Dibuta ya Kwikama
“Beno kangula byelo . . . sambu dibuta ya lunungu, yina kelundaka nkadilu ya kwikama kukota.”—YEZAYA 26:2, NW.
BUBU YAI, mitindu yonso ya bansi kele. Bansi mingi kele na luyalu ya demokrasi, ba ya nkaka keyalama na badiktatere. Ba ya nkaka kele bamvwama, bankaka bansukami. Kima mosi ya bau yonso kele na yau kele: Bau yonso kevukanaka na nza yina Satana kele nzambi. (2 Korinto 4:4) Na kutadila dyambu yai, bangogo yai ya Yezaya lenda kuyitukisa bantu ya nkaka ntangu yandi ketuba nde: “Beno kangula byelo . . . sambu dibuta ya lunungu yina kelundaka nkadilu ya kwikama kukota.” (Yezaya 26:2, NW) Dibuta ya lunungu? Ee, dibuta ya lunungu kele, sambu mbikudulu ketubila yau sambu na bilumbu na beto. Inki mutindu kuzaba dibuta yango?
2 Na kati ya Traduction du monde nouveau, mvese ya Yezaya 26:2 kemonisa nde dibuta yango “kelundaka nkadilu ya kwikama.” La Bible du roi Jacques (na kingelesi) kebalula mvese yango na mbela ya lutiti nde: “Dibuta ya lunungu yina kelundaka bakyeleka.” Mitindu yonso zole yai ya kubalula kele mbote. Ya kyeleka, yau kele mpasi ve na kuzaba dibuta ya kyeleka sambu yau kele dibuta mosi kaka na zulu ya ntoto yina kelemvukilaka Kristu Ntotila, mpi yau kevukanaka ve na nza ya Satana. (Yoane 17:16) Yau yina bamambere na yau mezabanaka nde ‘bau kevandaka kaka na nkadilu ya mbote na kati ya makanda.’ Bau kele na luzingu ya kekumisaka Nzambi. (1 Piere 2:12) Dyaka, ata konso kisika yina ya bau kele na kati ya nza, bau kevukanaka ti “Dibundu ya Nzambi ya moyo, dikunzi mpi lufulu ya kyeleka.” (1 Timoteo 3:15, NW) Na kukotilaka kyeleka, bau kebuyaka bafilozofi ya bampani yina Kikristu kelongaka, mpi bau kekotilaka “mabele ya kukonda kubebisama ya ndinga”—Ndinga ya Nzambi, Biblia. (1 Piere 2:2, NW) Dyaka, bau kesamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu “na kati ya lugangu yonso yina kele na nsi ya ntangu.” (Kolosai 1:23, NW) Keti beto lenda kubefula nde dibuta yango kele na ndambu ya bamambere ya “Izraele ya Nzambi,” dibundu ya Bakristu ya kusolama? Ata fyoti ve!—Galatia 6:16.
Dibuta Mebutuka
3 Inki ntangu “dibuta ya lunungu” kubutukaka? Luyantiku na yau kubikulamaka na mukanda ya Yezaya. Na Yezaya 66:7, 8 (NW) beto ketanga nde: “Na ntwala yandi [Sioni] kuwa misongo, yandi butaka. Na ntwala bampasi kukwisila yandi, yandi butaka mwana ya bakala . . . Sioni kuwaka bampasi ye mpi yandi butaka bana na yandi ya babakala.” Kima ya kesalamaka ve, Sioni, kimvuka ya zulu ya Nzambi, lombamaka nde yandi kubuta “mwana ya bakala” na ntwala yandi kuwa misongo. Na 1914 Kimfumu ya mesia kubutukaka. (Kusonga 12:5) Na nima na yau, bansi mingi kukotaka na mvita ya ntete ya nza ya mvimba, mpi bakristu ya kusolama kumonaka mpasi ya mingi mpi minyoku. Na nsukansuka, na mvula 1919, dibuta ya kimpeve, “mwana ya bakala,” kubutukaka na zulu ya ntoto. Na yau, Sioni ‘kubutaka bana na yandi ya babakala’—bamambere ya kusolama ya “dibuta ya lunungu” ya mpa—mpi bau bongisamaka sambu na kisalu ya kuta kimbangi yina lombamaka nde yau fwete kusamunama ntangu yonso.—Matayo 24:3, 7, 8, 14; 1 Piere 2:9.
4 Kubanda luyantiku ya dibuta yango, kwikama na yau kemekamaka mingi mpenza. Sambu na inki? Ntangu Kimfumu ya zulu kubutukaka, Satana ti bampeve na yandi ya mbi kukulamaka na zulu sambu na kulosama na zulu ya ntoto. Ndinga ya ngolo kubokaka nde: “Ntangu yai luguluku ti ngolo ti kimfumu ya Nzambi na beto ti kimfumu ya Kristu na yandi mekwisa, sambu mufundi ya bampangi na beto melosama na zulu ya ntoto, yina vandaka kufunda bampangi na beto mpimpa ti mwini na ntwala ya Nzambi na beto! Mpi bau nungaka yandi sambu na menga ya Mwana ya Dimeme mpi sambu na ndinga ya kimbangi na bau, mpi bau zolaka ve moyo na bau ata na ntwala ya lufwa.” Sambu na nsobana yai, Satana kuwaka nganzi “mpi yandi kwendaka kunwanisa ndambu ya nkuna [ya nkento], bayina kelundaka bansiku ya Nzambi mpi kele na kisalu ya kuta kimbangi ya Yezu.” Bakristu ya kusolama kugendibilaka na ndwanisa ya Satana. Bubu yai dyaka, bamambere ya kikesa ya dibuta ya lunungu kekwikila na menga ya lugulusu ya Yezu mpi kelanda na kupesa Yehowa mvutu sambu na mufundi ya nene na kubikalaka ya kwikama “ata na ntwala ya lufwa.”—Kusonga 12:1, 5, 9-12, 17, NW; Bingana 27:11.
5 Na 1919, ntangu kimbangi sambu na Kimfumu ya Nzambi kuyantikaka na nsungi na beto, Balongoki ya Biblia, mutindu ya Bambangi ya Yehowa vandaka kubingama, kuvandaka ntalu ya fyoti, kansi ngolo na lukwikilu. Bau kumaka bamambere ya lufulu ya ‘mbanza ya ngolo, ti ngolo sambu na bibaka ya bwala mpi na ntabidi.’ Ntima na bau kuvandaka na “Yah Yehowa [yina] kele ditadi ya kimakulu.” (Yezaya 26:1, 3, 4, NW) Bonso Moize na ntangu ya ntama, bau kutubaka nde: “Mono tasamuna zina ya Yehowa. Beno pesa bunene na Nzambi na beto! Ditadi, kisalu na yandi kele ya kukuka, kadi banzila na yandi yonso kele ya lunungu. Nzambi ya kwikama, na yandi mambi kele ve; yandi kele muntu ya lunungu mpi ya masonga.”—Kulonga 32:3, 4, NW.
6 Kubanda ntangu yina, byelo ya Kimfumu ya Nzambi kubikalaka ya kukanguka mpenza, ntete, ndambu ya bakristu 144000 ya kusolama vandaka kuvukisama, mpi ntangu yai kibuka ya nene ya “mameme ya nkaka” kevukana na bau sambu na kusamuna balukanu ya Kimfumu ya Yehowa. (Yoane 10:6) Yau yina, beto lenda kutuba na kyese yonso nde: “Nge meyikaka na dibuta; o Yehowa, nge meyikaka na dibuta; nge mekudikumisaka. Nge meyalumusaka ntama bandilu yonso ya nsi.” (Yezaya 26:15, NW) Ntangu beto ketala kilanga ya nza ya mvimba ya bubu yai, beto kemona nde bangogo yai kele ya kyeleka! Na nsadisa ya ngolo ya mpeve, kimbangi na yina metala Kimfumu ya Kristu yina takwisa mepesamaka “tii na bitini ya ntama ya ntoto.” (Bisalu 1:8, NW) Beto lenda kubaka mwa ngindu ya bunene ya kuyela yango na kutadilaka lapolo ya nza ya mvimba ya Bambangi ya Yehowa na mvula ya kisalu ya 1994, yina kele na balutiti na 12 tii na 15.
Ntalu ya Mpa ya Kuluta Nene ya Bansamuni
7 Beto tadila mwa bantalu ya nene ya lapolo yango. Ntalu ya bansamuni ya Kimfumu kukumaka 4914094! Inki kyese na kumona kuvukisama ya ntangu yonso ya “kibuka ya nene . . . ya bansi yonso mpi ya bikanda yonso mpi ya bantu yonso mpi ya bandinga yonso ya kutelema na ntwala ya kiti ya kimfumu mpi na ntwala ya Mwana ya Dimeme, bau melwata bamvwela ya mpembe”! Ee, bantu yai mpi kumonisaka kwikama na bau. “Bau yobisaka bamvwela na bau mpi bau kumisaka yau mpembe na kati ya menga ya Mwana ya Dimeme,” na kutangamaka bantu ya lunungu sambu bau kwikilaka na kimenga ya lugulusu ya Yezu.—Kusonga 7:9, 14.
8 Mingimingi kubanda 1919, Kimvuka ya Yehowa kele na kubaka ntuma yai: “Nzo na nge ya ntenta, kumisa yo nene. Tandula lele na yo, yo kuma nda mingi. Kulemba ve, yika bansinga ya nkaka. Banti yina ke simba bansinga, kotisa yo ngolo na ntoto.” (Yezaya 54:2) Na yau, kisalu ya kusamuna kefula kukonda kuyambula ata na banzyunga ya madidi mingi ya Yukon, na ndilu ya Alaska, kuna kibuka ya bapasudi nzila ya ngolo kevibidila madidi ya mingi ya kebikalaka kiteso ya 45 tii 50 °C na nsi ya zero, bamposo ya nkaka. Na bamvula yai mekatuka kuluta, bibuka mingi kekwisa kukota ntangu yonso na dibuta ya kwikama ya Yehowa. Byelo mekangukaka mpenza sambu na kuyamba bibuka yina kekatuka na bansi ya Asie na nganda ya Kikristu, mikanda ya ntama ya kominizme, bansi mingi ya Afrika, ti na bisika dibundu ya Katolika kele, mu mbandu na Italie, na Espagne, na Portugal ti na Amerike ya Sudi. Mambu metala bantu ya kebumbana na nsi ya bunzenza mepesaka nzila ya kisalu. Mu mbandu, na Angleterre, Bambangi ketalaka bibuka 13 ya bandinga ya bunzenza.
“Beno Fula na Kusala Mambu Yai”
9 Ntalu ya nkaka ya kuluta nene ya mvula kele ya bantu yina kuvandaka pana na Lusungiminu. Mwa ntangu fyoti na nima ya lufwa na yandi, Yezu kutulaka Lusungiminu, lubambukilu ya lufwa na yandi, mpi yandi tubaka na balongoki na yandi nde: “Beno fula na kusala mambu yai, na mbambukilu na mono.” (1 Korinto 11:24, NW) Inki mawi na kumona, na 1994, bantu 12288917, kuluta mbala zole ntalu ya bansamuni ya kesalaka ntangu yonso—bayina kelemvuka na ntuma yai, yau vanda sambu na kudya to sambu na kuvanda pana! Na bansi ya nkaka ntalu ya bantu yina kuvandaka na Lusungiminu kulutaka dyaka ntalu ya bansamuni. Bansamuni 4049 na Estonie, ya Lettonie ti ya lituanie kuvandaka na kyese mingi na kumona bantu 12876 na Lusungiminu, kuluta mbala tatu ntalu ya bansamuni. Mpi na Bénin, bantu 16786 yina kuvandaka pana na Lusungiminu kuvandaka kiteso ya mbala tanu na kutadila ntalu ya bansamuni. Na dibundu mosi ya bansamuni 45, bantu 831 kuvandaka pana!
10 Bambangi ya Yehowa kele na kyese ya mingi na kumona bantu ya luzolo ya mbote kuvukana na bau na dibaku yina ya mbote. Ebuna, bau kezola kusadisa bantu ya mutindu yina na kuyela mingi na nzayilu mpi na zola ya kyeleka. Mbala ya nkaka, bantu ya nkaka tasala bonso Alla, na Russie. Alla vandaka kulonguka Biblia ti mpangi nkento ya mupasudi nzila ya nene, kansi yandi vandaka kuyela ndambu; ebuna bau bikaka kulonguka. Ata mpila yina, Alla ndimaka kuvanda na Lusungiminu. Lukutakanu yina, ya kele na ntendula ya nene, kuvandaka na bupusi ya mingi na zulu na yandi. Ntangu yandi vutukaka na nzo na yandi, yandi losaka bifwanisu ya mabundu kesadilaka mpi yandi sambaka Yehowa sambu na kusadisa yandi. Na nima ya bilumbu zole mpangi nkento ya mupasudi nzila ya nene, kwendaka kutala Alla sambu na kuzaba inki kuyangidikaka yandi na Lusungiminu. Bankento yango yonso zole kubulaka masolo ya kutungaka bau. Alla kuvutukilaka kulonguka na yandi. Na nima ya mwa ntangu, yandi vandaka kuvukana na kisalu ya kusamuna. Dyambu yai kemonisa mbalu ya kwenda kutala bantu yina kuvandaka na Lusungiminu. Na ntembe ve, mingi tandima bonso Alla kusalaka yau.
“Kukonda Kuyambula Lukutakanu ya Beto Mosi”
11 Lusungiminu kele lukutakanu ya kuluta mfunu na manaka ya Bambangi ya Yehowa, kansi, yau kele kaka yau mosi ve. Konso mposo Bambangi ya Yehowa kevukanaka na kulemvukaka na bangogo ya ntumwa Polo, yina ketuba nde: “Beto kuditadila bamosi ti bankaka sambu beto kudipusa na zola mpi na bisalu ya mbote, nkatu kuyambula lukutakanu ya beto mosi, bonso bantu ya nkaka kesalaka yau, kansi na kudisyamisaka bamosi ti bankaka, mpi mutindu beno kemona kilumbu kefinama.” (Baebreo 10:24, 25, NW) Bau kele ya kuvukana na dibuta ya lunungu ya Yehowa yina kemonanaka na nkadilu na yau ya masonga. Nkadilu yina ya masonga kezola mpi kutendula kuvanda ntangu yonso na balukutakanu.
12 Dibanza yai kebakisama mbote mpenza na Philippines, kuna kiteso ya bantu yina kevandaka na balukutakanu na Lumingu kele 125 % na kutadilaka ntalu ya bansamuni. Yau kebakisama mpi mbote na kibuka mosi ya Bambangi ti ya bantu ya luzolo ya mbote na Argentine. Bau kezingaka na kiteso ya bakilometere makumi zole ti Nzo ya Kimfumu. Ata mpila yina, nkengi ya nzyunga kumonisaka nde, ata muntu mosi ve kekondaka na balukutakanu, katula kaka kana muntu kebela. Kukwenda na bau na bavwatire yina kepusamaka na bampunda, kebakaka bantangu Iya, mpi na nsungi ya kisiwu bau kevutukaka na banzo na bau na tombe ya mpimpa.
13 Mutindu nsuka ya ngidika ya bima yai mefinama, luzingu kekuma mpasi mingi, makambu kelutana, mpi kukwenda ntangu yonso na balukutakanu lenda kukuma mpasi. Kansi, na bamvwandilu ya mutindu yina, beto kele na mfunu ya madya ya kimpeve mingi kuluta na ntwala mpi kinkundi ya mbote yina lenda kumonana kaka na balukutakanu ya mutindu yina.
“Tatamana”
14 Mvula meluta, dibundu ya Katolika na Italie, kubingaka kisalu ya Bambangi ya Yehowa nde “kikesa ya ngolo ya kukumisa bantu Bambangi ya Yehowa.” Ya kyeleka, Kisalu ya Bambangi ya Yehowa kele ata na kima ya kingolongolo ve. Kansi, kisalu na bau kemonisa zola ya mudindu sambu na bankweno na bau. Bau kemonisa mpi bulemvu na bau na bangogo yai ya Polo: “Samuna ndinga, tatamana na nsungi ya mbote ti na nsungi ya mpasi.” (2 Timoteo 4:2, NW) Na kuzabaka nde bau fwete kutatamana, Bambangi ya Yehowa kesala na kikesa yonso na kati ya kisalu na bau, mutindu yau kemonana na kimvuka ya bantangu 1096065354 ya bau salaka na 1994, na kusala bamvutukilu mpi na kutwadisa balongoki ya Biblia 4 701 357. Ntalu ya nene ya bansamuni kusalaka kisalu ya mupasudi nzila, yina kumonisaka nde ngindu ya kimupasudi nzila kele ya mingi. Kiteso ya bapasudi nzila 636202 ya nza ya mvimba kendimisa yau.
15 Batoko ti bana ndumba mingi kele bapasudi nzila. Na Etats-Unis, bana ya nkaka ya nzo-nkanda ya nene kele ntangu yai bapasudi nzila ya ntangu yonso, bankundi na bau ya nzo-nkanda kele mpenza teritware na bau ya ntete. Batoko yango memona nde kisalu ya mupasudi nzila kele mutindu ya kuluta mbote ya kuditanina na makaya, na mansoni ti na kingolongolo ya makambu mingi yina kesalama na banzo-nkanda ya nsi yina. Batoko ya nkaka mingi mebakaka lukanu ya kukuma bapasudi nzila ntangu bau tamanisa nzo-nkanda. Mutindu mosi, Irina, mwana nkento mosi ya Ukraine, kuvandaka mupasudi nzila nsadisi ntangu yandi vandaka kulonguka nzo-nkanda ya sekondere sambu na kudiyidika sambu na kukuma mupasudi nzila na nima ya kubaka dipolomi. Na ntangu yandi memanisa kulonguka, dibuta na yandi kupesaka yandi lusadisu ya mwa mbongo sambu na kusala bonso nzonzi ya dibuta na yandi na kati ya kisalu ya mupasudi nzila ya ntangu yonso. Na Ukraine, mvwandilu ya mbongo kele pete ve. Kansi Irina ketuba nde: “Mono kezaba nde mono kesala kisalu yina ketendula luzingu, sambu na mono mpi sambu na bantu yina ya mono kelonga.” Bubu yai, yau kele mpenza kyese mingi na kumona batoko mingi mpenza keyindula bonso Irina. Inki mwaye ya kuluta mbote ya ‘kuyibukila Ngangi na bau ya nene na bilumbu ya butoko na bau?’—Longi 12:1, NW.
16 Bapasudi nzila mingi kele baminunu. Mpangi mosi ya nkento ketendula nde na mvita ya zole ya nza ya mvimba, tata na yandi ti mpangi na yandi ya bakala kufwaka na mvita, kansi mama na yandi ti mpangi na yandi ya nkento bau bulaka bau masasi na kati ya gheto (kartie ya kingenga ya bayuda). Na nima yandi vidisaka mwana na yandi ya bakala. Ntangu yai, yandi ke na kukuma mununu mpi kele na mavimpi ya mbi, kansi Yehowa kupesaka yandi dibundu ya bukristu dibuta ya kuluta yina yandi vidisaka. Mupasudi nzila ya ntangu yonso yai keyangalala na kusadisaka bankweno.
17 Ya kyeleka, bantu yonso lenda kukuma bapasudi nzila ve. Yehowa kendimaka na kyese dimi ya beto yonso, yina yonso ya kuluta mbote ya beto lenda kupesa, ata yau kuvanda inki ntalu na kutadilaka mvwandilu ya muntu na muntu. (Malashi 3:10) Ya kyeleka, beto yonso lenda kuyedisa dibanza ya bapasudi nzila yai ya kikesa kemonisa mpi kusala yonso yina beto lenda kusala na kutadilaka mvwandilu na beto sambu na kusadisa kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote.
18 Mu mbandu, na Australie, kilumbu ya Aprili 16 kuvandaka kilumbu mosi ya sipesiale sambu na kusamuna na babalabala. Bansamuni ti bapasudi nzila kukwendaka mingi, yau yina kemonisama na ntalu ya mpa ya bansamuni 58780 ya kumonanaka na ngonda yina. Dyaka, bau pesaka baperiodike 90000 kuluta ngonda kaka yina mosi ya mvula kulutaka. Na kilumbu yango yina ya sipesiale, mpangi mosi ya nkento kupesaka periodike na muntu mosi, mpi ntangu yandi vandaka kusonika zina na yandi ti adresi na yandi sambu na kulanda mpwisa na yandi, yandi bakisaka nde yandi vandaka muntu ya dibuta na yandi! Yau kwisaka kumonana nde yandi vandaka kisoni na yandi mpi bamvula 30 kulutaka tuka bau kumonanaka. Ya kyeleka, yau pesaka nzila na bamvutukilu mingi ya kyese.
Beto Sikila ya Kwikama Tii na Nsuka
19 Yau kele mfunu nde bamambere yonso ya dibuta ya lunungu ya Nzambi kusikila ya kwikama mutindu nza ya Satana kefinama na kufwa. Kubika fyoti, dibuta ya santu ya Yehowa tawa kubingama yai: “Kwenda, dibuta na mono, kota na basuku na nge ya kati, mpi kanga byelo na nge na nima na nge. Bumbana sambu na mwa ntangu kaka, tii kuna mafingu kuluta.” Nza yai ya kefwaka bantu tasambisama mpenza na Nzambi. “Sambu, Tala! Yehowa kebasika na kisika na yandi na kulonga sambu na mbi na bau; mpi ya kyeleka nsi tamonisa menga ya yau tyamunaka mpi yau tabumba dyaka ve bagonda na yau.” (Yezaya 26:20, 21, NW) Bika mosi mosi na kati na beto kusyaminina mpi kubikala mukristu ya kwikama ya kuvukana na dibuta ya lunungu ya Yehowa! Ebuna beto tayangalala na kubaka luzingu ya mvula na mvula na ntoto to na zulu na Kimfumu ya Kristu.
[Study Questions]
1. Sambu na inki ntubilu ya Yezaya na yina metala “dibuta ya lunungu” lenda kuyitukisa?
2. “Dibuta ya lunungu” kele inki? Inki mutindu beto kezaba yau?
3. Beno tuba inki mutindu “dibuta ya lunungu” kubutukaka.
4. Sambu na inki dibuta ya lunungu kunwanaka sambu na kusikila ya kwikama?
5. Inki mboninu ya mbote kusadisaka Bambangi ya nsungi na beto na kubikala ya kwikama?
6. Na inki mutindu Yehowa kusakumunaka bansadi na yandi na bilumbu yai ya nsuka?
7, 8. (a) Inki kemonisa nde bansadi ya Nzambi ‘kukumisaka bansinga ya lele ya ntenta nda? (b) Na kutadila mutindu nge mefimpa lapolo ya kisalu ya mvula 1994, na inki mambu bandilu metanduka na mutindu mosi ya kuluta mbote?
9. (a) Ntalu ya bantu kuvandaka na Lusungiminu na 1994 kemonisa inki? (b) Tanga mwa bansi yina ntalu ya bantu ya kuvandaka na Lusungiminu kele ya kuluta nene?
10. (a) Inki mukumba ntalu ya nene ya bantu yina kuvandaka na Lusungiminu kepesa beto? (b) Tuba mambu yina lenda kusalama kana muntu yina kuvandaka na Lusungiminu kubaka lusadisu ya ngyika?
11-13. (a) Tanga mosi na kati ya mitindu ya nkadilu ya mbote ya dibuta ya lunungu? (b) Sambu na inki bakristu ya kyeleka kele na mfunu ya balukutakanu?
14. Sambu na inki Bambangi ya Yehowa kesalaka kisalu na bau na kutatamana, mpi inki bambutu kemonisa yau?
15, 16. (a) Inki mutindu baleke ti bambuta kumonisaka ngindu ya mupasudi nzila? (b) Na kutadila fimpa na beno ya lapolo ya mvula ya kisalu 1994, inki bansi kele na bapasudi nzila ya mingi?
17, 18. Inki mutindu mosi mosi na kati na beto, yandi kuvanda mupasudi nzila to ve, lenda kumonisa mpeve ya mupasudi nzila?
19. Sambu na inki yau kele mfunu sambu na dibuta ya lunungu ya Yehowa na kusikila ya kwikama tii na nsuka?
[Caption on page 1]
[Bangyufula]
[Caption on page 29]
[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 29]
Bamambere ya kwikama na dibuta ya lunungu ya Yehowa tabaka luzingu ya mvula na mvula na kati ya kukuka
[Caption on page 1]
Keti Nge Keyibuka?
◻ Inki ntangu “dibuta ya lunungu” kubutukaka?
◻ Sambu na inki bansadi ya Yehowa kuvandaka na mfunu ya mvibidulu na bilumbu yai ya nsuka?
◻ Inki memonisama na ntalu ya nene ya bansamuni ti ya bangunga ya bau salaka na kisalu ya kusamuna yina kemonana na lapolo ya 1994?
◻ Mutindu nza kefinama na nsuka na yau, sambu na inki yau kele mfunu na kuvanda na balukutakanu?
◻ Sambu na inki bayina yonso kele ya kuvukana na dibuta ya lunungu ya Nzambi fwete kusikila ya kwikama?