Bau Kugulukaka Na Kati Ya “Mbandu Mosi Ya Mbi”

“A mbandu ya kukonda kwikama mpi ya kubeba, ntangu ikwa mono fwete kulanda na beno mpi kuvibidila beno?”​—⁠LUKA 9:​41, NW.

BETO kezinga bantangu ya mpasi. Ndikunu ya ntoto, kufuluka ya masa, banzala, maladi, kufwa nsiku, babombe, bamvita ya ngolo​—⁠bampasi yai ti ya nkaka dyaka mingi mekotilaka bantu na mvunkama na beto ya 20 yai. Kansi, mpasi ya kuluta bampasi yonso na ngolo kele na makwisa. Inki yau? Yau kele “mpasi ya [nene] yina me bwaka ntete ve katuka kuna ya Nzambi salaka bima yonso tii bubu yai. Ata mpasi ya nkaka ya mutindu yina ta vanda diaka ve.” (Matayo 24:21) Kansi, mingi na kati na beto lenda kukinga makwisa mosi ya kyese! Sambu na inki? Sambu Ndinga ya Nzambi ketendula “[kibuka ya nene, NW]; ata muntu mosi ve lungaka kutanga bantu yina yonso. Bantu yina vandaka ya makanda yonso ti ya bandinga yonso. . . . ‘[bau kele bantu yina mebasika na mpasi ya nene, NW] bo ta waka diaka nzala ya kudia ve, ya kunwa masa mpi ve; . . . Ebuna Nzambi ta kusula mansanga yonso yina kele na meso na bo.’ ”​—⁠Kusonga 7:​1, 9, 14-17.

² Nkenda ya kupemama ya kele na Matayo 24:​3-22, Marko 13:​3-20, mpi Luka 21:​7-24 kemonisa ntendula ya mbikudulu ya Yezu sambu na “nsuka ya ngidika ya bima.”a (NW) Mbikudulu yai kuvandaka na ndungisa ya ntete na zulu ya ngidika ya bima ya Bayuda ya mvukama ya ntete ya ntangu na beto, yina kusukaka na “mpasi ya nene” na mutindu ya kusalamaka ntete ve na ntwala na zulu ya Bayuda. Lutungu ya mvimba ya lusambu mpi ya politiki ya ngidika ya Bayuda, yina vandaka kuwakana ti tempelo ya Yeruzalemi, kulosamaka na mutindu ya lenda kuvutulama dyaka ve.

³ Bika ntangu yai beto kutala bamvwandilu ya kuvandaka na ntangu ya ndungisa ya ntete ya kingana ya Yezu. Yau tasadisa beto mbote kibeni na kubakisa ndungisa ya mutindu mosi bubu yai. Yau tasonga beto sambu na inki yau kele dyambu ya ntinuntinu ntangu yai na kubaka pozisio ya mbote sambu na kuguluka na mpasi ya nene yina keyangisa bantu yonso.​—⁠Roma 10:​9-13; 15:4; 1 Korinto 10:11; 15:⁠58.

“Nsuka”​—⁠Inki Ntangu?

⁴ Penepene na mvu 539 N.T.B., mbikudi ya Nzambi, Daniele, kubakaka mbonameso ya bamambu yina fwanaka kubwa na “mposo” ya nsuka ya nsungi mosi ya “bamposo makumi nsambwadi” ya bamvula. (Daniele 9:​24-27) “Bamposo” yai kuyantikaka na 455 N.T.B. ntangu Ntotila Artaxerxes ya Persia kupesaka ntuma ya kutungulula mbanza ya Yeruzalemi. “Mposo” ya nsuka kuyantikaka na ntangu ya kumonika ya Mesia, Yezu Kristu, na mbotika mpi kupakulama na yandi na 29 ya T.B.b Bayuda ya vandaka kubanga Nzambi na mvukama ya ntete ya T.B. kuvandaka kezaba kidimbu ya ntangu yina ya mbikudulu ya Daniele. Mu mbandu, na yina metala bibuka ya bantu ya kuvukanaka sambu na kuwa malongi ya Yoane Mbotiki na 29 ya T.B., Luka 3:15 ketuba nde: “Bantu vandaka kutula ntima nde mambu ya nene ke kwisa; bo yonso vandaka kuyindula nde: ‘Ziku Yoane kele Mesia.’ ”

⁵ “Mposo” ya 70 kuvandaka bamvula nsambwadi ya lemvo ya kuswaswana ya kupesamaka na Bayuda. Yau kubandaka na mvu 29 ya T.B., kuvandaka nsungi ya kevukisa mbotika ya Yezu, kisalu na yandi, mpi lufwa na yandi ya kuditambika na “kipesi ya mposo” na 33 ya T.B., ye ‘kipesi [ya nkaka] ya mposo’ tii na 36 ya T.B. Na nsungi ya “mposo” yai, dibaku ya kukuma balongoki ya kupakulama kupesamaka kaka na Bayuda ya vandaka kubanga Nzambi ti na baprozelite ya Bayuda. Na nima, na mvu 70 ya T.B., dati ya vandaka kuzabana ve na ntwala, basoda ya Roma ya kutwadisamaka na Titus kufwaka ngidika ya Bayuda ya kubuyaka lukwikilu.​—⁠Daniele 9:​26, 27, NW.

⁶ Na yau, kinganga-nzambi ya Bayuda, yina kukumisaka tempelo ya Yeruzalemi mvindu mpi ya kusalaka mfundu sambu na kufwa Mwana ya Nzambi, kubungulamaka. Kumosi ti tempelo, nkenda ya nsi ti ya kikanda kufwaka mpi. Na nima, kuvandaka ve ti Muyuda mosi ya lendaka kutuba nde yandi kuvandaka dyaka ti difwa ya kinganga-Nzambi to ya kintotila. Kansi, kyese mingi, Bayuda ya kimpeve ya kupakulama vandaka mekabwana bonso kinganga-Nzambi ya bantotila sambu na “kuzabisa bantu ya nkaka [bantoma, NW]” ya Yehowa Nzambi. (1 Piere 2:⁠9) Ntangu minkangu ya Roma kuzyungaka Yeruzalemi na mbala ya ntete mpi kubebisaka nkutu nzyunga ya tempelo na 66 ya T.B., Bakristu kubakisaka nde minkangu yina kuvandaka “kima ya mvindu yina kenataka mbungulu, mutindu yau kutubamaka na mbikudi Daniele, yau metelema na kisika ya santu.” Na kulemfukaka na ntuma ya mbikudulu ya Yezu, Bakristu ya kuvandaka na kati ya Yeruzalemi mpi Yudea kutinaka na bangumba sambu na kuzwa lutaninu.​—⁠Matayo 24:​15, 16, NW; Luka 21:​20, 21.

⁷ Bayuda ya kwikama yina kumonaka ndungisa ya mbikudulu ya Daniele mpi kumonaka na meso na bau bamvita ya ngolo, banzala, bipupa, bandikunu ya ntoto, mpi kufwa nsiku yina ya Yezu yitaka kutuba nde yau tavanda na kati ya “kidimbu . . . ya nsuka ya ngidika ya bima.” (Matayo 24:​3, NW) Kansi, keti Yezu kutubilaka bau na inki ntangu yau lombamaka nde Yehowa kuzenga kibeni nkanu ya ngidika ya mbi yina? Ve. Mambu ya yandi kubikulaka na yina metadila nsuka ya kumonika na yandi ya makwisa, kusalamaka kibeni mpi na “mpasi ya nene” ya mvunkama ya ntete: “Ata muntu mosi kuzabaka ve kana nki kilumbu to nki ntangu mambu yina ta bwa, ata bawanzio ya zulu ata Mwana mpi kuzaba yo ve, kansi kaka Tata mpamba muntu kuzaba yo.”​—⁠Matayo 24:⁠36.

⁸ Na nsadisa ya mbikudulu ya Daniele, Bayuda lendaka kutanga ntalu ya ntangu ya kumonika ya Mesya. (Daniele 9:25) Kansi dati mosi ve kupesamaka na bau sambu na “mpasi ya nene” yina ya kubungulaka na nsuka ngidika ya bima ya Bayuda ya kuyambulaka lukwikilu. Yau kuvandaka kaka na nima ya mbungulu ya Yeruzalemi ti tempelo na yau nde bau kuzabaka nde dati kuvandaka 70 ya T.B. Kansi, bau vandaka kuzaba bangogo ya mbikudulu ya Yezu nde: “[Mbandu yai yonso, NW] ta fwa ve kana mambu yina yonso me bwa ntete ve.” (Matayo 24:​34, NW) Yau kele pwelele nde lusadilu ya ngogo “mbandu” awa meswaswana ti yina ya kele na Longi 1:4 (NW), yina ketubila bambandu ya keyinganaka na nsungi mosi ya ntangu.

“Mbandu Yai”​—⁠Inki Mbandu?

⁹ Ntangu bantumwa iya ya kuvandaka kisika mosi ti Yezu na Ngumba ya Baolive kuwaka mbikudulu na yandi ya metala “nsuka ya ngidika ya bima,” inki mutindu bau fwanaka kubakisa ntubilu “mbandu yai”? Na Baevanzile, ngogo “mbandu” kele mbalula ya ngogo ya Kigreki ge·ne·aʹ, yina bantendudi ya bangogo ya bubu yai kelutaka kutendula mutindu yai: “Na sansa ya kyeleka, bantu yina kele na nkaka mosi ya kisina.” (Mukanda Greek-English Lexicon of the New Testament ya Walter Bauer) “Bantu yina kubutukaka, dibuta; . . . bantu ya kelandanaka na kikanda . . . to bantu ya mpusu mosi . . . to kimvuka ya mvimba ya bantu ya kezingaka na ntangu mosi, Mat. 24:34; Marko 13:30; Luka 1:48; 21:32; Fil. 2:​15, mpi mingimingi bantu ya kele Bayuda ya kuzingaka na nsungi ya ntangu mosi.” (Mukanda Expository Dictionary of New Testament Words ya W. E. Vine) “Bantu yina kubutukaka, bantu ya kisina mosi, dibuta; . . . kimvuka ya mvimba ya bantu ya kezingaka na ntangu mosi: Mt. xxiv. 34; Mk. xiii. 30; Lk. i. 48 . . . kesadilamaka ntetentete sambu na bantu ya kele Bayuda ya kuzingaka na nsungi mosi mpi ya mutindu mosi.”​—⁠Mukanda Greek-English Lexicon of the New Testament ya J. H. Thayer.

¹⁰ Na yau, Vine ti Thayer ketanga Matayo 24:34 na kutendula “mbandu yai” (he ge·ne·aʹ hauʹte) bonso “kimvuka ya mvimba ya bantu ya kezingaka na ntangu mosi.” Mukanda Theological Dictionary of the New Testament (1964) kendima ntendula yai, na kutubaka nde: “Nsadilu ya ‘mbandu’ na Yezu kemonisa lukanu na yandi ya nene: yandi ketubila kimvuka ya bantu mpi kebakisa kinduku na bau na masumu.” Ya kyeleka “kinduku na masumu” kuvandaka kumonika pwelele na nsi ya Bayuda ntangu Yezu kuvandaka na zulu ya ntoto, mutindu yau kele mpi kindimbu ya ngidika ya inza ya bubu yai.c

¹¹ Ya kyeleka, na kulonguka na bau ya mambu yai, Bakristu kenatisaka mabanza na bau ntete na kuzaba mutindu ya bansoniki ya kupemama ya Baevanzile kusadilaka bangogo ya Kigreki he ge·ne·aʹ hauʹte, to “mbandu yai,” na kusonikaka bangogo ya Yezu. Bangogo yango kusadilamaka ntangu yonso na sansa mosi ya mbi. Yau yina, Yezu kubingaka bantwadisi ya dibundu ya Bayuda nde “banyoka, bana ya biwuta” mpi kulandaka na kutuba nde nkanu ya Gehena tazengama na zulu ya “mbandu yai.” (Matayo 23:​33, 36, NW) Kansi, keti nkanu yai kuvandaka kaka sambu na bamfumu ya mabundu ya luvunu? Kele ve. Mbala mingi, balongoki ya Yezu kuwaka yandi ketubila “mbandu yai,” na kusadilaka bangogo yango kaka kiteso mosi na sansa mosi ya kuluta nene. Na inki sansa?

“Mbandu Yai ya Mbi”

¹² Na mvu 31 ya T.B., na ntangu ya kisalu ya mingi ya Yezu na Galilea ye ntangu fyoti na nima ya Pake, balongoki na yandi kuwaka yandi ketubila “bibuka ya bantu” (NW) nde: “Na nani mono lenda fwanikisa [mbandu yai, NW]? Bo me fwanana na bana me vanda na kisika ya bantu mingi? Bana ya nkaka ketubila bana ya nkaka nde: ‘Beto budilaka beno miziki ya makinu, kansi beno me kina ve! Beto me yimba bankunga ya mafwa, kansi beno me dila ve!’ Yoane [Mbotiki] me kwisaka, yandi ke buyaka kudia sambu na kusamba Nzambi, yandi ke nwaka malafu ve, ebuna bantu ke tubaka nde ‘yandi ke na maladi ya kilau!’ Kansi Mwana-muntu [Yezu] me kwisaka, yandi ke diaka, yandi ke nwaka, ebuna bo ke tubaka nde: ‘Tala muntu yai: Kisalu na yandi kaka na kudia ti na kunwa vinu, yandi kele mpi nduku ya bakalaki ya mpaku ti ya bantu mingi ya bikalulu ya mbi.’ ” Yau vandaka kuyangidika ve “bibuka ya bantu” yina ya vandaka kuvila nsiku!​—⁠Matayo 11:​7, 16-19.

¹³ Na nima na mvu 31 ya T.B., ntangu Yezu ti balongoki na yandi kubasikaka sambu na nzyetelo na bau ya zole ya kusamuna na Galilea, “balongi ya nkaka ya Bansiku ti Bafarize ya nkaka” kuyulaka Yezu kidimbu. Yandi kusongaka bau ti “bibuka ya bantu” ya kuvandaka pana nde: “[Mbandu ya mbi mpi ya bizumba, NW] ke sosa kumona kidimbu, kansi Nzambi ta songa beno kidimbu ya nkaka ve, kansi yina ya profete Yonasi mpamba. Mutindu Yonasi vandaka na divumu ya mbisi ya nene ya masa bilumbu tatu mpimpa ti mwini, mutindu yo yina mpi Mwana-muntu ta vanda na kati ya ntoto bilumbu tatu mpimpa ti mwini. . . . Yo ta vanda mpi mutindu mosi na [mbandu] ya mbi yai.” (Matayo 12:​38-46) Yau kele pwelele nde, “mbandu ya mbi yai” kuvandaka kimvuka ya “bibuka ya bantu” ti bantwadisi ya mabundu yina kubikaka kubakisa ve kidimbu ya kulunganaka na lufwa ti lufutumuku ya Yezu.d

¹⁴ Na nima ya Pake ya mvu 32 ya T.B., ntangu Yezu ti balongoki na yandi kukwisaka na ntoto ya Galilea ya Magadani, Basaduse ti Bafarize kuyulaka dyaka kidimbu. Yandi kutubaka dyaka na bau nde: “[Mbandu ya mbi mpi ya bizumba, NW] ke sosa kumona kidimbu, kansi Nzambi ta songa beno kidimbu ya nkaka ve, kansi yina ya profete Yonasi mpamba. Ebuna yandi bikaka bo, yandi kwendaka ka yandi.” (Matayo 16:​1-4) Bamfumu ya mabundu yina ya luvunu kuvandaka bantu ya lungaka kubedisama mingi, sambu bau kuvandaka bantwadisi na kati ya “bibuka ya bantu” ya kukonda kwikama yina Yezu kubedisaka bonso “mbandu ya mbi yai.”

¹⁵ Penepene na nsuka ya kisalu na yandi na Galilea, Yezu kubingaka kibuka ya bantu ti balongoki na yandi ye yandi kutubaka nde: “Kana muntu kumona mono nsoni to kumona malongi na mono nsoni na meso ya [mbandu yai ya bizumba mpi ya masumu, NW], Mwana-muntu mpi ta mona yandi nsoni.” (Marko 8:​34, 38) Ebuna yau kele pwelele nde kimvuka ya bantu ya kondaka kubalula ntima ya ntangu yina kuvandaka mpenza “mbandu ya bizumba mpi ya masumu yai.” Bilumbu fyoti na nima, na nima ya lukituku ya Yezu, Yezu ti balongoki na yandi “kukutanaka ti kibuka ya bantu,” ye muntu mosi kulombaka yandi na kubelula mwana na yandi. Yezu kutubaka nde: “A mbandu ya kukonda kwikama mpi ya kubeba, ntangu ikwa mono fwete kulanda na beno mpi kuvibidila beno?”​—⁠Matayo 17:​14-17, NW; Luka 9:​37-41, NW.

¹⁶ Yau fwete kuvanda na Yudea, na nima ya Nkinsi ya Bisasa na mvu 32 ya T.B., “ntangu bibuka ya bantu vandaka kuvukana kumosi” na lweka ya Yezu, kuna yandi kubedisaka bau dyaka na kutubaka nde: “[Yai kele mbandu mosi ya mbi, NW]. Bo ke sosaka kidimbu, kansi Nzambi ta songa bo kidimbu ya nkaka ve kansi yina ya profete Yonasi mpamba.” (Luka 11:29) Na nsuka, ntangu bamfumu ya mabundu kunataka Yezu na kinzonzi, Pilate kupesaka nsola nde bau kuyambula yandi. Disolo yango ketuba nde: “Bambuta ya banganga-Nzambi ti bambuta ya nkaka bendaka bantu na kulomba Pilate nde yandi bikila bo Barabasi, kansi yandi fwa Yesu. . . . Pilate yulaka bo nde: ‘Ebana Yesu yai ya bo ke bingaka nde Kristo, beno zola nde mono sala yandi nki?’ Bo yonso nde: ‘Tula yandi na [nti, NW]!’ Kansi Pilate nde: ‘Nki mambu ya mbi yandi salaka?’ Ebuna bo yantikaka kutuba ngolo nde: ‘Tula yandi na [nti, NW]!’ ” “Mbandu ya mbi” yina vandaka kulomba lufwa ya Yezu!​—⁠Matayo 27:​20-25.

¹⁷ “Mbandu ya kukonda kwikama mpi ya kubeba,” ya kupusama na bamfumu ya mabundu, kubakaka dikabu ya nene na kufwa Mfumu Yezu Kristu. Bilumbu makumi tanu na nima, na Pantekoti ya mvu 33 ya T.B., balongoki kuzwaka mpeve santu ye bandaka na kutuba na bandinga ya nkaka. Ntangu bau kuwaka makelele, “bantu kwisaka kufuluka na kisika yina,” ye ntumwa Piere kubingaka bau nde “Bayuda ti bantu yonso yina ke vandaka na Yeruzalemi,” na kutubaka nde: “Muntu yina [Yezu] . . . Beno fwaka yandi ntangu beno songaka bantu ya masumu na kutula yandi na [nti, NW].” Inki mutindu bantu ya nkaka na kati ya bawi yina kusalaka? “Bo monaka mpasi mingi na ntima.” Na nima Piere kusongaka bau na kubalula ntima. Yandi “songaka bo mambu mingi ya nkaka, yandi bondilaka bo nde: ‘Beno ndima na kuguluka [na kati ya mbandu yai ya kubeba, NW].’ ” Na kundimaka, bantu kiteso ya mafunda tatu “ndimaka malongi ya Piere, bo bakaka mbotika.”​—⁠Bisalu 2:​6, 14, 23, 37, 40, 41.

“Mbandu Yai” Mezabana

¹⁸ Ebuna “mbandu” ya Yezu vandaka kutubila mbala na mbala na ntwala ya balongoki na yandi kuvandaka inki? Inki bau kubakisaka na bangogo na yandi yai: “[Mbandu yai, NW] ta fwa ve kana mambu yina yonso me bwa ntete ve”? Yau kele kyeleka nde Yezu vandaka kubikisa ve nsadilu na yandi ya ntangu yonso ya ngogo “mbandu yai,” yina yandi vandaka kusadila ntangu yonso na kutendula kimvuka ya bantu ya ntangu yina ti “bantwadisi na bau ya bifwa meso,” bantu ya kuvandaka na kimvuka kikanda ya Bayuda. (Matayo 15:​14, NW) “Mbandu yai” kumonaka bampasi yonso ya Yezu kusamunaka na ntwala mpi kufwaka na “mpasi ya nene” yina kusalamaka ntete ve na zulu ya Yeruzalemi.​—⁠Matayo 24:​21, 34.

¹⁹ Na mvunkama ya ntete, Yehowa vandaka kusambisa Bayuda. Bayina kubalulaka ntima, ye kumonisaka lukwikilu na lusadisu ya nkenda ya Yehowa na nzila ya Kristu, kugulusamaka na “mpasi ya nene” yina. Kaka mutindu ya Yezu yitaka kutuba, mambu yonso ya kubikulamaka kubwaka, mpi na nima, “zulu ti ntoto” ya ngidika ya bima ya Bayuda​—⁠nsi ya mvimba, ti bamfumu ya mabundu na yau ti kimvuka ya bantu ya mbi​—⁠kufwaka. Yehowa kuzengaka nkanu na bau!​—⁠Matayo 24:35; fwanisa ti 2 Piere 3:⁠7.

²⁰ Bayuda yina ya kutulaka dikebi na bangogo ya mbikudulu ya Yezu kubakisaka nde, luguluku na bau kusimbamaka na kutangaka ntalu ya bunda ya ntangu ya “mbandu” mosi ve to badati ya “bantangu to bansungi,” kansi na kuvandaka ya nkabwana ti mbi ya mbandu ya ntangu na bau mpi na kusalaka ti kikesa yonso luzolo ya Nzambi. Ata bangogo ya nsuka ya mbikudulu ya Yezu ketadila ndungisa ya nene ya tasalama na ntangu na beto, yau lombaka nde Bakristu ya Bayuda ya mvunkama ya ntete kusadila mpi lukebisu yai: “Beno lala mpongi ve, beno samba Nzambi ntangu yonso, mpidina beno ta baka ngolo ya kutina mambu yonso yina ta bwa. Beno ta baka mpi ngolo ya kutelema na meso ya Mwana-muntu.”​—⁠Luka 21:​32-36; Bisalu 1:​6-8.

²¹ Bubu yai, “Kilumbu ya nene ya Mfumu Nzambi . . . me kuma penepene mpenza, yo ke kwisa nswalu!” (Sofonia 1:​14-18; Yezaya 13:​9, 13) Na kintulumukina, na “ntangu mpi kilumbu” ya Yehowa yandi mosi meyitaka kutula, nganzi ya Yehowa tatyamuka na zulu ya bitini ya inza yai, lusambu, politiki, kinkita, kumosi ti bantu ya mevilaka nzila ya kele na kimvuka: “mbandu ya mbi mpi ya bizumba” ya ntangu yai. (Matayo 12:39; 24:36; Kusonga 7:​1-3, 9, 14) Inki mutindu nge lenda kuguluka na “mpasi ya nene”? Disolo na beto ya kelanda tapesa mvutu mpi tasonga beto kivuvu ya nene ya kele sambu na makwisa.

[Footnotes]

[Study Questions]

 1. (a) Inki bantangu na beto ya mpasi keyita kumonisa? (b) Inki Masonuku ketuba sambu na baguluki?

 2. Bamvese ya luyantiku ya Matayo 24, Marko 13, ti ya Luka 21 kuvandaka ti inki ndungisa ya ntete ya mbikudulu?

 3. Sambu na inki yau kele dyambu ya ntinuntinu bubu yai nde beto kusadila mbikudulu ya Yezu?

4, 5. (a) Sambu na inki bantu ya vandaka kubanga Nzambi na mvunkama ya ntete ya T.B. kuvandaka kutula dikebi na mbikudulu ya Daniele 9:​24-27? (b) Inki mutindu mbikudulu yai kulunganaka?

 6. (a) “Mpasi” yina kubandaka na mvu 66 ya T.B. kuvandaka ti mbungulu ya inki mutindu? (b) Banani kugulukaka, ye sambu bau kusalaka inki kima ntinuntinu?

7, 8. Inki “kidimbu” Bakristu kumonaka, kansi inki bau kubakisaka ve?

 9. Inki mutindu bantendudi ketendulaka ngogo ya Kigreki ge·ne·aʹ?

10. (a) Inki ntendula ya kiteso mosi bantendudi zole kepesa na kutangaka Matayo 24:34? (b) Inki mutindu diksionere mosi ya teyolozi ti bambalula ya nkaka ya Biblia kendima ntendula yina?

11. (a) Nani muntu ya ntete ya fwete kutwadisa beto na kubakisa mutindu ya kusadila ngogo he ge·ne·aʹ hauʹte? (b) Inki mutindu muntu yai kusadilaka ngogo yango?

12. Ntangu balongoki na yandi vandaka kuwidikila, inki mutindu Yezu kukwedisaka “bibuka ya bantu” ti “mbandu yai”?

13. Na ntwala ya balongoki na yandi, nani Yezu kumonisaka mpi kubedisaka bonso “mbandu yai ya mbi”?

14. Balongoki ya Yezu kuwaka yandi kezengila Basaduse ti Bafarize inki nkanu?

15. Kaka na ntwala mpi dyaka na nima kibeni ya lukituku, inki kukutakana kusalamaka na kati ya ‘mbandu yai’ ti Yezu mpi balongoki na yandi?

16. (a) Inki kubedisa ya “bibuka ya bantu” Yezu kutubaka dyaka na Yudea? (b) Inki mutindu “mbandu yai” kwisaka kusala dyambu ya kufwa muntu ya kuluta mbi?

17. Inki mutindu bantu ya nkaka ya “mbandu ya kubeba” kundimaka kusamuna ya Piere na Pantekoti?

18. Kusadila ya Yezu ya ngogo “mbandu yai” kuvandaka ntangu yonso kutubila banani?

19. Inki ntangu ye inki mutindu “zulu ti ntoto” ya ngidika ya Bayuda kufwaka?

20. Inki lukebisu ya ntinuntinu kele ya ketadila Bakristu yonso?

21. Inki mambu ya kintulumukina beto lenda kukinga na makwisa?

[Caption on page 1]

[Noti]

[Caption on page 1]

[Bangyufula]

[Caption on page 22]

[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 22]

Yezu kufwanisaka “mbandu yai” ti bibuka ya bana ya kukonda lutwadisu

[Caption on page 25]

[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 25]

Kaka Yehowa mpamba kuzabaka na ntwala ntangu ya kuzenga nkanu ya ngidika ya mbi ya Bayuda

[Caption on page 1]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

◻ Inki mambu beto kelonguka na ndungisa ya Daniele 9:​24-27?

◻ Inki mutindu bantendudi ketendulaka “mbandu yai” na mutindu ya yau mesadilamaka na Biblia?

◻ Inki mutindu Yezu vandaka kusadila ntangu yonso ngogo “mbandu”?

◻ Inki mutindu Matayo 24:​34, 35 kulunganaka na mvunkama ya ntete?