Vanda Kikesa Sambu na Lusambu ya Kyeleka

“Bambuma mingi kele na bilanga, kansi bantu ya kisalu kele mingi ve.”​—MAT. 9:37.

 1. Inki mutindu nge tatendula kusala mambu kukonda kusukinina?

KANA nge kele ti mukanda mosi ya kelomba nde muntu mosi buna kutudila yo dikebi na nsuka ya kilumbu, inki nge tasala? Nge tasonika na zulu nde “YA KUTANGA KUKONDA KUSUKININA!” Kana nge kekwenda kukutana ti muntu mosi ya mfunu, kansi nge kele na nsukinina, inki nge tasala? Nge tasonga shofere nde, “Pardo, KUSUKININA VE!” Ya kyeleka, kana nge kele ti kisalu mosi ya nge fwete sala mpi ntangu kekwenda nswalu, yo kepesaka kiseku mpi makasi. Ntima na nge tayantika kubula ntinu-ntinu, mpi nge tasala kisalu yango na kiteso ya nge lenda sala. Yai kele disongidila ya kusala mambu kukonda kusukinina!

 2. Inki kisalu Bakristu ya kyeleka fwete sala kukonda kusukinina mpenza bubu yai?

² Kisalu yina Bakristu ya kyeleka fwete sala kukonda kusukinina bubu yai kele kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu mpi ya kukumisa bantu ya makanda yonso balongoki. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Ntangu yandi vutukilaka bangogo ya Yezu, longoki Marko kusonikaka nde kisalu yai fwete salama “ntete,” disongidila, na ntwala nde nsuka kukwisa. (Mar. 13:10) Ya kyeleka, yo fwete salama mutindu yina. Yezu kutubaka nde: “Bambuma mingi kele na bilanga, kansi bantu ya kisalu kele mingi ve.” Nsungi ya kukatula bambuma lenda vingila ve; bo fwete katula bambuma na ntwala nde nsungi yango kusuka.​—Mat. 9:37.

 3. Bantu mingi mesalaka nki sambu na kulungisa mpusa ya kusamuna kukonda kusukinina?

³ Sambu kisalu ya kusamuna kele mfunu mingi kibeni sambu na beto, yo mefwana nde beto pesa ntangu, ngolo, mpi dikebi mingi na kisalu yango. Dyambu ya kusikisa kele nde bantu mingi ke na kusala mutindu yai. Bantu yankaka mekumisaka luzingu na bo petepete sambu na kusala kisalu ya ntangu yonso bonso bapasudi-nzila, to bamisionere, to kusala na mosi na kati ya ba Betele yina kele na ntoto ya mvimba. Bo kevandaka ti mambu mingi ya kusala na luzingu. Ziku bo mesalaka bibansa mingi, mpi bo kekutanaka ti mambu mingi ya mpasi. Ata mpidina, Yehowa kesakumunaka bo mingi. Beto kevandaka na kyese mingi sambu na bo. (Tanga Luka 18:28-30.) Ata bankaka kele ve ti makuki ya kukota na ndonga ya bansamuni ya ntangu yonso, bo kepesaka ntangu yina mefwana na kisalu yai ya kegulusaka luzingu, yina ketadila mpi kusadisa bana na beto na kuguluka.​—Kul. 6:6, 7.

 4. Sambu na nki bantu yankaka lenda vidisa dibanza ya kusala mambu kukonda kusukinina?

⁴ Mutindu beto mekatuka kumona, mbala mingi kusala mambu kukonda kusukinina kewakanaka ti ntangu to dati mosi ya sikisiki, to nsuka. Beto ke na kuzinga na ntangu ya nsuka, mpi kele ti banzikisa mingi ya kemonisa yo, yo vanda na Masonuku to na disolo ya luzingu ya bantu. (Mat. 24:3, 33; 2 Tim. 3:1-5) Kansi, ata muntu mosi ve mezaba ntangu ya sikisiki yina nsuka takwisa. Ntangu yandi tubilaka bitini ya “kidimbu” yina tamonisa nde “ngidika ya bima kekwenda na nsuka,” (NW) Yezu kutubaka na pwelele yonso nde: “Ata muntu mosi kuzaba ve kana nki kilumbu to nki ntangu mambu yina ta bwa, ata bawanzio ya zulu ata Mwana mpi kuzaba yo ve, kansi kaka Tata mpamba muntu kuzaba yo.” (Mat. 24:36) Sambu yo kele mutindu yina, bantu yankaka lenda mona mpasi na kulanda kusala mambu kukonda kusukinina konso mvula, mingimingi kana bo kesalaka yo banda ntama. (Bing. 13:12) Keti bantangu yankaka nge kekudiwaka mutindu yina? Inki lenda sadisa beto na kuyedisa to kutanina dibanza ya kusala mambu kukonda kusukinina sambu na kisalu yina Yehowa Nzambi mpi Yezu Kristu kezola nde beto sala bubu yai?

Beto Tadila Mbandu na Beto, Yezu

 5. Na nki mitindu Yezu kumonisaka dibanza ya kusala mambu kukonda kusukinina na yina metala kisalu ya kusamuna?

⁵ Ntembe kele ve nde, na bantu yonso yina kumonisaka dibanza ya kusala mambu kukonda kusukinina na kisalu na bo sambu na Nzambi, Yezu Kristu kele mbandu ya kuluta nene. Kikuma mosi yina kupusaka Yezu na kusala mambu kukonda kusukinina kele nde yandi vandaka ti kisalu mingi ya kusala na nsungi ya bamvula tatu na ndambu mpamba. Ata mpidina, Yezu kusalaka mambu mingi sambu na lusambu ya kyeleka kuluta mambu yina konso muntu yankaka mesalaka. Yandi salaka na mpila nde bantu kuzaba zina mpi lukanu ya Tata na yandi, yandi samunaka nsangu ya mbote ya Kimfumu, yandi tungululaka luvunu ti malongi ya luvunu ya bantwadisi ya mabundu, mpi yandi nwaninaka luyalu ya Yehowa nkutu tii na lufwa. Yandi kudipesaka ya mvimba​—na kulonga, na kusadisa, mpi na kubelula bantu—​na bisika yonso ya yandi vandaka kukwenda. (Mat. 9:35) Ata muntu mosi ve mesalaka dezia mambu mingi na ntangu ya nkufi ya mutindu yai. Yezu kusalaka ngolo mpenza.​—Yoa. 18:37.

 6. Na luzingu na yandi, inki Yezu kutulaka na kisika ya ntete?

⁶ Inki kupusaka Yezu na kusala kukonda kulemba na nsungi ya kisalu na yandi ya kusamuna? Na kutadila mbikudulu ya Daniele, yo lenda vanda nde Yezu kuzabaka ntangu yina yandi vandaka na yo na kutadila kalandrie ya Yehowa. (Dan. 9:27) Yo yina, mutindu mbikudulu yango kumonisaka, kisalu na yandi na ntoto zolaka kusuka na katikati ya mposo, to na nima ya “bamvula tatu ti ndambu.” Ntangu fyoti na nima ya kukota na yandi ya nkembo na Yeruzalemi na printemps ya mvu 33 T.B., Yezu kutubaka nde: “Ntangu me lunga, Mwana-muntu ke baka lukumu na yandi.” (Yoa. 12:23) Ata Yezu kuzabaka nde lufwa na yandi kufinamaka, yandi tulaka yo ve na kisika ya ntete na luzingu na yandi, kikuma ya ntetentete yina vandaka kupusa yandi na kusala ngolo. Kansi, yandi sadilaka mabaku yonso sambu na kusala luzolo ya Tata na yandi mpi kumonisila bantu zola. Zola yina kupusaka yandi na kuvukisa mpi kulonga balongoki na yandi, na kutindaka bo na bakampanye ya kusamuna. Yo vandaka mutindu yina sambu bo zolaka kulanda kusala kisalu yina yandi yantikaka mpi zolaka kusala mambu ya nene kuluta yina yandi salaka.​—Tanga Yoane 14:12.

7, 8. Inki balongoki ya Yezu kusalaka ntangu yandi tulaka bunkete na tempelo, mpi sambu na nki Yezu kusalaka mutindu yina?

⁷ Dyambu mosi ya kusalamaka na luzingu ya Yezu kumonisaka kikesa yina yandi vandaka na yo. Yo vandaka na luyantiku ya kisalu na yandi ya kusamuna, na nsungi ya Paki ya mvu 30 T.B. Yezu ti balongoki na yandi kukwendaka na Yeruzalemi mpi kumonaka na tempelo bantu “ke teka bangombe, mameme ti bapizio. Yandi monaka diaka bantu yina vandaka kushanze mbongo, bo me vanda na bamesa na bo.” Yezu kusalaka inki, mpi yo vandaka ti nki bupusi na balongoki na yandi?​—Tanga Yoane 2:13-17.

⁸ Mambu yina Yezu kusalaka mpi kutubaka kilumbu yina kuyibusaka balongoki na yandi bangogo ya nkunga mosi yina Davidi kusonikaka: “Kuzola ya mono ke zola nzo na nge, yo ke pela na ntima na mono bonso tiya.” (Nk. 69:10) Sambu na nki? Sambu mambu yina Yezu kusalaka kuvandaka kigonsa ya nene sambu na yandi. Nkutu, bamfumu ya tempelo​—banganga-Nzambi, balongi ya bansiku, mpi bantu yankaka—​vandaka kupesa maboko na mumbongo ya mbi yina vandaka kusalama kuna sambu na kubaka nluta. Mutindu yandi tungululaka mpi kusukisaka mayele na bo ya mbi, Yezu kudikumisaka mbeni ya bantwadisi ya mabundu ya ntangu yina. Mutindu balongoki kumonisaka yo mbote-mbote, ‘kuzola ya nzo ya Nzambi,’ to kikesa sambu na lusambu ya kyeleka, kumonanaka pwelele. Kansi, kikesa kele inki? Keti yo meswaswana ti kusala mambu kukonda kusukinina?

Kusala Mambu Kukonda Kusukinina Meswaswana ti Kikesa

 9. Inki mutindu beto lenda tendula kikesa?

⁹ Ntangu muntu kesalaka ngolo sambu na kusala kisalu mosi, beto lenda tuba nde yandi mesala yo na ntima ya mvimba mpi ti kyese. Ntembe kele ve nde beto lenda sadila bangogo yai sambu na kutubila kisalu ya kusamuna ya Yezu. Yo yina, Biblia na Kituba kebalula verse yango mutindu yai: “Kuzola ya mono ke zola nzo na nge, yo ke pela na ntima na mono bonso tiya.” Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde balongoki ya Yezu kuyibukaka bangogo ya Davidi ntangu bo monaka mambu yina Yezu kusalaka na tempelo. Kansi, nki kusalaka nde ntima ya Yezu kupela bonso tiya, mpi nki kupusaka yandi na kusala mutindu yina?

10. Na Biblia, kikesa ketendula nki?

¹⁰ Ngogo “kuzola” to kikesa ya bo mesadila na nkunga ya Davidi mekatuka na ngogo mosi ya Kiebreo ya bo kebalulaka mbala mingi nde “zwa” na baverse yankaka ya Biblia. Traduction du monde nouveau kebalulaka yo bantangu yankaka nde “ya kelombaka nde bantu kukangama kaka na.” (Tanga Kubasika 20:5; 34:14; Yozue 24:19.) Diksionere mosi ya Biblia ketuba mutindu yai sambu na ngogo yina: “Bo kesadilaka yo mbala mingi na yina metala makwela . . . Kaka mutindu zwa ya bakala to ya nkento kepusaka yandi na kulomba nde nkwelani na yandi kukangama kaka na yandi, mutindu mosi Nzambi kelombaka nde bantu na yandi kukangama kaka na yandi, mpi yandi kenwaninaka nswa yina.” Yo yina, na Biblia, kikesa kele ve kaka kuvanda tiya-tiya sambu na dyambu mosi buna, bonso kikalulu yina bantu mingi kemonisaka sambu na nsaka mosi ya bo kezolaka mingi. Kikesa yina Davidi kutubilaka kuvandaka zwa ya mbote, disongidila kukonda kundima kimbanda to nsoni, mpusa ya ngolo ya kutanina zina ya mbote to ya kusungika dyambu mosi ya mbi.

11. Inki kupusaka Yezu na kudipesa na kikesa yonso?

¹¹ Balongoki ya Yezu kudikusaka ve ntangu bo wakanisaka bangogo ya Davidi ti mambu yina bo monaka Yezu kesala na tempelo. Yezu kudipesaka ve kaka sambu yandi vandaka ti dati mosi buna ya sikisiki, kansi sambu yandi vandaka kikesa, to zwa, sambu na zina ya Tata na yandi mpi sambu na lusambu ya kyeleka. Ntangu yandi monaka nsoni yina bo pesaka na zina ya Nzambi mpi mutindu bo vwenzaka yo, yandi vandaka ti kikesa, to zwa ya mbote mpi kusalaka mambu sambu na kusungika dyambu yango. Ntangu Yezu kumonaka bantu yina bantwadisi ya mabundu vandaka kumonisa mpasi mpi kuyiba, kikesa kupusaka yandi na kupesa bo ndembikilu mpi na kutungulula na ngolo yonso bantwadisi ya mabundu yina vandaka kunyokula bo.​—Mat. 9:36; 23:2, 4, 27, 28, 33.

Vanda Kikesa Sambu na Lusambu ya Kyeleka

12, 13. Bantwadisi ya mabundu ya Kikristu mesalaka inki bubu yai na yina metala (a) zina ya Nzambi? (b) Kimfumu ya Nzambi?

¹² Bikalulu ti bisalu ya bantu ya bubu yai ya ketubaka nde bo kesambilaka Nzambi kele mutindu mosi ti ya bantu ya bilumbu ya Yezu, nkutu yo kele mbi kuluta. Mu mbandu, yibuka nde dyambu ya ntete yina Yezu kulongaka balongoki na yandi na kulomba na kisambu vandaka kutadila zina ya Nzambi: “Zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu.” (Mat. 6:9) Keti beto kemonaka bantwadisi ya mabundu, mingimingi bamfumu ya mabundu ya Kikristu, kelonga bantu na kuzaba zina ya Nzambi mpi na kusantisa yo, to kukumisa, zina yango? Kansi, bo memonisaka Nzambi na mutindu mosi ya mbi na malongi ya luvunu bonso Butatu, kukonda kufwa ya moyo, bilungi ya tiya, mpi na kumonisaka yandi bonso muntu mosi ya beto lenda zaba ve, ya beto lenda bakisa ve, muntu mosi ya nku, mpi nkutu ya kesepelaka na kumonisa bantu mpasi. Bo mepesaka mpi zina ya Nzambi nsoni na mambu na bo ya nsoni mpi na luvunu na bo. (Tanga Roma 2:21-24.) Dyaka, bo mesalaka yonso mpenza sambu na kubumba zina ya Nzambi, mpi nkutu bo mekatulaka yo na bambalula na bo ya Biblia. Na mutindu yina, bo mekangaka bantu nzila ya kupusana penepene na Nzambi mpi ya kuyedisa bangwisana ya ngolo ti yandi.​—Yak. 4:7, 8.

¹³ Yezu kulongaka mpi balongoki na yandi na kusamba sambu na Kimfumu ya Nzambi: “Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.” (Mat. 6:10) Ata bantwadisi ya mabundu ya Kikristu kevutukilaka mbala na mbala kisambu yai, bo mesyamisaka bantu na kupesa maboko na mambu ya politiki mpi na bimvuka yankaka ya bantu mesalaka. Dyaka, bo kemonaka mpamba bantu yina kesalaka ngolo sambu na kusamuna mpi kuta kimbangi ya Kimfumu yai. Yo yina, bantu mingi yina ketubaka nde bo kele Bakristu ketubilaka dyaka ve Kimfumu ya Nzambi mpi bo kekwikilaka na yo ve.

14. Inki mutindu bamfumu ya mabundu ya Kikristu meyambulaka Ndinga ya Nzambi?

¹⁴ Na kisambu mosi ya yandi salaka na Nzambi, Yezu kutubaka pwelele nde: “Mambu yina ya nge ke tubaka kele mambu ya kieleka.” (Yoa. 17:17) Mpi na ntwala ya kutombuka na zulu, Yezu kumonisaka nde yandi zolaka kutula “mpika ya kwikama mpi ya mayele” sambu na kupesa bantu na yandi madya ya kimpeve. (Mat. 24:45, NW) Ata bamfumu ya mabundu ya Kikristu ketubaka nde bo kelongaka bantu Ndinga ya Nzambi, keti bo memonisaka nde bo kele ya kwikama na kisalu yina Mfumu mepesaka bo? Ve. Bo ketubaka nde mambu yina kele na Biblia kele mwanda-mwanda to masolo ya luvunu. Na kisika ya kudisa mameme na bo madya ya kimpeve sambu na kupesa bo ndembikilu mpi kutemuna bo, bamfumu ya mabundu melongaka bantu na bo bafilozofi ya bantu yina bo kezolaka kuwa. Dyaka, bo meyambulaka minsiku ya bikalulu ya mbote ya Nzambi mpi bo kelongaka minsiku na bo mosi ya bikalulu ya mbote.​—2 Tim. 4:3, 4.

15. Inki mutindu beno kekudiwaka sambu na mambu yonso yina bamfumu ya mabundu mesalaka na zina ya Nzambi?

¹⁵ Sambu na mambu yonso yina mesalamaka, mbala yankaka na zina ya Nzambi, bantu mingi ya masonga melembaka nitu to mevidisaka mpenza lukwikilu na bo na Nzambi ti na Biblia. Bo mebwaka na mutambu ya Satana mpi ya ngidika na yandi ya bima ya mbi. Ntangu nge kemonaka mpi kewaka mambu ya mutindu yai ya kesalamaka konso kilumbu, nki mutindu nge kekudiwaka? Sambu nge kele nsadi ya Yehowa, ntangu nge kemonaka nsoni yina bo kepesaka na zina ya Nzambi mpi mutindu bo kevwenzaka yo, keti yo kepusaka nge ve na kusala yonso yina nge lenda sala sambu na kusungika mambu? Ntangu nge kemonaka bo kekusa mpi keyiba bantu ya masonga mpi ya ntima-masonga, keti yo kepusaka nge ve na kupesa ndembikilu na bantu yai ya kenyokwama? Ntangu Yezu kumonaka bantu ya bilumbu na yandi “me lemba, kikesa ve, bonso mameme me konda ngungudi ya kutala bo,” yandi sukaka ve kaka na kuwila bo mawa. Yandi “yantikaka kulonga bo mambu mingi.” (Mat. 9:36; Mar. 6:34) Beto kele ti bikuma ya mbote ya kuvanda kikesa sambu na lusambu ya kyeleka, mutindu Yezu kuvandaka.

16, 17. (a) Inki fwete pusa beto na kudipesa na kisalu ya kusamuna? (b) Inki beto tatadila na disolo yina kelanda?

¹⁶ Ntangu beto kevandaka kikesa na kisalu na beto ya kusamuna, bangogo ya ntumwa Polo yina kele na 1 Timoteo 2:3, 4 kebakaka ntendula yankaka. (Tanga.) Beto kesalaka ngolo na kisalu ya kusamuna kaka ve sambu beto mezaba nde beto kezinga na bilumbu ya nsuka, kansi mpi sambu beto kebakisaka nde yo kele luzolo ya Nzambi. Yandi kezola nde bantu kukuma ti nzayilu ya kyeleka, ebuna bo mpi lenda longuka na kusambila ti kusadila Nzambi mpi kubaka balusakumunu. Beto kewaka mpusa ya kudipesa na kisalu ya kusamuna ntetentete sambu beto kezolaka kupesa lukumu na zina ya Nzambi mpi kusadisa bantu na kuzaba luzolo na yandi, kansi ve sambu ntangu kekwenda nswalu. Beto kele kikesa sambu na lusambu ya kyeleka.​—1 Tim. 4:16.

¹⁷ Sambu beto kele bantu ya Yehowa, yandi mesakumunaka beto na kupesaka beto nzayilu ya kyeleka ya lukanu na yandi sambu na bantu mpi ntoto. Beto kele ti mwaye ya kusadisa bantu na kuzwa kyese mpi kivuvu ya kyeleka sambu na makwisa. Beto lenda songa bo mutindu ya kuguluka ntangu ngidika ya bima ya Satana tafwa. (2 Tes. 1:7-9) Na kisika ya kuwa makasi to kulemba nitu sambu beto kemona bonso nde kilumbu ya Yehowa kesukinina, beto fwete vanda na kyese sambu beto kele dyaka ti ntangu ya kuvanda kikesa sambu na lusambu ya kyeleka. (Mis. 7:7; Hab. 2:3) Inki mutindu beto lenda yedisa kikesa ya mutindu yai? Beto tatadila dyambu yai na disolo yina kelanda.

Keti Nge Lenda Tendula?

• Inki kupusaka Yezu na kusala kukonda kulemba na nsungi ya kisalu na yandi ya kusamuna?

• Na Biblia, kikesa ketendula nki?

• Inki mambu beto kemona bubu yai yina fwete pusa beto na kuvanda kikesa sambu na lusambu ya kyeleka?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]

Yezu kutulaka dikebi na kusala luzolo ya Tata na yandi mpi na kumonisila bantu zola

[Kifwanisu ya kele na lutiti 18]

Beto kele ti bikuma ya mbote ya kuvanda kikesa sambu na lusambu ya kyeleka