Beno Lemfuka na Kudikulumusa Yonso na Bangungudi ya Zola
“Beno lemfuka na bambuta na beno ya Dibundu, beno wila bo mpi.”—BAEBREO 13:17.
1, 2. Inki baverse kemonisa nde Yehowa ti Yezu kele bangungudi ya zola?
YEHOWA NZAMBI ti Mwana na yandi Yezu Kristu kele bangungudi ya zola. Yezaya kutubaka na ntwala nde: “Tala! Yehowa Nkwa kimfumu takwisa bonso muntu ya ngolo, mpi diboko na yandi tayala sambu na yandi. . . . Bonso ngungudi yandi tagungula mameme na yandi. Na diboko na yandi, yandi tavukisa mameme kisika mosi; mpi yandi tabaka bo na ntulu na yandi. Bayina kenwa mabele yandi tatwadisa bo ti dikebi.”—Yezaya 40:10, 11, NW.
2 Mbikudulu yina vandaka kutubila kuvutulama kulunganaka ntete ntangu Bayuda yina kubikalaka kuvutukaka na Yuda na mvu 537 N.T.B. (2 Bansangu 36:22, 23) Yo lunganaka dyaka ntangu Sirusi ya Nene, Yezu Kristu, kukatulaka bapakulami yina kubikalaka na kimpika ya ‘Babilone ya nene’ na mvu 1919. (Kusonga 18:2; Yezaya 44:28) Yezu kele na “diboko” ya Yehowa sambu na kuyala, kuvukisa mameme kisika mosi, mpi kukeba bo ti dikebi yonso. Yezu yandi mosi kutubaka nde: ‘Mono kele ngungudi mosi ya mbote, mono zaba mameme na mono, mameme na mono mpi zaba mono.’—Yoane 10:14.
3. Inki mutindu Yehowa kemonisaka nde yandi kekudibanzaka na zola yonso na mutindu bo ketalaka mameme na yandi?
3 Mbikudulu ya Yezaya 40:10, 11 kebenda dikebi na mutindu ya zola yina Yehowa ketalaka bantu na yandi. (Nkunga 23:1-6) Ntangu yandi vandaka kusala kisalu na yandi na ntoto, Yezu mpi vandaka kudibanza na zola yonso sambu na balongoki na yandi mpi sambu na bantu yonso. (Matayo 11:28-30; Marko 6:34) Yehowa ti Yezu kuyinaka ntima-ngolo ya bangungudi, to bamfumu ya Izraele, yina vandaka kutala mameme na bo ve ata fyoti, kansi vandaka kupusa yo na kingolo-ngolo na kusala mambu ya bo vandaka kuzola. (Ezekiele 34:2-10; Matayo 23:3, 4, 15) Yehowa kusilaka nde: “Mono ta gulusa mameme na mono, mono ta bika yo diaka ve beno monisa yo mpasi. Mono ta sambisa mameme na mono, mono ta kabisa mameme ya mbote ti ya mbi. Mono ta pesa yo na maboko ya muntu na mono Davidi, yandi muntu ta talaka yo.” (Ezekiele 34:22, 23) Na ntangu yai ya nsuka, Yezu Kristu yina kele Davidi ya Nene, kele “ngungudi mosi kaka” yina Yehowa meponaka na kutala bansadi na yandi yonso na ntoto, disongidila, Bakristu bapakulami mpi “mameme ya nkaka.”—Yoane 10:16.
Makabu Yina Yehowa Mepesaka na Dibundu
4, 5. (a) Inki dikabu ya valere mingi Yehowa mepesaka bantu na yandi ya kele na ntoto? (b) Inki dikabu Yezu mepesaka dibundu na yandi?
4 Yehowa kupesaka dibundu ya Bukristu dikabu mosi ya valere mingi na mutindu yandi tulaka “ngungudi mosi,” Yezu Kristu, sambu na kutala bansadi na Yandi. Yezaya 55:4 kutubilaka na ntwala dikabu yina Yehowa mepesaka sambu na kutwadisa bantu na yandi. Yo tubaka nde: “Tala! Mono mepesaka yandi bonso mbangi sambu na bimvuka ya makanda, bonso mfumu mpi ntwadisi sambu na bimvuka ya makanda.” (NW) Yo vanda Bakristu bapakulami to bantu ya ‘kibuka ya nene,’ bo yonso mekatuka na bansi, makanda, mabuta, mpi bandinga yonso. (Kusonga 5:9, 10; 7:9) Bo mesala “lupangu” mosi, disongidila, dibundu mosi ya mepanzana na nsi-ntoto ya mvimba, yina “ngungudi mosi,” Yezu Kristu ketwadisa.
5 Yezu mpi mepesaka dikabu ya valere mingi na dibundu na yandi yina kele na ntoto. Yandi metulaka bangungudi ya kwikama yina kelandaka mbandu ya Yehowa ti Yezu, mpi kekebaka mameme ti zola yonso. Ntumwa Polo kutubilaka dikabu yai ya zola na mukanda ya yandi sonikilaka Bakristu ya Efezo. Yandi sonikaka nde: “ ‘Ntangu yandi tombukaka na kati ya zulu, yandi nataka bantu mingi ya bo kangaka na bitumba; yandi pesaka makabu na bantu.’ . . . Yandi tulaka bantu ya nkaka bantumwa, bantu ya nkaka baprofete, bantu ya nkaka baevanzeliste, bantu ya nkaka [bangungudi], bantu ya nkaka mpi balongi. Yandi Kristo salaka mpidina sambu na kuyidika bantu ya Nzambi na kusala kisalu ya kikristo, sambu na kupesa Nitu na yandi Kristo ngolo.”—Efezo 4:8, 11, 12.
6. Inki mutindu Kusonga 1:16, 20 kemonisa bankengi ya kupakulama yina kesalaka na bimvuka ya bankuluntu, mpi nki beto lenda tuba sambu na bankuluntu yina bo meponaka na kati ya mameme yankaka?
6 ‘Makabu yai ya bantu’ kele bankengi, to bankuluntu yina Yehowa ti Mwana na yandi meponaka na nsadisa ya mpeve santu, sambu na kukeba mameme ti zola. (Bisalu 20:28, 29) Na luyantiku bankengi yai kuvandaka bo yonso bapakulami. Kusonga 1:16, 20 kesadila kifwani ya “bambwetete” to “bawanzio” ya kele na diboko ya kitata ya Kristu sambu na kumonisa bantu yina vandaka kusala na bimvuka ya bankuluntu na kati ya dibundu ya kupakulama. Kuvanda na diboko ya kitata ya Kristu ketendula nde bo vandaka na nsi ya kiyeka na yandi. Kansi na ntangu yai ya nsuka, mutindu ntalu ya bankengi ya kupakulama yina kele na ntoto kelanda na kukita, bankuluntu mingi na mabundu mekatukaka na kati ya mameme yankaka. Mutindu mimonisi ya Nto-Kimvuka keponaka bo na lusadisu ya mpeve santu, beto lenda tuba nde bo mpi kele na diboko ya kitata (to, na nsi ya lutwadisu) ya ngungudi ya mbote, Yezu Kristu. (Yezaya 61:5, 6) Sambu bankuluntu ya mabundu na beto kewilaka Kristu yina kele Ntu ya dibundu, yo mefwana mpenza nde beto sala kumosi ti bo.—Kolosai 1:18.
Kulemfuka mpi Kuwila Bangungudi
7. Inki ndongisila ntumwa Polo kupesaka na yina metala nkadilu na beto na ntwala ya bankuluntu?
7 Yehowa ti Yezu Kristu, yina kele bangungudi na beto ya zulu, kevingila nde beto lemfukila mpi kuwila bankuluntu yina bo mepesaka mikumba na kati ya dibundu. (1 Piere 5:5) Na nsadisa ya mpeve santu, ntumwa Polo kusonikaka nde: “Beno yindula bambuta na beno ya ntete ya Dibundu, bayina longaka beno mambu ya Nzambi. Beno yindula mambu ya mbote yina me katuka na luzingu na bo, beno landa lukwikilu na bo. Beno lemfuka na bambuta na beno ya Dibundu, beno wila bo mpi. Bo ke langidilaka moyo na beno, sambu bo fweti futa rapore na Nzambi sambu na kisalu na bo. Kana beno ke lemfukila bo, bo ta sala kisalu na bo na kiese; kana mpidina ve, bo ta sala kisalu na bo na mawa, ebuna mambu ya mutindu yina ta sadisa beno ve ata fioti.”—Baebreo 13:7, 17.
8. Polo kelomba beto na ‘kuyindula’ inki, mpi sambu na nki beto fwete “lemfuka” na bankuluntu?
8 Simba nde Polo kelomba beto na ‘kuyindula,’ to kutadila na dikebi yonso mambu ya mbote yina mekatukaka na luzingu ya bankuluntu mpi kulanda bambandu ya lukwikilu ya mutindu yina. Dyaka, yandi kelongisila beto na kulemfuka mpi kulanda lutwadisu ya babakala yai ya bo meponaka. R. T. France, muntu mosi ya mayele yina kelongukaka mambu ya Biblia, ketendula nde na Kigreki ya kisina, ngogo ya bo mebalula awa nde “beno lemfuka” kele ve “ngogo ya bo kesadilaka sambu na bulemfu, kansi yo ketendula ‘kundimisama’ mpi yo kepesa dibanza ya kundima na luzolo yonso lutwadisu na bo.” Beto kelemfukilaka bankuluntu kaka ve sambu Ndinga ya Nzambi kelomba beto na kusala yo, kansi mpi sambu beto kendimaka nde bo kekudibanzaka sambu na mambote ya Kimfumu mpi mambote na beto ya kimpeve ti ya kinsuni. Beto tavanda mpenza na kyese kana beto kendima na luzolo yonso lutwadisu na bo.
9. Katula kulemfuka, sambu na nki yo kele mfunu nde beto “wila” bankuluntu?
9 Kansi, inki beto tasala kana beto kendima ve nde na dyambu mosi buna lutwadisu ya bankuluntu kele mutindu ya kuluta mbote ya kusala mambu? Na ntangu yina, yo kelombaka kuwila bo. Yo kele pete na kulemfuka ntangu mambu yonso kele pwelele mpi beto kendima yo, kansi beto tamonisa nde beto kewilaka mpenza bankuluntu ntangu beto kendimaka lutwadisu ya bo kepesaka, ata beto kebakisa yo ve. Piere, yina kukumaka ntumwa na nima, kumonisaka nkadilu ya mutindu yina.—Luka 5:4, 5.
Bikuma Iya ya Kusala na Luzolo Yonso Kumosi ti Bankuluntu
10, 11. Na nki mutindu bankengi “longaka” Bakristu ya mvu-nkama ya ntete mambu ya Nzambi, mpi nki mutindu bo kesalaka yo bubu yai?
10 Na Baebreo 13:7, 17, yina beto tangaka na zulu, ntumwa Polo kepesa beto bikuma iya ya beto fwete lemfukila mpi kuwila bankuluntu. Kikuma ya ntete kele nde bo ‘longaka beto mambu ya Nzambi.’ Yibuka nde ‘makabu ya bantu’ yina Yezu kepesaka na dibundu kele sambu na “kuyidika bantu ya Nzambi.” (Efezo 4:11, 12) Yandi vandaka kuyidika mabanza ti bikalulu ya Bakristu ya mvu-nkama ya ntete na nsadisa ya bangungudi ya kwikama yina vandaka kusala na lutwadisu na yandi, bankaka na kati na bo kupemamaka na Nzambi sambu na kusonikila mabundu mikanda. Yandi sadilaka bankengi yina kuponamaka na nsadisa ya mpeve santu sambu na kutwadisa Bakristu ya ntete mpi kupesa bo kikesa.—1 Korinto 16:15-18; 2 Timoteo 2:2; Tito 1:5.
11 Bubu yai, Yezu ketwadisa beto na nzila ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” yina Nto-Kimvuka mpi bankuluntu kemonisaka. (Matayo 24:45, NW) Sambu na luzitu ya beto kepesaka “Ngungudi ya nene,” Yezu Kristu, beto kelandaka ndongisila yai ya Polo: ‘Zitisa bantu yina ke salaka na kati na beno, bayina ya Mfumu Yesu solaka na kutwadisa beno ti kulonga beno.’—1 Piere 5:4; 1 Tesalonika 5:12; 1 Timoteo 5:17.
12. Inki mutindu bankengi “ke langidilaka moyo” na beto?
12 Kikuma ya zole ya kusala kumosi ti bankuluntu kele nde “bo ke langidilaka moyo” na beto. Kana bo mona konso kima na nkadilu to bikalulu na beto yina lenda tula kimpeve na beto na kigonsa, bo kepesaka beto nswalu bandongisila ya beto kevandaka na yo mfunu sambu na kusoba. (Galatia 6:1) Ngogo ya Kigreki ya bo balulaka nde “ke langidilaka” ketendula ntetentete “kekudipimisaka mpongi.” Muntu mosi ya kelongukaka mambu ya Biblia kutubaka nde yo “kepesa dibanza ya dikebi ya ngolo yina ngungudi kemonisaka.” Katula dikebi ya ngolo yina bankuluntu ketulaka sambu na kimpeve na bo, bo lenda konda nkutu mpongi sambu na kudibanza na mambote na beto ya kimpeve. Keti beto fwete sala ve na luzolo yonso kumosi ti bangungudi yai ya zola, yina kesalaka yonso sambu na kulanda mbandu ya dikebi ya zola yina Yezu Kristu, ‘ngungudi ya nene ya mameme’ kumonisaka?—Baebreo 13:20.
13. Na nani mpi na nki mitindu bankuluntu ti Bakristu yonso tasala bakonti?
13 Kikuma ya tatu ya beto fwete sala na luzolo yonso kumosi ti bankengi kele nde bo kelangidilaka beto “sambu bo fweti futa rapore na Nzambi.” Bankuluntu kezabaka nde bo kesalaka na nsi ya kiyeka ya bangungudi ya zulu, Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu. (Ezekiele 34:22-24) Yehowa kele munkwa mameme yina yandi sumbaka “na menga ya mwana na yandi,” mpi yandi kelombaka bakonti na bankuluntu sambu na mutindu bo ketalaka mameme na yandi, yina bo fwete ‘wila mawa.’ (Bisalu 20:28, 29) Yo yina, beto yonso tasala bakonti na Yehowa sambu na mutindu beto ketadilaka lutwadisu na yandi. (Roma 14:10-12) Bulemfu na beto na bankuluntu kepesaka mpi nzikisa nde beto kewilaka Kristu, yina kele Ntu ya dibundu.—Kolosai 2:19.
14. Inki lenda pusa bankengi na kusala kisalu na bo “na mawa,” mpi yo lenda basisa nki malanda?
14 Polo kupesaka kikuma ya iya yina beto fwete wila bankuluntu ti kudikulumusa yonso. Yandi sonikaka nde: “Kana beno ke lemfukila bo, bo ta sala kisalu na bo na kiese; kana mpidina ve, bo ta sala kisalu na bo na mawa, ebuna mambu ya mutindu yina ta sadisa beno ve ata fioti.” (Baebreo 13:17) Bankuluntu kenataka kizitu ya kilo, bo kevandaka ti mikumba ya nene ya kulonga, kukeba mameme, kutwadisa kisalu ya kusamuna, kusansa mabuta na bo, mpi kuyidika makambu na dibundu. (2 Korinto 11:28, 29) Kana beto kesala ve kumosi ti bo, beto keyika bo dyaka kizitu. Ebuna yo tasala nde bo sala kisalu na bo “na mawa.” Kukonda kusala kumosi ti bo kesepedisaka ve Yehowa mpi yo lenda sadisa beto ve ata fyoti. Kansi, kana beto kemonisa luzitu ya kufwana mpi kesala kumosi ti bankuluntu, bo lenda lungisa mikumba na bo na kyese, mpi dyambu yai kesalaka nde beto vanda na bumosi mpi kusala kisalu ya kulonga Kimfumu ti kyese yonso.—Roma 15:5, 6.
Mitindu ya Kumonisa nde Beto Kewilaka Bankuluntu
15. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kelemfukilaka mpi kewilaka bankuluntu?
15 Mitindu kele mingi yina beto lenda sala kumosi ti bankengi ya bo meponaka. Sambu na kuyikana ti mambu ya mpa na teritware, keti bankuluntu mesalaka bangidika sambu na kusala balukutakanu ya kisalu ya bilanga na bilumbu mpi bantangu yina kelomba nde beto sala bansoba na luzingu na beto? Beto fwete sala kikesa sambu na kupesa maboko na bangidika yai ya mpa. Beto lenda baka balusakumunu ya kukonda kukana kana beto sala mutindu yina. Keti nkengi na kisalu ketala kimvuka na beto ya Kulonguka ya Mukanda ya Dibundu? Bika beto sala mingi na kisalu ya kusamuna na mposo yina. Keti bo pesaka beto disolo na Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi? Beto fwete sala yonso sambu na kuvanda pana mpi kusala disolo yango. Keti nkengi na Kulonguka ya Mukanda ya Dibundu kuzabisaka nde kimvuka na beto tatula bunkete na Nzo ya Kimfumu? Bika beto pesa yandi maboko na kiteso ya mavimpi mpi ngolo na beto. Na mitindu yai mpi mingi yankaka, beto kemonisaka nde beto kewilaka babakala yina Yehowa ti Mwana na yandi meponaka na kukeba mameme.
16. Kana nkuluntu mosi kesala ve mambu mutindu mpika kelombaka, sambu na nki yo kepesa beto ve nswa ya kukolama?
16 Bantangu yankaka, yo lenda vanda nde nkuluntu mosi mesala ve mambu mutindu kimvuka ya mpika ya kwikama ti Nto-Kimvuka na yo kelombaka. Kana yandi kelanda na kusala mutindu yina, yandi tasala bakonti na Yehowa yina kele “Ngungudi yina ke kebaka moyo na” beto. (1 Piere 2:25) Kansi, bifu yonso yina bankuluntu yankaka kesalaka kepesa beto ve nswa ya kukonda kuwila bo, sambu Yehowa kesakumunaka ve bantu ya kukonda bulemfu ti bankolami.—Kutanga 12:1, 2, 9-11.
Yehowa Kesakumunaka Bantu ya Kesalaka Kumosi na Luzolo Yonso
17. Inki fwete vanda nkadilu na beto na ntwala ya bankengi?
17 Yehowa Nzambi kezaba nde babakala ya yandi meponaka na kuvanda bankengi kele bantu ya kukonda kukuka. Kansi yandi kesadila bo, mpi na nsadisa ya mpeve na yandi, yandi ketala bantu na yandi na ntoto. Yo kele kyeleka sambu na bankuluntu mpi sambu na beto yonso nde “ngolo yina meluta ngolo ya bantu [kele] ngolo ya Nzambi kansi ya beto mosi ve.” (2 Korinto 4:7, NW) Yo yina, beto fwete vutula matondo na Yehowa sambu na mambu yina yandi kelungisa na nzila ya bankengi ya kwikama, mpi beto fwete sala na luzolo yonso kumosi ti bo.
18. Kana beto kewila bankengi, yo ketendula nde beto kewila banani?
18 Bankengi kesalaka yonso sambu na kuzinga na kuwakana ti mambu yina Yehowa kelombaka na bangungudi yina yandi meponaka na kutala mameme na yandi na bilumbu ya nsuka, mutindu yo kemonana na Yeremia 3:15: “Mono ta pesa beno bambuta yina ke lemfukaka na mono, bo ta nataka beno na nzila ya mayele mingi.” Ya kyeleka, bankuluntu ya kele na kati na beto kesalaka kisalu ya mbote ya kulonga mpi kutanina mameme ya Yehowa. Bika beto landa na kumonisa ntonda na beto sambu na kisalu na bo ya ngolo na kusalaka na luzolo yonso kumosi ti bo, na kulemfukilaka bo, mpi na kuwilaka bo. Kana beto kesala mutindu yina, beto tamonisa ntonda na bangungudi na beto ya zulu, Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu.
Mvutukila
• Inki mutindu Yehowa ti Yezu Kristu memonisaka nde bo kele Bangungudi ya zola?
• Katula kulemfuka, sambu na nki yo kele mfunu na kuwila bankuluntu?
• Na nki mitindu beto lenda monisa nde beto kewilaka bankuluntu?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]
Bankuluntu kelandaka lutwadisu ya Kristu
[Bifwanisu ya kele na lutiti 31]
Mitindu kele mingi ya kumonisa nde beto kewilaka bangungudi yina Yehowa meponaka