KAPU 10
“Bo Sonikaka”
1-3. Inki kyeleka ya mfunu Yezu kezola nde bantu ya Nazareti kuzaba, mpi inki nzikisa yandi kepesa?
BETO kele na luyantiku ya kisalu ya kusamuna ya Yezu. Yandi mevutuka na Nazareti, bwala yina yandi butukaka. Lukanu na yandi kele ya kusadisa bantu na kuzaba kyeleka mosi ya mfunu: Yandi kele Mesia yina bo tubilaka bamvula mingi na ntwala! Inki nzikisa yandi kepesa?
2 Bantu mingi kevingila kidimbu mosi ya nkumbwa. Bo mewaka bansangu ya bisalu ya kuyituka yina Yezu mesalaka. Kansi, yandi kepesa bo ve kidimbu ya mutindu yina. Na kisika ya kusala yo, yandi mekwenda na sinagoga, bonso yo vandaka kikalulu na yandi. Yandi metelama sambu na kutanga, mpi bo mepesa yandi rulo ya Yezaya. Yo kele rulo mosi ya nda, ziku yo kele ya kuzyungisa na bitini zole ya banti, ebuna Yezu kekangula yo na dikebi yonso na ndambu mosi mpi kekangisa yo na ndambu yankaka tii kuna yandi mezwa verse yina yandi kesosa. Na nima, yandi metanga na ndinga ya ngolo mambu yina kele ntangu yai na Yezaya 61:1-3.—Luka 4:16-19.
3 Ntembe kele ve nde bawi mezaba verse yina. Yo kele mbikudulu ya metala Mesia. Bantu yonso yina kele na sinagoga ketala-tala yandi. Bo yonso mevanda pima. Ebuna Yezu meyantika kutendula, ziku na bunda, nde: “Mambu yai ya bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi, yo me lunga bubu, awa ya beno me wa yo.” Bawi keyituka sambu na mambu ya kitoko ya yandi ketuba, kansi yo kemonana pwelele nde bantu mingi kezola kaka kumona kidimbu mosi ya kuyituka. Na kisika ya kusala yo, Yezu kesadila na kikesa yonso mbandu mosi ya Masonuku sambu na kumonisa kukonda lukwikilu na bo. Ntangu fyoti na nima, bantu ya Nazareti kesosa kufwa yandi!—Luka 4:20-30.
4. Yezu kupesaka inki mbandu na kisalu na yandi ya kusamuna, mpi nki beto tatadila na kapu yai?
4 Awa Yezu kepesa mbandu mosi yina yandi landaka na kusadila na kisalu na yandi ya kusamuna. Yandi tulaka ntima na yandi ya mvimba na Ndinga ya kupemama ya Nzambi. Ya kyeleka, bidimbu na yandi ya nkumbwa kuvandaka mfunu mingi sambu na kumonisa nde mpeve ya Nzambi kuvandaka ti yandi. Kansi, sambu na Yezu, ata kima mosi ve kulutaka Masonuku ya Santu na mfunu. Bika beto tadila mbandu yina yandi bikaka na dyambu yai. Beto tatadila mutindu Mfumu na beto kuvutukilaka, kunwaninaka, mpi kutendulaka Ndinga ya Nzambi.
Yandi Vandaka Kuvutukila Ndinga ya Nzambi
5. Yezu vandaka kuzola nde bawi na yandi kuzaba inki, mpi nki mutindu yandi monisaka bukyeleka ya bangogo na yandi?
5 Yezu kuzolaka nde bantu kuzaba kisika yina nsangu na yandi kukatukaka. Yandi tubaka nde: “Malongi yai ya mono ke pesaka beno kele ya mono ve, kansi yo ke katukaka na muntu yina tindaka mono.” (Yoane 7:16) Na dibaku yankaka yandi tubaka nde: “Mono ke salaka kima ve na ngolo na mono mosi, kansi mono ke tubaka kaka mambu yina ya Tata longaka mono.” (Yoane 8:28) Yandi tubaka dyaka nde: “Mambu yonso ya mono ke tubilaka beno, yo ke katukaka na mono ve. Tata yina ke zingaka na mono, yandi muntu ke salaka bisalu na yandi yonso.” (Yoane 14:10) Mutindu mosi yina Yezu kumonisaka bukyeleka ya bangogo na yandi kuvandaka na kuvutukilaka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala.
6, 7. (a) Na nki kiteso Yezu kuvutukilaka Masonuku ya Kiebreo, mpi sambu na nki dyambu yai keyitukisa? (b) Inki mutindu malongi ya Yezu kuswaswanaka ti yina ya balongi ya bansiku?
6 Kulonguka na dikebi yonso bangogo ya Yezu yina kele na Biblia kemonisa nde yandi vutukilaka mbala mosi to na bangogo yankaka mambu yina kele na mikanda kuluta katikati ya Masonuku ya Kiebreo. Na mbala ya ntete, yo lenda yitukisa ve. Nge lenda kudiyula sambu na nki na bamvula tatu ti ndambu yina Yezu kulongaka mpi kusamunaka na meso ya bantu, yandi vutukilaka ve mikanda yonso ya kupemama yina kuvandaka na ntangu yina. Na kutuba ya kyeleka, yo lenda vanda nde yandi salaka yo. Kuvila ve nde bo mesonikaka kaka bangogo mpi bisalu ya Yezu fyoti mpamba. (Yoane 21:25) Nkutu, nge lenda tanga na ndinga ya ngolo bangogo yonso ya Yezu yina bo mesonikaka na bangunga fyoti mpamba. Ntangu yai, yindula nde nge kele kaka ti bangunga fyoti sambu na kutuba mambu ya metala Nzambi mpi Kimfumu na yandi, ebuna yo kelomba nde nge vutukila bangogo yina kele na mikanda kuluta katikati ya Masonuku ya Kiebreo! Dyaka, mbala mingi Yezu kuvandaka ve ti barulo. Ntangu yandi salaka Disolo na Zulu ya Ngumba, disolo na yandi yina mezabanaka mingi, yandi vutukilaka mbala mosi to na bangogo yankaka Masonuku ya Kiebreo—yandi salaka yo yonso na ntu!
7 Bangogo yina Yezu kuvutukilaka kumonisaka luzitu ya mingi yina yandi vandaka na yo sambu na Ndinga ya Nzambi. Bawi na yandi “vandaka kuyituka ngolo mutindu yandi vandaka kulonga, sambu yandi vandaka kulonga ve bonso balongi ya Bansiku, kansi yandi vandaka kulonga ti kiyeka.” (Marko 1:22) Ntangu balongi ya bansiku vandaka kulonga, bo vandaka kuzola kutubila nsiku yina bo vandaka kubinga nde nsiku ya munoko, mpi bo vandaka kuvutukila mambu yina barabi ya mayele ya ntangu ya ntama kutubaka. Yezu kubakaka ve ata mbala mosi mambu ya yandi tubaka na nsiku ya munoko to na mambu ya barabi kutubaka. Kansi, sambu na yandi, Ndinga ya Nzambi kuvandaka ti kiyeka ya kuluta nene. Mbala mingi yandi vandaka kutuba nde: “Bo sonikaka.” Yandi sadilaka mbala na mbala bangogo yina to bangogo ya mutindu mosi ntangu yandi vandaka kulonga balongoki na yandi mpi kusungika bangindu na bo ya mbi.
8, 9. (a) Inki mutindu Yezu kunwaninaka kiyeka ya Ndinga ya Nzambi ntangu yandi kulaka bantu na tempelo? (b) Na nki mutindu bantwadisi ya mabundu kumonisaka ve ata fyoti luzitu sambu na Ndinga ya Nzambi na tempelo?
8 Ntangu Yezu kukulaka bateki na tempelo ya Yeruzalemi, yandi tubaka nde: “Bo sonikaka na mukanda ya Nzambi nde: ‘Nzo na mono ta vanda nzo ya bisambu.’ Kansi beno ke kumisa yo nzo ya bamiyibi.” (Matayo 21:12, 13; Yezaya 56:7; Yeremia 7:11) Kilumbu yina kuyitaka, yandi salaka bidimbu mingi ya kuyituka kuna. Baleke ya babakala kuyitukaka ngolo mpenza mpi yantikaka kukumisa yandi. Kansi, bantwadisi ya mabundu kuyulaka Yezu na makasi yonso kana yandi vandaka kuwa mambu yina bana yina vandaka kutuba. Yandi vutulaka nde: “Mbote-mbote. Keti beno me tangaka ntete ve mambu yai na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Nge me longaka bana yina ke nwaka mabele ya bamama na bo, ti bana ya nkaka, sambu bo kupesa nge lukumu’?” (Matayo 21:16; Nkunga 8:3) Yezu kuzolaka nde bantu kuzaba nde Ndinga ya Nzambi kupesaka nswa na mambu yina kusalamaka kuna.
9 Na nima, bantwadisi yina ya mabundu kuvukanaka mpi kumekaka Yezu na kuyulaka yandi ngyufula yai: “Na nki kiyeka nge ke salaka mambu yai?” (Matayo 21:23) Yezu kumonisaka pwelele Nto ya kiyeka na yandi. Yandi kotisaka ve bangindu ya mpa. Yandi vandaka kusadila kaka mambu yina Ndinga ya kupemama ya Tata na yandi vandaka kutuba. Ya kyeleka, bamfumu yina ya mabundu mpi balongi ya bansiku vandaka kumonisa ve ata fyoti luzitu sambu na Yehowa mpi sambu na Ndinga na yandi. Yo fwanaka mpenza nde Yezu kunganina bo ntangu yandi monisaka pwelele nde bangindu na bo kuvandaka ya mbi.—Matayo 21:23-46.
10. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu na mutindu na beto ya kusadila Ndinga ya Nzambi, mpi nki bisadilu beto kele na yo yina Yezu kuvandaka na yo ve?
10 Bonso Yezu, Bakristu ya kyeleka bubu yai ketulaka ntima na Ndinga ya Nzambi na kisalu ya kusamuna. Bambangi ya Yehowa mezabanaka na ntoto ya mvimba sambu na kikesa yina bo kesalaka na kuzabisa bantu yankaka nsangu ya mekatuka na Biblia. Mikanda na beto kevandaka ti bangogo mingi ya bo kebakaka mbala mosi na Biblia mpi baverse mingi yina bo kepesaka kukonda kutanga bangogo na yo. Ebuna na kisalu na beto ya kusamuna, beto kesalaka mutindu mosi mpi kesalaka ngolo na kusadila Masonuku konso ntangu ya beto kesolulaka ti bantu. (2 Timoteo 3:16) Yo kepesaka beto kyese mpenza ntangu muntu kendimaka nde beto tanga na Biblia mpi beto tubila valere ti ntendula ya Ndinga ya Nzambi! Beto lenda yibuka ve mambu na mutindu ya kukuka bonso Yezu, kansi beto kele ti bisadilu mingi yina Yezu kuvandaka na yo ve. Katula Biblia ya mvimba ya menyemamaka na bandinga mingi yina kelanda kaka na kumata, beto kele mpi ti bisadilu mingi ya ketendulaka Biblia sambu na kusadisa beto na kuzwa konso verse ya beto lenda sosa. Bika nde beto vanda ti lukanu ya kulanda na kuvutukila mambu yina kele na Biblia mpi kubenda dikebi ya bantu na Biblia na mabaku yonso!
Yandi Vandaka Kunwanina Ndinga ya Nzambi
11. Sambu na nki yo lombaka nde Yezu kunwanina mbala na mbala Ndinga ya Nzambi?
11 Yezu kumonaka nde bantu vandaka kunwanisa mbala mingi Ndinga ya Nzambi, kansi dyambu yai kuyitukisaka yandi mpenza ve. Na kisambu ya yandi salaka na Tata na yandi, Yezu kutubaka nde: “Mambu yina ya nge ke tubaka kele mambu ya kieleka.” (Yoane 17:17) Mpi Yezu kuzabaka mbote nde Satana, “mfumu ya nsi-ntoto,” kele “muntu ya luvunu mpi tata ya luvunu.” (Yoane 8:44; 14:30) Sambu na kubuya bampukumuna ya Satana, Yezu kuvutukilaka Masonuku mbala tatu. Satana kuvutukilaka verse mosi ya Bankunga mpi kusadilaka yo na luzolo yonso na mutindu ya mbi, kansi na mvutu na yandi Yezu kunwaninaka Ndinga ya Nzambi.—Matayo 4:6, 7.
12-14. (a) Inki mutindu bantwadisi ya mabundu kukondaka luzitu na Nsiku ya Moize? (b) Inki mutindu Yezu kunwaninaka Ndinga ya Nzambi?
12 Mbala mingi, Yezu kunwaninaka Masonuku ya Santu sambu bantu vandaka kusadila yo na mutindu ya mbi, kutendula yo mbote ve, mpi kutuba mambu ya luvunu sambu na yo. Balongi ya mabundu ya bilumbu na yandi vandaka kumonisa Ndinga ya Nzambi na mutindu mosi ya mbi. Bo vandaka kutula dikebi mingi na kuzitisa mambu ya fyoti-fyoti ya Nsiku ya Moize, kansi bo vandaka kutula dikebi fyoti mpenza na kuzitisa minsiku yina vandaka kusimba bansiku. Na mutindu yina, bo syamisaka mutindu ya lusambu mosi ya zulu-zulu, yina vandaka kudibanza sambu na kimuntu ya nganda na kisika ya kudibanza sambu na mambu ya kuluta mfunu, bonso lunungu, mawa mpi kwikama. (Matayo 23:23) Inki mutindu Yezu kunwaninaka nsiku ya Nzambi?
13 Na Disolo na yandi na Zulu ya Ngumba, Yezu kusadilaka mbala mingi nsa ‘beno me waka nde Nzambi tubaka nde’ sambu na kutubila munsiku mosi ya Nsiku ya Moize. Na nima, yandi landaka na kutuba nsa yai “kansi mono ke tubila beno nde” mpi na nima yandi vandaka kutendula munsiku mosi yina vandaka kusuka kaka ve na kusadila Nsiku na zulu-zulu. Keti yandi vandaka kubuya mambu yina Nsiku vandaka kutuba? Ve, yandi vandaka kunwanina yo. Mu mbandu, bantu kuzabaka mbote nsiku yina vandaka kutuba nde “Kufwa muntu ve.” Kansi Yezu kusongaka bo nde kumenga muntu vandaka kufwa dyambu yina nsiku vandaka kutuba. Mutindu mosi, kuyedisa mpusa ya mbi sambu na muntu yina kele ve nkwelani na nge vandaka kufwa munsiku yina vandaka kusimba nsiku ya Nzambi ya metala bizumba.—Matayo 5:17, 18, 21, 22, 27-39.
14 Nsuka-nsuka, Yezu kutubaka nde: “Beno me waka nde Nzambi tubilaka beno nde: ‘Zola mpangi na nge, kansi menga mbeni na nge.’ Kansi mono ke tubila beno nde: Beno zola bambeni na beno, samba Nzambi sambu na bantu yina ke monisaka beno mpasi.” (Matayo 5:43, 44) Keti munsiku ya metala kumenga “mbeni na nge” mekatuka na Ndinga ya Nzambi? Ve, ngindu yai vandaka dyambu mosi yina bantwadisi ya mabundu vandaka kulonga na kiyeka na bo mosi. Bo manisaka ngolo ya Nsiku ya kukuka ya Nzambi ti mabanza na bo ya kimuntu. Yezu kunwaninaka kukonda boma Ndinga ya Nzambi na malanda ya mbi ya binkulu ya bantu.—Marko 7:9-13.
15. Inki mutindu Yezu kunwaninaka Nsiku ya Nzambi na ntangu bantu vandaka kumeka kumonisa yo nde yo kele ngolo mingi mpi nkutu nde yo kele nku?
15 Bantwadisi ya mabundu vandaka kunwanisa mpi Nsiku ya Nzambi na kumonisaka yo nde yo kele ngolo mingi mpi nkutu yo kele nku. Ntangu balongoki ya Yezu kubukaka mwa bambuma ya ble ntangu bo vandaka kuluta na kilanga mosi, Bafarize yankaka kutubaka nde bo vandaka kufwa Kisabatu. Yezu kusadilaka mbandu mosi ya Masonuku sambu na kunwanina Ndinga ya Nzambi sambu bantu kusadilaka yo na mutindu ya mbi. Yandi tangaka verse mosi mpamba ya Masonuku yina ketubilaka kusadila mampa ya makabu ya tempelo na nganda ya kisika ya santu, ntangu Davidi mpi bantu na yandi kudyaka yo ntangu bo waka nzala. Yezu kusongaka Bafarize yina nde bo bakisaka ve dyambu ya ketadila mawa ya Yehowa.—Marko 2:23-27.
16. Bantwadisi ya mabundu kusalaka inki sambu na kusoba ntuma ya Moize ya ketadila kufwa makwela, mpi nki mvutu Yezu kupesaka?
16 Bantwadisi ya mabundu kubasisaka mpi mitindu ya kukonda kulemfuka na Nsiku ya Nzambi. Mu mbandu, Nsiku vandaka kupesa bakala nswa ya kufwa makwela kana yandi mona “mambu ya mbote ve” na nkento na yandi, disongidila dyambu mosi ya nene yina vandaka kunata nsoni na dibuta. (Kulonga 24:1) Kansi, na bilumbu ya Yezu, bantwadisi ya mabundu kusadilaka nswa yina bonso kikuma ya kupesa bakala nzila ya kufwa makwela sambu na konso kikuma yina, ata nkutu kana nkento mezikisa madya ya bakala na yandi!a Yezu kumonisaka nde bo sadilaka bangogo ya kupemama ya Moize na mutindu ya mbi mpenza. Ebuna yandi vutulaka mbandu ya makwela yina Yehowa kutulaka na kisina, disongidila kukwela nkento to bakaka mosi, mpi yandi monisaka nde bizumba kele kikuma mosi mpamba ya kepesaka nswa ya kufwa makwela.—Matayo 19:3-12.
17. Inki mutindu Bakristu ya bubu yai lenda landa mbandu ya Yezu na yina metala kunwanina Ndinga ya Nzambi?
17 Balongoki ya Kristu bubu yai kevandaka ti luzolo ya mutindu mosi ya kunwanina Masonuku ya Santu kana bantu kenwanisa yo. Na kutuba ya mbote, ntangu bantwadisi ya mabundu ketubaka nde bansiku ya bikalulu ya mbote ya Ndinga ya Nzambi memanaka ngala, bo kenwanisaka Biblia. Ntangu mabundu kelongaka mambu ya luvunu mpi kemonisaka yo bonso malongi ya Biblia, bo kenwanisaka mpi Biblia. Beto kemonaka nde yo kele dibaku na kunwanina kyeleka mpi bunkete ya Ndinga ya Nzambi, mu mbandu na kumonisaka nde Nzambi kele ve persona ya kele na kati ya Butatu. (Kulonga 4:39) Kaka na ntangu yina, beto kenwaninaka kyeleka yai ti ntima ya mbote, ti mawete ya masonga mpi ti luzitu mingi.—1 Piere 3:15, 16.
Yandi Vandaka Kutendula Ndinga ya Nzambi
18, 19. Inki bambandu kemonisa nde Yezu kuvandaka ti makuki ya kuyituka ya kutendula Ndinga ya Nzambi?
18 Yezu vandaka kuzinga na zulu ntangu bo sonikaka Masonuku ya Kiebreo. Yo fwete vanda nde yandi vandaka na kyese mpenza ti dibaku ya kukwisa na ntoto mpi kutendula Ndinga ya Nzambi! Mu mbandu, yindula kilumbu yina ya nene na nima ya lufutumuku na yandi ntangu yandi kutanaka ti balongoki na yandi zole na nzila ya Emausi. Na ntwala ya kuzaba kana yandi vandaka nani, bo songaka yandi nde bo vandaka na mawa mpi vandaka kudiyangisa sambu na lufwa ya Mfumu na bo ya bo vandaka kuzola mingi. Inki mvutu yandi pesaka bo? “Yesu tendulaka bo mambu yina ya bo sonikaka sambu na yandi na mikanda yonso yina kele na Mukanda ya Nzambi, yantika na mikanda ya Moize ti na mikanda yonso ya baprofete.” Inki bupusi mambu yai kuvandaka na yo na luzingu na bo? Bo tubaka bo na bo na nima nde: “Si ntima na beto vandaka kubula sambu na kiese, ntangu yandi vandaka kwenda kusolula ti beto na nzila, ti ntangu yandi vandaka kutendula beto mambu yina kele na Mukanda ya Nzambi.”—Luka 24:15-32.
19 Ntangu fyoti na nima kaka na kilumbu yina, Yezu kukutanaka ti balongoki na yandi mpi bantu yankaka. Tala mambu yina yandi salaka sambu na bo: “Yesu pesaka bo mabanza ya mbote sambu bo bakisa mambu yina kele na Mukanda ya Nzambi.” (Luka 24:45) Kukonda ntembe, dibaku yina ya kyese kuyibusaka bo bambala mingi mpenza yina Yezu kusalaka kima ya mutindu mosi sambu na bo—mpi sambu na konso muntu yina kuwidikilaka yandi. Mbala mingi yandi vandaka kusadila baverse yina kuzabanaka mbote mpi yandi vandaka kutendula yo na mutindu yina vandaka kubasisa na mabanza ya bawi na yandi mutindu ya mpa mpi ya mudindu ya kubakisa Ndinga ya Nzambi.
20, 21. Inki mutindu Yezu kutendulaka bangogo yina Yehowa kusongaka Moize na mwa-nti yina vandaka kupela tiya?
20 Na dibaku mosi ya mutindu yina, Yezu vandaka kusolula ti kibuka mosi ya Basaduse. Bo vandaka bantu ya kadibundu ya Bayuda yina kuvandaka ti bangwisana ti banganga-Nzambi ya Bayuda, mpi bo vandaka kukwikila ve na lufutumuku. Yezu kusongaka bo nde: “Sambu na bantu yina me fwaka, ti ta telama na lufwa, keti beno me tangaka ve mambu yina ya Nzambi tubaka nde: ‘Mono kele Nzambi ya Abrahami, Nzambi ya Izaki ti Nzambi ya Yakobi’? Mambu yina ke songa nde Nzambi kele Nzambi ya bantu ya moyo, kansi yandi kele ve Nzambi ya bantu me fwaka.” (Matayo 22:31, 32) Yai kele verse ya bo zabaka mbote, yina Moize, muntu yina Basaduse vandaka kuzitisa mingi, kusonikaka. Kansi, keti nge kemona ngolo ya ntendula ya Yezu?
21 Moize kusolulaka ti Yehowa na mwa-nti yina vandaka kupela tiya penepene ya mvu 1514 N.T.B. (Kubasika 3:2, 6) Na ntangu yina, Abrahami vandaka mefwa dezia banda bamvula 329, Izaki banda bamvula 224, mpi Yakobi banda bamvula 197. Ata mpidina, Yehowa kutubaka nde: “Mono kele” Nzambi na bo. Basaduse yina kuzabaka nde Yehowa kele ve bonso banzambi ya mimpani ya bafwa, yina keyalaka na insi mosi ya luvunu yina kele na nsi ya ntoto. Ve, mutindu Yezu kutubaka, yandi kele Nzambi “ya bantu ya moyo.” Dyambu yai ketendula inki? Mambu yina Yezu kutubaka na nsuka vandaka ngolo: ‘Bantu yina yonso kele bantu ya moyo sambu na yandi.’ (Luka 20:38) Bansadi ya Yehowa yina yandi kezolaka mingi ya mefwaka kele na lutaninu na mabanza na yandi ya kukonda nsuka mpi ya kebebaka ve. Lukanu ya Yehowa ya kufutumuna bantu yai kele ya kyeleka mpenza na mpila nde beto lenda tadila bo bonso bantu ya kele na luzingu. (Roma 4:16, 17) Keti yo kele ve ntendula ya kitoko ya Ndinga ya Nzambi? Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde “[bantu] yitukaka mingi”!—Matayo 22:33.
22, 23. (a) Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu ntangu beto ketendula Ndinga ya Nzambi? (b) Inki beto tatadila na kapu ya kelanda?
22 Bubu yai, Bakristu kele ti dibaku ya kulanda mutindu Yezu vandaka kutendula Ndinga ya Nzambi. Ya kyeleka, beto kele ve ti mabanza ya kukuka. Ata mpidina, beto kevandaka mbala mingi ti dibaku ya kutangila bantu yankaka verse yina bo mezaba dezia mpi kutendudila bo bitini na yo yina mbala yankaka bo metadilaka ntete ve. Mu mbandu, ziku bo mevutukilaka bangogo yai luzingu na bo ya mvimba: “Zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu” mpi “Kimfumu na nge kwisa” kansi bo kezabaka ve zina ya Nzambi to kana Kimfumu na yandi kele inki. (Matayo 6:9, 10) Beto kevandaka ti dibaku ya mbote mpenza ntangu muntu kepesaka beto nzila ya kupesa yandi bantendula ya pwelele mpi ya pete ya bakyeleka ya mutindu yai ya Biblia!
23 Kuvutukila Ndinga ya Nzambi, kunwanina yo, mpi kutendula yo kele mitindu ya kulanda mbandu ya Yezu ya kulonga kyeleka. Bika beto tadila ntangu yai ndambu ya bametode ya mbote yina Yezu kusadilaka sambu na kusimba ntima ya bawi na yandi ti bakyeleka ya Biblia.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Josèphe, muntu ya mvu-nkama ya ntete ya kelongukaka mambu ya melutaka, yina kuvandaka yandi mosi Mufarize yina kufwaka makwela, kutubaka na nima nde yo vandaka mbi ve na kufwa makwela “sambu na konso kikuma yina (mpi babakala kevandaka ti bikuma mingi ya mutindu yai).”
[Lupangu ya kele na lutiti 107]
Inki Mutindu Nge Lenda Landa Yezu?
● Sambu na nki beto fwete keba na mpila nde beto tula ve ata fyoti bangindu to binkulu ya bantu na ntwala ya Ndinga ya Nzambi?—Matayo 15:2-11.
● Ntangu beto kepesaka bamvutu na bangyufula, sambu na nki yo kele mayele na kubenda dikebi ya bantu na Biblia?—Luka 10:25-28.
● Inki mutindu beto lenda landa luzolo yina Yezu kuvandaka na yo ya kubika nde Ndinga ya mbikudulu ya Nzambi kutwadisa luzingu mpi badesizio na yandi?—Luka 18:31-34; 22:37.
● Konso ntangu yina bantu kenwanisaka balukwikilu na beto, sambu na nki mambu ya beto ketuba sambu na kunwanina yo fwete katuka na Ndinga ya Nzambi?—Yoane 10:31-39.
[Kifwanisu ya kele na lutiti 99]
“Mambu yai ya bo sonikaka . . . , yo me lunga bubu”