowa, mpila yo kemonana na bangogo “Nzambi ta sadisa.” Davidi vandaka kundima mpenza nde Yehowa tagulusa yandi. Nki mutindu?

¹³ Davidi vandaka kuvingila ve nde Yehowa kusala kidimbu mosi ya nkumbwa mpi kukatula maladi na yandi. Kansi, Davidi vandaka kutula ntima ya mvimba nde Yehowa “ta sadisa yandi,” disongidila, tapesa yandi lusadisu mpi ngolo na mbeto na yandi ya maladi. Yandi vandaka mpenza na mfunu ya lusadisu yina. Katula maladi yina kulembisaka yandi, bambeni yina vandaka kutuba mambu ya mbi sambu na yandi vandaka na nzyunga na yandi. (Baverse 6, 7) Yo lenda vanda nde Yehowa kupesaka Davidi ngolo yina kusadisaka yandi na kuyindula mambu ya kepesa kikesa. Davidi kutubaka nde: “Nge ta sadisa mono sambu mono ke salaka mambu ya mbote.” (Verse 13) Yo lenda vanda mpi nde Davidi kubakaka kikesa na kuyindulula nde ata yandi vandaka ya kulemba mpi bambeni na yandi vandaka kutuba mambu ya mbi sambu na yandi, Yehowa vandaka kutadila yandi bonso muntu ya mbote. Nsukansuka, Davidi kubelukaka. Keti yo kepesa beto ve kikesa na kuzaba nde Yehowa lenda sadisa bayina kebela?​—2 Kor. 1:3.

Lusadisu Sambu na Kulungisa Bampusa ya Kinsuni

14, 15. Inki ntangu Davidi ti bantu na yandi kuvandaka na mfunu ya bima ya kudya ti ya kunwa, mpi nki lusadisu bo bakaka?

¹⁴ Ntangu yandi kumaka ntotila ya Izraele, Davidi vandaka kudya mbote, kunwa, mpi nkutu kubinga bantu mingi yankaka sambu na kudya ti yandi. (2 Sam. 9:10) Kansi, Davidi kukondaka mpi bima ya kudya ti ya kunwa. Ntangu mwana na yandi Absalomi kubendumukaka mpi kusosaka kubotula kimfumu, Davidi ti bantu na yandi yankaka ya kwikama kutinaka Yeruzalemi. Bo kwendaka na Gileadi, na esti ya Masa ya Yordani. (2 Sam. 17:22, 24) Sambu yo lombaka nde bo tina ntangu yonso bantu yina vandaka kusosa kufwa bo, ntama mingi ve Davidi ti bantu na yandi kukumaka na mfunu ya ngolo ya bima ya kudya, ya kunwa, mpi ya kupema. Kansi, na wapi bo zolaka kuzwa bima yai na ntoto yina ya zelo na zelo?

¹⁵ Nsukansuka, Davidi ti bantu na yandi kukumaka na bwala Mahanayimi. Kuna, bo kutanaka ti babakala tatu ya kikesa, Shobi, Makire ti Barzilai. Bo ndimaka na kutula luzingu na bo na kigonsa sambu na kusadisa ntotila yina Nzambi kuponaka, sambu bo zabaka nde kana Absalomi kubaka kimfumu, ntembe kele ve nde yandi tapesa ndola na konso muntu yina kusadisaka Davidi. Ntangu bo bakisaka bampasi ya Davidi ti ya bantu na yandi, babakala yai tatu ya kwikama kunatilaka bo bima mingi yina bo vandaka na yo mfunu. Bo natilaka bo bima ya kuladila, ble, orze, fufu ya kitoko, bambuma ya ble ya kukalanga, madesu, bambuma ya nkaka ya kudia, bwiki, fromaze ya mutindu na mutindu ti ndambu ya mameme. (Tanga 2 Samuele 17:27-29.) Kwikama ya ngolo mpi kikalulu ya kuyamba yina bantu yai tatu kumonisaka, kusimbaka mpenza ntima ya Davidi. Inki mutindu Davidi zolaka kuvila mambu yina bo salaka sambu na yandi?

16. Nani kupesaka mpenza Davidi ti bantu na yandi bima ya kudya mpi ya kunwa?

¹⁶ Kansi, nani kupesaka mpenza Davidi ti bantu na yandi bima ya kudya mpi ya kunwa? Davidi vandaka kundima mpenza nde Yehowa kekudibanzaka sambu na bantu na yandi. Yehowa lenda pusa bansadi na yandi yankaka na kusadisa nsadi na yandi mosi yina kele na mfunu ya lusadisu. Ntangu yandi yindululaka mambu yina kusalamaka na Gileadi, ntembe kele ve nde Davidi kumonaka ntima mbote ya babakala yai tatu bonso kidimbu ya dikebi ya zola ya Yehowa. Penepene ya nsuka ya luzingu na yandi, Davidi kusonikaka nde: “Mono me kuma mbuta ntangu yai, mono kele diaka leki ve; mono me monaka ntete ve muntu ya mbote Mfumu Nzambi kubuya yandi to bana na yandi kulomba madia.” (Nk. 37:25) Keti yo kepesa ve kikesa na kuzaba nde diboko ya Yehowa ke nkufi ve?​—Bing. 10:3.

“Nzambi Kuzaba Nki Mutindu Yandi Fweti Katula Bantu na Yandi na Mpasi”

17. Inki Yehowa memonisaka mbala na mbala?

¹⁷ Davidi kuvandaka mosi na kati ya bansambidi mingi yina Yehowa kugulusaka na ntangu ya ntama. Banda ntangu ya Davidi, Nzambi memonisaka mbala na mbala bukyeleka ya mambu yina ntumwa Piere kutubaka nde: “Mfumu Nzambi kuzaba nki mutindu yandi fweti katula bantu na yandi na mpasi.” (2 Pie. 2:9) Beto tadila bambandu yankaka zole.

18. Inki mutindu Yehowa kugulusaka bansambidi na yandi na bilumbu ya Ezekiasi?

¹⁸ Ntangu basoda ya ngolo ya Asiria kunwanisaka Yuda ti Yeruzalemi na mvu-nkama ya nana N.T.B., Ntotila Ezekiasi kusambaka nde: “Mfumu Nzambi, Nzambi na beto, gulusa beto . . . mpidina bantu ya bansi yonso ta zaba nde, ya kieleka, nge kaka muntu kele Mfumu.” (Yez. 37:20) Ezekiasi vandaka kudibanza ntetentete sambu na zina mpi lukumu ya Nzambi. Yehowa kupesaka mvutu na kisambu yina ya masonga. Na mpimpa mosi mpamba, wanzyo mosi kufwaka bantu ya Asiria 185 000 mpi kugulusaka bansambidi ya kwikama ya Yehowa.​—Yez. 37:32, 36.

19. Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kulemfukaka na nki lukebisu yina kugulusaka luzingu na bo?

¹⁹ Bilumbu fyoti na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu kupesaka mbikudulu mosi ya kekebisa sambu na mambote ya balongoki na yandi na Yudea. (Tanga Luka 21:20-22.) Kansi bamvula mingi na nima, na mvu 66 T.B., Bayuda kubendumukaka ebuna basoda ya Roma kwisaka kuzyunga Yeruzalemi. Basoda yina kuvandaka na nsi ya lutwadisu ya Cestius Gallus kunungaka na kubebisa kitini ya kibaka ya tempelo; ebuna bo vutukaka na kintulumukina. Sambu bo bakisaka nde yo vandaka dibaku ya kutina lufwa yina Yezu kutubilaka, Bakristu ya kwikama tinaka na bangumba. Basoda ya Roma kuvutukaka na mvu 70 T.B. Ntangu yai, bo vutukaka ve na bwala na bo mpi bo fwaka Yeruzalemi. Bakristu yina kulemfukaka na lukebisu ya Yezu kugulukaka na mpasi ya ngolo.​—Luka 19:41-44.

20. Sambu na nki beto lenda tula ntima na Yehowa nde yandi kele “muntu [ya] ke gulusaka”?

²⁰ Kuyindulula mutindu Yehowa kusadisaka bantu na yandi na ntangu ya ntama takumisa mpenza ngolo lukwikilu na beto. Mambu yina yandi salaka na ntangu ya ntama kepesa beto banzikisa ya kutudila yandi ntima. Ata nki bampasi yina beto lenda kutana ti yo bubu yai to na bilumbu kekwisa, beto mpi lenda tula ntima ya mvimba na Yehowa nde yandi kele “muntu [ya] ke gulusaka.” Kansi, nki mutindu Yehowa lenda gulusa beto? Inki beto lenda tuba sambu na bantu yina beto tubilaka na luyantiku ya disolo yai? Inki mutindu mambu na bo kusukaka? Disolo ya melanda tatubila yo.

Keti Nge Keyibuka?

• Nkunga 70 kepesa beto kikuma ya kutula ntima na nki?

• Inki mutindu Nzambi kusadisaka Davidi na ntangu yandi vandaka kubela?

• Inki bambandu kemonisa nde Yehowa lenda gulusa bantu na yandi na maboko ya bambeni?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 12]

Yehowa kupesaka mvutu na kisambu ya Ezekiasi