Kimvuka ya Bampangi ya Kele na Bumosi

NA NSUNGI ya bamvula kiteso ya 1500, Yehowa Nzambi sadilaka dikanda ya Izraele mpi dikanda yango vandaka kunata zina na yandi. Na nima Yehowa “tulaka dikebi . . . na makanda sambu na kusola bantu na kati na bo sambu na kunata zina na yandi.” (Bis. 15:14) Yo lombaka nde bantu yina ke nata zina ya Yehowa kuvanda bambangi na yandi yina mabanza mpi bisalu na bo fwete vanda na bumosi yo vanda bo ke zinga na konso kisika yina na ntoto. Kisalu yina Yezu pesaka balongoki na yandi, ke salaka nde bantu yina ke nata zina ya Nzambi kuvanda na bumosi. Yezu tubaka nde: “Yo yina, beno kwenda mpi beno kumisa bantu ya makanda yonso balongoki, beno botika bo na zina ya Tata mpi ya Mwana mpi ya mpeve santu, beno longa bo na kuzitisa mambu yonso ya mono songaka beno.”—Mat. 28:19, 20.

² Ntangu nge kudipesaka na Yehowa mpi nge bakaka mbotika, nge kumaka longoki ya Yezu Kristu. Nge me kumaka na kati ya dibuta ya ntoto ya mvimba ya Bakristu yina kele na bumosi mpi yina ke bikaka ve nde kukabwana kukota na kati na bo kaka sambu bo kele ve bantu ya insi mosi, ya dikanda mosi, to sambu bo kele bamvwama to bansukami. (Nk. 133:1) Yo yina, nge ke zolaka mpi ke zitisaka bampangi-Bakristu na dibundu. Bankaka na kati na bo kele bantu ya mpusu ya nkaka ya nitu, ya insi ya nkaka to ya me salaka ve banzo-nkanda ya kiteso mosi ti nge mpi na bamvula ya me luta nge zolaka ve kundima nde bo vanda banduku na nge sambu na mambu yai. Bubu yai nge me kumaka kuzola bo mingi kuluta konso kinduku yina bantu lenda sala, yo vanda na mambu ya luzingu, ya lusambu to ya dibuta.—Mar. 10:29, 30; Bakol. 3:14; 1 Pie. 1:22.

³ Kana bantu ya nkaka ke kuka ve kukatula bangindu ya mbi yina bo ke vandaka ti yo sambu na bantu ya mpusu ya nkaka ya nitu, ya insi ya nkaka, sambu na bayina kele ti mbongo, bansukami to sambu na mambu ya nkaka, bo lenda yindula mbandu ya Bakristu ya Bayuda ya mvu-nkama ya ntete yina yambulaka bangindu ya mbi yina dibundu ya Bayuda vandaka ti yo sambu na bantu ya makanda yonso ya nkaka. Ntangu Yehowa songaka Piere na kukwenda na nzo ya Korneye, yina vandaka mfumu ya basoda ya Roma, Yehowa sadisaka yandi na mawete yonso na kulungisa mukumba na yandi.—Bisalu, kapu 10.

⁴ Na mbona-meso mosi, Nzambi songaka Piere na kufwa bambisi ya nkaka yina vandaka mvindu sambu na Bayuda mpi na kudia yo. Ntangu Piere buyaka, ndinga mosi ya katukaka na zulu songaka yandi nde: “Bika kubinga bima yina Nzambi me kumisaka bunkete nde bima ya mvindu.” (Bis. 10:15) Yo lombaka nde Nzambi kusala mutindu yina sambu na kusadisa Piere na kusoba mabanza na yandi sambu na kisalu yina Nzambi zolaka kupesa yandi, disongidila, kukwenda kutala muntu mosi ya makanda. Ntangu Piere lemfukaka na ntuma ya Yehowa, yandi tubilaka bantu yina vukanaka nde: “Beno me zaba mbote nde yo kele nsiku nde Muyuda kuvukana to kupusana pene-pene ya muntu ya dikanda ya nkaka, kansi Nzambi songaka mono nde mono fwete binga ve ata muntu mosi muntu ya mvindu to ya kukonda bunkete. Yo yina, mono buyaka ve na kukwisa ntangu bo tindaka bantu na kukwisa kubinga mono.” (Bis. 10:28, 29) Na nima, Piere monaka na meso na yandi mosi mutindu Yehowa ndimaka Korneye ti dibuta na yandi.

⁵ Yo lombaka nde Saule, muntu ya Tarse yina vandaka Mufarize mpi muntu yina longukaka mingi, kudikulumusa mpi kuvukana ti bantu yina yandi lendaka ve kuvukana ti bo na ntwala. Nkutu yo lombaka nde bantu yina kutwadisa yandi. (Bis. 4:13; Bag. 1:13-20; Bafil. 3:4-11) Beto lenda yindula fioti bansoba yina salamaka na mabanza ya bantu yai, mu mbandu Sergiusi Paulusi, Dionisiusi, Damarisi, Filemoni, Onezime mpi bantu ya nkaka ntangu bo ndimaka nsangu ya mbote mpi bo kumaka balongoki ya Yezu Kristu.—Bis. 13:6-12; 17:22, 33, 34; Film. 8-20.

⁶ Ntembe kele ve nde zola ya bampangi sadisaka nge na kukwenda pene-pene ya Yehowa mpi ya organizasio na yandi. Nge monaka zola yina ke sadisaka kibeni bantu na kuzaba balongoki ya kieleka ya Yezu Kristu, mutindu yandi tubaka nde: “Mono ke pesa beno nsiku mosi ya mpa, nde beno zolana beno na beno; mutindu mono zolaka beno, beno mpi beno zolana beno na beno. Na diambu yai, bantu yonso ta zaba nde beno kele balongoki na mono—kana beno ke zolana beno na beno.” (Yoa. 13:34, 35) Nge kumaka kusepela diaka mingi ti Yehowa mpi organizasio na yandi ntangu nge bakisaka nde zola yina kele na dibundu na beno ke monisaka zola yina kele na dibuta ya bampangi ya ntoto ya mvimba. Nge ke mona kulungana ya mbikudulu ya Biblia yina tubaka nde bantu ta vukana na bilumbu ya nsuka sambu na kusambila Yehowa na ngemba mpi na bumosi.—Mika 4:1-5.

⁷ Kana beto tala mambu mingi yina ke kabulaka bantu bubu yai, nani lendaka kundima nde bo lenda vukisa bantu “ya me katuka na makanda yonso, na mabuta yonso, na bansi yonso, mpi na bandinga yonso”? (Kus. 7:9) Tala luswaswanu yina kele na kati ya bantu yina ke zingaka na bisika yina mambu ya siansi me tomaka mingi mpi ya bantu yina ke kangamaka na bansiku ya ntama ya ba-nkaka na bo. Tala mpi kukonda kuwakana yina ke vandaka na kati ya bantu ya mpusu mosi ya nitu mpi insi mosi sambu bo kele ve bantu ya dibundu mosi. Bantu ke kabwana mingi kibeni na mambu ya politiki sambu zola sambu na insi na bo me kuma mingi. Diaka, kana nge tala luswaswanu na mambu ya mbongo mpi ya bima mingi ya nkaka yina ke kabulaka bantu, kuvukisa bantu yina me katuka na bansi, na bandinga, na bimvuka ya bantu mpi na bimvuka ya nkaka sambu bo zolana ngolo mpi bo zinga na ngemba, kele kima mosi ya kuyituka yina Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso mpamba lenda sala.—Zek. 4:6.

⁸ Bumosi yai kele ya kieleka. Ntangu nge kudipesaka na Yehowa, nge bakaka mbotika mpi nge kumaka Mbangi ya Yehowa, nge kumaka mpi na kati ya dibuta yai. Mutindu nge ke baka mambote ya bumosi yai, nge kele ti mukumba ya kutanina yo. Nge ta sala yo kana nge ke tula dikebi na mambu yai ya ntumwa Polo tubaka na Bagalatia 6:10: “Ntangu yonso ya beto kele ti dibaku, beto sala mambu ya mbote na bantu yonso, kansi mingi-mingi na bantu yina kele bampangi na beto na lukwikilu.” Beto ke zitisaka mpi ndongisila yai: “Beno sala ve ata diambu mosi ti mpeve ya kuswana to sambu na kumonisa nde beno me luta bankaka, kansi ti kudikulumusa yonso beno tadila bankaka nde bo me luta beno. Beno sosa kaka ve mambote na beno mosi, kansi mpi mambote ya bantu ya nkaka.” (Bafil. 2:3, 4) Kana beto ke sala bikesa sambu na kutadila bampangi na beto mutindu Yehowa ke tadilaka bo mpi kana beto ke tadila bo ve mutindu bo ke monanaka na nganda, beto ta landa kuzinga ti bo na ngemba mpi na kiese.—Baef. 4:23, 24.

⁹ Mutindu ntumwa Polo monisaka yo, kukabwana fwete vanda ve na kati ya dibundu mpi bampangi yonso fwete tudilanaka dikebi. (1 Bak. 12:14-26) Beto ke kudiyangisaka sambu na mambote ya bampangi ya nkaka ya dibuta na beto ya ntoto ya mvimba ata bo ke zingaka ntama kibeni ti beto. Kana bo ke niokula bampangi na beto ya nkaka, yo ke pesaka beto yonso mpasi mingi. Kana bampangi ya nkaka kele ve ti bima ya kinsuni to kana bo me kutana ti kisumbula ya lugangu, bitumba to bitumba yina makanda ke nwanaka bo na bo, beto ke salaka yonso sambu na kusadisa bo na kimpeve mpi na kinsuni.—2 Bak. 1:8-11.

¹⁰ Beto yonso fwete samba konso kilumbu sambu na bampangi na beto. Bankaka ke kutana ti bampukumuna ya kusala mambu ya mbi. Bampangi ya nkaka ke kutana ti bampasi yina beto me zaba. Kansi bankaka diaka ke kutana ti bampasi yina beto me zaba ve, mu mbandu kimbeni ya banduku ya kisalu mpi ya mabuta na bo yina kele ve Bambangi ya Yehowa. (Mat. 10:35, 36; 1 Bate. 2:14) Mambu yai ke yangisaka beto sambu beto kele dibuta ya bampangi ya ntoto ya mvimba. (1 Pie. 5:9) Bampangi ya nkaka na kati na beto ke salaka ngolo na kisalu ya Yehowa, bo ke bakaka kisika ya ntete na kisalu ya kusamuna mpi na mabundu. Diaka bampangi ya nkaka mpi kele ti mukumba ya kutala kisalu ya ke salamaka na ntoto ya mvimba. Bo yonso ke vandaka na mfunu nde beto samba sambu na bo sambu yo ke monisaka nde beto ke zolaka bo mpi ke tudilaka bo dikebi ya masonga, ata ntangu beto ke vandaka ve ti kima ya nkaka ya kusala sambu na kusadisa bo.—Baef. 1:16; 1 Bate. 1:2, 3; 5:25.

¹¹ Mutindu ntoto me fuluka ti mavwanga na bilumbu yai ya nsuka, bansadi ya Yehowa fwete vanda ti kikalulu ya kusadisana. Na ntangu ya bisumbula, mu mbandu ntoto me nikana mpi masa me dindisa banzo, yo ke lombaka kuyidika mambu mingi mpi kuyidika bima mingi ya kinsuni sambu na kusadisa bampangi. Bakristu ya mvu-nkama ya ntete bikaka mbandu ya mbote na diambu yai. Balongoki yina vandaka na Antioshe yibukaka bandongisila ya Yezu mpi na kiese yonso bo tindaka makabu ya kinsuni na bampangi yina vandaka na Yudea. (Bis. 11:27-30; 20:35) Na nima, ntumwa Polo siamisaka bampangi ya Korinto na kupesa maboko na kisalu ya kusadisa bantu, yina vandaka kusalama na ndonga. (2 Bak. 9:1-15) Na bilumbu na beto, kana bampangi na beto me kutana ti mambu ya mpasi mpi bo kele na mfunu ya lusadisu ya kinsuni, organizasio ya Yehowa mpi Bakristu ya nkaka ke pesaka bampangi na nswalu yonso bima yina bo kele na yo mfunu.

¹² Dibuta na beto ya bampangi ya ntoto ya mvimba kele ya kuyidika mbote mpi na bumosi sambu na kusala luzolo ya Yehowa. Bubu yai, luzolo ya Yehowa kele nde beto longa nsangu ya mbote ya Kimfumu na ntoto ya mvimba sambu bantu ya makanda yonso kuwa yo. (Mat. 24:14) Ntangu beto ke salaka kisalu yai, Yehowa ke zolaka nde beto vanda ti bikalulu yina ke wakana ti bansiku na yandi ya kunanguka ya bikalulu ya mbote. (1 Pie. 1:14-16) Beto fwete lemfuka na luzolo yonso na bampangi na beto mpi kusala bikesa sambu kisalu ya kulonga nsangu ya mbote kukwenda na ntwala. (Baef. 5:21) Yai kele ve ntangu ya kusosa mambote na beto mosi kansi ntangu ya kutula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete na luzingu na beto. (Mat. 6:33) Kana beto ke yibuka mambu yai ntangu beto ke sala na bumosi sambu na mambote ya nsangu ya mbote, yo ta natila beto kiese bubu yai mpi balusakumunu ya mvula na mvula.

¹³ Sambu beto kele Bambangi ya Yehowa, beto kele ve bonso bantu yonso ya nkaka, beto ke vandaka na kingenga sambu beto kele bantu ya bunkete yina ke sadilaka Nzambi ti kikesa. (Tito 2:14) Beto kele ve bonso bantu ya nkaka sambu beto ke sambilaka Yehowa. Beto ke salaka dipeka na dipeka ti bampangi na beto ya ntoto ya mvimba, ke tubaka ndinga ya kieleka mpi ke salaka mambu na kuwakana ti kieleka ya beto ke tubaka. Yehowa tubaka mambu yai na nzila ya profete na yandi Sefania: “Mono ta soba ndinga ya bantu sambu yo kuma ndinga ya bunkete, sambu bo yonso kubinga zina ya Yehowa, sambu bo sadila yandi dipeka na dipeka.”—Sef. 3:9.

¹⁴ Na nima, Yehowa pesaka Sefania mpeve na yandi sambu na kutubila dibuta ya bampangi ya ntoto ya mvimba, yina me kumaka ya kieleka bubu yai: “Bantu ya Izraele yina ta bikala ta sala ve mambu ya kukonda lunungu; bo ta tubaka ve luvunu, mpi ludimi ya ke kusaka ta vanda ve na minoko na bo; bo ta dia mpi ta lala, mpi ata muntu mosi ve ta pesa bo boma.” (Sef. 3:13) Beto Bambangi ya Yehowa beto ke salaka na bumosi sambu beto me bakisaka Ndinga ya kieleka ya Yehowa, beto me sobaka mabanza na beto mpi beto ke wakanisaka luzingu na beto ti minsiku ya Yehowa. Beto ke salaka mambu yina bantu ya ke tadilaka mambu na meso ya kinsuni ke monaka nde yo lenda salama ve ata fioti. Ya kieleka, beto kele ve bonso bantu ya nkaka, beto kele bansadi ya Nzambi, yina ke kumisaka yandi na ntoto ya mvimba.—Mika 2:12.