Tula Dikebi na Muntu Yina Mesalaka Mambu ya Kuyituka!

“Yindula [“tula dikebi na,” NW] mambu ya kuyituka ya Nzambi ke salaka.”​—YOBI 37:14.

1, 2. Na mvu 1922, inki kima ya nene bo sengumunaka, mpi nki mutindu bo kudiwaka?

MUNTU mosi ya kelongukaka bima yina bo mesengumuna na nsi ya ntoto mpi yina kele muntu ya nene na Angleterre kusalaka bamvula mingi ti kimvuka ya bantu yankaka na kusosa bima ya ntalu. Na nsuka, na Novembri 26, 1922, na kisika yina bo vandaka kuzika ba farao ya Ezipte na Muwanda ya Bantotila, Howard Carter ti Lord Carnarvon kusengumunaka kima ya mfunu ya bo vandaka kusosa: maziamu ya Farao Tutankhamen. Bo vandaka kusosa kisika ya kukotila, ebuna bo tobulaka dibulu mosi. Carter kukotisaka buzi mosi mpi yandi kotaka na kati.

² Na nima, Carter kutubaka nde: “Ntangu Lord Carnarvon kukukaka dyaka ve kukanga ntima sambu na susi, yandi yulaka mono na mawa yonso, ‘Keti nge kemona ata kima mosi?’ Yo lombaka mono kikesa sambu na kusonga yandi nde, ‘Ee, bima mingi ya kitoko mpenza.’” Na kati ya bima ya mfunu yina bo bakaka na kati ya maziamu yina kuvandaka ti sanduku mosi ya ngolo ya wolo. Ziku nge memonaka mwa ndambu ya “bima ya kuyituka” yango na bafoto to na musée mosi. Kansi, ata bima yango ya kele na ba musée lenda yitukisa nge mpenza, yo kesimba ve luzingu na nge. Yo yina, beto tubila bima ya kuyituka yina kesimba mpenza luzingu na nge mpi yina kele mfunu sambu na nge.

 3. Wapi beto kezwa bansangu ya metala bima ya kuyituka yina lenda vanda mfunu sambu na beto?

³ Mu mbandu, yindula muntu mosi yina kuzingaka bamvu-nkama mingi meluta. Muntu yango meluta ata bavedete mingi ya bo kesongaka na bafilme, na bansaka, to muntu ya dibuta ya ntotila. Bo vandaka kubinga yandi nde muntu ya meluta bantu yonso ya bansi ya Esti. Nge mezaba zina na yandi: Yobi. Mukanda ya Biblia mosi ya mvimba ketubilaka yandi mpamba. Kansi, mwana-bakala mosi na zina ya Elihu, yina kuzingaka na ntangu mosi ti Yobi kumonaka nde yandi fwete sungika Yobi. Ya kyeleka, Elihu kutubaka nde Yobi vandaka kutula dikebi mingi na yandi mosi mpi na bantu yina vandaka kuzinga penepene ti yandi. Na Yobi kapu 37, beto kemona bandongisila ya sikisiki mpi ya mayele yina lenda vanda mpenza mfunu sambu na konso muntu na kati na beto.​—Yobi 1:1-3; 32:1–33:12.

 4. Inki mambu kunataka Elihu na kupesa bandongisila yina kele na Yobi 37:14?

⁴ Banduku ya Yobi tatu ya luvunu kusalaka masolo ya nda yina kutubilaka bisika yina bo vandaka kuyindula nde Yobi kusalaka disumu na mabanza to mambu ya yandi salaka. (Yobi 15:1-6, 16; 22:5-10) Elihu kukangaka ntima na kukinga tii kuna bo manisaka disolo na bo. Na nima, yandi yantikaka kutuba ti luswasukusu mpi mayele. Yandi tubaka mambu mingi ya mfunu, kansi tala dyambu yai ya kuluta mfunu: “Yobi, yindula fioti nge widikila; yindula [“tula dikebi na,” NW] mambu ya kuyituka ya Nzambi ke salaka.”​—Yobi 37:14.

Muntu Yina Kusalaka Mambu Yango

 5. Inki “mambu ya kuyituka ya Nzambi” yina Elihu kutubilaka kesonga?

⁵ Simba nde Elihu vandaka kutuba ve nde Yobi kutula dikebi na yandi mosi, na Elihu, to na bantu yankaka. Na mayele yonso, Elihu vandaka kulomba Yobi, ti beto mpi, na kutula dikebi na mambu ya kuyituka yina Yehowa Nzambi mesalaka. Inki nge keyindula, bangogo “mambu ya kuyituka ya Nzambi” kesonga inki? Katula basusi ya nge lenda vanda na yo sambu na mavimpi, mbongo, luzingu ya bilumbu kekwisa, dibuta na nge, banduku ya kisalu, ti bantu yina nge kezingaka ti bo penepene, sambu na nki nge fwete tula dikebi na mambu yina Nzambi mesalaka? Yo kele pwelele nde, mambu ya kuyituka ya Yehowa Nzambi kesongaka mayele na yandi ti kiyeka yina yandi kele na yo na zulu ya bima yina yandi megangaka ya kele na nzyunga na beto. (Nehemia 9:6; Nkunga 24:1; 104:24; 136:5, 6) Sambu na kubakisa mbote dyambu yai, beto tala dyambu mosi na mukanda ya Yozue.

6, 7. (a) Inki mambu ya kuyituka Yehowa kusalaka na bilumbu ya Moize ti Yozue? (b) Kana nge monaka mambu yango na ntangu ya Moize ti Yozue, inki nge zolaka kusala?

⁶ Yehowa kupesaka bandola kumi na bantu ya Ezipte ya ntama, mpi na nima yandi kabisaka Nzadi-Mungwa ya Mbwaki na ndambu zole sambu Moize kutwadisa bantu ya Izraele ya ntama na kukatuka na kimpika. (Kubasika 7:1–14:31; Nkunga 106:7, 21, 22) Dyambu mosi ya mefwanana ti yai kele na Yozue kapu 3. Yozue, muntu ya kuyingaka Moize, kuvandaka ti mukumba ya kutwadisa bantu ya Nzambi sambu bo sabuka masa yankaka ya nene mpi kukotisa bo na Ntoto ya Lusilu. Yozue kutubaka nde: “Beno yilama, beno landa bansiku sambu na kuvanda ntima-mpembe, sambu mbasi Mfumu Nzambi ta sala mambu ya kuyituka na kati na beno.” (Yozue 3:5) Inki mambu yango ya kuyituka yandi vandaka kutubila?

⁷ Disolo yango kemonisa nde Yehowa kukangulaka dyaka nzila na katikati ya masa, na Nzadi ya Yordani, sambu mafunda ya babakala, bankento ti bana kuluta na ntoto ya kukauka. (Yozue 3:7-17) Kana beto vandaka pana mpi kumonaka mutindu masa kukangukaka ti mutindu bantu yonso kusabukaka kukonda kigonsa, beto zolaka kuyituka mpenza sambu na dyambu ya kuyituka yina kusalamaka kilumbu yina! Mambu yai kumonisaka ngolo yina Nzambi kele na yo na zulu ya bima ya yandi megangaka. Kansi, ntangu yai, na bilumbu na beto, mambu ya kuyituka ya mutindu mosi ke na kusalama. Sambu na kuzaba mwa mambu yango, mpi sambu na nki beto fwete tudila yo dikebi, kangula na Yobi 37:5-7.

8, 9. Inki mambu ya kuyituka Yobi 37:5-7 ketubila, kansi sambu na nki beto fwete yindula mambu yango?

⁸ Elihu kutubaka nde: “Kana Nzambi kutuba na ndinga ya ngolo bonso nzasi, bantu ke yituka; Nzambi ke salaka mambu ya nene ya beto lenda zaba ve.” Inki mambu Elihu vandaka kuyindula na ntangu yandi tubaka nde Nzambi kesalaka mambu ya ‘bantu keyitukaka’? Na baverse zole yina kelanda, Elihu ketubila mvula ya neze ti bamvula ya ngolo. Bima yai kekangisaka kisalu ya muntu yina kesalaka bilanga, ebuna yo kepesaka yandi ntangu ti kikuma ya kuyindula mambu yina Nzambi mesalaka. Ata beto kesalaka ve bilanga, mambu yina mvula to mvula ya neze kesalaka lenda simba beto yonso. Na konso kisika ya beto kezingaka, mvula ya neze to mvula lenda kangisa mpi bisalu na beto. Keti beto kebakaka ntangu ya kuyindula nani kusalaka bima ya kuyituka ya mutindu yai mpi nki yo ketendula? Keti nge mesalaka yo dezia?

⁹ Kima ya mfunu kele nde, mutindu beto ketanga na Yobi kapu 38, Yehowa Nzambi yandi mosi mpi kuyindulaka mutindu mosi. Yo yina yandi yantikaka kuyula Yobi bangyufula ya mfunu. Ata Ngangi na beto vandaka kuyula Yobi bangyufula yai, ntembe kele ve nde yo kele mfunu sambu na mabanza na beto, na luzingu na beto, mpi sambu na luzingu na beto ya bilumbu yina kekwisa na ntwala. Yo yina, beto tala mambu yina Nzambi kuyulaka, mpi beto yindula mambu yina yo ketendula, ee, beto sala mambu yina Yobi 37:14 kelomba beto na kusala.

10. Yobi kapu 38 fwete pusa beto na kusala nki, mpi inki bangyufula yo kebasisa?

¹⁰ Kapu 38 keyantika mutindu yai: “Mfumu Nzambi, kuna na kati ya mupepe ya yandi vandaka, yandi tubaka na Yobi nde: Nge kele nani na kutula ntembe na mayele na mono? Nge ke tuba kaka mambu ya buzoba ya nge ke bakisa ve. Yilama! Songa nde nge kele bakala! Pesa mono mvutu na mambu ya mono ke yula nge.” (Yobi 38:1-3) Bangogo yai kepesa dezia dibanza ya mambu yina kelanda. Yo sadisaka Yobi na kuyibuka nde yandi vandaka na ntwala ya Ngangi ya zulu ti ntoto mpi nde yandi vandaka na bakonti ya kusala na yandi. Yo tavanda mpi mbote nde beto ti bantu yina beto kezinga na bo ntangu yai kusala mutindu mosi. Na nima, Nzambi kutubaka mambu ya kefwanana ti yina Elihu kutubaka. “Nge vandaka wapi ntangu mono salaka ntoto? Songa mono si! kana nge kele muntu ya mayele. Nani tulaka bandilu na yo? Nge zaba si, mpidina ve? Nki ke simbaka makunzi yina me simbaka ntoto? Nani muntu tulaka ditadi ya ntete ya fondasio?”​—Yobi 38:4-6.

11. Inki mambu bo ketubila na Yobi 38:4-6 yina fwete simba ntima na beto?

¹¹ Yobi vandaka na wapi, to beto yonso vandaka na wapi, ntangu Nzambi kusalaka ntoto? Keti beto bantu kusalaka ntoto mpi kutendaka bandilu na yo bonso nde ti ekere? Ve, beto ve! Nkutu na ntangu yina, bantu kuvandaka ntete ve. Bonso nde ntoto vandaka nzo, Nzambi kuyulaka nde: “Nani muntu tulaka ditadi ya ntete ya fondasio?” Beto mezabaka nde Nzambi metulaka ntoto na kitamina ya kufwana ti ntangu sambu beto zinga mpi kuvanda na mavimpi ya mbote. Nene na yo mpi kele ya kufwana. Kana ntoto kuvandaka nene mingi, gaze ya idroziene zolaka kufuluka na mupepe, ebuna mpila ya kuzinga na ntoto zolaka kuvanda ve. Yo ke pwelele nde muntu mosi ‘kutulaka ditadi na yo ya ntete ya fondasio’ na kisika ya mbote. Keti Yobi muntu salaka yo? Beto? To Yehowa Nzambi?​—Bingana 3:19; Yeremia 10:12.

Nani Lenda Pesa Mvutu?

12. Ngyufula yina kele na Yobi 38:6 kenata beto na kuyindula na nki?

¹² Nzambi kuyulaka dyaka nde: “Nki ke simbaka makunzi yina me simbaka ntoto?” Keti ngyufula yai kepusa ve muntu na kuyindula? Ziku beto mezaba mbote ngogo mosi ya Yobi kuzabaka ve. Ngogo yango kele gravitation. Bamingi na kati na beto kebakisaka nde ngolo ya gravitation yina kekatukaka na ntangu ya kele nene mingi kesalaka nde ntoto kuvanda kaka na kisika na yo, nkutu beto lenda binga ngolo yango nde makunzi yina kesimbaka yo. Ata mpidina, nani lenda tuba nde yandi kebakisaka mbotembote mambu yina kesalamaka na gravitation?

13, 14. (a) Inki beto fwete ndima sambu na yina metala ngolo ya gravitation? (b) Inki beto fwete sala sambu na mambu yina Yobi 38:6 ketubila?

¹³ Mukanda mosi ya mekatuka kubasika ntama mingi ve (L’univers expliqué) kendima nde ‘gravitation kele ngolo ya bantu mezabaka mingi kuluta bangolo yonso yina kele na inza, kansi bo kebakisaka yo fyoti mpenza.’ Yo keyika nde: “Ngolo ya gravitation kemonanaka nde yo ketambulaka na vitesi mingi mpenza na zulu na bisika yina kele mpamba, ata kima mosi ve ya kemonanaka na meso kemonisaka nde yo mesalama. Kansi, na bamvula yai mekatuka kuluta, bantu ya kelongukaka fiziki kubasisaka ngindu nde ngolo yango ketambulaka na mupepe bonso tubima ya fyotifyoti yina bo kebingaka nde ba graviton . . . Kansi ata muntu mosi ve kezabaka mbotembote kana tubima yango kele kibeni.” Yindula nki mambu yai kezola kutuba.

¹⁴ Banda ntangu Yehowa kuyulaka bangyufula yina na Yobi, siansi kekwenda kaka na ntwala bamvula 3 000 melunga. Kansi, yo vanda beto, yo vanda bantu ya mayele yina kelongukaka fiziki, ata muntu mosi ve lenda tendula pwelele gravitation, yina kesalaka sambu ntoto kubikala na kisika ya mbote yina yo fwete vanda sambu luzingu kuvanda na ntoto. (Yobi 26:7; Yezaya 45:18) Beto ketubila ve mambu yai sambu na kupusa beno na kusosa kulonguka mpi kubakisa na mudindu mambu yonso yai ya mpasi ya metala gravitation. Kansi, kutula dikebi ata na dyambu yai mosi ya kele na mambu ya kuyituka ya Nzambi mesalaka, tasadisa beto na kubakisa yandi mbote. Keti mayele na yandi ti ngangu na yandi kepesa nge boma? Keti nge kebakisa sambu na nki beto fwete longuka dyaka mambu mingi ya metala luzolo na yandi?

15-17. (a) Na nki mambu Yobi 38:8-11 kutulaka dikebi mingi, mpi nki bangyufula yo kebasisa? (b) Inki beto fwete ndima sambu na yina metala nzayilu na beto ya ba océan ti mutindu yo mekabwanaka na ntoto ya mvimba?

¹⁵ Ngangi kelanda na kuyula bangyufula na yandi: “Nani muntu kangaka masa ya nzadi-mungwa ntangu yo vandaka kubasika na nsi ya ntoto? Mono muntu fikaka nzadi-mungwa na matuti, mono mpi muntu fikaka yo na lubungi. Mono tulaka ndilu na yo; mono tulaka kielo, ebuna mono kangaka yo na nsabi. Ntangu yai mono tubaka na masa nde: ‘Nge ta sukaka tii awa, nge ta luta ve. Bitembo na nge ya ngolo ta sukaka awa.’”​—Yobi 38:8-11.

¹⁶ Kukangama ya masa ya banzadi-mungwa, yina yandi ketubila awa, kezola kutuba ba continent, ba océan ti kunikana ya ngolo ya masa ya ba océan. Bamvula ikwa meluta banda bantu kuyantikaka kutala bima yai ti kulonguka yo? Bamvula mafunda mingi meluta, mpi na mvu-nkama ya meluta bo salaka yo na kiteso mosi ya kuluta kibeni. Nge lenda yindula nde ntangu yai bo mezaba mambu yonso yina metala bima yai. Kansi, na mvu 2001 yai ya beto kele, kana nge sosa na mudindu na banzo ya mikanda ya kuluta nene to kana nge sadila Internet sambu na kusosa-sosa mambu yina bo mesengumuna bilumbu yai, inki nge tamona?

¹⁷ Na mukanda mosi ya bantu mingi kendimaka, nge takuta dyambu yai: “Banda ntama, bantu ya siansi kesosaka kuzaba mpi kubasisa bangindu ya mpa ya kemonisa mutindu ba continent ti ba océan mekabwanaka na zulu ya ntoto mpi mutindu ntoto yango kele, kansi bo kekukaka ve na kusala yo sambu yo kele mpasi mingi.” Na nima ya kutuba mambu yai, ansiklopedi yango kepesa bantendula iya yina lenda vanda ya kyeleka. Kansi yo tubaka nde bangindu iya yai kele na “kati ya bangindu yina bantu kebasisaka bonso kyeleka.” Mutindu nge lenda zaba yo, kupesa ngindu mosi ya mpa yina lenda vanda ya kyeleka “ketendula nde kyeleka mezabana ntete mbote ve, yo yina bo kemeka-mekaka na kutendula.”

18. Yobi 38:8-11 kepusa nge na kundima nki?

¹⁸ Keti mambu yai kemonisa mpenza ve mfunu ya bangyufula yina beto ketanga na Yobi 38:8-11? Ya kyeleka, beto ve bantu kuyidikaka bima yai yonso ya kele na ntoto. Beto ve bantu kutulaka ngonda kisika yo kele na mpila nde ngolo na yo ya kubenda bima kubasisa ba muvuma ya ngolo ya bamasa ya nene yina kefulukaka ve tii na bisika ya beto kevandaka to yo dindisa beto. Beto mezaba nde muntu kusalaka yo kele Ngangi ya bima ya kuyituka.​—Nkunga 33:7; 89:9; Bingana 8:29; Bisalu 4:24; Kusonga 14:7.

Pesa Yehowa Lukumu ya Mefwana na Yandi

19. Bangogo ya kitoko yina kele na Yobi 38:12-14 kebenda dikebi na beto na nki mambu ya beto kemonaka?

¹⁹ Bantu lenda tuba ve nde bo bantu kusalaka nde ntoto kubaluka, yina bo ketubila na Yobi 38:12-14. Kubaluka ya ntoto kesalaka nde ntongo kutana, ya kevandaka mbala mingi kitoko na kutala. Kana ntangu kubasika, nene ya ntoto ti mutindu yo kele kemonanaka pwelele, bonso bidimbu yina masini kebikisaka na zulu ya dibungu ya ntoto yina bo mesala. Kana beto tula ata mwa dikebi fyoti na mutindu ntoto kebalukaka, beto tayituka mingi na kumona nde ntoto kebalukaka ve nswalu mingi, sambu yo zolaka kuvanda kigonsa mingi mutindu beto lenda bakisa yo kukonda mpasi. Yo kebalukaka mpi ve malembe mingi kana ve bilumbu ti bampimpa zolaka kulutana nda, tiya ya mwini mpi madidi zolaka kuvanda mingi kibeni, ebuna bantu zolaka kuzinga ve. Na kuta masonga, beto fwete wa kyese na kuzaba nde Nzambi muntu kutulaka vitesi yina ntoto kebalukilaka, kansi ata kimvuka mosi ve ya bantu.​—Nkunga 148:1-5.

20. Inki mutindu nge tavutula na bangyufula yina bo yulaka na Yobi 38:16, 18?

²⁰ Ntangu yai, yindula nde Nzambi keyula nge bangyufula yai ya melanda. “Keti nge me kumaka ntete tii na nsi ya ntoto, kisika ya banto ya nzadi-mungwa kele?” Ata muntu yina kelongukaka ba océan lenda pesa ve mvutu ya mbote kibeni na ngyufula yai! “Keti nge lenda zaba nki mutindu ntoto kele nene? Songa mono, kana nge me zaba bima yai yonso!” (Yobi 38:16, 18) Keti nge memonaka mpi metambulaka na bisika yonso ya kitoko yina kele na ntoto, to nkutu kukuma na bisika mingi na kati na yo? Kana beto tala bisika ya kitoko mpi ya kuyituka yina kele na ntoto, ntangu ikwa yo tabaka beto? Ntangu yango zolaka kuvanda ya kyese kibeni!

21. (a) Bangyufula yina kele na Yobi 38:19 lenda basisa nki bangindu ya siansi? (b) Bakyeleka yina metala nsemo fwete nata beto na kusala nki?

²¹ Tala mpi bangyufula ya mudindu yina kele na Yobi 38:19: “Keti nge zaba kisika ke katukaka mwini ti kifulu ke vandaka mpimpa?” Ziku nge mezaba nde banda ntama bantu vandaka kuyindula nde nsemo ketambulaka bonso kitembo, mutindu masa ya kiziba ketambulaka kana bo menikisa yo. Kansi, na mvu 1905, Albert Einstein kutendulaka nde nsemo ketambulaka bonso bimvuka ya tubima ya fyoti-fyoti ya ngolo. Keti mambu ya Einstein kutubaka kele mpenza ya kyeleka? Ansiklopedi mosi ya mebasika ntama mingi ve keyula nde: “Keti nsemo kele kitembo to tubima ya fyoti-fyoti ya ngolo?” Yo pesaka mvutu nde: “Yo ke pwelele nde [nsemo] lenda vanda ve bima yina yonso zole [disongidila, kitembo ti tubima ya fyoti-fyoti ya ngolo], sambu bima yai yonso zole kele ya kuswaswana mpenza. Mvutu ya kuluta mbote kele nde nsemo kele ve kitembo to tubima yina ya fyoti-fyoti ya ngolo.” Ata mpidina, beto kelandaka na kubaka tiya ya ntangu (na mbala mosi to na nzila yankaka), ata muntu mosi ve mekukaka na kutendula mpenza mambu ya kuyituka ya Nzambi ya metala dyambu yai. Beto kebakaka madya ti mupepe ya mbote yina banti kebasisaka sambu na nsemo yina yo kebakaka. Beto lenda tanga, kumona baluse ya bampangi na beto ya beto kezolaka, beto kewaka kyese mingi na kutala mutindu ntangu kedinda, mpi buna na buna. Na ntangu beto kesala mambu yai, keti beto fwete ndima ve nde yo kele mambu ya kuyituka ya Nzambi?​—Nkunga 104:1, 2; 145:5; Yezaya 45:7; Yeremia 31:35.

22. Inki Davidi kuvutulaka sambu na mambu ya kuyituka ya Nzambi?

²² Keti lukanu na beto na ntangu beto keyindula mambu ya kuyituka ya Yehowa kele kaka kuyituka, na mpila nde beto vanda pima sambu na mambu yai yonso? Ata fyoti ve! Davidi, muyimbi-bankunga ya ntama kundimaka nde muntu takuka ve na kubakisa mpi na kutendula mambu yonso ya kuyituka ya Nzambi. Yandi sonikaka nde: “Mfumu Nzambi, Nzambi na mono, nge me sadila beto mambu mingi ya mbote. . . . Nge me sadila beto mambu mingi ya kuyituka; kana mono mekaka na kutuba yo yonso, mono zolaka kukuka ve.” (Nkunga 40:6) Ya kyeleka, yandi zolaka kutuba ve nde yandi zolaka kuvanda pima sambu na mambu yai ya nene. Davidi kumonisaka yo ti lukanu na yandi yina kele na Nkunga 9:2: “Mfumu Nzambi, mono zola kumisa nge na ntima na mono yonso, mono zola tuba mambu yonso ya nge me sala.”

²³ Keti yo fwete pusa beto ve na kusala mpi mutindu mosi? Keti kuyituka na beto sambu na mambu ya nene ya Nzambi mesalaka, fwete pusa beto ve na kutuba mambu yina metala yandi, yina yandi mesalaka, ti yina yandi tasala? Mvutu kele pwelele, beto fwete “songa lukumu na yandi na bantu yonso ti mambu ya kuyituka ya yandi me salaka.” (Nkunga 96:3-5) Beto lenda monisa ntonda na beto na kudikulumusa yonso sambu na mambu ya kuyituka ya Nzambi mesalaka na mpila beto kezabisa na bantu yankaka mambu yina beto melonguka ya metala yandi. Ata bo meyelaka na kati ya bantu yina kuzaba ve Ngangi, kana beto kele na bangindu ya mbote, mambu ya mfunu ya beto ketuba lenda benda dikebi na bo na kundima Nzambi. Kuluta dyaka, yo lenda pusa bo na kusosa kulonguka mpi kusadila muntu yina ‘kusalaka bima yonso,’ Yehowa, Muntu yina kesalaka mambu ya kuyituka.​—Kusonga 4:11.

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Mambu yina bo kelomba nge na kusala na Yobi 37:14, kepusa nge na kuyindula nki mambu ya kuyituka ya Nzambi mesalaka?

• Tanga mwa mambu ya bo ketubila na Yobi bakapu 37 ti 38 yina siansi lenda tendula ve mbotembote.

• Inki nge keyindula sambu na mambu ya kuyituka ya Nzambi mesalaka, mpi yo kepusa nge na kusala inki?

23. Inki nge ketuba sambu na mambu ya kuyituka ya Nzambi, mpi nki mutindu nge lenda sadisa bantu yankaka?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]

Nani muntu kukangaka masa ya nzadi-mungwa, sambu yo vanda kaka na kisika na yo?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]

Nani mekwendaka kutala dezia bisika yonso ya kitoko yina kele na ntoto, yina Nzambi kugangaka?