Ndongisila ya Mayele ya Mama Mosi

“Mwana na mono, wa malongi ya tata na nge, kubuya ve mambu ya mama na nge ke tubaka.”​—Bingana 1:8.

BIBUTI na beto, disongidila, tata ti mama na beto, lenda vanda nto mosi ya mfunu yina lenda pesa beto kikesa mingi, lusadisu ti bandongisila. Mukanda ya Bingana yina kele na Biblia ketela beto disolo ya ntotila mosi ya leke, na zina ya Lemuele, yina kubakaka “nsangu ya mfunu mingi” ya “kusungika” yina mama na yandi pesaka yandi. Bangogo yango kele na Bingana kapu 31. Beto mpi lenda baka mambote na ndongisila ya mayele ya mama yai.​—Bingana 31:1, NW.

Ndongisila ya mefwana na ntotila

Mama ya Lemuele keyantika ndongisila na yandi ti bangyufula mingi yina kebenda mpenza dikebi na beto: “O mwana na mono, nki mono tatuba, O mwana ya divumu na mono, nki mono tatuba, O nki mono tatuba, mwana na mono ya mono sadilaka balusilu?” Mama yai mevutukila bangogo na yandi ya kubondila mbala tatu sambu na kumonisa susi yina yandi kele na yo nde mwana na yandi kutula dikebi na bangogo na yandi. (Bingana 31:2, NW) Susi ya yandi vandaka na yo sambu na mambote ya kimpeve ya mwana na yandi kepesa mbandu ya mbote sambu na bibuti yina kele Bakristu bubu yai.

Sambu na yina metala mambote ya mwana na yandi, nki mambu kibeni mama lenda wila susi mingi kana bafeti ya makelele mingi ve ti kulauka malafu ya kenataka na mansoni, bankento ti bankunga? Mama ya Lemuele ketendula mambu yango pwelele: “Kumanisa ngolo na nge ve . . . na bankento.” Yandi ketuba nde mansoni “me bebisaka bantotila mingi.”​—Bingana 31:3.

Beto fwete monaka ve kulutisa kunwa malafu bonso kima mosi ya mpamba. Mama yai kekebisa mwana na yandi nde: “Lemuele, wa. Kele mbote ve bantotila na kunwa vinu to malafu ya ngolo.” Kana ntotila kelauka malafu konso ntangu, nki mutindu yandi tasambisa makambu mbote mpi na mayele yonso, na mpila nde yandi konda ‘kuvila bansiku, yandi yindula bantu yina ke monaka mpasi’?​—Bingana 31:4-7.

Kansi, kana ntotila kesala ve mambu yai ya mbi, yandi takuka ‘kuzenga mbote mambu ya bansukami ti bantu yina ke na muntu ve ya kusadisa bo.’​—Bingana 31:8, 9.

Ata baleke yina kele Bakristu kele ve “bantotila” bubu yai, ndongisila ya mayele yina mama ya Lemuele pesaka kele mpi na mfunu bubu yai, ziku lere yai mfunu na yo meluta nkutu. Bikalulu ya kulauka malafu, kunwa makaya, ti kusala mansoni kele mingi na kati ya baleke ya bilumbu na beto, yo yina yo kele mfunu nde baleke yina kele Bakristu kuvanda na kikalulu ya kutula dikebi na ntangu bibuti na bo kezabisa bo ‘bansangu ya mfunu.’

Nkento ya bifu ya mbote mpenza

Bamama kevandaka na bikuma ya mbote ya kudibanza ntangu bana na bo ya babakala yina meyantika kukuma bambuta kemonisaka nzala ya kukwela. Mama ya Lemuele ketubila ntangu yai bikalulu ya nkento ya mbote mpenza. Ntembe kele ve nde mwana-bakala tabaka mambote mingi kana yandi tadila mambu yai ya mfunu na ntangu yandi kesosa nkento ya yandi takwela.

Na verse 10, bo kefwanisa “nkento ya bifu ya mbote mpenza” na matadi ya ntalu mpi ya mfunu yina kemonanaka mingi ve. Na ntangu ya ntama, yo vandaka kulomba bikesa mingi kibeni sambu na kubaka matadi yai ya ntalu. Mutindu mosi mpi, sambu na kuzwa nkento ya bifu ya mbote yo kelombaka kikesa. Olie ya kunwanina kukwela, yo kele mbote nde mwana-bakala kubaka ntangu mingi sambu na kupona nkento. Mpidina, yandi takuka kupesa lukumu na kima yina ya ntalu ya yandi tazwa.

Sambu na yina ketadila nkento ya bifu ya mbote, bo kesonga Lemuele nde: “Bakala na yandi ke tulaka yandi ntima.” (Verse 11) Na bangogo yankaka beto lenda tuba nde, yandi fwete sosaka ve nde nkento na yandi kundima kusala mambu yonso kaka mutindu yandi kezola. Ya kyeleka, bankwelani fwete tadilaka mambu kumosi na ntwala ya kubaka badesizio ya nene, mu mbandu, yina ketadila kusumba bima ya ntalu to kusansa bana na bo. Kusolula mambu yai kesadisaka bo na kuwakana mbote kibeni.

Ntembe kele ve nde nkento ya bifu ya mbote, kevandaka ti mambu mingi ya kusala. Na verse ya 13 tii ya 27 bo ketubila bandongisila ti minsiku yina bankento yonso lenda sadila sambu na mambote ya mabuta na bo. Mu mbandu, mutindu bilele ti bima ya nzo mekuma ntalu mingi, nkento ya bifu ya mbote kelongukaka na kusadila maboko na yandi mpi kusadila mbongo na mayele sambu dibuta na yandi kulwata mbote mpi kuvanda bunkete. (Verse 13, 19, 21, 22) Sambu na kubasisa ve mbongo mingi na madya, yandi kesalaka masamba mpi yandi kesumbaka bima na mayele.​—Verse 14, 16.

Yo kele pwelele nde, nkento ya mutindu yai kedyaka ve “mampa ya bumolo.” Yandi kesalaka mingi, mpi yandi kelandaka mbote mambu yonso ya kesalamaka na nzo na yandi. (Verse 27, NW) Yandi “kekangaka mukaba na yandi ngolo,” disongidila nde yandi kesalaka yonso sambu na kusala kisalu ya maboko yina kelombaka ngolo mingi. (Verse 17, NW) Yandi ketelamaka na ntwala ntangu kubasika sambu na kuyantika kisalu na yandi. Yandi kesalaka ngolo na mpimpa. Yo kele bonso nde mwinda yina yandi kesadilaka kisalu na yandi kepelaka kaka.​—Verse 15, 18.

Kima ya meluta mambu yai yonso kele nde, nkento ya bifu ya mbote kevandaka na kimpeve ya mbote. Yandi kebangaka Nzambi mpi kesambilaka yandi ti luzitu mingi kibeni. (Verse 30) Yandi kesadisaka mpi bakala na yandi na kulonga bana na bo sambu bo mpi kusalaka bonso bo. Verse 26 ketuba nde: Yandi kelongaka bana na yandi na “mayele,” mpi “malongi ya mbote ke basikaka na munoko na yandi.”

Bakala ya bifu ya mbote mpenza

Sambu nkento ya bifu ya mbote kuzola yandi, yo lombaka nde Lemuele kulungisa mpi mikumba ya bakala ya bifu ya mbote. Mama ya Lemuele keyibusa mwana na yandi mwa mikumba yango.

Bakala ya bifu ya mbote fwete vanda muntu ya kevandaka ti lukumu ya mbote na “bambuta ya bwala.” (Bingana 31:23) Yo kezola kutuba nde yandi fwete vanda muntu ya kikesa, ya masonga, ya kutudila ntima, ya kebangaka Nzambi. (Kubasika 18:21; Kulonga 16:18-20) Muntu ya mutindu yina zolaka “kuzabana [na bakyelo, NW],” kisika babakala ya lukumu kevukanaka sambu na kutala mutindu ya kutwadisa makambu ya bwala. Sambu muntu “kuzabana” nde yandi kebangaka Nzambi, yo vandaka kulomba nde yandi vanda na bukatikati mpi yandi sala na bumosi ti bambuta ya “bwala,” mbala yankaka bwala yango ketendula distrike to babwala mingi.

Ntembe kele ve nde mama ya Lemuele kusadilaka eksperiansi na yandi mosi sambu na kuyibusa mwana na yandi mfunu ya kuzitisa nkento yina yandi takwela. Nduku ya Lemuele ya kuluta ngolo na zulu ya ntoto zolaka kuvanda kaka yandi. Ebuna, yindula ntete kyese mingi yina yandi vandaka na yo na ntangu yandi tubaka na meso ya bantu yonso nde: “Bankento mingi kele mbote, kansi nge me lutaka bo yonso.”​—Bingana 31:29.

Yo kemonana nde Lemuele yangalalaka na ndongisila ya mayele yina mama na yandi pesaka yandi. Mu mbandu, beto memona na verse 1 nde yandi ketubila bangogo ya mama na yandi bonso nde yo kele ya yandi mosi. Yo yina, yandi bakaka “malongi” ya mama na yandi na ntima mosi mpi yandi bakilaka yo mambote. Beto mpi, beto sadila minsiku yai na luzingu na beto sambu beto baka mambote ya ‘nsangu ya mfunu’ yai.

[Bifwanisu ya kele na lutiti 31]

Nkento ya bifu ya mbote kedyaka ve “mampa ya bumolo”