Beno Tula Kaka Ngolo Bonso nde Beno Kemona Muntu Yina Kemonikaka Ve
“[Moize] tulaka kaka ngolo bonso nde yandi ke mona na meso na yandi Nzambi yina ke monikaka ve.”—BAEBREO 11:27.
1. Inki dyambu ya mfunu Yezu kutubaka sambu na Nzambi na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba?
YEHOWA kele Nzambi ya kemonikaka ve. Ntangu Moize kulombaka yandi na kusonga yandi lukumu na Yandi, Yehowa kuvutudilaka yandi nde: “Nge lenda mona ilungi na mono ve sambu ke na muntu ve lenda mona ilungi na mono ebuna yandi zinga diaka.” (Kubasika 33:20) Ebuna ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Ata muntu mosi ve me monaka Nzambi.” (Yoane 1:18) Ntangu Yezu Kristu kuzingaka bonso muntu na ntoto, ata yandi mpi lendaka kumona ve Nzambi. Kansi, na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba, Yezu kutubaka nde: “Kiese na bantu yina kele ntima-mpembe, sambu bo ta mona Nzambi!” (Matayo 5:8) Inki kibeni Yezu zolaka kutuba?
2. Sambu na nki beto lenda mona ve Nzambi ti meso na beto ya kinsuni?
2 Masonuku kebingaka Yehowa nde Mpeve mosi ya kemonikaka ve. (Yoane 4:24; Kolosai 1:15; 1 Timoteo 1:17) Yo yina, Yezu vandaka kutuba ve nde beto bantu beto lenda mona Yehowa ti meso na beto ya kinsuni. Yo kele masonga nde Bakristu ya kupakulama tamona Yehowa Nzambi na zulu na nima ya kufutumuka na bo sambu na kuzinga bonso bigangwa ya kimpeve. Kansi bantu yina kele ti “ntima-mpembe” mpi ti kivuvu ya kuzinga kimakulu na ntoto lenda “mona” mpi Nzambi. Inki mutindu yo lenda salama?
3. Inki mutindu bantu lenda mona bikalulu yankaka ya Nzambi?
3 Beto kelongukaka mambu yankaka ya metala Yehowa kana beto tala mbotembote bima ya yandi salaka. Ebuna ngolo na yandi lenda simba ntima na beto mpi kupusa beto na kundima nde yandi kele Nzambi yina kele Ngangi na beto. (Baebreo 11:3; Kusonga 4:11) Na mambu yai, ntumwa Polo kusonikaka nde: “Bikalulu [ya Nzambi] yina kemonikaka ve kemonikaka pwelele banda yandi mesalaka inza, sambu yo kemonikaka na bima yina ya yandi salaka, ata ngolo na yandi yina kemanaka ve mpi nde yandi kele Nzambi mpenza.” (Roma 1:20, NW) Ebuna mambu ya Yezu kutubaka sambu na yina metala kumona Nzambi ketendula kuvanda na mayele ya kumona bikalulu mingi ya Yehowa. Kumona ya mutindu yina kesalamaka na nsadisa ya nzayilu ya sikisiki mpi yo kemonanaka na kimpeve ti ‘meso ya ntima.’ (Efezo 1:18, NW) Mambu yina Yezu vandaka kutuba mpi kusala kesongaka beto dyaka mambu mingi ya metala Nzambi. Yo yina, Yezu kutubaka nde: “Muntu yina me mona mono, yandi me mona mpi Tata.” (Yoane 14:9) Yezu vandaka mpenza kifwani ya kimuntu ya Yehowa. Yo yina, kuzaba luzingu ya Yezu ti malongi na yandi lenda sadisa beto na kumona, to kubakisa, bikalulu mingi ya Nzambi.
Kimpeve ya Mbote Kele Mfunu Mingi
4. Inki mutindu bantu mingi kemonisaka nde bo kele ve na kimpeve ya mbote bubu yai?
4 Bubu yai, bantu mingi ve kele na lukwikilu mpi kimpeve ya kyeleka. Polo kutubaka nde: “Sambu lukwikilu kele ve kima ya bantu yonso fwete vanda na yo.” (2 Tesalonika 3:2, NW) Bantu mingi mekudipesaka mpenza na kusosa mambote na bo mosi mpi bo kekwikilaka ve na Nzambi. Luzingu na bo ya masumu mpi ya kukonda kimpeve kepesaka bo ve nzila ya kumona yandi na mabanza na bo, sambu ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Muntu yina ke salaka mambu ya mbi, yandi me zabaka Nzambi ve.” (3 Yoane 11) Sambu bantu ya mutindu yina kemonaka ve Nzambi na meso na bo ya kinsuni, bo kesalaka mambu bonso nde yandi kemonaka ve mambu ya bo kesalaka. (Ezekiele 9:9) Bo kemonaka mambu ya kimpeve bonso kima ya mpamba, yo yina bo lenda ‘zaba Nzambi’ ve. (Bingana 2:5) Yo yina, mpila ya kuyituka kele ve kana Polo kusonikaka nde: “Muntu yina ke na Mpeve ya Nzambi ve, yandi lenda baka ve mambu yina ke katukaka na Mpeve ya Nzambi. Yandi ke bakisaka mambu yina ve sambu yandi ke yindulaka nde yo kele buzoba. Yandi lenda mona mfunu na yo kaka na kimpeve mpamba.”—1 Korinto 2:14.
5. Inki dyambu bantu yina kele na kimpeve ya mbote kezabaka?
5 Kansi, kana beto kele na kimpeve ya mbote, beto tavila ve ata fyoti nde ata Yehowa kele ve Nzambi yina kesosaka kaka kuzwa beto na bifu, yandi kezabaka kana beto kesala mambu sambu na bangindu to bampusa ya mbi. Ya kyeleka, “Mfumu Nzambi ke monaka mambu yonso ya nge ke salaka; konso kisika ya nge ke kwenda, yandi ke tala nge.” (Bingana 5:21) Kana beto mebwa na disumu, beto fwete balula ntima mpi kusosa ndolula ya Yehowa sambu beto kezolaka yandi mpi kezolaka ve kupesa yandi mpasi na ntima.—Nkunga 78:41, NW; 130:3.
Inki Kima Kepesaka Beto Ngolo?
6. Kuvanda ngolo kezola kutendula inki?
6 Ata beto kemonaka ve Yehowa na meso na beto, beto yibukaka ntangu yonso nde yandi kemonaka beto. Kansi ntangu beto kezaba nde yandi kele mpi beto kendima nde yandi kele penepene na bantu yina kebingaka yandi, yo tapesa beto ngolo, disongidila, yo tasala nde beto vanda na kwikama ya ngolo na yandi. (Nkunga 145:18) Beto lenda vanda bonso Moize, yina Polo kutubilaka nde: “Sambu na lukwikilu na yandi, yandi katukaka na nsi ya Ezipte kansi yandi waka boma ve ata mfumu ya nene vandaka na makasi mingi. Yandi tulaka kaka ngolo bonso nde yandi ke mona na meso na yandi Nzambi yina ke monikaka ve.”—Baebreo 11:27.
7, 8. Inki kima kupesaka Moize ngolo na ntwala ya Farao?
7 Ntangu yandi vandaka kusala kisalu yina Nzambi kupesaka yandi ya kukatula bantu ya Izraele na kimpika na Ezipte, Moize vandaka kwenda kumonana mbala mingi na ntwala ya Farao, na nzo ya ntotila ya ntima ya mbi, yina kuvandaka mfumu ya dibundu mpi ya basoda. Yo fwete vanda nde bifwanisu ya biteki kuvandaka mingi na bibaka ya nzo ya ntotila. Kansi Yehowa, ata yandi kemonikaka ve, yandi vandaka ya kyeleka na meso ya Moize, yandi mefwanana ve na banzambi yonso ya biteki ya kukonda luzingu ya Ezipte. Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde Farao kukukaka ve na kupesa Moize boma!
8 Inki kupesaka Moize ngolo ya kutelama na ntwala ya Farao mbala na mbala? Masonuku kezabisa beto nde “Moize vandaka muntu mosi ya kukanga ntima, kuluta bantu yonso ya nsi-ntoto.” (Kutanga 12:3) Yo ke pwelele nde, kimpeve na yandi ya ngolo mpi ntima ya yandi vandaka kutula nde Nzambi vandaka ti yandi kupesaka Moize ngolo yina yandi vandaka na yo mfunu sambu na kutuba na zina ya ‘Muntu yina ke monikaka ve’ na ntwala ya ntotila ya ntima ya nku ya Ezipte. Inki mitindu bantu yina ‘kemonaka’ Nzambi yina kemonikaka ve kesadilaka sambu na kusonga lukwikilu na bo na yandi bubu yai?
9. Inki kele mutindu mosi ya beto lenda monisa nde beto kele kaka ngolo?
9 Mutindu mosi ya kumonisa lukwikilu mpi ya kulanda na kuvanda ngolo bonso nde beto kemona Muntu yina kemonikaka ve kele kulonga na kikesa yonso nsangu na yandi ata na kati ya kimbeni. Yezu kukebisaka balongoki na yandi nde: “Bantu yonso ta menga beno sambu na mono.” (Luka 21:17) Yandi zabisaka bo dyaka nde: “Ata mpika mosi ve me luta mfumu na yandi. Kana bo vandaka kumonisa mono mpasi, bo ta monisaka beno mpasi mpi.” (Yoane 15:20) Mambu yina Yezu kutubaka vandaka ya kyeleka, sambu ntama mingi ve na nima ya lufwa na yandi, balongoki na yandi kumonaka mpasi sambu bo nyokulaka bo, bo kangaka bo mpi bo bulaka bo. (Bisalu 4:1-3, 18-21; 5:17, 18, 40) Ata kimbeni kuvandaka ngolo, bantumwa ya Yezu ti balongoki yankaka kulandaka na kulonga nsangu ya mbote na kikesa yonso.—Bisalu 4:29-31.
10. Inki mutindu ntima ya beto ketulaka na lutaninu yina Yehowa kepesaka beto kesadisaka beto na kisalu na beto?
10 Bonso Moize, balongoki ya ntete ya Yezu vandaka kuwa ve bambeni na bo boma. Balongoki ya Yezu vandaka na lukwikilu na Nzambi, ebuna yo salaka nde, bo kukaka kunwana ti kimbeni ya ngolo yina bo kutanaka na yo. Ee, bo landaka na kuvanda ngolo bonso nde bo vandaka kumona Muntu yina kemonikaka ve. Bubu yai, mutindu beto kezabaka ntangu yonso nde Yehowa ketaninaka beto, yo kepesaka beto kikesa mpi yo kekatulaka beto boma na kisalu na beto ya kulonga nsangu ya Kimfumu. Ndinga ya Nzambi ketuba nde “kana nge tina bantu boma, nge ta bwa na mutambu; kansi kana nge tula ntima na Mfumu Nzambi, nge ta zinga na ngemba.” (Bingana 29:25) Yo yina, beto kevutukaka nima ve sambu na boma ya kimbeni ya bantu kele na yo sambu na beto; beto kewaka mpi ve nsoni sambu na kisalu na beto. Lukwikilu na beto kepusaka beto na kuta kimbangi na kikesa yonso na bantu yina beto kezingaka na bo penepene, na bantu ya beto kesalaka na bo kisika mosi, na banduku na beto ya nzo-nkanda, ti bantu yankaka.—Roma 1:14-16.
Muntu Yina Kemonikaka Ve Ketwadisa Bantu na Yandi
11. Na kutuba ya Piere ti Yude, inki mutindu bantu yina vandaka ntete Bakristu na kati ya dibundu kumonisaka nde bo kele ve na kimpeve ya mbote?
11 Lukwikilu kesadisaka beto na kubakisa nde Yehowa muntu ketwadisaka organizasio na yandi ya kele na ntoto. Yo yina, beto kebuyaka kutonga bantu yina kele ti mikumba na kati ya dibundu. Ntumwa Piere ti Yude, mpangi ya Yezu, kukebisaka beto sambu na bantu yankaka yina vandaka ve na kimpeve ya mbote yina vandaka kuvweza bantu yina vandaka ti mikumba na kati ya Bakristu. (2 Piere 2:9-12; Yude 8) Keti bantu ya mutindu yina ya kesosaka bifu ya bantu yankaka zolaka kutuba mambu ya mutindu yina na ntwala ya Yehowa kana yandi vandaka kumonika na meso na bo? Ata fyoti ve! Kansi sambu Nzambi kemonikaka ve, bantu yina ya kulandaka nzala ya mbi ya kimuntu kuyindulaka ve nde bo tasamba na ntwala na yandi.
12. Inki bangindu beto fwete vanda na yo sambu na bantu yina ketwadisaka dibundu?
12 Ya kyeleka, bantu ya kele na dibundu ya Bukristu kele ya kukonda kukuka. Bayina kele bankuluntu kesalaka mpi bifu yina lenda lembisa beto ntangu yankaka. Kansi, Yehowa kesadilaka babakala yina sambu na kutala bantu na yandi. (1 Piere 5:1, 2) Babakala ti bankento yina kele na kimpeve ya mbote kendimaka nde yai kele mutindu mosi yina Yehowa kesadilaka sambu na kutwadisa bantu na yandi. Yo yina, beto Bakristu, beto kezolaka ve kutonga bo, to kuvanda na kikalulu ya kubokuta, kansi beto kemonisaka luzitu na mambu yina Nzambi meyidikaka sambu na kutwadisa bantu na yandi. Kana beto kelemfuka na bantu yina ketwadisa beto, beto kemonisa nde beto kemona Muntu yina kemonikaka ve.—Baebreo 13:17.
Beto Baka Nzambi Bonso Longi na Beto ya Nene
13, 14. Kubaka Yehowa bonso Longi na beto ya Nene ketendula nki sambu na nge?
13 Kele ti dyambu yankaka kelombaka mayele ya kimpeve. Yezaya kutubaka nde: “Meso na nge takuma mpenza meso yina tamona Longi na nge ya Nene.” (Yezaya 30:20, NW) Yo kelombaka kuvanda na lukwikilu sambu na kundima nde Yehowa muntu kelongaka beto na nsadisa ya organizasio na yandi. (Matayo 24:45-47) Kubaka Nzambi bonso Longi na beto ya Nene ketendula ve kaka kuvanda na bikalulu ya mbote ya kulonguka Biblia mpi kukwenda na balukutakanu ya Bukristu mbala na mbala. Yo ketendula kusadila mbote bima yina Nzambi kepesaka beto sambu na mambote na beto ya kimpeve. Mu mbandu, beto fwete tula dikebi mingi mpenza na mutindu Yehowa ketwadisa beto na nsadisa ya Yezu na mpila nde beto bwa ve na kimpeve.—Baebreo 2:1.
14 Ntangu yankaka yo kelombaka kusala kikesa mingi sambu na kubaka mpenza mambote ya madya ya kimpeve. Mu mbandu, beto lenda vanda na kikalulu ya kutanga ntinu-ntinu masolo yankaka ya Biblia yina beto kemona mpasi na kubakisa. Kana beto ketanga Nzozulu ya Nkengi ti Réveillez-vous!, mbala yankaka nkutu beto kepamukaka masolo yankaka sambu mambu ya bo ketubila kesepedisa beto mpenza ve. To dyaka, beto lenda bika nde mabanza na beto kuyantika kutambula-tambula na ntangu beto kele na balukutakanu ya Bukristu. Kansi, beto lenda landa na dikebi yonso kana beto tula mabanza na beto yonso na mambu yina bo ketubila. Kana beto kesepila mpenza na malongi ya kimpeve ya beto kebaka, pana beto kemonisa nde beto kendima nde Yehowa kele Longi na beto ya Nene.
Beto Tasamba na Meso ya Nzambi
15. Inki mutindu bantu mingi kesalaka bonso nde Yehowa kemonaka bo ve?
15 Beto kele na mfunu ya kukwikila na Muntu yina kemonikaka ve ntetentete sambu mambi meluta mpenza na “ntangu ya nsuka” yai. (Daniele 12:4) Muyibi ti mansoni kesalama mingi mpenza. Yo yina, yo ke mayele na kuyibuka nde Yehowa kemonaka mambu yonso ya beto kesalaka ata ntangu bantu lenda mona beto ve. Bantu mingi mevilanaka dyambu yai. Kana bantu yankaka kemona bo ve, bo lenda sala mambu yina Masonuku kebuyisa. Mu mbandu, bantu mingi kekukaka ve kubuya kutala bansaka ya mbi ti bafilme ya mansoni na Internet, na televizio, ti na mambu yankaka ya teknolozi ya bilumbu yai kesala. Sambu kutala mambu ya mutindu yai lenda salama na bisika ya kingenga, bantu mingi kesalaka bonso nde Yehowa kemonaka ve mambu ya bo kesala.
16. Inki fwete sadisa beto na kuzitisa bansiku ya Yehowa ya kuluta zulu?
16 Yo ke mbote na kuvila ve mambu yina ntumwa Polo kutubaka: “Yo yina konso muntu na kati na beto ta samba na meso ya Nzambi sambu na mambu na yandi mosi.” (Roma 14:12) Beto fwete zaba nde konso ntangu ya beto mesala disumu, beto mesumuka na Yehowa. Mutindu beto mezaba dyambu yai, yo fwete sadisa beto na kuzitisa bansiku na yandi ya kuluta zulu mpi kubuya luzingu ya masumu. Biblia keyibusa beto nde: “Muntu lenda bumbila Nzambi ata mambu mosi ve. Nzambi ke monaka bima yonso ti mambu yonso, sambu bima yonso ke monikaka pwelele, ya kukonda kubumbana, na meso na yandi. Mambu yonso ya beto me salaka, beto fweti songa yo kaka na Nzambi.” (Baebreo 4:13) Ya kyeleka, beto tasamba na meso ya Nzambi, kansi ntembe kele ve nde zola ya mingi ya beto kele na yo na Yehowa kele kikuma ya ntetentete ya kepusaka beto na kusala luzolo na yandi ya kuzitisa bansiku na yandi ya kwikama. Yo yina, bika beto sadila mayele na beto na mambu bonso kupona bansaka ya beto tatala mpi bikalulu na beto na ntwala ya bankento to babakala.
17. Yehowa ketalaka beto ti dikebi ya nki mutindu?
17 Yehowa ketulaka mpenza dikebi mingi na beto, kansi yo ketendula ve nde yandi kekingaka nde beto sala bifu sambu yandi pesa beto ndola. Kansi, yandi kekudibanza-banzaka sambu na beto na zola yonso bonso tata yina kezola kupesa makabu ya mbote na bana na yandi ya bulemfu. Yo kepesa beto mpenza kikesa na kuzaba nde Tata na beto ya kele na zulu kesepilaka na lukwikilu na beto mpi yandi “ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi”! (Baebreo 11:6) Beto tula lukwikilu yonso na Yehowa mpi beto “sadila yandi na ntima mosi.”—1 Bansangu 28:9.
18. Sambu Yehowa ketalaka beto mpi kemonaka bisalu ya mbote ya beto kesalaka, inki kima Masonuku kendimisa beto?
18 Bingana 15:3 ketuba nde: “Meso ya Mfumu Nzambi kele bisika yonso; yandi ke talaka bantu ya mbote ti bantu ya mbi.” Ee, Nzambi ketalaka bantu ya mbi mpi yandi kesalaka mambu yonso mutindu luzingu na bo kele. Kansi, kana beto kele na kati ya “bantu ya mbote,” beto lenda tula ntima nde Yehowa kemonaka mambu ya mbote ya beto kesalaka. Lukwikilu na beto kekuma mpenza ngolo ntangu beto kebakisa nde ‘kisalu ya Mfumu ya beno ke salaka yo kele ya mfunu’ mpi nde muntu yina kemonikaka ve ‘ta vila ve kuzola ya ntima yina ya beto ke songaka yandi, ya beto salaka ti ya beto ke sala diaka na bampangi na beto bakristo’!—1 Korinto 15:58; Baebreo 6:10.
Beto Binga Yehowa Sambu Yandi Tala Beto Mbote
19. Inki mambote beto kebakaka kana beto kele na lukwikilu ya ngolo na Yehowa?
19 Beto bansadi ya kwikama ya Yehowa, beto kele na mfunu mingi na meso na yandi. (Matayo 10:29-31) Ata yandi kemonikaka ve, beto fwete mona yandi kaka muntu ya kyeleka, mpi beto lenda zola bangwisana ya kitoko ya beto kele na yo ti yandi. Kuvanda ti mabanza ya mutindu yina na Tata na beto ya kele na zulu kenatilaka beto mambote mingi. Lukwikilu na beto ya ngolo kesadisaka beto na kuvanda ntima-mpembe mpi na kansansa ya mbote na ntwala ya Yehowa. Lukwikilu ya kukonda luvunu kesadisaka beto dyaka na kuvanda ve dikulu mosi na kati mosi na nganda. (1 Timoteo 1:5, 18, 19) Lukwikilu na beto ya ngolo na Nzambi kepesaka mbandu ya mbote mpi yo lenda pesa bangindu ya mbote na bantu yina kezingaka penepene na beto. (1 Timoteo 4:12) Kuluta dyaka, lukwikilu ya mutindu yina kesadisaka beto na kuvanda na bikalulu ya mbote, yina kepesaka Yehowa kyese na ntima.—Bingana 27:11.
20, 21. (a) Sambu na nki yo kele mbote nde Yehowa kutalaka beto? (b) Inki mutindu beto lenda sadila Nkunga 139:23, 24?
20 Kana beto kele mpenza mayele, beto fwete vanda na kyese na kumona nde Yehowa ketalaka beto. Beto kezola ve kaka nde yandi kutalaka beto kutala ya mpamba, kansi beto kezola mpi nde yandi tala mbotembote bangindu ti mambu ya beto kesala. Na bisambu na beto, yo tavanda mbote nde beto lombaka Yehowa na kusosa na ntima na beto sambu na kuzaba kana beto kele na bangindu ya mbi. Ntembe kele ve nde yandi lenda sadisa beto na kununga na kuzinga ti bampasi yina beto kekutana na yo mpi kutomisa bisika yina kelomba kutomisa. Davidi, muyimbi-bankunga vandaka na kikuma ya mbote ya kuyimba nde: “Nzambi, tala mono mbote-mbote, nge zaba ngindu na mono; meka ntima na mono, nge zaba mabanza na mono. Sosa kana nge lenda mona mambu ya mbi na ntima na mono, ebuna nata mono na nzila na nge ya mbote yina ke na nsuka ve.”—Nkunga 139:23, 24.
21 Davidi kulombaka nde Yehowa kusosa na kati ya ntima na yandi sambu na kuzaba kana yo vandaka na “mambu ya mbi.” Bonso muyimbi-bankunga, keti beto kele ve na mpusa nde Nzambi kusosa na ntima na beto mpi kutala kana beto kele na bangindu ya mbi? Kana mpidina, beto lomba Yehowa na kutala mbotembote lukwikilu na beto. Kansi, inki beto lenda sala kana basusi keyangisa beto sambu na kifu mosi to sambu kima mosi kepesa beto mpasi na ntima? Kana mpidina, beto landa na kusamba Yehowa Nzambi na beto ya zola na kikesa yonso, mpi beto landa lutwadisu ya mpeve na yandi ti bandongisila ya Ndinga na yandi na kudikulumusa yonso. Beto lenda tula ntima nde yandi tasadisa beto na kuvanda na luzingu mosi yina tanata beto na moyo ya mvula na mvula.—Nkunga 40:11-13.
22. Inki lukanu beto fwete vanda na yo sambu na Muntu yina kemonikaka ve?
22 Ya kyeleka, Yehowa tapesa beto luzingu ya kukonda nsuka kana beto kelemfuka na mambu yina yandi kelomba beto na kusala. Ntembe kele ve nde, beto fwete ndima kimfumu mpi kiyeka na yandi, mutindu ntumwa Polo kusalaka ntangu yandi sonikaka nde: “Luzitu ti lukumu kuvanda ntangu yonso tii kuna na Mfumu ya nene yina kele ya mvula na mvula. Yandi kele Nzambi yina ke fwaka ve, yina ke monikaka ve; yandi kele mpi kaka Nzambi mosi mpamba, Nzambi ya nkaka kele ve! Amen.” (1 Timoteo 1:17) Bika beto landa na kumonisa ntangu yonso luzitu ya masonga ya mutindu yai na Yehowa. Dyaka, ata nki mutindu, beto vila ve lukanu na beto ya kulanda kuvanda ngolo bonso nde beto kemona Muntu yina kemonikaka ve.
Inki Mutindu Nge Tavutula?
• Inki mutindu bantu lenda mona Nzambi?
• Kana Yehowa kele muntu ya kyeleka na meso na beto, inki mutindu beto tasala kana bantu kemonisa beto mpasi?
• Kubaka Yehowa bonso Longi na beto ya Nene ketendula inki?
• Sambu na nki beto fwete zola nde Yehowa kutala beto mbotembote?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 14]
Moize kuwaka ve Farao boma, kansi yandi salaka mambu bonso nde yandi vandaka kumona Yehowa, Nzambi yina kemonikaka ve
[Kifwanisu ya kele na lutiti 17
Beto sala ve mambu bonso nde Yehowa lenda mona ve mambu ya beto kesala
[Kifwanisu ya kele na lutiti 19]
Beto kesosaka kuzaba Nzambi na masonga yonso sambu beto kebakaka yandi bonso Longi na beto ya Nene