Inki Kele na Kisika ya Ntete na Luzingu na Nge?

“Songa mono nzila ya mono fweti kwenda.”​—NKUNGA 143:8.

 1. Inki Ntotila Salomo kusukisaka na yina metala mambu ya bantu kelandaka mpi kelungisaka?

MBALA yankaka nge kezaba bonso muntu yonso nde luzingu kele ya kufuluka ti bisalu mpi mambu ya kutudila dikebi. Kana nge meyindula sambu na yau, nge lenda kumona yankaka na kati na yau bonso ya mfunu mingi. Bisalu yankaka ti mambu ya kutudila dikebi kele na mfunu mingi ve to nkutu ya mpamba. Kubakisa na nge mutindu yai ketendula nde nge kewakana ti mosi na kati ya bantu ya kuluta mayele, Ntotila Salomo. Na nima ya kutalulula bisalu ya luzingu na mudindu, yandi sukisaka nde: “Zitisa Nzambi, lemfuka na bansiku na yandi, sambu yai kele kisina ya Nzambi me sadilaka muntu.” (Longi 2:​4-9, 11; 12:13) Inki ntendula dyambu yai kele na yau sambu na beto bubu yai?

 2. Inki ngyufula ya lufulu bantu yina kebangaka Nzambi fwete kudiyula, yau kenata inki bangyufula ya mutindu mosi?

² Kana nge kezola ‘kuzitisa [“kubanga,” NW] Nzambi, kulemfuka na bansiku na yandi,’ kudiyufula ngyufula yai ya kebenda dikebi, ‘Inki kele na kisika ya ntete na luzingu na mono?’ Ya kyeleka, ziku nge mefimpaka ve ngyufula yai lumbu na lumbu, kansi sambu na inki kutadila yau ve sesepi yai? Na kutuba ya mbote, yau kenata na mabanza bangyufula ya mutindu mosi bonso, ‘Keti yau lenda vanda nde mono ketulaka dikebi mingi ya mefwana ve na kisalu na mono to na bima ya kinsuni? Inki kele kisika ya nzo na mono, dibuta, ti bantu na mono ya kuzolama na dyambu yai?’ Leke lenda kudiyula nde, ‘Na inki kiteso ndongolo kebakaka dikebi ti ntangu na mono? Na kuta masonga, keti bansaka (bonso dame, nkweso), to mitindu yankaka ya luyangidilu to tekinolozi kele dikebi na mono ya ntete?’ Mpi nkatu kulanda mvula to mvwandilu na beto, beto fwete yula mbotembote nde, ‘Inki kisika kusadila Nzambi kele na yau na luzingu na mono?’ Ziku nge tandima mfunu ya kutula bima yankaka na kisika ya ntete. Kansi inki mutindu mpi na wapi beto lenda baka lusadisu sambu na kutula yau ti mayele yonso?

 3. Inki kutula bima na kisika ya ntete kelombaka sambu na Bakristu?

³ “Na kisika ya ntete” ketendula ntetentete kima yina kekwisaka na ntwala ya bima yankaka yonso to ya kelombaka kutadilama ntete. Nge vanda Mbangi ya Yehowa to mosi na kati ya mafuku ya balongoki ya masonga ya Ndinga ya Nzambi yina kevukanaka ti bau, tadila kyeleka yai: “Sambu na konso kima kele ti ntangu ya kutulama, ee ntangu mosi sambu na mambu yonso na nsi ya mazulu.” (Longi 3:​1, NW) Na mutindu ya kufwana, kumonisa dikebi na nge ya zola sambu na bangwisana ya dibuta kekota mpi na kati. (Kolosai 3:​18-21) Yau kelomba kupesa lusungiminu ya masonga sambu na nzo na nge na nsadisa ya kisalu ya kinsuni. (2 Tesalonika 3:​10-12; 1 Timoteo 5:⁠8) Mpi sambu na kusoba fyoti ngindu, nge lenda baka ntangu sambu na nsaka to mwa luyangidilu to kupema. (Fwanisa ti Marko 6:31.) Kansi, na kuyindulaka mbotembote, keti nge kemona ve nde mosi ve na kati ya bima yai kele na kisika ya ntete na luzingu? Kima yankaka kele ya kuluta mfunu.

 4. Inki mutindu Filipi 1:​9, 10 kewakana ti mukumba na beto ya kutula bima na kisika ya ntete?

⁴ Mbala yankaka nge kendimaka nde minsiku ya lutwadisu ya Biblia kele lusadisu ya nene na yina metala kutula bima na kisika ya ntete mpi kubaka banzengolo ya mayele. Mu mbandu, na Filipi 1:​9, 10 (NW), Bakristu metumama na “kukuma dyaka mingi kuluta ti nzayilu ya sikisiki mpi luswasukusu yonso.” Sambu na inki? Ntumwa Polo yikaka nde: “Sambu beno lenda kuka kuzikisa bima ya kuluta mfunu.” Keti yau kele mpila yina ve? Na lufulu ya nzayilu ya sikisiki, Mukristu ya luswasukusu lenda zaba inki fwete baka ntete dikebi​—⁠kisika ya ntete​—⁠na luzingu.

Mbandu Sambu na Mambu ya Kele na Kisika ya Ntete

 5. Na kutendula mbandu yina pesamaka sambu na Bakristu, inki mutindu Masonuku kemonisa mambu ya vandaka na kisika ya ntete na luzingu ya Yezu?

⁵ Beto kemona luse mosi ya mfunu ya nzayilu na bangogo ya ntumwa Piere: “Nzambi solaka beno sambu na mambu ya mutindu yina, sambu Kristo yandi mosi monaka mpasi sambu na beno, ebuna yandi bikilaka beno mbandu sambu beno landa yo.” (1 Piere 2:21) Ee, na kuzwa lusadisu ya kuzaba inki kele na kisika ya ntete na luzingu, beto lenda fimpa yina Yezu yindulaka na yina metala yau. Nkunga 40:9 tubaka na mbikudulu sambu na yandi nde: “Nzambi na mono, mono ke zolaka mingi kusala mambu ya nge zola! Malongi na nge kele na ntima na mono.” Tala mutindu yandi tubilaka dibanza yango yina mosi: “Madia na mono kele yo yai: na kulanda luzolo ya muntu yina tindaka mono ti na kumanisa kisalu yina ya yandi me pesaka mono na kusala.”​—⁠Yoane 4:34; Baebreo 12:⁠2.

 6. Inki mutindu beto lenda vanda na mbutu kiteso mosi bonso Yezu na kutulaka luzolo ya Nzambi na kisika ya ntete?

⁶ Simba dyambu ya mfunu yina​—⁠kusala luzolo ya Nzambi. Mbandu ya Yezu kemonisa pwelele yina balongoki na yandi fwete tula na kisika ya ntete na luzingu na bau, sambu yandi tubaka nde “mwana-kalasi yina me longuka mbote-mbote imene, yandi ta vanda bonso longi na yandi.” (Luka 6:40) Mpi mutindu Yezu tambulaka na nzila yina Tata na yandi kanaka, yandi monisaka nde “kiese mingi” kuvandaka na kulanda kutula luzolo ya Nzambi na kisika ya ntete. (Nkunga 16:11; Bisalu 2:28) Keti nge memona inki yau ketendula? Mutindu balandi ya Yezu kepona kusala luzolo ya Nzambi bonso kima ya ntete na luzingu na bau, bau tasepela na “kiese mingi” ti luzingu ya kyeleka. (1 Timoteo 6:19) Na yau, bikuma kele mingi ya kesala nde kusala luzolo ya Nzambi kuvanda na kisika ya ntete na luzingu na beto.

7, 8. Inki mimekamu Yezu kutanaka na yau, ye inki beto lenda longuka na yau?

⁷ Kaka na nima ya ntangu ya Yezu monisaka kidimbu ya kudimonisa sambu na kusala luzolo ya Nzambi, Dyabulu sosaka na kunata yandi na nzila yankaka. Inki mutindu? Na kupukumunaka yandi na mambu tatu. Konso ntangu Yezu pesaka mvutu ti bangogo ya Masonuku, ya pwelele. (Matayo 4:​1-10) Kansi, mimekamu yankaka vandaka kukinga yandi​—⁠mbangika, maseka, ngyekula ya Yudasi, kufunda ya luvunu, na nima lufwa na zulu ya nti ya mpasi. Kansi, mosi ve na kati ya mimekamu yai nataka Mwana ya kwikama ya Nzambi na kubikisa nzila na yandi. Na ntangu mosi ya kuluta mpasi, Yezu sambaka nde: “Kulanda luzolo na mono ve, kansi luzolo na nge . . . luzolo na nge kusalama.” (Matayo 26:​39, 42) Keti yau mefwana ve nde konso muntu na kati na beto kupusama ngolo na mbandu yai ya pesamaka sambu na beto, na kunataka beto na “kusamba Nzambi konso ntangu”?​—⁠Roma 12:⁠12.

⁸ Ee, ntangu beto ketula bima na kisika ya ntete na luzingu, lutwadisu ya Nzambi kele ntetentete mfunu mingi, mingimingi ntangu beto kekutana ti bambeni ya kyeleka ti batelemini ya luzolo ya Nzambi. Yibuka dodukilu ya Davidi sambu na kuzwa lutwadisu ntangu yandi kutanaka ti luteleminu ya bambeni. Beto tamona yau na kutadilaka kitini mosi ya Nkunga 143. Yau fwete sadisa beto na kuswasukisa mutindu beto lenda kukumisa kinduku na beto mosi ti Yehowa ngolo mpi kubaka ngolo sambu na kulanda kutula kusala luzolo ya Nzambi na kisika ya ntete na luzingu na beto.

Yehowa Kewaka mpi Kepesaka Mvutu na Bisambu na Beto

 9. (a) Ata Davidi vandaka nsumuki, inki bangogo ti bisalu na yandi kesonga? (b) Sambu na inki beto lenda lemba ve na kusala mambu ya kusungama?

⁹ Ata yandi vandaka muntu ya masumu ya kefwaka, Davidi tulaka lukwikilu nde Yehowa tatula dikutu na dodukilu na yandi. Yandi dodukilaka ti kudikulumusa yonso nde: “Mfumu Nzambi, wa bisambu na mono, wa mutindu mono ke bondila nge! Nge kele muntu ya mbote ti ya kieleka, wila mono! Kusambisa mono ve, mono kele muntu na nge; na meso na nge ata muntu ya mbote kele ve.” (Nkunga 143:​1, 2) Davidi vandaka kuzaba kukonda kukuka na yandi, kansi ntima na yandi vandaka ya kulunga na ntwala ya Yehowa. Yau yina, yandi tulaka ntima nde yandi tabaka mvutu na lunungu. Keti yau kepesa beto kikesa ve? Ata beto menunga ve na kusala lunungu ya Nzambi, beto lenda tula ntima nde yandi kewidikila beto kana bantima na beto kele ya kulunga na ntwala na yandi. (Longi 7:20; 1 Yoane 5:14) Ntangu beto kekwamina na bisambu, beto fwete vanda na lukanu ya ‘kusala mambu ya mbote sambu na kubedisa mambu ya mbi’ na bilumbu yai ya mbi.​—⁠Roma 12:​20, 21; Yakobo 4:⁠7.

10. Sambu na inki Davidi vandaka ti bansungi ya mayindu?

¹⁰ Davidi vandaka ti bambeni, kaka mutindu mosi ti beto. Yau vanda na ntangu yandi vandaka kutina Saule, ya kupusama na kusosa kitininu na bisika ya kingenga, ya muntu lenda kuma ve, to bonso ntotila ya kunwanisama na bambeni, Davidi vandaka ti bantangu na yandi ya mayindu. Yandi tendulaka mutindu yau simbaka yandi: “Mbeni na mono me monisa mono mpasi, . . . Yandi [“mepusaka mono na kuzinga na bisika,” NW] ya mpimpa, . . . Yo yina mono me lemba, ngindu na mono me mana mpenza.” (Nkunga 143:​3, 4) Keti nge mevandaka ti kikuma ya kudiwa mutindu mosi?

11. Inki bantangu ya mayindu bantu ya Nzambi ya ntangu ya mpa kekutanaka na yau?

¹¹ Bupusi ya bambeni, mimekamu ya mpasi ya mbongo, maladi ya ngolo, to mambu yankaka ya mayindu menataka bankaka na kati ya bantu ya Nzambi na kumona nde kivuvu kele dyaka ve sambu na bau. Bantangu yankaka bantima na bau mpi mevandaka bonso ya kufwa. Yau kele bonso nde bau dilaka nde: “Nge me tindila mono bampasi mingi, kansi nge ta kumisa mono diaka ngolo; . . . nge ta pesa mono diaka kikesa.” (Nkunga 71:​20, 21) Inki mutindu bau zwaka lusadisu?

Inki Mutindu Kunwana ti Ngolo ya Bambeni?

12. Inki mutindu Ntotila Davidi kunwanaka ti bigonsa mpi mimekamu?

¹² Nkunga 143:5 kemonisa kima ya Davidi salaka ntangu yandi tungisamaka na kigonsa mpi mimekamu ya nene: “Mono ke yindula bilumbu me luta, mono ke yindula mambu yonso ya nge salaka, mono lenda vila yo ve.” Davidi yibukaka bisalu ya Nzambi ti bansadi na yandi ye mutindu yandi mosi kuzwaka luguluku. Yandi yindululaka yina Yehowa salaka sambu na zina na Yandi ya nene. Ee, Davidi vandaka kuyindula bisalu ya Nzambi.

13. Ntangu beto kekutana na mimekamu, inki mutindu kulanda na beto ya bambandu ya ntama ti ya mpa ya bansadi ya kwikama tasadisa beto na kuvibidila?

¹³ Keti beto keyibukaka ve mbala na mbala bisalu ya Nzambi ti bantu na yandi? Ya kyeleka! Na kati na yau kele nsangu ya ‘dituti ya nene ya bambangi’ kusonikaka na bantangu ya ntwala-Bukristu. (Baebreo 11:​32-38; 12:​1, NW) Bakristu ya kupakulama na mvu-nkama ya ntete pesamaka mpi kikesa na kulanda ‘kuyindula nki mutindu bo vandaka kuzinga na bilumbu ya lutaka’ mpi mambu ya bau vibidilaka. (Baebreo 10:​32-34) Inki beto lenda tuba na yina metala bansangu ya bansadi ya Nzambi na ntangu ya mpa, bonso yina kele na mukanda Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu?a Bankenda ya mesonamaka kuna ti na mikanda yankaka kesadisa beto na kuyibuka mutindu Yehowa mesadisaka bantu na yandi na kuvibidila bankandikila, boloko, mavwanga ya bibuka, mpi kutulama na baka ya konsatrasio ti ya bisalu ya bumpika. Mimekamu vandaka na bansi ya kukabwana na mvita bonso Burundi, Liberia, Rwanda, ti Yougoslavie ya ntama. Ntangu luteleminu kubasikaka, bansadi ya Yehowa vibidilaka sambu bau bumbaka kinduku ya ngolo ti Yehowa. Diboko na yandi taninaka bayina kutulaka kusala luzolo na yandi na kisika ya ntete na luzingu na bau.

14. (a) Inki kele mbandu mosi ya Nzambi sungiminaka muntu na mvwandilu mosi ya lenda vanda mutindu mosi ti ya beto? (b) Inki nge kelonguka na mbandu yango?

¹⁴ Ata mpila yina, nge lenda tuba nde nge mekutanaka ve na mambu ya mbi ya kingolongolo ya mutindu yina, nge lenda mona mpi nde ziku nge takutana na yau ve. Kansi, lusadisu ya Nzambi kepesaka na bantu na yandi kesalamaka ve ntangu yonso na mambu yina ya bankaka lenda mona bonso mvwandilu ya kuluta mpasi. Yandi mesadisaka bantu mingi “ya kele bonso bantu yonso” na bamvwandilu ya “bilumbu yonso.” Tala mbandu mosi na kati ya bambandu mingi: Keti nge kezaba dyaka foto yai na zulu, ye keti yau kesadisa nge na kuyibuka bisalu ya Nzambi ti bantu na yandi? Yau basikaka na Nzozulu ya Nkengi (ya Kifalansa) ya Desembri 1, 1996. Keti nge tangaka disolo ya Penelope Makris kutaka? Mbandu ya nene kibeni ya kwikama ya Bukristu! Keti nge lenda yibuka inki yandi vibidilaka na bamfinangani na yandi, inki mutindu yandi nwanaka ti bimbefo ya ngolo, mpi inki bikesa yandi salaka sambu na kubikala na kisalu ya ntangu yonso? Ebuna na yina metala lufutu na yandi yina yandi bakaka na Mytilene? Dyambu ya mfunu kele nde, Keti nge memona ve bambandu yai bonso lusadisu sambu na beto yonso na kutulaka bima na kisika ya ntete, na kutulaka kusala luzolo ya Nzambi na kisika ya ntete na luzingu na beto?

15. Inki kele ndambu ya bisalu ya Yehowa yina beto fwete yindulula?

¹⁵ Yau kepesa beto kikesa na kuyindulula bisalu ya Yehowa, mutindu Davidi salaka. Na kulungisaka lukanu na yandi, Yehowa salaka ngidika sambu na lugulusu na nzila ya lufwa, lufutumuku, ti lukembisu ya Mwana na yandi. (1 Timoteo 3:16) Yandi metulaka Kimfumu na yandi ya zulu, meyobisaka mazulu na kukulaka Satana ti bademo na yandi, mpi mevutululaka lusambu ya kyeleka awa na zulu ya ntoto. (Kusonga 12:​7-12) Yandi meyedisaka paladisu ya kimpeve mpi mesakumunaka bantu na yandi ti kuyela. (Yezaya 35:​1-10; 60:22) Bantu na yandi ntangu yai kele na kupesa kimbangi ya nsuka na ntwala mpasi ya nene kubwa. (Kusonga 14:​6, 7) Ee, beto kele na mambu mingi ya kuyindulula.

16. Inki beto mepesama kikesa na kuyindula, ye inki yau tatinda beto na kusala?

¹⁶ Na kulandaka kuyindula bisalu ya maboko ya Nzambi na kisika ya kukuma ya kudipesa na bizitu ya konso muntu yina metulamaka na zulu na beto, ngolo ya Yehowa kekuma kima ya kutelamina ve. Kansi, bisalu yango mesuka ve kaka na bisalu ya ngituka ya lugangu ya kemonika na zulu ti awa na zulu ya ntoto. (Yobi 37:14; Nkunga 19:1; 104:24) Na kati ya bisalu na yandi ya ngituka kele mpi bisalu ya lugulusu sambu na bantu na yandi na mitelemini ya minyokudi, mutindu yau memonisama na mbandu ya bantu na yandi ya ntama ya kusolama.​—⁠Kubasika 14:31; 15:⁠6.

Kuzaba Nzila ya Kukwendila

17. Inki mutindu Yehowa vandaka muntu ya kyeleka na Davidi, ye inki mutindu beto lenda ndimisama na mambu yai?

¹⁷ Davidi sambaka sambu na lusadisu na ntangu masa ya luzingu vandaka kumana na kati na yandi: “Mono ke tedimisa maboko na zulu sambu nge sadisa mono; mono ke wa nzala na nge mutindu ntoto ya kuyuma ke waka nzala ya masa. Mfumu, ndima mono kaka ntangu yai! Ntima na mono me suka mpenza. Kubumbana ve, mbaimbai mono ta vanda bonso bantu yina ke kwenda na nsi ya bafwa.” (Nkunga 143:​6, 7) Davidi, nsumuki, zabaka nde Nzambi vandaka kuzaba mvwandilu na yandi. (Nkunga 31:⁠7) Bantangu yankaka beto mpi lenda wa nde kimpeve na beto mekulumuka. Kansi beto lenda katula kivuvu ve. Yehowa, yina kewaka bisambu na beto lenda matisa beto nswalu na kupesaka beto kikesa na nzila ya bankuluntu ya zola, masolo ya Nzozulu ya Nkengi, to bitini ya balukutakanu yina kemonanaka bonso nde yau salamaka sambu na beto.​—⁠Yezaya 32:​1, 2.

18, 19. (a) Inki fwete vanda dodukilu na beto ya ngolo na Yehowa? (b) Inki mambu beto lenda kundima mpenza?

¹⁸ Kutula ntima na beto na Yehowa kepusaka beto na kudodukila yandi: “Mono ke tula ntima na nge; bika mono mono mona mambote na nge konso suka. Songa mono nzila ya mono fweti kwenda.” (Nkunga 143:⁠8) Keti yandi pesaka Mpangi-nkento Makris nsoni, yina vandaka na kingenga na kisanga mosi ya Grèce? Ebuna keti yandi lenda pesa nge nsoni mutindu nge ketula kusala luzolo na yandi kima ya ntete na luzingu na nge? Dyabulu ti bansadi na yandi tazola kukakila to kusukisa kimakulu kisalu na beto ya kusamuna Kimfumu ya Nzambi. Yau vanda nde beto kesalaka na bansi kisika lusambu ya kyeleka mepesamaka nzila to beto kesalaka kisika yau kele ya kukandikila, bisambu na beto ya bumosi kewakana ti lombilu ya Davidi: “Mfumu, mono ke kwisa na nge sambu nge kele kisika na mono ya kutinina, gulusa mono na maboko ya bambeni na mono.” (Nkunga 143:⁠9) Lutaninu na beto sambu na bampasi ya kimpeve kesimbama na kuvanda na kisika ya kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka.​—⁠Nkunga 91:⁠1.

¹⁹ Kundima na beto ya mambu yina kele na kisika ya ntete kele na lufulu ya ngolo. (Roma 12:​1, 2) Yau yina, telamina ngolo ya inza yina ketula na zulu na nge mambu ya yau keyindulaka nde yau kele mfunu na ngidika ya bima ya bantu. Landa na kumonisa na baluse yonso ya luzingu na nge yina ya nge kezaba nde yau kele na kisika ya ntete​—⁠kusala luzolo ya Nzambi.​—⁠Matayo 6:10; 7:⁠21.

20. (a) Inki beto melonguka na yina metadila Davidi na Nkunga 143:​1-9? (b) Inki mutindu Bakristu bubu yai kemonisaka mpeve ya Davidi?

²⁰ Bamvese uvwa ya ntete ya Nkunga 143 kemonisa kinduku ya ngolo ya Davidi ti Yehowa. Ntangu yandi kangamaka na kati ya bambeni, yandi sambaka Nzambi nkatu mpasi sambu na lutwadisu. Yandi kangulaka ntima na yandi, na kusosaka lusadisu sambu na nzila ya mbote ya kukwendila. Yau kele mutindu mosi bubu yai ti nsâdila ya bantu ya kupakulama na mpeve na zulu ya ntoto ti bankundi na bau. Bau kemonaka kinduku na bau ti Yehowa ya mbalu mutindu bau kesambaka yandi sambu na lutwadisu. Bau kebumbaka kusala luzolo ya Nzambi na kisika ya ntete, nkatu kulanda bupusi ya kekatuka na Dyabulu mpi inza.

21. Sambu na inki yau kele mfunu nde beto monisa mbandu ya mbote kana beto kezola kulonga bankaka mambu ya fwete vanda na kisika ya ntete na luzingu na bau?

²¹ Mafuku ya bantu yina kele na kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa fwete kundima nde kusala luzolo ya Nzambi kele na kisika ya ntete. Beto lenda sadisa bau na kubakisa dyambu yai ntangu beto kelonguka kapu 13 ya mukanda Nzayilu ya Kenataka na Luzingu ya Mvula na Mvula, kapu ya ketubila mingi minsiku ya ketadila kulemfuka na Ndinga.b Ya kyeleka, bau fwete mona na mbandu na beto yina ya beto kelonga bau. Na nima ya ntangu mosi ya lenda bingama nde nsungi ya nkufi, bau mpi takwisa kuzaba nzila ya bau fwete kwendila. Mutindu mafunda yai kemona bau mosi inki fwete vanda na mfunu ya kuluta na luzingu na bau, bamingi tapusama na kutula bitambi ya kudipesa mpi mbotika. Na nima, dibundu lenda sadisa bau na kulanda kutambula na nzila ya luzingu.

22. Inki bangyufula tatadilama na dilongi ya melanda?

²² Bamingi kendimaka nkatu mpasi nde luzolo ya Nzambi fwete vanda na mfunu ya kuluta na luzingu na bau. Kansi, inki mutindu Yehowa kelongaka malembemalembe bansadi na yandi na kusala luzolo na yandi? Inki mambote yau kenatilaka bau? Bangyufula yai tatadilama kumosi ti kulonguka ya mvese ya lufulu, Nkunga 143:​10, na dilongi ya melanda.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Mvutu na Nge Kele Inki?

◻ Na kusadilaka Filipi 1:​9, 10, inki mutindu beto lenda tula bima na kisika ya ntete?

◻ Inki mutindu Yezu monisaka mambu yina vandaka na kisika ya ntete na luzingu na yandi?

◻ Inki beto lenda longuka na bisalu ya Davidi ntangu yandi vandaka na kati ya mimekamu?

◻ Na inki mutindu Nkunga 143:​1-9 kesadisa beto bubu yai?

◻ Inki fwete vanda na kisika ya ntete na luzingu na beto?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 4]

Bisalu ya Davidi pesaka nzikisa ya kutula ntima na yandi na Yehowa

[Bangogo ya ke monisa kisina ya foto]

Reproduced from Illustrirte Pracht - Bibel/Heilige Schrift des Alten und Neuen Testaments, nach der deutschen Uebersetzung D. Martin Luther’s